Αρχαίοι Έλληνες, οι πρωτοπόροι της επιστήμης, Carl Sagan - The Pioneers of Science

Ένα εκπληκτικό ντοκιμαντέρ του αστροφυσικού, αστρονόμου και κοσμολόγου Καρλ Σάγκαν με θέμα την επιστήμη στην αρχαία Ελλάδα.

"Οι πρωτοπόροι της Επιστήμης" είναι ένα επεισόδιο από την βραβευμένη σειρά του Καρλ Σάγκαν "ΚΟΣΜΟΣ" και με ένα ταξίδι του στην Ελλάδα, αναλύει τις ανακαλύψεις των αρχαίων Ελλήνων επιστημόνων όπως των Θαλή, Εμπεδοκλή, Αναξίμανδρου, Αρίσταρχου και άλλων και εξηγεί πώς τα επιτεύγματα των προγόνων μας έχουν εμπνεύσει την μοντέρνα επιστήμη.

Ένα πραγματικά πανέμορφο ταξίδι στην αρχαία Ελλάδα από τον εξαίρετο Καρλ Σάγκαν!

Carl Sagan in "Cosmos" is talking about the discoveries of Thales, Empedokles, Anaximander, Theodores, the Efpalinian Trench, and how the ancient Greek ideas inspired modern science.

Το «γεύμα» της μαύρης τρύπας του Γαλαξία, A Black Hole's Dinner is Fast Approaching

This view shows a simulation of how a gas cloud that has been observed approaching the supermassive black hole at the centre of the galaxy may break apart over the next few years. This is the first time ever that the approach of such a doomed cloud to a supermassive black hole has been observed and it is expected to break up completely during 2013. The remains of the gas cloud are shown in red and yellow, with the cloud’s orbit marked in red. The stars orbiting the black hole are also shown along with blue lines marking their orbits. This view simulates the expected positions of the stars and gas cloud in the year 2021. Credit: ESO/MPE/Marc Schartmann

Βίαιο θάνατο αναμένεται να συναντήσει ένα γιγάντιο νέφος αερίων τους προσεχείς μήνες. Το νέφος κατευθύνεται με μεγάλη ταχύτητα προς τη γιγάντια μαύρη τρύπα που υπάρχει στο κέντρο του γαλαξία μας, του Τοξότη Α*. Το φαινόμενο παρακολουθούν επιστήμονες του Ινστιτούτου Εξωγήινης Φυσικής Μαξ Πλανκ στη Γερμανία που έδωσαν νέα στοιχεία για αυτό.

Astronomers using ESO's Very Large Telescope have discovered a gas cloud with several times the mass of the Earth accelerating towards the black hole at the centre of the Milky Way. This is the first time ever that the approach of such a doomed cloud to a supermassive black hole has been observed. This ESOcast explains the new results and includes spectacular simulations of how the cloud will break up over the next few years. Credit: ESO

Κοσμική ζωγραφική. LL Ori and the Orion Nebula

Το Μέγα Νεφέλωμα του Ωρίωνα μοιάζει με κοσμικό πίνακα. This esthetic close-up of cosmic clouds and stellar winds features LL Orionis, interacting with the Orion Nebula flow. Adrift in Orion's stellar nursery and still in its formative years, variable star LL Orionis produces a wind more energetic than the wind from our own middle-aged Sun. As the fast stellar wind runs into slow moving gas a shock front is formed, analogous to the bow wave of a boat moving through water or a plane traveling at supersonic speed. The small, arcing, graceful structure just above and left of center is LL Ori's cosmic bow shock, measuring about half a light-year across. The slower gas is flowing away from the Orion Nebula's hot central star cluster, the Trapezium, located off the upper left corner of the picture. In three dimensions, LL Ori's wrap-around shock front is shaped like a bowl that appears brightest when viewed along the "bottom" edge. The beautiful picture is part of a large mosaic view of the complex stellar nursery in Orion, filled with a myriad of fluid shapes associated with star formation. Image Credit: NASA, ESA, and The Hubble Heritage Team

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια ακόμη εντυπωσιακή φωτογραφία όπου απεικονίζεται το Μέγα Νεφέλωμα του Ωρίωνα που αποτελεί το κοντινότερο στη Γη εργοστάσιο παραγωγής νέων άστρων. 

Orion Nebula In 3D. Image Credit: NASA, G. Bacon, L. Frattare, Z. Levay, and F. Summers (STScI/AURA)

Ο αστερισμός του Ωρίωνα διαθέτει πολλά νεφελώματα αλλά το Μέγα Νεφέλωμα που είναι επίσης γνωστό ως M42 είναι το πιο «δραστήριο» και ενδιαφέρον για τους επιστήμονες. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1350 ετών φωτός από τη Γη και η διάμετρος του εκτιμάται ότι είναι 24 έτη φωτός.

Ορισμένα από τα νεαρά άστρα του νεφελώματος, όπως το LL Orionis, παράγουν ηλιακούς ανέμους μεγαλύτερης ταχύτητας, έντασης και ενέργειας από τους ανέμους του Ήλιου. Οι ηλιακοί άνεμοι συναντούν αέρια που κινούνται στο Διάστημα με μικρή ταχύτητα. Η συνάντηση αυτή δημιουργεί κοσμικούς «κυματισμούς» παρόμοιους με το κύμα που προκαλείται κατά την κίνηση μιας βάρκας στο νερό. Οι αλληλεπιδράσεις των άστρων με τα υλικά του νεφελώματος δημιουργούν ένα πολύχρωμο μωσαϊκό όπως αυτό που παρουσιάζεται στην εικόνα που κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble.

Αμφιβολίες για τη συνύπαρξη ανθρώπων και Νεάντερταλ, Neanderthals Died Out Earlier Than Thought

The last Neanderthals had passed by southern Iberia quite earlier than previously thought, approximately 45,000 years ago and not 30,000 years ago as it has been estimated until recently. The new finding casts doubt on the theory that modern humans and Neanderthals coexisted in Iberia during the Upper Pleistocene. CREDIT: Neanderthal Museum (Mettmann, Germany)

Το αν ο σύγχρονος άνθρωπος (Homo sapiens) συνυπήρξε για κάποιο χρονικό διάστημα με τους Νεάντερταλ καθώς και τι είδους σχέσεις αναπτύχθηκαν ανάμεσα στα δύο είδη αποτελεί ένα από τα μεγάλα μυστήρια της ανθρωπολογίας. Γύρω από αυτό το θέμα έχουν αναπτυχθεί πολλές θεωρίες χωρίς ωστόσο να έχουν υπάρξει μέχρι σήμερα αδιάσειστα στοιχεία που να ξεκαθαρίζουν τι συνέβη. Οι μελέτες που έγιναν τα τελευταία χρόνια έκλιναν προς την πλευρά της συνύπαρξης. Διεθνής ομάδα ερευνητών όμως θέτει εκ νέου σε αμφισβήτηση αυτή τη θεωρία.

Οι θεωρίες

The last sex between Neanderthals and modern humans likely occurred as recently as 47,000 years ago, suggests research detailed online Oct. 4, 2012, in the journal PLoS Genetics CREDIT: Mauro Cutrona

Οι Νεάντερταλ ζούσαν σε πολλές περιοχές της Ευρώπης για χιλιάδες χρόνια σταδιακά όμως οι πληθυσμοί τους άρχισαν να συρρικνώνονται. Μια θεωρία αναφέρει ότι βασική αιτία για την εξαφάνιση των Νεάντερταλ ήταν οι κλιματικές αλλαγές στις οποίες δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν.

Έχει διαπιστωθεί ότι οι τελευταίοι πληθυσμοί των Νεάντερταλ βρήκαν καταφύγιο στην Ιβηρική Χερσόνησο και οι έρευνες για αυτούς έχουν επικεντρωθεί τα τελευταία χρόνια εκεί όπου ανακαλύπτονται κατά καιρούς σχετικά ευρήματα. Η μελέτη των ευρημάτων έχει οδηγήσει την επιστημονική κοινότητα στην εκτίμηση ότι οι Νεάντερταλ εξαφανίστηκαν πριν από περίπου 30 χιλιάδες έτη. Η έλευση του σύγχρονου  ανθρώπου στην Ευρώπη και ειδικότερα η οργανωμένη παρουσία του στην Ισπανία υπολογίζεται ότι συνέβη πριν από περίπου 40 χιλιάδες έτη.

Αυτό σημαίνει ότι ο σύγχρονος άνθρωπος και οι Νεάντερταλ είχαν πολύ χρόνο στη διάθεση τους όχι μόνο για να συνυπάρξουν αλλά ακόμη και για να υπάρξει διασταύρωση των δύο ειδών. Η θεωρία της διασταύρωσης των δύο ειδών ενισχύθηκε σημαντικά από πρόσφατες έρευνες που αποκάλυψαν την ύπαρξη DNA Νεάντερταλ σε σημερινούς πληθυσμούς και ειδικά σε Ευρωπαίους.

Όμως ορισμένοι ειδικοί διαφώνησαν υποστηρίζοντας ότι αυτά τα γενετικά ευρήματα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι προϊόν της διασταύρωσης των δύο ειδών αλλά ότι μπορεί να προέρχονται από κάποιον κοινό τους πρόγονο.

Τα οστά

H νέα μελέτη αμφισβητεί τη συνύπαρξη ανθρώπων και Νεάντερταλ. Researchers of the Spanish National Distance Education University participate in the dating of samples from two archaeological sites of central and southern Iberia. The new data casts doubt on the theory that sapiens and Neanderthals coexisted in Iberia during the Upper Pleistocene. (Credit: © Bastos / Fotolia)

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο της Ισπανίας αποφάσισαν να μελετήσουν οστά Νεάντερταλ που εντοπίστηκαν στη νότια Ισπανία. Τα οστά αυτά είχαν μελετηθεί στο παρελθόν και τα αποτελέσματα εκείνων των ερευνών είχαν δείξει ότι η ηλικία τους είναι συμβατή με την παρουσία του σύγχρονου ανθρώπου στην Ισπανία.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια νέα μέθοδο χρονολόγησης των οστών η οποία έδειξε ότι τα οστά αυτά έχουν ηλικία 50 χιλιάδων ετών -χρονολογούνται δηλαδή δέκα χιλιάδες έτη πριν από την έλευση του σύγχρονου ανθρώπου στην περιοχή.

«Τα ευρήματα της έρευνας δημιουργούν αμφιβολίες σε ό,τι αφορά τη θεωρία της συνύπαρξης ανθρώπων και Νεάντερταλ στην Ιβηρική Χερσόνησο. Η θεωρία της συνύπαρξης στηρίχθηκε στις μελέτες χρονολόγησης που έδειχναν ότι οι Νεάντερταλ ζούσαν πριν από 35 χιλιάδες έτη στην Ισπανία» αναφέρει η Ρέιτσελ Γουντ, επικεφαλής της έρευνας.

Οι ειδικοί εκτιμούν τώρα πως τα αποτελέσματα των προηγούμενων ερευνών ίσως είναι λανθασμένα επειδή οι ερευνητές δεν είχαν λάβει υπόψη το γεγονός ότι στα οστά πιθανότατα υπήρξε συσσώρευση κάποιων παραγόντων που τα είχαν επιμολύνει ή αλλοιώσει και δεν φρόντισαν ώστε να κάνουν τη χρονολόγηση απομονώνοντας αυτούς τους παράγοντες. Η νέα έρευνα που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PNAS» έγινε σε δείγματα των οστών τα οποία είχε διασφαλιστεί πως δεν είχαν επιμολυνθεί.

2350 π.Χ. - Μια βιομηχανία αρωμάτων στην Κύπρο. PYRGOS-MAVRORACHI: ADVANCED TECHNOLOGY IN EARLY BRONZE AGE CYPRUS

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΡΩΜΑΤΟΠΟΙΪΑΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΒΡΕΘΕΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ! On its northeastern corner, in 2003, came to light a peculiar laboratory for perfumes. The essences were obtained with the maceration system in olive oil.    

Στο χωριό Πύργος στην νότια Κύπρο το 2350 π.χ. έως το 1850 π.χ. ο πληθυσμός του ελλαδικού χώρου διέθετε ένα πολύ σημαντικό βιομηχανικό κτίριο περίπου 4000 μ², για την επεξεργασία όχι μόνο του χαλκού, αλλά και του ελαιολάδου, αρωμάτων, φαρμάκων, κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, χρωμάτων και κρασιού.

Ευρήματα των ανασκαφών από τον Πύργο. Στο εργαστήριο αρωματοποιίας.

Εκεί βρέθηκε το αρχαιότερο μετάξι στον κόσμο, παλαιότερο και από την Κίνα αλλά και το πρώτο εργαστήριο αρωματοποιίας στον κόσμο. Εργαστήριο φαρμακευτικής παρασκευής και επίσης εντοπίστηκαν στοιχεία που συνδέουν την επεξεργασία των μετάλλων με ελαιόλαδο (καύση ελαίου για υψηλή θερμοκρασία) μοναδικό και αυτό στον κόσμο. 1500 χρόνια δε, πριν από τους Φοίνικες, έβαφαν με πορφύρα.

Ο ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΣΚΑΦΗΣ. The regular excavations at Pyrgos of the National Council for Researches of Rome (Institute for Technologies Applied to Cultural Heritage) started at Mavroraki in 1998 after three years of survey. The settlement GIS calculated extends on 30 hectares on western side of the modern village. With the assistance of geophysical prospecting the building dimension was estimated to cover 4000sq.m. But, there aren’t enough elements to affirm that it was a small “Palace” similar to the very famous palaces of Crete or a simple large multi industrial building. In the North excavated courtyard many superimposed floors of furnaces, benches, stone implements, tools and slag remains suggest that the place was used for metallurgical activities, probably for primary processing of raw copper. 

 Η περιοχή του Πύργου αποτελεί ένα από τα κύρια κέντρα ενός σημαντικού φορέα για την προϊστορία του ελληνισμού της Κύπρου για την οποία, ο εκσυγχρονισμός και η εμβάθυνση των μελετών με καινοτόμα συστήματα ανασκαφών και αρχαιομετρικές έρευνες , μπορούν να παρέχουν, σημαντικές πληροφορίες για την ιστορία και την εξέλιξη των προϊστορικών γεωργικών τεχνολογιών, τα οποία καθορίζουν και διαμόρφωσαν τα κύρια χαρακτηριστικά του νησιού, και την πολιτιστική ταυτότητα.

ΤΟ ΒΑΖΟ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ. ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΡΑΣΙΟΥ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ. The knowledge of its cultural patrimony pushed the prehistoric Cypriote populations to elaborate complicate systems of memory conservation for their technological patrimony, through the use of iconographic symbols and to invent original systems of transmission of historical memory, we have evidence of this system in the famous “Pyrgos scenic vase” found by Paulo Flourentzos, director of the Department of Antiquities of Cyprus, in a tomb of Pyrgos, which represent the entire process for making wine.

Η γνώση της πολιτιστικής τους κληρονομιάς ώθησε τους προϊστορικούς πληθυσμούς των Ελλήνων να εκπονήσουν και να αναπτύξουν συστήματα διατήρησης της μνήμης για την τεχνολογική κληρονομιά τους, μέσω της χρήσης των εικονογραφικών συμβόλων και να επινοήσουν πρωτότυπα συστήματα μετάδοσης της ιστορικής μνήμης, έχουμε στοιχεία αυτού του συστήματος στο περίφημο «Βάζο του Πύργου» που έχει βρεθεί από τον Παύλο Φλουρέντζο, διευθυντή του Τμήματος Αρχαιοτήτων της Κύπρου, σε ένα τάφο του Πύργου και οι οποίες , όπως και αυτό, αντιπροσωπεύουν εδώ με την μέθοδο του συμβολισμού το σύνολο της διαδικασίας για την παραγωγή κρασιού.

Ένα πραγματικό  εργαστήρι χαλκουργίας  βρέθηκε στην ανατολική πλευρά, δεν απέχει πολύ από τις προαναφερθείσες αυλές, επικοινωνεί με ένα σκεπαστό πέρασμα με ένα μεγάλο δωμάτιο, όπου γινόταν κάποια διεκπεραίωσή στην διαδρομή για το ελαιόλαδο. Το εργαστήριο καλύπτεται από λάσπη με ένα φούρνο-σφυρηλατήσεως, που στηρίζονται από μεγάλες πλάκες από ασβεστολιθικό ψαμμίτη, σχηματίζοντας ένα είδος προστασίας από την πυρκαγιά. Στην πλάτη του έχουν βρεθεί δύο άκμονες πέτρες από ανδεσίτη, ένα πυριγενές πέτρωμα. Meanwhile a real coppersmith workshop was found on East side, not far from the above-mentioned courtyard, communicating through a passage with a large room, where it was processed the olive oil. The workshop was provided of a mud oven-forge, supported by large slabs of calcarenite, forming a sort of protection from fire. On its back two stone anvils of andesite have been found.   

Ένα από τα δύο (30 κιλών) στοιχεία είναι αυτά που και σήμερα κάποιος μπορεί κάνει εφαρμογές μετάλλου είναι παρόμοιο με ένα σύγχρονο αμόνι, με ένα κόψιμο στην άνω επιφάνεια του και είναι σαν τραπέζι για να μπορεί κάποιος να διαμορφώσει λεπίδες, και θα μπορούσε να θεωρηθεί το πρωτότυπο ενός σύγχρονου αμονιού, το αρχαιότερο που βρέθηκε μέχρι σήμερα. One of the two (30kg) is a curate implement similar to a modern anvil with a cutting on its “table” to shape blades, and could be considered the prototype of modern anvil, the most ancient found. 

ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΠΥΡΓΟΣ, ΧΡΟΝΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ 2350 ΠΧ ΕΩΣ 1850 ΠΧ, ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΟΥΠΙΑ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ.

Η σύγκριση ανάμεσα σε αυτές τις εικονογραφικές μαρτυρίες και πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν καθ 'όλη την ανάλυση του περιεχομένου στοιχείων και των αρχαιολογικών ιζημάτων ίχνη μια ρεαλιστική εικόνα του περιβάλλοντος και των γεωργικών πόρων του χρόνου, πάνω από τα διάφορα συστήματα που έχουν χρησιμοποιηθεί για να επωφεληθούν από τους γεωργικούς και μεταλλευτικούς πόρους του νησιού. 

Το δωμάτιο αυτό είχε προβλεφθεί για την υφαντική.  Αυτό φανερώνουν οι δύο μεγάλες λεκάνες απόθεσης, επίσης διέθετε μια πλήρη συσκευή για νηματοποίηση και την ύφανση αντικείμενων.

ΒΑΡΙΔΙΑ ΚΑΙ ΣΦΟΝΔΥΛΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ.

ΣΦΟΝΤΥΛΙΑ ΓΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΚΛΩΣΤΟΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ. ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΣΤΟΝ ΠΥΡΓΟ.

Σχεδόν όλες οι ίνες είναι βαμμένες σε διάφορες τονικότητες του κόκκινου, μπλε, πράσινου και κίτρινου. Almost all the fibres are dyed in different tonality of red, blue, green and yellow.

Ένα μοναδικό εύρημα από τον Πύργο, μία χοάνη. Το πρώτο γνωστό κατασκευασμένο στον κόσμο και δεν είναι εφεύρεση της εποχής μας. Είναι εφεύρεση των Ελλήνων. Ένα παρόμοιο χωνί βρέθηκε στην ανασκαφή της Αλάμπρα (Coleman, JE, Barlow, JA, Mogelonsky, MK και SCHARR, KW, 1996. Αλάμπρα.) αλλά είναι της Μέσης Εποχής του Χαλκού, νεώτερο , όπως επίσης και παρόμοια που βρέθηκαν στην Μέση Ανατολή.

ΤΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΗΡΙΑ ΑΡΩΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΕ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ.

Φιαλίδια αποθήκευσης αρωμάτων, στον Πύργο.

Τα έλαια έχουν άρωμα από εκχυλίσματα λεβάντας, δεντρολίβανου, του πεύκου ή κορίανδρου και διατηρούνται σε μικροσκοπικά διαφανή μπουκάλια από αλάβαστρο. Από τα ίχνη που βρέθηκαν στον Πύργο, στα νότια του νησιού, είναι περισσότερο από 4000 ετών. Ένα βλέπουμε εδώ.

Στη συνέχεια μετά το εργαστήριο χαλκουργίας εδώ, υπάρχει ένα μεγάλο δωμάτιο (15x18m.) Προορίζονταν για την  ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ που ήταν σε βάζα αποθηκευμένa στη Δυτική πτέρυγα στο ίδιο δωμάτιο.

Ο ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΛΙΝΙΟ ΤΟΝ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟ   ( Plin .  Naturalis Historia  xv)

Τα έξι πιθάρια τοποθετημένα στην Δυτική πλευρά της αίθουσας της «ελιάς», είναι τέτοιου τύπου που θα μπορούσε να περιέχει 300 με 500 λίτρα ελαίου, αλλά, μια δεύτερη αποθήκη ανακαλύφθηκε το 2003 η οποία δείχνει κατά μια εκτίμηση να προορίζεται για μεγαλύτερη ποσότητα παραγόμενου ελαιολάδου.

During the excavation season of 2005 it was brought to light a secondary room organised for the production of wine, whose presence has been previously suggested by the founding of grapes seed and special jugs with pointed base containing remains of tartaric acid.  

The last discovery of medicament compounds as opium, scamonea, calcochina and ephedrine, as well as multi bowls stone mortars to prepare cosmetics suggests that we are still at the beginning of our investigation and that many other information will come out continuing the excavations and the archaeometric researches at Pyrgos. 

But it’s the extraordinary connection of olive oil and metallurgy that open new possibilities on the ancient history of Mediterranean metallurgy, not forgetting that in Greek Mythology we have a link between olive oil and metallurgy in the myth of Eryctonios, son of Athena and Efestos. 

This evidence makes of Pyrgos/Mavroraki one of the most important archaeological sites yet to have been discovered in Cyprus, with significance not merely for the history of metallurgy but for a better understanding of the role-played by the production and use of olive oil in Early-Middle Bronze Age Cyprus.

Στον Πύργο έχουμε στοιχεία της αγροτικής επανάστασης, από την έναρξη της Εποχής του Χαλκού που τροποποιήθηκε με την οργάνωση και το μετασχηματισμό της προϊστορικής κοινωνίας των Ελλήνων, η οποία ιδρύθηκε με βάση τις σχέσεις και την ισορροπία μεταξύ της τεχνολογίας και της οργάνωσης της κοινωνικής ζωής: αυτά που κατέχουν πρωταρχική θέση στις ανάγκες, τους πόρους, τις οικονομικές ανταλλαγές και τη διαφοροποίηση των κοινωνικών και εργατικών τάξεων.  

Stardust: μια ταινία μικρού μήκους

Πρόκειται για μια ιστορία σχετικά με το Voyager 1 (το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο που εκτοξεύθηκε το 1977 για να εξερευνήσει το ηλιακό μας σύστημα). Χρησιμοποιώντας πραγματικές εικόνες από την εξερεύνηση του διαστήματος,  μας θυμίζει πως ότι υπάρχει γύρω μας (και εμείς οι ίδιοι) είναι κατασκευασμένα από τη “στάχτη” των άστρων… και ότι μια μέρα, ο ήλιος μας θα επιστρέψει όλο το “υλικό του” πίσω στο διάστημα.

Η ταινία γυρίστηκε στη μνήμη του ταλαντούχου Ολλανδού σχεδιαστή Arjan Groot, ο οποίος πέθανε από καρκίνο τον Ιούλιο του 2011 σε ηλικία 39 ετών.

PostPanic director Mischa Rozema's new short film, Stardust, is a story about Voyager 1 (the unmanned spacecraft launched in 1977 to explore the outer solar system). The probe is the furthest man-made object from the sun and witnesses unimaginable beauty and destruction. The film was triggered by the death of Dutch graphic designer Arjan Groot, who died aged 39 on 16th July 2011 from cancer.

The film's story centers on the idea that in the grand scheme of the universe, nothing is ever wasted and it finds comfort in us all essentially being Stardust ourselves. Voyager represents the memories of our loved ones and lives that will never disappear.

Μαύρο χιόνι πέφτει σε εξωπλανήτη, A scorched world with snow black and smoky

Καλλιτεχνική απεικόνιση του μαύρου χιονιού που πέφτει στον πλανήτη HD 209458 b. No white Christmases here, then (Image: Detlev Van Ravenswaay/SPL)

Μια από τις πιο γνωστές ρήσεις που ακούγεται όταν θέλει κάποιος να τονίσει την επιμονή και την αποφασιστικότητά του σε κάποιο θέμα είναι ότι θα ασχολείται με αυτό «μέχρι να πέσει μαύρο χιόνι». Αν ζούσαμε στον πλανήτη HD 209458 b η ρήση αυτή δεν θα υπήρχε αφού γάλλοι αστρονόμοι ανακάλυψαν ότι στον εξωπλανήτη πέφτει όντως μαύρο χιόνι!

Κολασμένος

Ο HD 209458 b βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το άστρο του.

Ο HD 209458 b είναι ένας γίγαντας αερίου που βρίσκεται σε απόσταση 150 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Πήγασου. Βρίσκεται πολύ κοντά στο μητρικό του άστρο και ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από αυτό σε μόλις 84 ώρες.

Όπως είναι επόμενο, οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται σε αυτόν τον εξωπλανήτη είναι πολύ μεγάλες. Στην πλευρά του πλανήτη που κατά την τροχιακή του κίνηση βλέπει το μητρικό του άστρο (δηλαδή, εκεί όπου είναι ημέρα) η θερμοκρασία αγγίζει τους δύο χιλιάδες βαθμούς Κελσίου. Στην αντίθετη πλευρά η θερμοκρασία κυμαίνεται γύρω στους  500 βαθμούς Κελσίου. Φυσικά οι συνθήκες αυτές δεν σχετίζονται σε καμία περίπτωση με τη ζωή γι αυτό και η επιστημονική κοινότητα έχει βαφτίσει ανεπισήμως τον πλανήτη «Όσιρι», τον θεό των νεκρών στην αρχαία Αίγυπτο.

Το φαινόμενο

This artist's impression shows an extended ellipsoidal envelope - the shape of a rugby-ball – of oxygen and carbon discovered around the well-known extrasolar planet HD 209458b. The atoms of carbon and oxygen are swept up from the lower atmosphere with the flow of escaping atmospheric atomic hydrogen - like dust in a supersonic whirlwind – in a process called atmospheric ‘blow off'. Credit: ESA & Alfred Vidal-Madjar (Institut d'Astrophysique de Paris, CNRS, France)

Ο σχηματισμός του χιονιού απαιτεί νερό το οποίο δεν υπάρχει βέβαια στον HD 209458 b. Όμως η πολύ μεγάλη διαφορά στη θερμοκρασία ημέρας και νύχτας στον πλανήτη δημιουργεί διάφορα φαινόμενα. Ένα από αυτά είναι η δημιουργία ατμοσφαιρικών ρευμάτων που μεταφέρουν στροβιλιζόμενη ύλη από τις περιοχές όπου υπάρχει ημέρα σε εκείνες που υπάρχει νύχτα και το αντίθετο. Αυτό (θεωρητικά) σημαίνει ότι οι αέριες μάζες που ξεκινούν από τις περιοχές όπου υπάρχει ημέρα στερεοποιούνται όταν εισέρχονται στις συνθήκες της νύχτας. 

Αέναο μαύρο χιόνι

Επιστήμονες του Αστεροσκοπείου Côte d'Azur στη Νίκαια δημιούργησαν ένα τρισδιάστατο μοντέλο των ατμοσφαιρικών συνθηκών που επικρατούν στον HD 209458 b. Σύμφωνα με αυτό, τα καυτά αέρια καθώς οδεύουν προς τις νυχτερινές περιοχές μετατρέπονται σε νιφάδες οξειδίου του τιτανίου. Οι ειδικοί το χαρακτηρίζουν «μαύρο, καυτό, καπνιστό χιόνι»  που πέφτει προς το εσωτερικό του πλανήτη. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι οι μαύρες νιφάδες είναι πιθανότατα προϊόν της πρόσμιξης διοξειδίου τιτανίου με κάποιο άλλο στοιχείο. Αν και το διοξείδιο του τιτανίου έχει λευκή και φωτεινή απόχρωση η παρουσία κάποιου άλλου στοιχείου - π.χ. οξειδίων πυριτίου - προσδίδει το μαύρο χρώμα στις νιφάδες.

Σύμφωνα με την προσομοίωση, ανοδικά αέρια ρεύματα στέλνουν τις νιφάδες πίσω στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας του πλανήτη. «Τα αέρια στερεοποιούνται, πέφτουν και μετά επιστρέφουν στα ανώτερα στρώματα δημιουργώντας έναν συνεχή κύκλο χιονόπτωσης. Οι χιονοθύελλες στον HD 209458 b δεν θα μοιάζουν με αυτές στη Γη, θα είναι σαν βρίσκεσαι στη μέση ενός δάσους που φλέγεται» αναφέρει η Βιβιέν Παρμαντιέ, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Η έρευνα εμφανίζεται στο διαδικτυακό αρχείο επιστημονικών προδημοσιεύσεων «arxiv.org».