Το μεγαλύτερο ψηφιδωτό του αρχαίου κόσμου. Largest Hellenistic mosaic found in Calabria

The “room of dragons and dolphins”. In Calabria, southern Italy, archaeology students while excavating came across the largest Greek mosaic, dating between 320 and 150 B.C. that depicts dragons and dolphins. The mosaic from Magna Grecia has been unearthed in Monasterace Marina, ancient Kaulonia.

Το μεγαλύτερο και το λιγότερο φθαρμένο αρχαίο ελληνικό ψηφιδωτό αποκαλύφθηκε από ομάδα αρχαιολόγων στο Μοναστεράτσε της Καλαβρίας.

Silver stater of Caulonia, ca. 400-388 B.C. Legend has it that the city of Kaulon was founded by Caulon, the son of Clete, an Amazon warrior who was Queen Penthesilea’s nurse and one of the twelve women who followed her to Troy. After Penthesilea was killed by Achilles, Clete left Troy to return home but a storm drove her ship off-course. She landed in Calabria and founded the city of Clete (Cleto). Her son Caulon struck out on his own, taking after Mom and naming a new town after himself. He and his mother are both said to have died fighting to defend their cities from the city of Croton.

Οι ανασκαφές που άρχισαν το 1998, γίνονται στη θέση της αρχαίας Καυλωνίας, αποικίας που ίδρυσαν οι Αχαιοί το 700 π.Χ. με αρχηγό τους τον Τύφωνα από το Αίγιο.

Kaulon dolphin mosaic. Whatever the kernel of truth there may or may not be in the foundational mythology, the city of Kaulon was prosperous and independent for centuries after its founding in the 8th century B.C. It had a large port and supplied timber to the Athenians during the Peloponnesian War. It also traded in stone, salt, gold, lead, ceramics and metal objects. With all this trade income coming in, the city minted its own coins.

Πριν από ένα χρόνο είχε αποκαλυφθεί στο δάπεδο των λουτρών της επονομαζόμενης οικίας Μάτα ένα ψηφιδωτό που αναπαριστά ένα δράκο, ένα ρόδακα και έξι τετράγωνα με άνθινο διάκοσμο. Εδώ και λίγες μέρες ολοκληρώθηκαν οι εργασίες καθαρισμού του δαπέδου και στα ψηφιδωτά που αναφέραμε ήδη προστέθηκαν ακόμα τρία που αναπαριστούν ένα μικρό δελφίνι, ακόμα ένα δράκο κι ένα μεγάλο δελφίνι που βρίσκεται πρόσωπο με πρόσωπο με το δράκο που είχε αποκαλυφθεί πέρσι. Ο χώρος ονομάστηκε «Αίθουσα των δράκων και των δελφινιών» με τους αρχαιολόγους να κρίνουν πως πιθανότατα βρίσκονται αντιμέτωποι με το μεγαλύτερο ψηφιδωτό που δημιουργήθηκε ποτέ στη Μεγάλη Ελλάδα. Καταλαμβάνει όντως τριάντα τετραγωνικά μέτρα και χρονολογείται ανάμεσα στο τέλος του 4ου αιώνα και στις πρώτες δεκαετίες του 3ου αιώνα π.Χ.

Οι ανασκαφές συντονίζονται από τον αρχαιολόγο Φραντσέσκο Κουτέρι ενώ συμμετέχουν σ' αυτές φοιτητές από ιταλικά πανεπιστήμια αλλά και από το πανεπιστήμιο της Μπαχία Μπλάνκα της Αργεντινής.

Dragon of Kaulon. In 389 B.C., Kaulon was conquered by Dionysius I, the tyrant of Syracuse, who had in fact conquered Croton 10 years before and would hold it for another two years after the fall of Kaulon. He destroyed the city and deported all its residents to Syracuse.

Ο Κουτέρι λάμπει περιγράφοντας την ανακάλυψη: «Το εύρημα -λέει- είναι εξαιρετικής σημασίας ακριβώς γιατί είναι το μεγαλύτερο ψηφιδωτό που έχει αποκαλυφθεί ποτέ στη Μεγάλη Ελλάδα. Είναι σαν να βρεθήκαμε ξαφνικά σε μια αίθουσα με πολλά χαλιά, μόνο που στην περίπτωσή μας αντί για μαλλί τα έχουν υφάνει με ψηφίδες».

Οι αρχαιολόγοι δεν αποκλείουν να φέρουν στο φως και άλλα ψηφιδωτά που αναπαριστούν πάντα δελφίνια και δράκους.

Kaulon dragon mosaic. Kaulon was rebuilt by the tyrant’s son Dionysius II. He was visiting it in 357 B.C. when his uncle Dion, a philosopher student of Plato’s who, having failed to convert his dissipated and cruel nephew to enlightened despotism, overthrew him instead and established a quasi-democracy/senatorial republic/slightly less abusive tyranny in Syracuse. Dion was assassinated by his soldiers in 354 B.C. and Dionysius II stepped back into the breach in the chaos that followed.

Λέει ο Κουτέρι: «Είμαστε πεπεισμένοι, λόγω της διάταξης του χώρου, πως θα βρούμε ακόμα δύο ψηφιδωτά. Εργαζόμαστε δεκαπέντε χρόνια σ' αυτή την ανασκαφή, αλλά τα αποτελέσματα μας γεμίζουν χαρά».

Σημειώστε πως το Μοναστεράτσε της Καλαβρίας, μια κωμόπολη 3.500 κατοίκων, σε απόσταση 60 χλμ. από το Καταντζάρο, ονομάζεται από τους ντόπιους που μιλούν ακόμα τα γκρεκάνικα Μοναστεράκι. Η ονομασία έλκει την καταγωγή της από ένα παλιό μοναστήρι που υπήρχε στην περιοχή.

Ο μύθος που είναι κοσμική πραγματικότητα. How Saturn's tiger moon got its stripes

Peter Paul Rubens, Ο Κρόνος τρώει ένα από το παιδιά του, Saturn, Jupiter's father, devours one of his sons

Μια φορά και έναν καιρό μέσα στο πυκνό σκοτάδι του Διαστήματος ζούσε ένας γίγαντας αερίου, ο Κρόνος, που ήταν γνωστός για τη ματαιοδοξία του. Σε αντίθεση με τους άλλους πλανήτες της γειτονιάς του εκείνος είχε καταφέρει να ξεχωρίζει χάρη στα πολλά και μεγάλα λαμπερά δαχτυλίδια του.

Gaspard Marsy, Ο Εγκέλαδος. Γλυπτό που τον αναπαριστάνει στον κήπο του Κάστρου της Βερσαλίας. Fontaine de l’Encelade, Musée national des châteaux de Versailles et de Trianon, Versailles, France (1675–1676)

Κάποια στιγμή κοντά στον πλανήτη έκανε δειλά την εμφάνισή του ένα διαστημικό σώμα, ο Εγκέλαδος, που ήταν πολύ μικρότερο από αυτόν και έγινε γρήγορα δορυφόρος του. Ο δορυφόρος αυτός όμως ήταν επίσης πολύ φωτεινός και με όμορφη, λεία «επιδερμίδα».

The graphic shows the magnetic field observed by Cassini along its trajectory plotted in a vector form. Even though the spacecraft altitude was almost 500 kilometers (310 miles) at closest approach and the flyby was upstream of the moon (where the interaction is expected to be weaker) Cassini's magnetometer observed bending of the magnetic field consistent with its draping around a conducting object, which indicates that the Saturnian plasma is being diverted away from an extended atmosphere. Credit: NASA/JPL

Ο πλανήτης ζήλεψε και αποφάσισε να δείξει στον «αυθάδη» δορυφόρο ποιος είναι το αφεντικό. Τον πλησίασε και χρησιμοποιώντας τις πανίσχυρες βαρυτικές του δυνάμεις άρχιζε να τον «παρενοχλεί», να τον πιέζει. Ο δορυφόρος εκνευρίστηκε αφάνταστα και άρχισε να βράζει από μέσα του αφού δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει τον τεράστιο γείτονά του.

Αυτός ο «εκνευρισμός» όμως είχε επιπτώσεις στην εξωτερική εμφάνιση του δορυφόρου αφού τον έκανε να βγάζει καπνούς από τη... μύτη του και παράλληλα του προκάλεσε ρυτίδες στο πρόσωπο. Αυτή τη φορά ο Κρόνος δεν είχε φάει ένα από τα «παιδιά» του αλλά απλά το είχε υποχρεώσει να ασχημύνει. Επιπλέον ο Κρόνος αφού ασχήμυνε τον δορυφόρο του, τον υποχρέωσε να του προσφέρει εσαεί όλα εκείνα τα υλικά που ανανέωναν και βελτίωναν τη δική του εμφάνιση.

Ο Εγκέλαδος

In this stunning Saturnian vista - one in a series of artist's visions of volcanos on alien worlds - icy geysers erupt along narrow fractures in inner moon Enceladus. The majestic plumes were actually \ discovered by instruments on the Cassini Spacecraft during close encounters with bright and shiny Enceladus last year. Researchers now suspect the plumes originate from near-surface pockets of liquid water with temperatures near 273 kelvins (0 degrees C) - hot when compared to the distant moon's surface temperature of 73 kelvins (-200 degrees C). A dramatic sign that tiny, 500km-diameter Enceladus is surprisingly active, these ice volcanos hold out another potential site in the search for water and origin of life beyond planet Earth. Enceladus' ice volcanos also likely produce Saturn's faint but extended E ring. Illustration Credit & Copyright: Michael Carroll

Ο Εγκέλαδος είναι ένα παγωμένο φεγγάρι με διάμετρο μόλις 500 χιλιόμετρα και είναι καλυμμένος με πάγο που ανακλά το 90% του ηλιακού φωτός. Για τον λόγο αυτόν και οι επιστήμονες τον καταγράφουν ως το πιο ανακλαστικό σώμα του ηλιακού μας συστήματος. Το διαστημικό σκάφος Cassini που εξερευνά τον Κρόνο και τα δεκάδες φεγγάρια του τα τελευταία χρόνια έχει κάνει πολύ σημαντικές παρατηρήσεις στον Εγκέλαδο αναδεικνύοντάς τον σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σώματα του ηλιακού μας συστήματος. Η βασικότερη ανακάλυψη του Cassini ήταν κάποιοι πίδακες που ξεπηδούν με ορμή προς το Διάστημα μέσα από μεγάλες σχισμές (ρωγμές) στο έδαφος.

This photo of water geysers spouting from Saturn's moon Enceladus was taken by NASA's Cassini orbiter in October 2007. CASSINI IMAGING TEAM, NASA , SSI, ESA, JPL

Οι πίδακες εκτοξεύουν στο Διάστημα μεγάλες ποσότητες υδρατμών και παγωμένων υλικών με τα οποία ο Κρόνος ενισχύει και ανανεώνει τα δαχτυλίδια του.

Οι ωκεανοί

NASA's Cassini spacecraft has spotted a glowing patch of ultraviolet light near Saturn's north pole that marks the presence of an electrical circuit that connects Saturn with its moon Enceladus. (Credit: NASA/JPL/University of Colorado/Central Arizona College)

Τα ως τώρα στοιχεία δείχνουν ότι αυτοί οι πίδακες του Εγκέλαδου τροφοδοτούνται από έναν ωκεανό που βρίσκεται κάτω από την παγωμένη επιφάνειά του. Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει άλατα μέσα στους περίεργους πίδακες, κάτι που δείχνει ότι πιθανότατα ο υπόγειος ωκεανός βρίσκεται σε επαφή με τα πετρώματα στο εσωτερικό του δορυφόρου. Αυτό καθιστά τον Εγκέλαδο σημαντικό στόχο για την αναζήτηση εξωγήινων μορφών ζωής, καθώς τα πετρώματα είναι πιθανό να τροφοδοτούν το νερό με χημικά συστατικά που είναι ζωτικά για την ανάπτυξη ζωής. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι οι διαστημικές υπηρεσίες εξετάζουν πολύ σοβαρά την οργάνωση μιας αποστολής εξερεύνησης στον παγωμένο δορυφόρο.

Επιβεβαίωση

Enceladus has been stripped of her ice so Saturn can have a new ring. (Image: Space Science Institute/NASA)

Ομάδα ειδικών με επικεφαλής επιστήμονες του Ινστιτούτου Ερευνών Southwest στο Κολοράντο, μελετώντας τα διαθέσιμα στοιχεία που υπάρχουν για τον Εγκέλαδο, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπεύθυνη για τα γεωλογικά φαινόμενα του δορυφόρου είναι η βαρυτική επίδραση του Κρόνου. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η επίδραση αυτή συμπιέζει το εσωτερικό του Εγκέλαδου δημιουργώντας περιοχές με μεγάλη θερμότητα και έντονη γεωλογική δραστηριότητα, με συνέπεια, μεταξύ άλλων, να εκτινάσσονται οι πίδακες του νερού από επιφανειακές ρωγμές. Η νέα μελέτη που επιβεβαιώνει τον «μύθο» του Κρόνου και του Εγκέλαδου μετατρέποντάς τον σε κοσμική πραγματικότητα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature». 

 

Βρέθηκαν ο «Αδάμ» και η «Εύα», Genetic 'Adam' and 'Eve' Uncovered

Σχεδόν όλοι οι άνδρες και όλες οι γυναίκες της εποχής μας έλκουν την καταγωγή τους από έναν «Αδάμ» και αντίστοιχα από μια «Εύα», που ζούσαν πριν από περίπου 135.000 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα γενετική ανάλυση αμερικανών επιστημόνων. Η νέα εκτίμηση βασίζεται στην πιο πλήρη μέχρι σήμερα ανάλυση του ανδρικού χρωμοσώματος Υ.Ο κοινός πρόγονος των ανδρών έζησε πριν από 120-156 χιλιάδες χρόνια

Η νέα μελέτη βασίστηκε στην πιο πλήρη μέχρι σήμερα ανάλυση του ανδρικού χρωμοσώματος Υ. A pair of sex chromosomes. Credit: Sebastian Kaulitzki, Shutterstock

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή γενετικής Κάρλος Μπουσταμάντε του Πανεπιστημίου Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Science», ανέλυσαν γενετικά το γονιδίωμα του χρωμοσώματος Υ 69 ανδρών από επτά διαφορετικούς πληθυσμούς της Γης (συγκεκριμένα από τη Ναμίμπια, το Κογκό, τη Γκαμπόν, τη Σιβηρία, το Μεξικό, την Καμπότζη, το Πακιστάν, την Αλγερία) και κατέληξαν ότι όλοι σχεδόν οι σημερινοί άνδρες προέρχονται από έναν κοινό πρόγονο («Αδάμ») που ζούσε στην Αφρική πριν από 120.000 ως 156.000 χρόνια. Προηγούμενες εκτιμήσεις τοποθετούσαν τον πιο πρόσφατο κοινό πρόγονο των ανδρών πριν από 50.000 έως 115.000 χρόνια.

Η «Εύα» έζησε την ίδια εποχή με τον «Αδάμ»

Επίσης, η αντίστοιχη ανάλυση γενετικών δειγμάτων από 24 γυναίκες, καθώς και μιτοχονδριακού DNA ανδρών που έχει ήδη γίνει στο παρελθόν, αποκάλυψε ότι όλες οι σημερινές γυναίκες προέρχονται από μια κοινή γενετική πρόγονο (την «Εύα»), που επίσης ζούσε στην Αφρική πριν από 99.000 έως 148.000 χρόνια, δηλαδή περίπου την ίδια εποχή με τον «Αδάμ».

An image from the Digital George Stow collection of Southern African rock art from the Digital Bleek and Lloyd Collection. It shows five figures, one of whom wears what resembles a quiver and a spiked headdress. There are five antelope – one sits or runs with legs folded – and two predators resembling lions – the central one is leaping with outstretched legs. Image courtesy Digital Bleek and Lloyd Collection.

Το χρωμόσωμα Υ περνά από πατέρα σε γιο και έτσι οι μεταλλάξεις του θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν τη γενεαλογία των ανδρών ως τα βάθη του παρελθόντος. Αντίθετα, το μιτοχονδριακό DNA περνά μόνο από τις μητέρες στα παιδιά και έτσι μπορεί να αποκαλύψει την αντίστοιχη γενεαλογία των γυναικών.

Η έννοια των γενετικών «Αδάμ» και «Εύας»

Η έννοια των «γενετικών Αδάμ και Εύας» είναι διαφορετική από εκείνη των «βιβλικών Αδάμ και Εύας», δηλαδή των πρώτων ανθρώπων του πλανήτη μας. Ο γενετικός Αδάμ και η αντίστοιχη Εύα στην ουσία αφορούν δύο ανθρώπους που ζούσαν πριν από δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια και των οποίων η γενετική -αρσενική ή θηλυκή- κληρονομιά συνεχίζεται να εμφανίζεται μέχρι σήμερα στο γονιδίωμα των σύγχρονων ανθρώπων.

Πιθανότατα δεν συναντήθηκαν ποτέ

Was there a "mitochondrial Eve" who lived in Africa 200,000 years ago?

Δεν ήταν ούτε οι μόνοι άνθρωποι που ζούσαν τότε, ούτε οι μόνοι που έχουν αφήσει το γενετικό «αποτύπωμά» τους στους σημερινούς ανθρώπους. Όμως, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι πολύ πιθανό, ο «Αδάμ» και η «Εύα» να μην συναντήθηκαν ποτέ, ούτε να ζευγάρωσαν μεταξύ τους. Απλώς ήταν αρκετά τυχεροί, ώστε ένα μέρος του DNA τους να φθάσει αδιάσπαστο μέχρι τους σύγχρονους μακρινούς απογόνους τους, ενώ οι υπόλοιποι πρόγονοί μας δεν είχαν ανάλογη γενετική τύχη.

Οι αντιδράσεις

Από την άλλη, πάντως, δεν συμφωνούν όλοι επιστήμονες με τις νέες εκτιμήσεις, καθώς μερικοί γενετιστές υποστηρίζουν ότι ο κοινός πρόγονος των ανδρών ζούσε ακόμα παλιότερα, πριν από 200.000 ή και 581.000 χρόνια. Οι διαφορετικές εκτιμήσεις σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στο ότι κάθε ερευνητική ομάδα χρησιμοποιεί διαφορετικό δείγμα DNA.

Μια «πεταλούδα» στον Ερμή. Elliptical Crater on Mercury

Ο κρατήρας που μοιάζει με πεταλούδα - αν και θα μπορούσε κάποιος να πει ότι θυμίζει και αράχνη. This color image, taken on May 1, 2013 by the Wide Angle Camera (WAC) instrument aboard NASA's MESSENGER spacecraft orbiting Mercury, features Hovnatanian crater, named for Armenian painter Hakop Hovnatanian. The crater's elliptical shape and the bright rays' butterfly pattern indicate that a very oblique impact produced the crater. The brightness of the rays indicate that they are relatively young features on Mercury's surface. This image was acquired as a targeted high-resolution 11-color image set. Acquiring 11-color targets is a new campaign that began in March, 2013 and that utilizes all of the camera's 11 narrow-band color filters. Because of the large data volume involved, only features of special scientific interest are targeted for imaging in all 11 colors. The MESSENGER spacecraft is the first ever to orbit the planet Mercury, and the spacecraft's seven scientific instruments and radio science investigation are unraveling the history and evolution of the solar system's innermost planet. MESSENGER has acquired over 150,000 images and extensive other data sets, and is capable of continuing orbital operations until early 2015. Image Credit: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Carnegie Institution of Washington

Το διαστημικό σκάφος Messenger που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Ερμή και τον εξερευνά κατέγραψε εντυπωσιακές εικόνες από την επιφάνειά του. Η πιο εντυπωσιακή είναι αυτή που κατέγραψε με την κάμερα WAC πριν από 24 ώρες (1 Αυγούστου) από τον κρατήρα Hovnatanian. Ο κρατήρας διαθέτει γεωλογικά χαρακτηριστικά όπως μεγάλες ακτίνες που πιθανότατα δημιουργήθηκαν από την πτώση διαστημικών σωμάτων.

Eyes, Hakob Hovnatanyan (1806—1881) 

Η έντονη φωτεινότητα των ακτίνων είναι ένδειξη ότι δημιουργήθηκαν σχετικά πρόσφατα, γεγονός που σημαίνει ότι στην επιφάνεια του πλανήτη υπάρχουν νεαρής ηλικίας σχηματισμοί και δομές. Το ελλειπτικό σχήμα του κρατήρα και η φωτεινότητα των ακτίνων έκαναν τους επιστήμονες της NASA που είδαν τις εικόνες να δηλώσουν ότι τους θυμίζουν μια… πεταλούδα. 

E. D. Rotinova-Gurgenbekyan by Hakob Hovnatanyan (1840-1850)

Ο κρατήρας φέρει το όνομα του αρμένιου ζωγράφου Χάκομπ Χοβτανάνιαν.

Hakob Hovnatanyan was born in 1806 into the Hovnatanyan family of painters that included five generations of artists from the 17th to the 19th centuries. Hakob was a representative of the last generation of the Hovnatanyan painter, learning the arts from his father (an icon painter). The family descended from Shorot village, in Nakhichevan (old Armenia). Hakob himself was born in the old Tiflis but was forced to move to Iran where he stayed till his death in 1881. More than fifty of the artist’s portraits painted from the late 1820′s and the early 30′s down to the 70′s, have been preserved. Hakob Hovnatanian achieved an accomplished technique as a portraitist in the 40′s and particularly the 50′s.The artist had acquired widespread fame but rather short-lived success with clients among the Tiflis bourgeoisie. Hakob Hovnatanyan’s artwork was well forgotten after he died. Only when Armenia became a more established state did his canvases start showing up in the collections of the State Art Gallery of Armenia in Yerevan and the Fine Arts Museum of Georgia. Hakob Hovnatanyan’s work is profoundly national and at the same time has its individual profile. inspired by his work the critically acclaimed Armenian art film director (Sergei Parajanov) made a short film based on his work entitled Hakob Hovnatanyan.  

Μυκηναϊκές τοιχογραφίες στην Θήβα. Mycenaean frescoes found in Boeotian Thebes

Ένα μικρό τμήμα τοιχογραφίας όπου απεικονίζεται κυνήγι ελαφιών μέσα σε τοπίο αποτελεί την πρώτη ένδειξη ότι η ανασκαφική ομάδα του καθηγητή Βασίλη Αραβαντινού εντόπισε κατάλοιπα του κεντρικού ανακτορικού συγκροτήματος (Καδμεία) της αρχαίας Θήβας.

Το εύρημα ήρθε στο φως σε βάθος 5,5 μέτρων, Mosaic from Thebes dating to the 4th century AD [Credit: Boiotiki Ora]

Η ανασκαφή πραγματοποιήθηκε σε απαλλοτριωμένο οικόπεδο της οδού Αντιγόνης και το εύρημα ήρθε στο φως σε βάθος 5,5 μέτρων όπου η αρχαιολογική σκαπάνη συνάντησε στρώμα καταστροφής των μυκηναϊκών χρόνων. Μαζί άλλωστε, όπως λέει ο δρ. Βασίλης Αραβαντινός με αρχαιολογική θητεία 30 χρόνων στη Θήβα ως έφορος Αρχαιοτήτων και ειδικός στη μελέτη των πινακίδων Γραμμικής Β γραφής ήρθαν στο φως και πολλά κεραμικά, σκεύη κλπ. πάντα της Μυκηναϊκής εποχής.

Ερείπια Καδμείου ανακτόρου (Δωμάτια των πίθων) στη συμβολή των οδών Πινδάρου & Αντιγόνης.

Τον επόμενο χρόνο έτσι η ανασκαφή θα προχωρήσει ακόμη βαθύτερα, καθώς οι επιχώσεις στην περιοχή αυτή είναι τεράστιες. Ο στόχος είναι να εντοπισθεί το Αρχείο του ανακτόρου, που είναι πιθανόν να κρύβεται εκεί. Πλησίον άλλωστε βρίσκεται το περίφημο «Δωμάτιο του Θησαυρού» και ακριβώς απέναντι το λεγόμενο «Δωμάτιο των Πίθων», όπου το 2005 είχε αποκαλυφθεί μεγάλη πινακίδα με συγκεντρωτικές καταγραφές δερμάτων.

Τοιχογραφία Θήβας, 14ου - 13ου αι. π.Χ, Women Procession Fresco from Thebes.

Επιπλέον, παρά τις 300 πινακίδες και τα 60 ενεπίγραφα σφραγίσματα, που έχουν βρεθεί ως σήμερα σε διάφορα σημεία της ακρόπολης, το κεντρικό αρχείο του ανακτόρου δεν έχει ακόμη εντοπισθεί. Ανασκαφικές τομές έγιναν επίσης στην λεγόμενη Οπλοθήκη του ανακτόρου, όπου παλαιότερα είχαν αποκαλυφθεί μεγάλες πινακίδες και αντικείμενα από ελεφαντόδοντο. Εφέτος όμως στην πρώτη έρευνα εντοπίσθηκαν μόνον τοίχοι της Μυκηναϊκής εποχής και πολύ μικρά κομμάτια ελεφαντόδοντου.

The destruction layer of the Mycenaean palace [Credit: Boiotiki Ora]

Πολύ πριν από τα μυκηναϊκά ευρήματα ωστόσο και σε βάθος μόλις 1,5 μέτρου ήρθε στο φως ένα ψηφιδωτό της παλαιοχριστιανικής εποχής. Κεφαλόποδα, ψάρια, κοχύλια απεικονίζονται στο ψηφιδωτό που έχει κόγχες στις δύο στενές άκρες του. Μία μικρή δεξαμενή ή πιθανότατα μία κρήνη, καθώς η κατασκευή δεχόταν νερό θα μπορούσε να είναι το σύνολο, που χρονολογικά ανάγεται στον 4ο ή 5ο μ. Χ. αιώνα, όπως επισημαίνει ο ανασκαφέας. Άλλωστε σε μικρή απόσταση από την οδό Αντιγόνης όπου γίνεται η έρευνα, συγκεκριμένα στην οδό Πινδάρου και στο οικόπεδο Σταμάτη έχουν εντοπισθεί παλαιότερα παρόμοια ψηφιδωτά.

Έξι εβδομάδες διήρκεσαν οι ανασκαφές υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Εταιρείας και σε συνεργασία με τη Θ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ενώ το ιδιαίτερο ενδιαφέρον φέτος ήταν η συμμετοχή εθελοντών αρχαιολόγων από δέκα χώρες ανεβάζοντας έτσι τον αριθμό των μελών της ερευνητικής ομάδας στα 30 άτομα.

«Η ανακτορική Θήβα ήταν ένα πολυδύναμο εργαστήριο όπου όλοι οι τομείς των καινοτόμων τεχνολογιών και ιδεολογιών αναπτύσσονταν αδιαλείπτως επί 200 χρόνια!» λέει εξάλλου ο κ. Αραβαντινός πιστεύοντας, ότι μένει πολλά ακόμη να αποκαλυφθούν.

 

Άστρα που χορεύουν χούλα χουπ! Spitzer Discovers Young Stars With a 'Hula Hoop'

Καλλιτεχνική απεικόνιση του αστρικού συστήματος που μοιάζει να χορεύει μέσα στον κοσμικό δίσκο στον οποίο βρίσκεται. In this artist's impression, a disk of dusty material leftover from star formation girds two young stars like a hula hoop. As the two stars whirl around each other, they periodically peek out from the disk, making the system appear to "blink" every 93 days. Credit: NASA/JPL-Caltech

Ένα σπάνιο φαινόμενο εντόπισε ομάδα αστρονόμων χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο VLT στη Χιλή. 

Ophiuchus constellation map

Στον αστερισμό του Οφιούχου, σε απόσταση περίπου 500 ετών φωτός από εμάς, οι ερευνητές εντόπισαν ένα νεαρό αστρικό σύστημα που αποτελείται από τρία άστρα τα οποία βρίσκονται ακόμη σε φάση ανάπτυξης. Το σύστημα ονομάστηκε YLW 16A και το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του είναι ότι τα άστρα κινούνται εντός ενός κοσμικού δίσκου που δημιουργήθηκε από τα υπολείμματα της ύλης από την οποία σχηματίστηκε η αστρική τριπλέτα.

Τα άστρα κατά την κίνησή τους μέσα στον δίσκο μοιάζουν σαν να... χορεύουν χούλα χουπ και κάθε 93 ημέρες βγαίνουν για λίγο από το «διαστημικό στεφάνι» και εισέρχονται ξανά σε αυτό. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι από τον κοσμικό δίσκο θα προκύψουν πλανήτες και άλλα σώματα και θα δημιουργηθεί ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον ηλιακό σύστημα. Η ανακάλυψη θα δημοσιευθεί στην επιθεώρηση «Astronomy & Astrophysics». 

Αύγουστος στη Λογοτεχνία. August in Literature

Κολάζ του Οδυσσέα Ελύτη, Ο Κούρος (1978).

Αυτός ο αγέρωχος μήνας Αύγουστος…

Φρικώδης του μεγάλου θέρους αναφώνηση

ο τέττιγας* που γίνεται ελέφαντας κοινοτοπίας

προβοσκίδα η υπνώττουσα σκιά μες στο χορτάρι

τις νύχτες τρέχουν οι κομήτες που δεν είδαμε

διάττοντες πότε – πότε χαλαλίζουν το φως από πλήξη

κανένα σχίσμα δεν υπήρξε τρομερότερο -:

ειν’ ο άνθρωπος και η φύση.

Ας αυτοσχεδιάζουμε ας πίνουμε καφέδες κάνοντας: Α!…

*τέττιγας= τζιτζίκι

Νίκος Καρούζος, «Φωνασκία του αίματος», Τα ποιήματα, τ. Β’, Ίκαρος

 Henri Matisse, Les Persiennes, Détail, The Shutters, Detail, 1919.

Πίσω απ’ τις γρίλιες είναι το μεγάλο μεσημέρι.

Τα σκόρπια σπίτια κάτασπρα, κ’ ένα κόκκινο

κάτω απ’ το λόφο. Λίγο πιο πάνω, ξέρουμε,

είναι η μεγάλη ασβεστωμένη μάντρα. Από κει

κατεβαίνει η δροσιά προς τους ευκάλυπτους, κ’ ένα άρωμα

από σάπια ροδάκινα σωριασμένα στο δρόμο.

Άξαφνα τα τζιτζίκια σώπασαν. Δυο ηλιοκαμένα σώματα

στ’ άσπρα σεντόνια. Βγάλε και το δαχτυλίδι σου –

μου πιάνει ένα δικό μου χώρο στο μικρό σου δάχτυλο.

Γιάννης Ρίτσος, «Μεσημέρι Αυγούστου», Ποιήματα, τ. 4^ος, Κέδρος

Vincent Van Gogh, Soleil du Midi, Sun of the South, 1888.

Ὁ ἡλιοφόρος Ἰούλιος λίγος,

ὁ εὔγευστος Αὔγουστος ἐλάχιστος

καὶ πότε κιόλα ὁ σιγαλὸς Σεπτέμβριος.

Πρὸς τὸ κενὸ καλπάζοντας

νὰ κρατηθεῖς, ἀπὸ ποῦ

νὰ φύγεις,

κλειδί—κλαδί δὲν ἔχει ὁ χρόνος λεῖος, ἀπότομος

κάθε στιγμὴ του γκρεμὸς — πῶς νὰ σώσεις

τὴν ἀστραπὴ τὴ ζωή σου

—μ' ἕνα ποίημα, μ' ἕνα παιδί,

μ' ἕνα ἄγαλμα στὸ μουσεῖο;

Μία, δύο καὶ τρεῖς φορὲς κι ἑκατοντάδες

κι ἂν ἔρθει ὁ Ἰούλιος

κι ὁ Αὔγουστος ἂν ἔρθει πάλι

στὸ θάνατό σου θὰ σ' ἐγκαταλείψουν

ποὺ λίγο-λίγο, καθημερινὸς σ’ ἔχει κερδίσει, ὅσα

φιλιὰ κι ὅσα φτερὰ

μέσα τους κι ἂν ἐπρόφτασες νὰ θησαυρίσεις.

Λένα Παππά, Ιούλιος-Αύγουστος

Κολάζ του Οδυσσέα Ελύτη, TO MHNYMA (1968). Το κολάζ υπομνηματίζει ο ίδιος ο Ελύτης στο προλογικό του σημείωμα για το βιβλίο Το δωμάτιο με τις εικόνες (σ. 8): "H κόρη – άγγελος· ένας άγγελος θηλυκός σε όλη του τη δόξα· με φτερούγες από κάτι άλλο, που η ζωή δε μας το είχε προσφέρει ως τότε: φτερούγες από θαλασσινά όστρακα. Ναι, αυτό ήταν. Να σημάνει ο συναγερμός των φυσικών στοιχείων· ο μετεωρισμός τους στον αιθέρα της φαντασίας· και το κατακάθισμά τους σε μια διαφορετική, απρόβλεπτη, μη ωφελιμιστική (επιμένω σ’ αυτό) επανασύνθεση. "

«Και σε θραύσμα Βρισηίδας βρίσκεται και σε κοχύλι Ευρίπου

εκείνο που εννοώ. Θέλει να ‘χει άγριες πείνες άπνοιας

ο Αύγουστος για να ζητάει μελτέμι

ώστε στο φρύδι ν’ αφήνει λίγο αλάτι και

στον ουρανό ένα μπλε που τ’ όνομά του μέσα στα πολλά τ’ ακούς ευώνυμο

στο βάθος όμως είναι μπλε Ιουλίτας…»

Οδυσσέας Ελύτης, Δυτικά της λύπης

Γιάννης Τσαρούχης, Αύγουστος, 1972.

«Οι δυνάμεις που απαιτούνται για να ολοκληρωθεί ένα καρπούζι τον

Αύγουστο είναι κατά πολύ ανώτερες απ’ τις άλλες που συντρέχουν

για να συντελεστεί ένα κακούργημα σε οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου»

Οδυσσέας Ελύτης, Εκ του πλησίον

Κολάζ του Οδυσσέα Ελύτη, ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΟΣΠΗΛΙΑ (1978). Αυτό το κολάζ, όπου ο Άγγελος “εποπτεύει” μια γυμνή κόρη που στρώνει την θαλασσοϋφαντη πετσέτα της σε μια θαλασσοσπηλιά, επιβεβαιώνει την Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα στην εκτίμησή της για τις συνεικόνες του ποιητή: “Για τον Ελύτη το κολάζ είναι μια εναλλακτική γλώσσα της αποκάλυψης. Στα συντακτικά στοιχεία του, είτε προέρχονται από φωτογραφίες είτε από έργα τέχνης, σταχυολογούμε το ευρετήριο του φανταστικού μουσείου του ποιητή. Ένα φανταστικό μουσείο όπου συνοικούν χρώματα, πίνακες ζωγραφικής, ερατεινά και μελλέφηβα σώματα κοριτσιών και αγγέλων, πτυχές κυμάτων και χιτώνων…”

«…Αχ ομορφιά συ θα με παραδώσεις καθώς ο Ιούδας

θα ‘ναι νύχτα κι Αύγουστος.

Πελώριες άρπες πού και πού

θ’ ακούγονται και

με το λίγο της ψυχής μου κυανό η Όξω Πέτρα μεσ’ απ’ τη μαυρίλα

θ’ αρχίσει να αναδύεται…»

Οδυσσέας Ελύτης, Τα ελεγεία της Οξώπετρας

Λουκία Νικολαίδου, Γυμνό, 1933-37.

«…Κι η μέρα χώριζε από το κορμί σου, ανέβαινε, άνοιγε,

μεγάλη ευχή πάνω στα ηλιοτρόπια

Τι ξέρει τώρα ο τζίτζικας από την ιστορία που άφησες, τι ξέρει ο γρύλος

η καμπάνα του χωριού που ανοίγεται στον άνεμο

η κάμπια, ο κρόκος, ο αχινός, το αλφάκι του νερού

μυριάδες στόματα φωνάζουνε και σε καλούν

έλα λοιπόν από την αρχή να ζήσουμε τα χρώματα

ν’ ανακαλύψουμε τα δώρα του γυμνού νησιού

ρόδινοι και γαλάζιοι τρούλοι θ’ αναστήσουν το αίσθημα

γενναίο σαν στήθος το αίσθημα έτοιμο να ξαναπετάξει

έλα λοιπόν να στρώσουμε το φως

να κοιμηθούμε το γαλάζιο φως στα πέτρινα σκαλιά του Αυγούστου…»

Οδυσσέας Ελύτης, Προσανατολισμοί

Paul Delvaux, Chrysis, 1967.

 «…Σαν να μόνο τα ονειρεύεται η Σελήνη

μα πραγματικά τα βλέπει εκείνη.

Και την ώρα που κλαίμε ή τα μάτια κλείνουμε να φανταστούμε τι

γραμμένο ακόμη απομένει κατακέφαλά μας να βρει

αναστεναγμός ακούγεται άλλος

κι από κει που πηγάζουνε οι ροδώνες

μια δροσιά μυριστική με συνοδεία κιθάρας χύνεται.

Ποταμός του Αυγούστου μες στις πεδιάδες.

Πού και πού επιπλέον σπίτια και συστάδες ανθρώπων που μισούνται

κι ερωτεύονται κάτω από τις φιστικιές ανάβουν

τα πάλαι ποτέ φιλιά

ξανά και ξανά στις μύτες των ποδιών ο ίδιος όρκος

και τα ίδια εναντίον της μοίρας λόγια πικρά…»

Οδυσσέας Ελύτης, Το φωτόδεντρο και η 14η ομορφιά

Κολάζ του Οδυσσέα Ελύτη.

«… Έλα λοιπόν από την αρχή να ζήσουμε τα χρώματα/ ν’ ανακαλύψουμε τα δώρα του γυμνού νησιού/ ρόδινοι και γαλάζιοι τρούλοι θ’ αναστήσουν το αίσθημα/ γενναίο σαν στήθος το αίσθημα έτοιμο να ξαναπετάξει/ έλα λοιπόν να στρώσουμε το φως/ να κοιμηθούμε το γαλάζιο φως στα πέτρινα σκαλιά του Αυγούστου…»

Οδυσσέας Ελύτης, Προσανατολισμοί

Γιάννης Τσαρούχης, Έρως με φολιδωτά φτερά, 1938.

Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά

Κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά

Αύγουστε μήνα και Θεέ σε σέναν ορκιζόμαστε

Πάλι του χρόνου να μας βρεις στο βράχο να φιλιόμαστε

Απ΄την Παρθένο στον Σκορπιό χρυσή κλωστή να ράψουμε

Κι έναν θαλασσινό σταυρό στη χάρη σου ν΄ανάψουμε

Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά

Κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά.

Οδυσσέας Ελύτης, Ο Αύγουστος, Τα Ρω του Έρωτα, εκδ. Ίκαρος.