Το Μέγα Νεφέλωμα και η «αόρατη» σκόνη, Orion's Hidden Fiery Ribbon

This dramatic new image of cosmic clouds in the constellation of Orion reveals what seems to be a fiery ribbon in the sky. The orange glow represents faint light coming from grains of cold interstellar dust, at wavelengths too long for human eyes to see. It was observed by the ESO-operated Atacama Pathfinder Experiment (APEX) in Chile. In this image, the submillimetre-wavelength glow of the dust clouds is overlaid on a view of the region in the more familiar visible light, from the Digitized Sky Survey 2. The large bright cloud in the upper right of the image is the well-known Orion Nebula, also called Messier 42. Credit: ESO/Digitized Sky Survey 2

Μια εντυπωσιακή φωτογραφία από την περιοχή που βρίσκεται το Μέγα Νεφέλωμα του Ωρίωνα έδωσε στη δημοσιότητα το Νότιο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο (ESO).

This chart shows the famous constellation of Orion (The Hunter). This map shows most of the stars visible to the unaided eye under good conditions, and the region shown in a spectacular new image from the ESO-operated Atacama Pathfinder Experiment (APEX) in Chile is highlighted with a red square on the image. Credit: ESO, IAU and Sky & Telescope

Ο αστερισμός του Ωρίωνα διαθέτει πολλά νεφελώματα αλλά το Μέγα Νεφέλωμα που είναι επίσης γνωστό ως M42 είναι το πιο «δραστήριο» και ενδιαφέρον για τους επιστήμονες.

This wide-field view shows a region of sky in the famous constellation of Orion (The Hunter), as seen in visible light. The large, bright feature at the top of the image is the well-known Orion Nebula (Messier 42). This view was created from images forming part of the Digitized Sky Survey 2. Credit: ESO/Digitized Sky Survey 2. Acknowledgement: Davide De Martin

Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1350 ετών φωτός από τη Γη και η διάμετρος του εκτιμάται ότι είναι 24 έτη φωτός. Αποτελεί μάλιστα το κοντινότερο στη Γη εργοστάσιο παραγωγής νέων άστρων.

Στην εικόνα το Μ42 εμφανίζεται σε όλη του την λαμπρότητα ενώ στην εικόνα διακρίνεται μια πορτοκαλί λωρίδα η οποία αναπαριστά το ασθενές φως που εκπέμπει η ψυχρή διαστρική κοσμική σκόνη.

Στην πραγματικότητα η διαστρική ψυχρή σκόνη εκπέμπει φως σε μήκη κύματος που δεν είναι ορατά από το άνθρωπινο μάτι.

Απόγονοι των Μινωιτών οι σημερινοί Κρήτες, A European population in Minoan Bronze Age Crete

Απόγονοι των Μινωιτών είναι οι σημερινοί Κρήτες, όπως προκύπτει από ανάλυση DNA. Mysterious Minoans Were European, DNA Finds.

Όταν ο Σερ Άρθουρ Έβανς ανακάλυψε στις αρχές του εικοστού αιώνα τα απομεινάρια του πολιτισμού που ο ίδιος βάφτισε «Μινωικό» έμεινε έκθαμβος. Προσπαθώντας να δώσει μια εξήγηση ως προς την προέλευση ενός τόσο προηγμένου πολιτισμού θεώρησε ότι οι Μινωίτες ήταν απόγονοι των προηγμένων Αιγυπτίων. Η ιδέα του Έβανς παραμένει ακόμη και σήμερα σε ισχύ, αν και κατά καιρούς υπήρξαν και άλλες προτάσεις.

Locations of the Ayios Charalambos cave and of the Odigitria Tholos tombs. The Odigitria tombs are located in the broader area of the Minoan palace of Phaistos in southern Crete. The Ayios Charalambos cave is located in the Lassithi plateau in central Crete south of the major Minoan civic centre of Knossos and the palace of Mallia.

Η τελική απάντηση σε αυτό το αρχαιολογικό ζήτημα δίνεται σήμερα όχι από την αρχαιολογική σκαπάνη, αλλά από τη γενετική. Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον καθηγητή Ιατρικής και Επιστημών Γονιδιώματος του Πανεπιστημιου Washington κύριο Γεώργιο Σταματογιαννόπουλο ανέλυσε δείγματα DNA από σκελετούς που βρέθηκαν σε σπηλιά στο οροπέδιο Λασιθίου στην Κρήτη τα οποία συνέκρινε με δείγματα από άλλους 135 σύγχρονους και αρχαίους ανθρώπινους πληθυσμούς.

Ancient jars in Knossos Palace, Greece. Photo by zz1969 / Shutterstock

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές στο άρθρο τους που δημοσιεύεται στο σημερινό τεύχος της επιθεώρησης «Nature Communications», ο Μινωικός πολιτισμός αναπτύχθηκε κατά την Εποχή του Χαλκού από αυτόχθονες κατοίκους της Κρήτης, οι οποίοι ήταν απόγονοι των πρώτων ανθρώπων που αποίκισαν το νησί, 9.000 χρόνια περίπου πριν από σήμερα.

Το DNA αποκαλύπτει

Minoan mtDNA haplotypes in extant and ancient populations. (a) Minoan mtDNA HVS-1 haplotypes shared with the modern or ancient populations. (b) Frequency distribution of the 15 shared Minoan haplotypes among the various modern and ancient population groups.

Για τη μελέτη χρησιμοποιήθηκε το μιτοχονδριακό DNA, δηλαδή το DNA που υπάρχει στα κυτταρικά οργανίδια που ονομάζονται μιτοχόνδρια και τα οποία αποτελούν τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας του κυττάρου. Τα μιτοχόνδρια μεταβιβάζονται στους απογόνους μέσω της μητέρας. Διαπιστώθηκε ότι το μιτοχονδριακό DNA των Μινωιτών δεν έφερε ομοιότητες με αυτό των Αιγυπτίων ή των άλλων αφρικανικών πληθυσμών. Αντίθετα, εντοπίστηκαν μεγάλες γενετικές ομοιότητες με τους σύγχρονους και αρχαίους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς. Τέλος, η ανάλυση έδειξε το υψηλότερο ποσοστό συγγένειας των Μινωιτών με τον σύγχρονο πληθυσμό της Κρήτης αλλά και σύγχρονων Ελλήνων από την υπόλοιπη χώρα.

Geographic density maps of shared mtDNA lineages. The blue gradient represents the percentage of shared lineages, with the higher percentages represented in blue and the lower in white. The red dots indicate the origin of each of the 71 modern population groups and the 11 ancient populations that were included in our analysis. (a) mtDNA HVS-1 lineages shared between Minoans and 71 extant population groups; (b) lineages shared with 11 Bronze Age, Iron Age and Neolithic populations.

Σύμφωνα με τον κ Σταματογιαννόπουλο το σενάριο της καταγωγής των Μινωιτών έχει ως εξής: «Πριν από περίπου 9.000 χρόνια, υπήρξε εκτεταμένη μετανάστευση ανθρώπων της Νεολιθικής Εποχής από περιοχές της Ανατολίας που αντιστοιχούν σήμερα σε μέρη της Τουρκίας και της Μέσης Ανατολής. Τότε έφτασαν στην Κρήτη και οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού. Η ανάλυση μιτοχονδριακού DNA που πραγματοποιήσαμε και η σύγκριση με άλλους πληθυσμούς, δείχνει ότι οι Μινωίτες έχουν την ισχυρότερη γενετική συσχέτιση με πληθυσμούς της Νεολιθικής Εποχής καθώς και με αρχαίους αλλά και σύγχρονους Ευρωπαίους και ιδιαίτερα με τον πληθυσμό της Κρήτης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά μας, ο Μινωικός πληθυσμός αναπτύχθηκε πριν από 5.000 χρόνια στην Κρήτη από προγόνους που κατοικούσαν στο νησί ήδη και είχαν φτάσει εκεί 4.000 χρόνια νωρίτερα».

The north entrance of the Palace of Knossos on the Greek island of Crete. CREDIT: Andrei Nekrassov | Shutterstock

Ο έλληνας καθηγητής σημείωσε επίσης ότι «οι γενετικές αναλύσεις παίζουν έναν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στην πρόβλεψη και στην προστασία της υγείας του ανθρώπου. Η μελέτη μας υπογραμμίζει το γεγονός ότι η ανάλυση του DNA μπορεί να μας βοηθήσει όχι μόνο να έχουμε ένα πιο υγιές μέλλον αλλά να κατανοήσουμε και την ιστορία μας. Παρόμοιες έρευνες  θα μας βοηθήσουν να ανακαλύψουμε τις γενετικές σχέσεις μεταξύ Μινωιτών και Μυκηναίων και μεταξύ των ελληνικών φυλών της Κλασσικής Ελλάδας».

Καρπός συνεργασίας

Sharing of Minoan haplotypes with modern and ancient populations. The y axis represents per cent sharing. Notice, in (a) the low frequency of sharing with the North African population (9%) and in (b) the gradual increase of sharing from the Middle East to Southern and Western Europe. c shows sharing with Iron Age and Bronze Age European populations and d shows sharing with Neolithic European populations. Notice that the highest frequency of sharing (33%) is with the Neolithic populations of Southern Europe. Jeffery R. Hughey, Peristera Paschou, Petros Drineas, Donald Mastropaolo, Dimitra M. Lotakis, Patrick A. Navas, Manolis Michalodimitrakis, John A. Stamatoyannopoulos & George Stamatoyannopoulos.

Η εργασία είναι καρπός μιας πολυπληθούς ομάδας επιστημόνων διαφορετικών ειδικοτήτων. Υπεύθυνοι για τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων η οποία βασίστηκε σε εξαιρετικά προηγμένους αλγορίθμους είναι η κυρία Περιστέρα Πάσχου, επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, και ο κ. Πέτρος Δρινέας, καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Rensselaer στις ΗΠΑ.

Ο κ. Μανώλης Μιχαλοδημητράκης, καθηγητής Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης  συντόνισε την αναγνώριση και συλλογή των αρχαίων οστών που χρησιμοποιήθηκαν για την εξαγωγή του DNA. Ο αρχαιολόγος δρ. Βασιλάκης και η ανθρωπολόγος δρ McGeorge παρείχαν τα οστά που αποτέλεσαν το αντικείμενο της έρευνας. Μεγάλη ήταν η συμβολή του εκλιπόντος αρχαιολόγου Νίκου Παπαδάκη, ο οποίος ως διευθυντής της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Αγίου Νικολάου υπήρξε θερμός υποστηρικτής της μελέτης, η οποία ξεκίνησε πριν από δέκα και πλέον χρόνια.

Η αγορά διαβρώνει τις ηθικές αξίες. Markets Erode Morals, Let People Do Horrible Things: Study

Jérôme Bosch, Les Sept Péchés, capitaux, Détail, La Colère et la Luxure.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα δήλωναν αντίθετοι στην παιδική εργασία, την εκμετάλλευση των εργαζόμενων ή την καταστροφή του περιβάλλοντος. Πολλοί όμως παραβιάζουν τις ίδιες τις ηθικές αξίες τους όταν παίρνουν οικονομικές αποφάσεις και δίνουν προτεραιότητα στη χαμηλή τιμή και γενικά στο κέρδος.

Οι ανεκδοτολογικές αναφορές για τη διάβρωση των ηθικών αξιών από τις εμπορικές συναλλαγές δείχνουν τώρα να επιβεβαιώνονται από μελέτη που δημοσιεύεται στο κορυφαίο περιοδικό «Science».

«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι οι συμμετέχοντες στις αγορές παραβιάζουν τις ίδιες τους τις ηθικές αξίες» αναφέρει ο Δρ Άρμιν Φοκ του Πανεπιστημίου της Βόννης, ο οποίος συνεργάστηκε στο πείραμα με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπάμπεργκ.

Κρίσιμα ηθικά διλήμματα

Would you let this mouse die for 10 euros? In a recent study, markets eroded morals until people were willing to kill mice for a lot less than that.

Σε μια σειρά ελαφρώς διαφορετικών πειραμάτων, εκατοντάδες εθελοντές ήρθαν αντιμέτωποι με ένα κρίσιμο ηθικό δίλημμα: μπορούσαν να επιλέξουν είτε να κερδίσουν ένα χρηματικό ποσό και να καταδικάσουν έτσι ένα ποντίκι σε θάνατο, είτε να χάσουν το χρηματικό ποσό και να σώσουν τη ζωή του πειραματόζωου.

Σε μια εκδοχή του πειράματος στην οποία οι εθελοντές κλήθηκαν να πάρουν από μόνοι τους την απόφαση, πολλοί επέλεξαν να σώσουν το καταδικασμένο ζώο.

Όλα τα ποντίκια προέρχονταν από μελέτες που είχαν πλέον λήξει. Χωρίς την τελευταία μελέτη, όλα θα είχαν θανατωθεί. Τα εκατοντάδες ποντίκια που σώθηκαν σε αυτή την εκδοχή του πειράματος «ζουν τώρα κάτω από τις καλύτερες δυνατές συνθήκες».

Ωστόσο οι αποφάσεις των εθελοντών ήταν διαφορετικές σε δύο άλλες εκδοχές του πειράματος, στις οποίες προσομοιώθηκαν οι πραγματικές συνθήκες των αγορών. Στις εκδοχές αυτές υπήρχε είτε ένας υποψήφιος αγοραστής και ένας πωλητής, είτε μεγάλοι αριθμοί πελατών και αγοραστών που μπορούσαν να συμφωνήσουν συναλλαγές.

Αν οι συμμετέχοντες κατέληγαν σε συμφωνία κέρδιζαν χρήματα και ταυτόχρονα καταδίκαζαν ένα ποντίκι σε θάνατο. Σε αυτή την περίπτωση, αποδείχθηκε ότι οι περισσότεροι εθελοντές ήταν διατεθειμένοι να αποδεχθούν το θάνατο ενός ζώου για χάρη του κέρδους.

Και αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της μελέτης: οι άνθρωποι τείνουν να παραβιάζουν τις ηθικές αξίες τους όταν δρουν ως παίκτες των αγορών.

Οι ερμηνείες

The possibility that market interaction may erode moral values is a long-standing, but controversial, hypothesis in the social sciences, ethics, and philosophy. To date, empirical evidence on decay of moral values through market interaction has been scarce. We present controlled experimental evidence on how market interaction changes how human subjects value harm and damage done to third parties. In the experiment, subjects decide between either saving the life of a mouse or receiving money. We compare individual decisions to those made in a bilateral and a multilateral market. In both markets, the willingness to kill the mouse is substantially higher than in individual decisions. Furthermore, in the multilateral market, prices for life deteriorate tremendously. In contrast, for morally neutral consumption choices, differences between institutions are small.

Οι ερευνητές προτείνουν μάλιστα μια σειρά εξηγήσεων για αυτή την παρατηρούμενη ανηθικότητα: όταν λειτουργούν στο πλαίσιο της αγοράς, οι άνθρωποι εστιάζονται στον ανταγωνισμό και στα κέρδη και όχι σε ηθικές παραμέτρους. Εξάλλου, οι άνθρωποι βλέπουν ότι οι ηθικές αξίες παραβιάζονται και από άλλα άτομα, με τα οποία μπορούν να μοιραστούν τις ενοχές τους.

Επιπλέον, όμως, σε αγορές όπου δραστηριοποιούνται πολλοί αγοραστές και πωλητές, οι άνθρωποι μπορούν να δικαιολογήσουν τις αποφάσεις τους με το επιχείρημα «αν δεν αγοράσω ή πουλήσω εγώ, θα το κάνει κάποιος άλλος». Με άλλα λόγια, όλοι θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι ηθικές επιπτώσεις των επιλογών μας είναι αμελητέες, ενώ η ευθύνη βαρύνει το σύνολο της αγοράς.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα αποτελέσματα της μελέτης προσφέρουν εμπειρική στήριξη στην αμφιλεγόμενη υπόθεση ότι οι αγορές διαβρώνουν τις ηθικές αξίες, μια υπόθεση που έχει συνέπειες για τις κοινωνικές επιστήμες, την ηθική και τη φιλοσοφία

Όπως φαίνεται στην πράξη, ο έμπορος μέσα μας είναι αδίστακτος.

Ο Αϊνστάιν «ανακαλύπτει» πλανήτες, 'Einstein's Planet': New Alien World Revealed by Relativity

Καλλιτεχνική απεικόνιση του πλανήτη που εντοπίστηκε με τις προβλέψεις του Αϊνστάιν. This artist's concept shows the huge, scorching-hot "Einstein's planet," formally known as Kepler-76b, orbiting its host star, which has been tidally distorted into a slight football shape (exaggerated here for effect). The planet was detected when astronomers spotted brightness changes in the star induced by the planet due to relativistic effects. CREDIT: David A. Aguilar (CfA)

Διεθνής ομάδα επιστημόνων εντόπισε έναν εξωηλιακό πλανήτη χρησιμοποιώντας μια νέα μέθοδο. Η νέα μέθοδος βασίζεται στην Ειδική θεωρίας της Σχετικότητας και ειδικότερα σε μια σειρά από φαινόμενα που συμβαίνουν ταυτόχρονα κατά την τροχιακή κίνηση ενός πλανήτη γύρω από ένα άστρο.

Η προετοιμασία

Μελετώντας την Ειδική θεωρία της Σχετικότητας, δύο επιστήμονες στις ΗΠΑ είχαν υποστηρίξει το 2003 ότι ορισμένα φαινόμενα που προβλέπει η θεωρία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό πλανητών. Ενός εξ’ αυτών, ο Άβι Λέμπ του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian, μαζί με συναδέλφους του από το Κέντρο και επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, επιχείρησαν να εντοπίσουν ένα πλανήτη χρησιμοποιώντας τις προβλέψεις του Αϊνστάιν.

Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ ανέπτυξαν έναν αλγόριθμο ο οποίος βοήθησε στην επεξεργασία των δεδομένων και τον εντοπισμό του πλανήτη. Πρόκειται για τον αλγόριθμο BEER (BEaming, Ellipsoidal, and Reflection/emission modulations) που αναλύει τις παραμορφώσεις στη φωτεινότητα και το σχήμα του άστρου οι οποίες προκαλούνται από την τροχιακή κίνηση των πλανητών.

Τα φαινόμενα

Σύμφωνα με την Ειδική θεωρία της Σχετικότητας η κίνηση ενός πλανήτη γύρω από ένα άστρο προκαλεί μια σειρά από φαινόμενα που κάνουν σχεδόν ταυτόχρονα την εμφάνισή τους. Πρόκειται για φαινόμενα που δεν είναι ιδιαίτερα ισχυρά και διαρκούν πολύ λίγο και με τα τεχνικά μέσα που είχαν στη διάθεσή τους οι επιστήμονες μέχρι πρόσφατα δεν ήταν εφικτή η παρατήρησή τους.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler που είναι σχεδιασμένο για να εντοπίζει πλανήτες και να διενεργεί μεγάλης ακρίβειας μετρήσεις στα άστρα επιτρέπει πλέον στους ερευνητές να κάνουν τις σχετικές παρατηρήσεις.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ειδικής θεωρίας της Σχετικότητας, καθώς οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στο άστρο και τον πλανήτη οδηγούν το άστρο πιο κοντά προς τον πλανήτη η φωτεινότητα του άστρου αυξάνεται και ακολούθως μειώνεται όταν απομακρύνεται από αυτόν. Επίσης οι βαρυτικές δυνάμεις κατά την τροχιακή κίνηση του πλανήτη γύρω από το άστρο το υποχρεώνουν να «τεντωθεί» και να λάβει για λίγο ένα ωοειδές σχήμα παρόμοιο για παράδειγμα, με εκείνο μιας μπάλας του ράγκμπι.

Η επιβεβαίωση

Οι ερευνητές παρατήρησαν φαινόμενα που δημιουργούνται κατά την τροχιακή κίνηση του Kepler 76b με το μητρικό του άστρο. Τhis graphic shows Kepler-76b’s orbit around a yellow-white, type F star located 2,000 light-years from Earth in the constellation Cygnus. Although Kepler-76b was identified using the BEER effect (see above), it was later found to exhibit a grazing transit, crossing the edge of the star’s face as seen from Earth. Credit: Dood Evan.

Οι ερευνητές αποφάσισαν να παρατηρήσουν ένα άστρο τύπου F ή άστρο ιονισμένου ασβεστίου. Τα άστρα αυτά εκπέμπουν ένα χαρακτηριστικό λευκο-κίτρινο χρώμα. Το άστρο βρίσκεται σε απόσταση δύο χιλιάδων ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Κύκνου. Όταν οι ερευνητές κατέγραψαν τα επίμαχα φαινόμενα και διαπιστώθηκε εμμέσως η ύπαρξη ενός πλανήτη στη συνέχεια στράφηκαν σε συναδέλφους τους σε αστεροσκοπεία των ΗΠΑ και της Ευρώπης για να επιβεβαιώσουν την ανακάλυψη.

Χρησιμοποιώντας τους φασματογράφους στο αστεροσκοπείο Whipple στην Αριζόνα και στο αστεροσκοπείο Haute-Provence στη Γαλλία επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη του πλανήτη Kepler 76b που μετά την ανακοίνωση έχει λάβει και την ονομασία «πλανήτης του Αϊνστάιν». Πρόκειται για έναν γίγαντα αερίου που είναι 25% πιο μεγάλος και δύο φορές βαρύτερος από τον Δία. Ολοκληρώνει μια περιστροφή γύρω από το μητρικό του άστρο σε περίπου 36 ώρες. Είναι δηλαδή πολύ κοντά στο άστρο του γι αυτό και επικρατούν σε αυτόν πολύ υψηλές θερμοκρασίες.

«Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιούνται αυτές οι παράμετροι της θεωρίας της Σχετικότητας για να γίνει εντοπισμός ενός πλανήτη» αναφέρει ο Τσέβι Μάζεχ του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ που ήταν μέλος της ερευνητικής ομάδας. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal».

Φωτογραφίες από τη σημερινή συγκέντρωση και πορεία διαμαρτυρίας των τοπικών ΕΛΜΕ Θεσσαλονίκης

Ανοιχτό γράμμα της ΟΛΜΕ προς τους μαθητές

Φίλε μαθητή/ φίλη μαθήτρια,

Θα ήθελα να σου εξηγήσω για ποιους λόγους αναγκαστήκαμε εμείς, οι καθηγητές σου, να ξεκινήσουμε αυτό τον δύσκολο απεργιακό αγώνα. Αυτό βέβαια δεν είναι αρκετό. Θα ήθελα να μάθω κι εγώ τη γνώμη σου, ιδίως αν είναι διαφορετική από τη δική μου. Σου ζητώ όμως πρώτα να ξοδέψεις δυο λεπτά για να με ακούσεις.

Σε συναντώ καθημερινά στην τάξη, ανταμώνουμε στους διαδρόμους και στις σκάλες, στη αυλή του σχολείου μας. Με ενώνουν μαζί σου κοινές έγνοιες για το μάθημα της ημέρας, οι χαρές και οι λύπες της σχολικής καθημερινότητας. Ακόμα κι αυτά που κάποιες στιγμές φαίνεται να μας χωρίζουν συχνά γίνονται αφορμή για να συνδεθούμε στενότερα.

Κάποιες φορές στο σχολείο κυριαρχεί η ένταση, οι κραυγές δυναμώνουν, οι παλάμες σφίγγουν, το βλέμμα αγριεύει. Θα έχει περάσει, ασφαλώς, από το νου σου ότι τις περισσότερες φορές αυτές οι συγκρούσεις έχουν τη ρίζα τους έξω από το σχολείο, στο σπίτι, στη γειτονιά, στην καθημερινή ζωή. Και υπάρχουν λόγοι γιʼ αυτό. Ιδίως στις μέρες μας, η επιβίωση συχνά γίνεται ένας καθημερινός εφιάλτης.

Οι γονείς συζητούν ολοένα στο σπίτι για νέες μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, για μεγαλύτερη φτώχεια, για το φόβο της απόλυσης. Οι μεγαλύτεροι φίλοι σου ομολογούν πόσο δύσκολο είναι να βρεις μια όποια δουλειά, κι ας έχεις ένα σωρό πτυχία. Μόνη διέξοδο βλέπουν στη μετανάστευση. Αλλά και συ ο ίδιος παρατηρείς το χαρτζιλίκι σου να λιγοστεύει, το σπίτι σου μέρα τη μέρα να αδειάζει. Και την ίδια ώρα οι υπουργοί μας κάνουν λόγο για νέες περικοπές και νέα μέτρα, που σχεδιάζει να επιβάλει η τρόικα, ή για δημόσια περιουσία που πρέπει να ξεπουληθεί.

Αυτά, φίλοι μαθητές, είναι προβλήματα που κι εμείς οι καθηγητές σας αντιμετωπίζουμε, όπως όλοι οι εργαζόμενοι. Ο μισθός μας μειώθηκε μέχρι το μισό, το διδακτικό μας ωράριο αυξήθηκε, οι συνθήκες εργασίας χειροτέρεψαν, οι διορισμοί νέων εκπαιδευτικών σταμάτησαν. Ταυτόχρονα, πολλά δημόσια σχολεία καταργούνται και συγχωνεύονται, άλλα δεν έχουν θέρμανση, εξοπλισμό, αίθουσες και εργαστήρια. Με τα τελευταία μέτρα που ψήφισε η κυβέρνηση, μπορούν να μας ξεσπιτώνουν και να μας στέλνουν από τη μια άκρη της χώρας στην άλλη οποτεδήποτε, χωρίς να νοιάζονται πώς θα τα βγάλουμε πέρα με τέτοιους μισθούς. Μπορούν ακόμη να μας απολύουν με το παραμικρό.

Μετά από αυτά τα τελευταία μέτρα το ποτήρι ξεχείλισε. Πήραμε την απόφαση πως πια δεν πάει άλλο. Το ξέρουμε πως δεν είναι εύκολο να απεργούμε σε μέρες που κάποιοι από σας δίνουν κρίσιμες εξετάσεις για το μέλλον τους. Όμως δεν διαλέξαμε εμείς αυτή την περίοδο για να συγκρουστούμε, αλλά η κυβέρνηση, που προώθησε αυτά τα μέτρα. Ούτε είναι εύκολο για μας σε τέτοιες συνθήκες να στερηθούμε το μισθό μιας πολυήμερης απεργιακής περιόδου. Όμως, δυστυχώς, δεν έχουμε άλλη διέξοδο.

Στην τηλεόραση συχνά θα ακούς ότι τάχα η απεργία μας έχει στο στόχο της εσένα. Αυτοί που τα λένε αυτά έχουν κάνει ήδη την επιλογή τους. Πήγαν με εκείνους τους λίγους, που συνεχίζουν να κερδίζουν ακόμα και σε αυτή τη δύσκολη περίοδο. Είναι αυτοί που διαπομπεύουν τους γονείς σου και όλους τους εργαζόμενους σαν τους τεμπέληδες της Ευρώπης. Μην επιτρέπεις σʼ αυτούς να μιλούν στο όνομά σου. Μην τους αφήνεις να σε χρησιμοποιούν σαν όπλο ενάντια στο δίκαιο αγώνα όλων μας για ένα καλύτερο μέλλον.

Σκέψου πως έχουμε ένα κοινό στόχο, που μας φέρνει από την ίδια πλευρά. Θέλουμε να βάλουμε τέρμα σε αυτή την πολιτική, που διαλύει τη χώρα, που καταστρέφει το παρόν και το μέλλον μας. Έχουμε επιλέξει να σταθούμε από την πλευρά του δίκιου και της αξιοπρέπειας. Και θα το κάνουμε, όσο περνάει από το χέρι μας.

Δεν είναι μια εύκολη επιλογή. Αλλά, πίστεψέ μας, δεν υπάρχει άλλη λύση.

Ο καθηγητής/η καθηγήτριά σου

Μάιος 2013

Δημήτρης Λιαντίνης, "Homo educandus. (Φιλοσοφία της αγωγής)"

Ο Λιαντίνης δεν είναι μόνο συγγραφέας. Είναι και Δάσκαλος. Και δε θα μπορούσε να λείπει από το πνευματικό του έργο ετούτο το αριστούργημα που μας αποκαλύπτει πώς θα οδηγήσουμε την παιδεία μας στο ιδεώδες του εσθλού:

Eικόνα πανελλήνιου χαρακτήρα εμφανίζουν οι αθλητικοί αγώνες, τους οποίους διοργανώνει ο Aχιλλέας στο στρατόπεδο της Tροίας προς τιμήν του νεκρού Πατρόκλου. Oλόσωμη παράσταση του πρωταγωνιστή της Iλιάδας σε αττικό ερυθρόμορφο αμφορέα, αποδιδόμενο στον ζωγράφο του Aχιλλέα (Eλληνική Tέχνη, Mιχάλης Tιβέριος, «Aρχαία Aγγεία», Eκδοτική Aθηνών).

«Η λέξη εσθλός έχοντας τη ρίζα της στο ρήμα ειμί σημαίνει εκείνον που είναι. Εκείνον που υπάρχει έξω από τις μεταβλητές του γίγνεσθαι, τις συνθήκες της ροής και τους όρους της κύκλησης. Ό,τι του ανθρώπου μένει αλώβητο από τη φθορά, μακρυά από τα θέσμια και τις συμβατικότητες της λογικής και της επινόησης, σ’ ένα συντονισμό με το μόνιμα μόνιμο και σε μια διομολόγηση με την αφθαρσία, ό,τι σώζει σταθερά τη διαλεκτική της πράξης μας με την ανώλεθρη μοίρα του όντος, αυτό είναι το εσθλό. Και τούτο κάνει τον άνθρωπο εσθλό. Εσθλός είναι ο αληθινός, ο πραγματικός, ο όντας με την παρμενίδεια σημασία του όρου.» (σελ. 108)

«Μπροστά στο λιοντάρι, για να σωθείς και να σώσεις το φιλότιμό σου, άλλο από το να γίνεις θηριοδαμα­στής δεν υπάρχει. Να βρεις τρόπο δηλαδή να το παλέψεις και να το ημερώσεις, χωρίς να το βάλεις στα πόδια ή να το κλείσεις στο κλουβί με παγίδες. Το έξοχα έξοχο, τότε ο άνθρωπος γίνεται Άνθρωπος -Ubermensch, η λέξη με την οποία ο Νίτσε πλούτισε την γλώσσα, θα ‘ταν να το σπρώ­ξεις στο κλουβί και να μπεις μέσα κι ο ίδιος.»

Η ΓΚΕΜΜΑ είναι το έργο που καταστερίζει το Λιαντίνη στο πάνθεο των μεγάλων στοχαστών, το HOMO EDUCANDUS είναι το εργαλείο στα χέρια δασκάλων και γονιών για να φτιάξουν καινούριους Λιαντίνηδες.

Από τη Γη στη Σελήνη με μια κολοκύθα. A 'Pumpkin' Pod For Flying To The Moon Like A Princess

Η άκατος διαθέτει πρωτοποριακό σχεδιασμό δύο «επιπέδων». Golden Spike Company Lunar Lander Northrop Grumman.

Τα σχέδια που ανέπτυξε για τη σεληνάκατό της, υπό το…ιδιαίτερο όνομα Pumpkin (Κολοκύθα) αποκάλυψε η ιδιωτική εταιρεία Golden Spike Company. Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι το στρογγυλό της, δύο «επιπέδων» σχήμα- ένα για το σκάφος/ άκατο προσελήνωσης και ένα για την επάνοδο σε τροχιά.

Παρά το ότι αυτή τη στιγμή τα σχέδια επιστροφής στη Σελήνη φαντάζουν εξαιρετικά αμφίβολα όσον αφορά την πιθανότητα πραγματοποίησής τους, το Pumpkin αξιολογήθηκε από την Northrop Grumman, η οποία το βρήκε λειτουργικό/ βιώσιμο, ενώ παράλληλα επεσήμανε ότι το σκάφος θα έπρεπε να χρησιμοποιεί μη κρυογενικά διατηρούμενα καύσιμα- κάτι που σημαίνει όχι υγρό υδρογόνο ή άλλου είδους καύσιμα τα οποία θα πρέπει να διατηρούνται υπό χαμηλές θερμοκρασίες.

Η Golden Spike, στο προσωπικό της οποίας συμπεριλαμβάνονται πρώην στελέχη της NASA, σκοπεύει να αρχίσει κάποια στιγμή να προσφέρει εμπορικές πτήσεις προς της Σελήνη, αποσκοπώντας κυρίως σε κυβερνήσεις, που θα είναι σε θέση να πληρώσουν το «εισιτήριο», ύψους 750 εκατομμυρίων δολαρίων.

Η Northrop Grumman εξέτασε το αν το Pumpkin πληρούσε τις προϋποθέσεις για ένα χαμηλού κόστους και υψηλής απόδοσης σκάφος για αποστολές στη Σελήνη, αναπτύσσοντας παράλληλα νέα κριτήρια ελέγχου που ανταποκρίνονται στην εξέλιξη των σχετικών τεχνολογιών από την ολοκλήρωση του προγράμματος «Απόλλων» μέχρι σήμερα. Στο πλαίσιο του προγράμματος βρέθηκε πως, αν και τα κρυογενικά διατηρούμενα καύσιμα συνεπάγονται υψηλότερες επιδόσεις, είναι πιο δύσκολο να αποθηκευτούν για μία αποστολή τέτοιου είδους σε σχέση με τα καύσιμα που χρησιμοποιήθηκαν στο πρόγραμμα «Απόλλων». Επίσης, στα πλεονεκτήματα του «Pumpkin» συμπεριλαμβάνεται ο πρωτοποριακός, οικονομικός σχεδιασμός του.

Όπως είπε ο Μάρτιν ΜακΛάφλιν, που ηγήθηκε της μελέτης της Northrop Grumman, «Αυτό το σχέδιο έχει σημαντικά λειτουργικά πλεονεκτήματα για την εξερεύνηση της επιφάνειας, καθώς το σκάφος επιφανείας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συγκέντρωση σεληνιακής σκόνης και παρέχει περισσότερο χώρο για διαμονή και επιλογή των πιο πολύτιμων σεληνιακών δειγμάτων. Χαϊδευτικά αποκαλούμε τη μινιμαλιστική άκατο επανόδου ‘Pumpkin’ λόγω του σφαιρικού της σχήματος και επειδή επιστρέφει το πλήρωμα σε τροχιά μετά το ‘πάρτι’ εξερεύνησης της επιφάνειας (όπως η άμαξα της ‘Σταχτοπούτας’)».