Ο αιρετικός φαραώ Ακενατόν και ο ναός του Ατόν. The Heretic Pharaoh: Egypt's Golden Empire

Relief showing Akhenaten and his wife Nefertiti worshipping the Aten. Tel el Amarna, Aten Temple  ©

Την εικόνα του λίθινου ναού του Ατόν στην Αμάρνα της  Αιγύπτου,  που είναι  η  μοναδική σωζόμενη πρωτεύουσα του αρχαίου βασιλείου των Αιγυπτίων κατόρθωσαν να σχηματίσουν  βρετανοί αρχαιολόγοι που διεξάγουν ανασκαφές και αναστηλώσεις στα μνημεία, τα οποία  έκτισε ο αιρετικός φαραώ Ακενατόν.

Part of the Great Temple of Akhenaten, "The Heretic Pharoah", at Tell El-Amarna.

«Διακοσμημένη με τρόπο πολύχρωμο και πολυτελή, με τη χρήση διαφόρων τύπων όμορφων σκληρών λίθων, ήταν  η πρόσοψή  του», σύμφωνα με τα  λεγόμενα  της δρ. Κριστίν Τόμσον, η οποία είναι μέλος της ομάδας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ με επικεφαλής τον επίτιμο καθηγητή Μπάρι Κεμπ και τη δρ. Αννα Στήβενς. Όπως διευκρινίζεται εξάλλου αρκετά τέτοια θραύσματα δεν προέρχονταν από ογκολίθους αλλά απόενθέματα που τοποθετούνταν σε  χάσματα ή θραύσεις. Μία  ακόμη πολύ ενδιαφέρουσα διαπίστωση είναι,  ότι η μνημειακή είσοδος στον ναό περιλάμβανε δύο πυλώνες από ασβεστόλιθο, που ακολουθούνταν από κιονοστοιχία δύο σειρών με τέσσερις γιγαντιαίους κίονες.

The Sanctuary of the Great Aten Temple.

Πρόκειται για τα συμπεράσματα από τα νέα ευρήματα αλλά και τις εργασίες αποκατάστασης στη θέση Τελ ελ-Αμάρνα, που χαρακτήρισαν την τελευταία ανασκαφική περίοδο της βρετανικής αποστολής που έληξε πριν από λίγες μέρες. Οι εργασίες αυτές είχαν επικεντρωθεί στο έμπροσθεν τμήμα του μεγάλου ναού του θεού Ατόν αλλά και στο κτίσμα που είναι γνωστό ως «μικρό λίθινο ανάκτορο», όπου έγιναν αναστηλωτικές εργασίες ώστε και τα δύο κτιριακά συγκροτήματα να είναι επισκέψιμα σύντομα.

Amarna is an extensive Egyptian archaeological site that represents the remains of the capital city newly established and built by the Pharaoh Akhenaten of the late Eighteenth Dynasty (c. 1353 BC), and abandoned shortly afterwards. The name for the city employed by the ancient Egyptians is written as Akhetaten (or Akhetaton - transliterations vary) in English transliteration. Akhetaten means "Horizon of the Aten."

Συγκεκριμένα στον ναό οι εργασίες επικεντρώθηκαν στον βόρειο πυλώνα όπου μετά από την αφαίρεση προσθηκών, αποκαλύφθηκε ότι ήταν γεμισμένος από ωμοπλίνθους. Νοτίως του πυλώνα επίσης υπάρχει ένα κεκλιμένο επίπεδο πλάτους 9,15 μέτρων, που ορίζεται ως η αρχική πρόσβαση στο ναό και χαρακτηρίζεται από έναν αναλειμματικό τοίχο γεμισμένο με  άμμο. Στο σημείο αυτό μάλιστα κατασκευάζεται μία πλατφόρμα περιήγησης, από την οποία θα είναι δυνατή η θέαση του χώρου από ψηλά. Η θέα από εκεί μάλιστα θα φθάνει ως και το νότιο πυλώνα του ναού με το κεκλιμένο επίπεδο πρόσβασης να βρίσκεται στη μέση.

This shrine stele also from the early part of the Amarna period depicts Akhenaten, Nefertiti, and Princesses Meretaten, Mekeaten, and Ankhesenpaaten worshiping the Aten as a family. Dorothea Arnold in her article "Aspects of the Royal Female Image during the Amarna Period" discusses the plethora of reliefs depicting intimate family moments. While Akhenaten leans forward to give Meretaten a kiss, Mekeaten plays on her mother's lap and gazes up lovingly.

Γενικότερα πάντως οι εργασίες στοχεύουν στην αναστήλωση - μερική βεβαίως -και αποκατάσταση των μνημείων της πόλης, τα οποία είχαν διαλυθεί μετά την πτώση του Ακενατόν, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί το υλικό τους σε άλλες  κατασκευές. Τμήματα όμως αυτού του οικοδομικού υλικού, τα οποία μάλιστα δίνουν στοιχεία για την αρχική μορφή των μνημείων, αποκαλύπτονται σε αποθέτες από τις παλαιότερες ανασκαφές και  τώρα πλέον ανασυστήνονται.

Στο λεγόμενο μικρό ανάκτορο εξάλλου, το οποίο είναι θεμελιωμένο σε κρηπίδα από γύψο  οι εργασίες είχαν στόχο την ανάδειξη του βασικού σχεδίου του κτιρίου. Στο χώρο αυτό αποκαλύφθηκε και μία «πλατεία», μία ανοικτή περιοχή δηλαδή, με πατημένο χώμα, που καταλήγει στη μνημειακή είσοδο του ναού, 30 μέτρα πίσω από τους λίθινους πυλώνες. Σ΄αυτή την πλατεία βρέθηκαν και ίχνη ευρείας, ανθρώπινης πρόσβασης καθώς και βάσεις από λάσπη περιστοιχισμένες από γούρνες και στρωμένες με γυψοκονίαμα, που μαρτυρούν την εναπόθεση προσφορών στον θεό από κοινούς θνητούς, ήδη από την εποχή που χτιζόταν ο ναός.

It was said that one day Akhenaten had a vision wherein he saw a sun disc between two mountains. He felt that God was guiding him to make change. He was shown the God, Aten, as the Sun Disk - the Light. He felt guided by Aten to build a city between the two mountains. In the sixth year of his reign Akhenaten rejected the Gods of Thebes. They were never part of his childhood anyway since he had been shunned as a child. Akhenaten had declared for the first time in recorded history that there was only one God - the concept of monotheism. Overnight he turned 2,000 years of Egyptian religious upside down...

Σημειώνουμε ότι ο Ακενατόν, Αμένοφις κατά την ελληνική εκδοχή (μέσα του 14ου αιώνα π.Χ.) ήταν αυτός που μετέφερε τη πρωτεύουσα της χώρας από τις Θήβες  σε μία νέα πόλη στην περιοχή της Αμάρνα αλλά και ο φαραώ που προσπάθησε να κάνει σοβαρές μεταρρυθμίσεις στην θρησκεία και στο ιερατείο φθάνοντας στο τέλος να εισηγείται έναν  μόνον θεό, τον Ατόν για την λατρεία του οποίου δεν απαιτούνταν η μεσολάβηση των ιερέων, κάτι  βεβαίως που ξεσήκωσε τεράστιες αντιδράσεις.

Πρακτική διαλογισμού «προκαλεί πυρετό κατά βούληση». Feeling cold? Why not try meditating? Scientists prove you can use your brain to increase your core body temperature

Tibetan nuns are able to use meditation techniques to increase their core body temperature. G-tummo is a form of yoga found in Tibetan teachings. Its purpose is to gain control over the body's processes. It uses a system of visualisations and breathing techniques including 'vase breathing'. Vase breathing involves breathing into the abdomen and then not releasing all of the air from the belly before taking another breath. This form of yoga is most commonly found in the Himalayas. It can enable people to increase the temperature of their extremities and can also be used to change metabolism rates.

Θιβετιανές καλόγριες που εφαρμόζουν μια μορφή διαλογισμού γιόγκα μπορούν να αυξάνουν κατά βούληση τη θερμοκρασία του σώματός τους ακόμα κι αν έχουν τυλιχτεί με βρεγμένα υφάσματα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος -25 βαθμούς Κελσίου, δείχνει να επιβεβαιώνει νέο πείραμα.

Η νέα δημοσίευση στην επιθεώρηση PLoS ONE εξετάζει τις φυσιολογικές επιδράσεις του τάμμο, μιας μορφής διαλογισμού γιόγκα που εφαρμόζεται σήμερα σε ορισμένα απομονωμένα μοναστήρια του ανατολικού Θιβέτ. Στη γλώσσα του Θιβέτ, τάμμο σημαίνει «εσωτερική φωτιά».

Αυτή η εσωτερική φωτιά αύξησε τη θερμοκρασία του σώματος μέχρι τους 38,3 βαθμούς Κελσίου στη νέα μελέτη. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης χρησιμοποίησαν εγκεφαλογράφο και θερμόμετρα για να συλλέξουν μετρήσεις στη διάρκεια μιας ειδικής τελετής, στην οποία οι καλόγριες πρέπει να στεγνώσουν το υγρό ύφασμα με το οποίο έχουν τυλιχτεί στον παγωμένο καιρό των Ιμαλαΐων.

Είναι ένα εντυπωσιακό επίτευγμα, δεδομένου ότι ο υποθάλαμος, η περιοχή του εγκεφάλου που ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος, δεν πιστεύεται ότι ελέγχεται από συνειδητές διεργασίες.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, δύο είναι τα στοιχεία του διαλογισμού τάμμο που παρεμβαίνουν στη θερμορρύθμιση. Το πρώτο είναι η ειδική «αναπνοή-βάζο», η οποία «προκαλεί θερμογένεση», ενώ η δεύτερη είναι η αυτοσυγκέντρωση σε μια νοερή εικόνα μιας φωτιάς που καίει στη σπονδυλική στήλη και εμποδίζει την απώλεια θερμότητας.

A second study using Western participants showed that they were also able to increase their core body temperature using breathing and mental imagery.

Το φαινόμενο της αύξησης της θερμοκρασίας είχε παρατηρηθεί εξάλλου σε δύο προηγούμενες μελέτες στον διαλογισμό τάμμο, το 1982 και το 2002, στις οποίες καταγράφηκε αύξηση της θερμοκρασίας των άκρων έως και 8,3 βαθμούς, καθώς και μεταβολές στην παραγωγή θερμότητας και το μεταβολισμό.

«Η πρακτική της "αναπνοής-βάζου" αποτελεί από μόνη της μια ασφαλή τεχνική για τον έλεγχο της θερμοκρασίας του σώματος σε ένα φυσιολογικό εύρος» υποστηρίζει τώρα η Δρ Μαρία Κοζεβνίκοφ, επικεφαλής της νέας μελέτης.

«Οι εθελοντές στους οποίους δίδαξα αυτή την τεχνική μπόρεσαν να ανεβάσουν τη θερμοκρασία τους, μέχρι ενός ορίου, και ανέφεραν ότι ένιωσαν αύξηση των επιπέδων ενέργειας και της νοητικής συγκέντρωσης» ισχυρίζεται.

Ο γύρος του κόσμου σε 2,5 λεπτά! NASA Celebrates Earth Month 2013

This "first light" image from ISERV shows the mouth of the Rio San Pablo in Veraguas, Panama, as it empties into the Gulf of Montijo. This wetland supports an important local fishery and provides habitat for many mammals and reptiles, as well as several species of nesting and wintering water birds. The image was captured Feb. 16.

Στο πλαίσιο διαδραστικού αφιερώματος για τον πλανήτη μας, η NASA παρουσίασε ένα βίντεο 2,5 λεπτών που συγκεντρώνει τις καλύτερες από τις εικόνες της Γης που συλλέχθηκαν το 2012.

Το βίντεο συνδυάζει δορυφορικές φωτογραφίες πραγματικού χρώματος, απεικονίσεις επιστημονικών δεδομένων, υπολογιστικά μοντέλα, καθώς και συρραφές εικόνων (timelapse) από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Περισσότερες εντυπωσιακές εικόνες είναι διαθέσιμες στο διαδραστικό έκθεμα της NASA Earth Month 2013:

(http://www.nasa.gov/externalflash/earthmonth2013/index.html)

NASA's fleet of science satellites and research aircraft are at work around the world 24/7 helping scientists discover just how our living planet really works. Take a look at some of the insights and don't forget to celebrate Earth Day on April 22!

Ο επόμενος κυνηγός εξωπλανητών, NASA's next exoplanet hunter to launch in 2017

Ο δορυφόρος TESS θα αναζητήσει πλανήτες με μέγεθος και συνθήκες παρόμοιες με αυτές της Γης. The Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) could find us a home away from home (Image: MIT Kavli Institute for Astrophysics and Space Research)

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα λεπτομέρειες του διαδόχου του διαστημικού τηλεσκοπίου Kepler που έχει ως αποστολή την ανακάλυψη πλανητών σε κοντινές περιοχές του Διαστήματος έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Ο δορυφόρος TESS θα εκτοξευθεί το 2017 και θα επικεντρωθεί κυρίως στην ανακάλυψη βραχωδών πλανητών με μέγεθος παρόμοιο με εκείνο της Γης.

Η αποστολή

Σύμφωνα με τον υπάρχοντα προγραμματισμό, το Kepler θα ολοκληρώσει την αποστολή του το 2016. Τη θέση του θα πάρει ο TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) που θα «σαρώνει» μεγαλύτερη έκταση του Διαστήματος από εκείνη που καλύπτει με τα «μάτια» του το Kepler. Το Kepler εξερευνά περίπου 300 χιλιάδες άστρα στον Γαλαξία ενώ το TESS θα εξερευνά περί τα δύο εκατομμύρια άστρα.

Βασικός στόχος του TESS θα είναι η ανακάλυψη μικρομεσαίων βραχωδών πλανητών που βρίσκονται στη λεγόμενη φιλόξενη ή κατοικήσιμη ζώνη. Πλανήτες που βρίσκονται σε απόσταση τέτοια από το μητρικό τους άστρο ώστε να υπάρχουν εκεί συνθήκες ευνοϊκές για την ανάπτυξη ζωής όπως π.χ. νερό στην επιφάνεια τους.

Οι δυνατότητες

Data from NASA's Kepler mission finds evidence for at least 100 billion planets in our galaxy. CREDIT: NASA/JPL-Caltech

«Τα ευρήματα του Kepler δείχνουν ότι ο TESS δεν θα χρειαστεί να ψάξει πολύ μακριά για να βρει έναν κόσμο σαν τον δικό μας. Αν υπάρχει -  και το Kepler μας λέει ότι υπάρχει-  ο TESS θα τον βρει» υποστηρίζει στην επιθεώρηση «New Scientist» η αστροφυσικός Νάταλι Μπατάλα, μέλος της αποστολής του Kepler.

Οι επιτελείς της αποστολής TESS πιστεύουν ότι τα πρώτα δύο χρόνια της λειτουργίας του ο δορυφόρος θα έχει εντοπίσει χίλιους εξωπλανήτες που θα βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από εμάς και έτσι θα μπορούν οι επιστήμονες να τους μελετήσουν σε βάθος με τη βοήθεια των υπολοίπων διαστημικών και επίγειων οργάνων. Για παράδειγμα, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb που θα αποτελέσει τον διάδοχο του Hubble θα μπορεί να συλλέγει στοιχεία από την ατμόσφαιρα πλανητών αναζητώντας ίχνη ύπαρξης ζωής.

«Οι εξωπλανήτες που θα ανακαλύψει ο TESS θα συγκεντρώνουν πολύ υψηλές πιθανότητες εντοπισμού ιχνών οργανικής ζωής μακριά από το ηλιακό μας σύστημα» αναφέρει ο Γιον Πέρκινς, μέλος τόσο της αποστολής Kepler όσο και εκείνης του TESS. «Είναι η ώρα να δούμε πώς είναι τα υπόλοιπα 'σπίτια' στη γειτονιά μας. Τόσο το Kepler όσο και o TESS μας βοηθούν να συναντήσουμε τους γείτονές μας» καταλήγει η Μπατάλα.

Θα πρέπει τέλος να σημειωθεί το ιδιαίτερα χαμηλό κόστος του δορυφόρου το οποίο, σύμφωνα με την ανακοίνωση της NASA, δεν θα ξεπεράσει τα 200 εκατομμύρια δολάρια.

Σπάνιο νόμισμα 2.500 ετών στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας, Rare coin 2,500 years old at the Ancient Agora of Athens

Το σπάνιο νόμισμα του 6ου π.Χ. αιώνα από ήλεκτρο με παράσταση κεφαλής ταύρου στην μία όψη του.

Πολύτιμο  όσο  το  χρυσάφι  και  τ΄ άλλα πολύτιμα μέταλλα,   ένα  τόσο  δα νόμισμα  από  ήλεκτρο,   που βρέθηκε κατά την τελευταία ανασκαφική  περίοδο στην Αρχαία Αγορά συνιστά το σπουδαίο  εύρημα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών,  που δραστηριοποιείται στο τμήμα αυτό της αρχαίας Αθήνας.

Με  βάρος που δεν  ξεπερνά τα 7  γραμμάρια,  με  διάμετρο  που  δεν φθάνει  καν το  ένα  εκατοστό _ στην πραγματικότητα  είναι 6.05 _ 7.05 χιλιοστά _ με  μία κεφαλή  ταύρου στην  όψη  του και  με χρονολόγηση  που  πάει  πίσω στον 6ο  π.Χ.  αιώνα χαρακτηρίζεται  ήδη σπάνιο  από τον  επικεφαλής των  ανασκαφών κ.  Τζων Μακ Καμπ.

Επιπλέον  η ηλικία  του μπορεί  να  το καθιστά το  αρχαιότερο  που  έχει βρεθεί στην περιοχή ενώ ταυτόχρονα  το συνδέει  με  μία  ιδιαίτερη  ιστορική περίοδο για την Αθήνα,  αυτήν της  επικράτησης του  τύραννου  Πεισίστρατου.

Μπροστά από την Ποικίλη Στοά, στη βορειοδυτική γωνία της αρχαίας Αγοράς, καθώς και στην Παναθηναϊκή Οδό  έχει επικεντρώσει τις έρευνές της η Αμερικανική Σχολή,  η  οποία  μάλιστα  έλαβε  έγκριση  προ  ημερών από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για  την απαλλοτρίωση  υπέρ του  ελληνικού  δημοσίου  νεώτερων κτισμάτων, προκειμένου  να  συνεχίσει τις  ανασκαφές.

Ήδη  άλλωστε  οι αρχαιολόγοι  «συνάντησαν» για πρώτη φορά τον ανατολικό τοίχο της Ποικίλης Στοάς, βρήκαν νέα στοιχεία για την οδό των Παναθηναίων  αλλά   και  ένα  πηγάδι  γεμάτο  με  κεραμική.  Και  επιπλέον το πολύτιμο νόμισμα.

Ionia, Phokaia, ca. 521-478 BC. Electrum Hekte (2.2g). Archaic head left of Athena wearing a Corinthian helmet; curly hair rendered in large pellets, and wearing beaded necklace; seal behind.

Νομίσματα  από χρυσό  ή  ήλεκτρο  ήταν  εξαιρετικά  σπάνια στην αρχαία Αθήνα,  καθώς το  δικό της  ισχυρό  νόμισμα  ήταν  η ασημένια  γλαύκα, τα  πρωιμότερα  όμως μπορεί  να  φτιάχνονταν  και από  ήλεκτρο  με την γλαύκα της Αθηνάς. Επίσης ο  Πλούταρχος  αναφέρει πως ο  Θησέας  έκοψε  νομίσματα  με απεικόνιση  ταύρου,  κάτι  που  ισχυρίζεται και ο  Φιλόχωρος.

Γεγονός  είναι  δηλαδή, ότι στον 6ο  π.Χ. αιώνα  και  πριν  η Αθήνα καταλήξει οριστικά  στο  νόμισμά της υπήρχαν  ασημένια νομίσματα  και  με  ταύρο. Όσον αφορά το  ήλεκτρο  αυτό  εμφανίζεται πολύ  συχνά στα νομίσματα  της  Λυδίας,  όπου  και  εφευρέθηκε το  νόμισμα καθώς και στις  γειτονικές  της  πόλεις  κατά μήκος της ακτής της  Μικράς Ασίας, όπως η Μίλητος, η Έφεσος, η Σάμος, Φώκαια, και Κλαζομενές.

Το  νόμισμα της Αρχαίας Αγοράς   είναι πολύ  πιθανόν λοιπόν  να κόπηκε επί  Πεισίστρατου και να χρονολογείται κάπου μεταξύ 546-518 π.Χ. Το  υλικό  του,  το  ήλεκτρο  ήρθε  προφανώς από Ιωνία την αν  και υπάρχει  ένα  ακόμη  πιο σύνθετο ενδεχόμενο: Κατά τη διάρκεια της εξορίας του από την Αθήνα, πριν από το 546  π.Χ.  ο Πεισίστρατος είχε πρόσβαση σε χρυσό και ασήμι από τη Θράκη και προσέλαβε μισθοφόρους για να βοηθήσουν στην επιστροφή του.

Όσο για την απεικόνιση την εμπνεύστηκε από την  Ερέτρια  από  όπου  είχε  περάσει  και  η οποία απεικόνιζε τον ταύρο στα νομίσματά της.  Εν  τέλει το  νόμισμα  μπορεί να κόπηκε στην Θράκη και να χρησιμοποιήθηκε για την επιστροφή του Πεισίστρατου από την Ερέτρια στην Αθήνα.

Ποια  μπορεί να  ήταν  η  αξία  όμως  αυτού  του νομίσματος; Είναι  δύσκολο  να  απαντηθεί   καθώς  η  σχέση χρυσού  και αργύρου  προς  ήλεκτρο  άλλαζε μέσα στο χρόνο  αλλά  και από πόλη σε  πόλη. Σε  γενικές  γραμμές  όμως  το  ήλεκτρο σε  σχέση  με το  ασήμι  ήταν 10:1 ενώ χρυσός προς ασήμι  ήταν 12:1.

Πάντως ανάμεσα στα πρώτα νομίσματα με αυτό το βάρος, το συνηθέστερο ήταν το δίδραχμο  κι  αν  όντως συνέβαινε  έτσι  αυτό το μικρούλι  κέρμα από  ήλεκτρο θα αντιστοιχούσε  στην αρχαιότητα  με  μισθούς δύο ημερών.

Σχεδιαστική αναπαράσταση της Ποικίλης Στοάς.

Ως τον  ανατολικό  τοίχο  της  Ποικίλης Στοάς έφθασε  εξάλλου  η  ανασκαφή  του περασμένου  καλοκαιριού. Ένα  εξαιρετικής  τέχνης  κτίσμα της αρχαίας Αθήνας,  στο  οποίο ήταν  «εκτεθειμένα»  έργα των  μεγαλύτερων  ζωγράφων  της αρχαιότητας .

Τουλάχιστον έξι από τους ορθοστάτες της  σώζονται  στη  θέση  τους, τρεις από την εξωτερική σειρά και τρεις από το εσωτερικό  κι  αυτό επέτρεψε  τον  προσδιορισμό  των διαστάσεών  της,  που  όπως  φαίνεται  ήταν  48 μέτρα μήκος και 10 πλάτος στο εσωτερικό  (στο εξωτερικό  51μήκος  επί 12,5 πλάτος),  με 23 δωρικούς κίονες εξωτερικά και 11 ιωνικούς εσωτερικά.

Ταβέρνα με ομπρέλλες από την αρχαιότητα είχε η οδός Αδριανού

Ευρήματα στην Αρχαία Αγορά από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών.

Ένα  εύρημα στην  οδό Παναθηναίων έδωσε στο  μεταξύ,  μία  άλλη  διάσταση  για την  τέλεση των εορτών. Ίχνη από οπές όπου στήνονταν πάσσαλοι για περισχοίνισμα σε χώρο 12 επί 15μέτρων (αναφορά γίνεται και στον Πλούταρχο) αποκαλύφθηκαν σε στρώμα, που χρονολογείται στην Κλασική και στην Ελληνιστική περίοδο.

Θεωρείται λοιπόν  πιθανόν να στερεώνονταν  στους  πασσάλους  αυτούς ικρία που πιθανώς συγκρατούσαν υφασμάτινες κατασκευές για σκίαση. Το  ενδεχόμενο  έτσι, να  στήνονταν κερκίδες για τους θεατές τις ημέρες των εορτών. Η συνέχεια του  ευρήματος  πάντως  βρίσκεται κάτω από τις γραμμές του ΗΣΑΠ όπου   έγιναν  ανασκαφές κατά το 2010 - 11  από την  Α΄ Εφορεία Αρχαιοτήτων.

Την  καθημερινότητα τέλος στην  Αρχαία Αγορά  αλλά  και  ένα ιστορικό  γεγονός αποκάλυψε ένα  πηγάδι, το  οποίο βρέθηκε γεμάτο  από κεραμικά σκεύη,  μερικά από τα οποία  ακέραια. Περισσότερα από 100 ήταν  αυτά τα  σκεύη, στην πλειονότητά τους μικρές στάμνες ή κούπες, αμφορείς, μαγειρικής χρήσης αλλά  και  νομίσματα και λυχνάρια.

Το πηγάδι αυτό  είχε βάθος  12  μέτρα  και διάμετρο 73  εκατοστά και ήταν σε χρήση κατά τον 4ο και 5ο αιώνα μ.Χ.   αλλά και πολύ αργότερα. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν , ότι σχετίζεται  με την εισβολή των Βησιγότθων και του Αλάριχου, το 396 μ.Χ.  η  δε  αφθονία  του  σε κανάτες, κούπες και αμφορείς - τόσο σε αυτό το πηγάδι όσο και σε διπλανό του, που ανασκάφηκε πρόπερσι - δείχνει ότι την εποχή εκείνη το κτήριο που βρίσκεται από πάνω του ήταν  πιθανώς μία ταβέρνα!

Νέα στοιχεία για την πρώτη εμφάνιση ζωής στη Γη, How Life May Have First Emerged On Earth: Foldable Proteins in a High-Salt Environment

Dead Sea coastline. New research has yielded data supporting the idea that 10 amino acids believed to exist on Earth around 4 billion years ago were capable of forming foldable proteins in a high-salt (halophile) environment. Such proteins would have been capable of providing metabolic activity for the first living organisms to emerge on the planet between 3.5 and 3.9 billion years ago. (Credit: © frag / Fotolia)

Δομικός βιολόγος του Πανεπιστημίου Φλόριντα Στέιτ ανακοίνωσε ανακαλύψεις που μπορούν να οδηγήσουν την επιστημονική κοινότητα ένα βήμα πιο κοντά στο να κατανοήσουν πώς ακριβώς εμφανίστηκε ζωή στη Γη πριν από δισεκατομμύρια χρόνια.

Ο καθηγητής Μάικλ Μπλέηαμπερ και η ομάδα του δημοσίευσαν δεδομένα που υποστηρίζουν την ιδέα ότι δέκα αμινοξέα που υπήρχαν στη Γη πριν από τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια, ήταν ικανά να σχηματίζουν αναδιπλούμενες πρωτεΐνες σε ιδιαίτερα αλόφιλο περιβάλλον. Τέτοιου είδους πρωτεΐνες θα είχαν τη δυνατότητα να παράσχουν μεταβολικές δραστηριότητες, ώστε οι πρώτοι ζωντανοί οργανισμοί να εμφανιστούν πριν από 3,5 με 3,9 δισεκατομμύρια χρόνια.

Η έρευνα του Μπλέιμπερ διήρκεσε τρία χρόνια και βασίστηκε σε ερευνητικές τεχνικές οι οποίες αναπτύχθηκαν σε βάθος 17 ετών. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών.

New research supports theories that comets striking Earth set evolution in motion (Credit: Don Davis, NASA)

Οι πρώτοι ζωντανοί οργανισμοί ήταν μικροσκοπικά κύτταρα με τη δυνατότητα αναπαραγωγής και προσαρμογής σε διάφορα περιβάλλοντα. «Σύμφωνα με τα έως τώρα στοιχεία πιστεύεται ότι το ριβονουκλεϊκό οξύ (RNA) σχηματίστηκε πρώτο σε περιβάλλοντα υψηλής θερμοκρασίας», δήλωσε ο Μπλέημπερ. «Τα δικά μας ευρήματα δείχνουν περισσότερο πως αρχικά εμφανίστηκαν οι πρωτεΐνες, και μάλιστα σε αλόφιλο περιβάλλον», συμπλήρωσε.

Οι πρωτεΐνες μπορούν να σχηματίζουν ακριβείς δομές, απαραίτητες για τη διατήρηση της ζωής, χάρις στην ιδιότητά τους να αναδιπλώνονται. Η αναδίπλωση τούς δίνει τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης με άλλες πρωτεΐνες και εκτέλεσης συγκεκριμένων χημικών αντιδράσεων, προκειμένου να προσαρμόζονται στο περιβάλλον.

Δείτε σχετικό βίντεο σχετικά με τη δομή των πρωτεϊνών:

Θραύσματα κομητών και μετεωριτών, όπως αυτά που πρόσφατα έπεσαν στη Ρωσία, μας έχουν παράσχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την άφιξη των αμινοξέων στη Γη. Τα θραύσματα αυτά είναι παλαιότερα από τη Γη και είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά των 10 προβιοτικών αμινοξέων, τα οποία προήλθαν από το σχηματισμό του ηλιακού μας συστήματος.

Σήμερα το ανθρώπινο σώμα χρησιμοποιεί είκοσι κοινά αμινοξέα για την παραγωγή των απαραίτητων πρωτεϊνών. Δέκα εξ αυτών σχηματίζονται μέσω βιοσύνθεσης, ενώ ο σχηματισμός των δέκα προβιοτικών αμινοξέων γίνεται μέσω χημικών διεργασιών που δεν απαιτούν κάποια βιοσυνθετική ατραπό.

Θραύσματα κομητών και μετεωριτών μας έχουν παράσχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την άφιξη των αμινοξέων στη Γη. Τα θραύσματα αυτά είναι παλαιότερα από τη Γη και είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά των 10 προβιοτικών αμινοξέων, τα οποία προήλθαν από το σχηματισμό του ηλιακού μας συστήματος. (Credit: © Pixel & Création / Fotolia)

Χρησιμοποιώντας μια τεχνική που ονομάζεται συμμετρική αποδόμηση, το εργαστήριο του Μπλέημπερ κατόρθωσε να εντοπίσει μικρά πεπτίδια-δομικά στοιχεία ικανά να συναρμολογούνται αυτόματα σε ιδιαίτερες και σύνθετες πρωτεϊνικές αρχιτεκτονικές. Τα τελευταία πειράματα διερεύνησαν αν τέτοια δομικά στοιχεία μπορούν να αποτελούνται μόνο από τα 10 προβιοτικά αμινοξέα και να διατηρούν ακόμα τη δυνατότητα αναδίπλωσης.

Η υπόθεση αυτή αποδείχθηκε προς το παρόν σε βαθμό 80%, καθώς δημιουργήθηκαν αναδιπλούμενες πρωτεΐνες με 12 αμινοξέα. Αν η ομάδα του Μπλέημπερ καταφέρει να αποδείξει πλήρως την υπόθεσή της, ολόκληροι κλάδοι της βιολογίας που ασχολούνται με την αβιογένεση (την εμφάνιση της ζωής) και όχι μόνο, θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον τους στις πρωτεΐνες και τα αλόφιλα περιβάλλοντα.

Τα ηφαίστεια της Ιούς βρίσκονται σε λάθος θέση, Scientists to Io: Your Volcanoes Are in the Wrong Place

This is a montage of New Horizons images of Jupiter and its volcanic moon Io, taken during the spacecraft's Jupiter flyby in early 2007. The image shows a major eruption in progress on Io's night side, at the northern volcano Tvashtar. Incandescent lava glows red beneath a 330-kilometer (205-mile-high) volcanic plume, whose uppermost portions are illuminated by sunlight. The plume appears blue due to scattering of light by small particles in the plume. Credit: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute/Goddard Space Flight Center

Τα εκατοντάδες ηφαίστεια στο φεγγάρι του Δία Ιώ, δεν βρίσκονται εκεί που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να είναι, λένε οι επιστήμονες.

Μια ακολουθία πέντε διαδοχικών εικόνων των γιγαντιαίων νεφών του ηφαιστείου Tvashtar στον δορυφόρο του Δία, Ιώ. Οι φωτογραφίες λήφθηκαν από την αποστολή New Horizons της NASA. This five-frame sequence of images from NASA's New Horizons mission captures the giant plume from Io's Tvashtar volcano. Snapped by the probe's Long Range Reconnaissance Imager (LORRI) as the spacecraft flew past Jupiter in 2007, this first-ever movie of an Io plume clearly shows motion in the cloud of volcanic debris, which extends 330 km (205 miles) above the moon's surface. Only the upper part of the plume is visible from this vantage point. The plume's source is 130 km (80 miles) below the edge of Io's disk, on the far side of the moon. Io's hyperactive nature is emphasized by the fact that two other volcanic plumes are also visible off the edge of Io's disk: Masubi at the 7 o'clock position, and a very faint plume, possibly from the volcano Zal, at the 10 o'clock position. Jupiter illuminates the night side of Io, and the most prominent feature visible on the disk is the dark horseshoe shape of the volcano Loki, likely an enormous lava lake. Boosaule Mons, which at 18 km (11 miles) is the highest mountain on Io and one of the highest mountains in the solar system, pokes above the edge of the disk on the right side. The five images were obtained over an 8-minute span, with two minutes between frames, from 23:50 to 23:58 Universal Time on 1 March 2007. Io was 3.8 million km (2.4 million miles) from New Horizons. Credit: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute

Η σημαντική ηφαιστειακή δραστηριότητα της Ιούς συγκεντρώνεται 30 έως 60 μοίρες ανατολικότερα από εκεί που υπολόγιζαν οι επιστήμονες της ΝΑSA λαμβάνοντας υπόψη τα μοντέλα προσομοίωσης της εσωτερικής θερμότητας του πλανήτη. «Το εξωτικό, ηφαιστειακό φεγγάρι του Δία Ιώ είναι ακόμα πιο μυστηριώδες από ό,τι οι ερευνητές θεωρούσαν μέχρι σήμερα» λέει η ΝΑSA αφού ολοκλήρωσε την επεξεργασία στοιχείων που συνέλεξε το διαστημικό όχημα της «Νέοι Ορίζοντες».

This is a map of the predicted heat flow at the surface of Io from different tidal heating models. Red areas are where more heat is expected at the surface while blue areas are where less heat is expected. Figure A shows the expected distribution of heat on Io's surface if tidal heating occurred primarily within the deep mantle, and figure B is the surface heat flow pattern expected if heating occurs primarily within the asthenosphere. In the deep mantle scenario, surface heat flow concentrates primarily at the poles, whereas in the asthenospheric heating scenario, surface heat flow concentrates near the equator. Credit: NASA/Christopher Hamilton

«Κάτι λείπει από την κατανόησή μας για την Ιώ» δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Κρίστοφερ Χάμιλτον, καθηγητής από το Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ.

Η Ιώ είναι ο πιο ηφαιστειογενής πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα. Διαθέτει δραστηριότητα 25 φορές πολλαπλάσια αυτής της Γης.

Μια σύνθεση εικόνων της Ιούς και της Ευρώπης (επίσης δορυφόρου του Δία) που λήφθηκαν στις 2 Μαρτίου του 2007 από το διαστημικό σκάφος New Horizons. This is a composite image of Io and Europa taken March 2, 2007 with the New Horizons spacecraft. Here Io (top) steals the show with its beautiful display of volcanic activity. Three volcanic plumes are visible. Most conspicuous is the enormous 300-kilometer (190-mile) high plume from the Tvashtar volcano at the 11 o'clock position on Io's disk. Two much smaller plumes are also visible: that from the volcano Prometheus, at the 9 o'clock position on the edge of Io's disk, and from the volcano Amirani, seen between Prometheus and Tvashtar along Io's terminator (the line dividing day and night). The Tvashtar plume appears blue because of the scattering of light by tiny dust particles ejected by the volcanoes, similar to the blue appearance of smoke. In addition, the contrasting red glow of hot lava can be seen at the source of the Tvashtar plume. This image was taken from a range of 4.6 million kilometers (2.8 million miles) from Io and 3.8 million kilometers (2.4 million miles) from Europa. Although the moons appear close together in this view, a gulf of 790,000 kilometers (490,000 miles) separates them. Io's night side is lit up by light reflected from Jupiter, which is off the frame to the right. Europa's night side is dark, in contrast to Io, because this side of Europa faces away from Jupiter. Credit: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute

Αυτή η έντονη δραστηριότητα παράγεται από τις βαρυτικές έλξεις του Δία, με την υποβοήθηση από το κοντινά φεγγάρια Ευρώπη και Γανυμήδη.

Η Ιώ ολοκληρώνει δύο τροχιές για κάθε μία της Ευρώπης, και κάθε τέσσερις του Γανυμήδη.