Φρύνη η Eταίρα. Phryne the Hetaera

Franz von Stuck, Phryne, 1917-18

Ο Δημοσθένης έλεγε, ότι ο άνδρας για να έχει μια ευτυχισμένη ζωή, πρέπει να έχει τρείς γυναίκες: Μια σύζυγο (στην αρχαία γλώσσα λεγόταν δάμαρ, γενική δάμαρτος), για να αποκτά από αυτή νομίμους γιους, μια παλλακίδα (παλλακή) με σκοπό να απολαμβάνει το σώμα του ιδιαίτερες περιποιήσεις και μια εταίρα για την πνευματική, αλλά και σωματική απόλαυση (ηδονής ένεκα). Η Φρύνη ήταν μια απ’ τις διασημότερες εταίρες της αρχαίας Ελλάδας. Είχε συγκεντρώσει τόσα πλούτη, που προσφέρθηκε να χτίσει ξανά τα τείχη της Θήβας, που είχε καταστρέψει ο Μέγας Αλέξανδρος το 336 π.Χ.                                                      

James Abbott McNeill Whistler, Purple and Gold: Phryne the Superb! - Builder of Temples, 1898-1901. 

Το μόνο που ζήτησε σαν αντάλλαγμα, ήταν να προστεθεί μία επιγραφή στα τείχη, που θα έλεγε: «Καταστράφηκαν από τον Αλέξανδρο, επισκευάστηκαν από τη Φρύνη την εταίρα». Οι Θηβαίοι απέρριψαν την πρότασή της, από φόβο μήπως... προσβάλουν τον Αλέξανδρο.

Phryne - Palace Achilleion (Corfu)

Το πραγματικό όνομα της εταίρας ήταν Μνησαρέτη και είχε γεννηθεί στις Θεσπιές, γύρω στο 371 π.Χ. Ήταν κόρη του πάμφτωχου Επικλή και έβγαζε τα «προς το ζην», μαζεύοντας και πουλώντας κάπαρη.

Gustave Boulanger, Phryne, 1850

Όμως, οι φιλοδοξίες της νεαρής Μνησαρέτης την οδήγησαν στην Αθήνα, όπου έχτισε τη λαμπρή της καριέρα. Ξεκίνησε να εργάζεται ως αυλητρίδα και η ομορφιά και η γοητεία της πολύ γρήγορα την έκαναν να ξεχωρίσει.

Ferdinand Lepcke, Phryne

Όταν έγινε εταίρα, άλλαξε το όνομά της σε Φρύνη και έτσι έχει μείνει γνωστή μέχρι σήμερα. Το όνομα «Φρύνη» προερχόταν από τους μικρούς βατράχους, που είναι σχεδόν διάφανοι όταν γεννιούνται. Το δέρμα της εταίρας ήταν εξίσου λευκό και αψεγάδιαστο. Για τη Φρύνη, διαβάζoυμε στο λεξικό Σουίδα επί λέξει: Φρύνη εταίρα, λήκυθον έχουσα προς ταις γνάθοις, (δηλαδή η Φρύνη που είχε ή καλύτερα έκρυβε λήκυθο στις μασέλες της, -όπου λήκυθος είναι το αγγείον το μικρό-, που το κρατούσαν κρεμασμένο στη ζώνη, γεμάτο δηλητήριο. «Λήκυθον αγγείον εν τή ζώνη παρηρτημένον, εν ώ ήν φάρμακον θανάσιμον». Και εδώ προφανώς θα εννοεί θανάσιμη έλξη για τους άνδρες.

Phryne par Paul Berthon

Όπως πολλές άλλες εταίρες, φημιζόταν για τις «τσιμπημένες» τιμές της. Μία νύχτα μαζί της κόστιζε μία μνα, δηλαδή εκατό δραχμές. Το ποσό ήταν τεράστιο, αλλά κανείς δεν έμεινε παραπονεμένος.

Adolf Brütt, Phryne

Λέγεται ότι η Φρύνη άλλαζε τις τιμές, ανάλογα με τη συμπάθεια που έτρεφε για τον κάθε πελάτη της. Γι’ αυτό προσέφερε δωρεάν της υπηρεσίες της στον φιλόσοφο Διογένη, που τον εκτιμούσε πολύ. Ο Διογένης απόλαυσε δωρεάν και τα κάλλη μιας άλλης διάσημης εταίρας, της Λαΐδας. Φαίνεται πως είχε μεγάλη «πέραση» στις γυναίκες. Αντιθέτως, όταν αντιπαθούσε κάποιον, αρνούνταν να τον δεχτεί ως πελάτη, όσα χρήματα κι αν της έδινε.

Η δίκη της Φρύνης

"Η Φρύνη μπροστά στον Άρειο Πάγο", έργο του Jean-Léon Gérôme, Hamburg Kunsthalle. Phryne before the Areopagus by Jean-Léon Gérôme, c. 1861.

Κάποια στιγμή, την προσέγγισε ο ρήτορας Ευθίας. Η Φρύνη απέρριψε όλες του τις προτάσεις, γιατί τον θεωρούσε πολύ άσχημο και αγενή. Ο Ευθίας θίχτηκε και αποφάσισε να τιμωρήσει την αυθάδη εταίρα. Την κατηγόρησε ότι προσπαθούσε να εισάγει στην Αθήνα μία θρησκεία απ’ τη Θράκη, που θα έβλαπτε τα ήθη των νεαρών κοριτσιών.

Phryne by Élias Robert (1821-1874). Marble, 1855. North façade of the Cour Carrée, Louvre, Paris.

Αυτή ήταν ίσως η πιο συνηθισμένη κατηγορία στην αρχαία Αθήνα. Ο φιλόσοφος Σωκράτης είχε εκτελεστεί για τον ίδιο λόγο. Ο Ευθίας έσυρε τη Φρύνη στο δικαστήριο, όπου την εκπροσώπησε ο πρώην εραστής της, Υπερείδης. Παρά το ανυπόστατο της κατηγορίας του Ευθία, η δίκη δεν εξελισσόταν αισίως για την εταίρα. Οι δικαστές φαίνονταν να έχουν πειστεί απ’ το κατηγορητήριο και πίστευαν ότι ο Υπερείδης ήταν επηρεασμένος απ’ τη σχέση του με τη Φρύνη.

"περιρήξας τοὺς χιτωνίσκους γυμνά τε τὰ στέρνα ποιήσας..." Ἀθήναιος, Δειπνοσοφισταί (ιγ). Phryne by José Frappa. Phryne is depicted baring her breasts before the jury.

Λίγο πριν παρθεί η τελική απόφαση, ο Υπερείδης τράβηξε την εταίρα στο κέντρο του δικαστηρίου, για να μπορούν να την δουν όλοι. Χωρίς να πει κουβέντα, έσκισε τα ρούχα της και αποκάλυψε στον κόσμο, το εκθαμβωτικά όμορφο κορμί της. Οι δικαστές τα έχασαν. Νόμισαν ότι έβλεπαν μπροστά τους την ίδια τη Θεά Αφροδίτη. Οι φήμες για το απαράμιλλο κάλλος της εταίρας αποδείχθηκαν αληθινές.

Antonio D. Silva Da Parreiras, Phryne, 1909

Την εποχή εκείνη, ο κόσμος πίστευε ότι η σωματική ομορφιά είχε σχέση με το ήθος και την εύνοια των Θεών. Όταν οι δικαστές αντίκρισαν την τελειότητα της Φρύνης, πείστηκαν ότι αν καταδίκαζαν αυτή τη γυναίκα, καταδίκαζαν την αγαπημένη των Θεών. Η εταίρα αθωώθηκε και η φήμη ότι ήταν η επίγεια Θεά Αφροδίτη εξαπλώθηκε.

Η Φρύνη και ο γλύπτης Πραξιτέλης

Αντίγραφο του αγάλματος του Πραξιτέλη, «Αφροδίτη της Κνίδου». A copy of the Aphrodite of Knidos. Phryne is said to be the model of the original. Marble. Roman copy after a Greek original of the 4th century.

Ένας απ’ τους διασημότερους πελάτες της εταίρας, ήταν ο γλύπτης Πραξιτέλης. Την είδε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια μιας γιορτής. Η Φρύνη φρόντιζε να μη δείχνει ποτέ το γυμνό κορμί της δημοσίως, για να διατηρεί την αίγλη της.

Phryne at the Poseidonia in Eleusis by Henryk Siemiradzki, c. 1889. Phryne is shown naked, preparing to step into the sea.

Όμως σε εκείνη τη γιορτή, χωρίς καμία ντροπή, έλυσε τα μαλλιά της, έβγαλε το χιτώνα της και βούτηξε αμέριμνη στη θάλασσα. Οι παρευρισκόμενοι  πίστεψαν πάλι, ότι έβλεπαν μπροστά τους τη Θεά Αφροδίτη. Πολύ γρήγορα, ο Πραξιτέλης έγινε ένας απ’ τους πιο αφοσιωμένους εραστές της Φρύνης. Λέγεται ότι ήταν ο μόνος που αγάπησε πραγματικά η εταίρα.

Tête d'Aphrodite « Kaufmann », variante de l'Aphrodite de Cnide dont Phryné aurait été le modèle, v. 150 av. J.-C., musée du Louvre.

Η Φρύνη έγινε η μούσα του γλύπτη και με πρότυπο εκείνη, έφτιαξε 3 αγάλματα. Το πρώτο το αγόρασαν οι Κνίδιοι και έγινε ξακουστό ως η Αφροδίτη της Κνίδου. Το δεύτερο ήταν από πεντελικό μάρμαρο και ο Πραξιτέλης το δώρισε στη γενέτειρα της Φρύνης, στις Θεσπιές. Το τρίτο ήταν ολόχρυσο και στήθηκε στους Δελφούς.

Artur Grottger, Phryne

Η Φρύνη, παρά τον έρωτά της, δεν έχανε ευκαιρία να αποκομίσει δώρα απ’ τον Πραξιτέλη. Κάποια στιγμή της είπε, ότι θα της έδινε ότι του ζητούσε. Εκείνη ήθελε το μεγαλύτερο αριστούργημά του. Τότε ο Πραξιτέλης της απάντησε, ότι δεν μπορούσε να ξεχωρίσει ανάμεσα στα έργα του, ίσως για να αποφύγει να της δώσει το αγαπημένο του.

Louis Chalon, Phryne aux fêtes de Vénus (détail), 1901

Η πανούργα Φρύνη δεν τον πίστεψε. Έβαλε έναν υπηρέτη του Πραξιτέλη να φωνάξει μες στη μέση της νύχτας, ότι είχε πάρει φωτιά το εργαστήριο του γλύπτη. Ο Πραξιτέλης έντρομος, ζήτησε να βγάλουν έξω το άγαλμα του Έρωτα. Η Φρύνη, που ήταν ξαπλωμένη δίπλα του, χαμογέλασε πονηρά και τον ενημέρωσε ότι το εργαστήριο δεν κινδύνευε. Εκείνη είχε στήσει όλο το σχέδιο, για να μάθει ποιο ήταν το αγαπημένο του έργο. «Τον Έρωτα θα μου δώσεις», του είπε και ο Πραξιτέλης δεν μπόρεσε να αρνηθεί.

«Στοιχημάτισα να νικήσω άνθρωπο, όχι άγαλμα»

Η αποπλάνηση του Ξενοκράτη. Angelica Kauffmann, Phryne seducing the Philosopher Zenokrates, 1794.

Η Φρύνη είχε βάλει στοίχημα, ότι κανείς άντρας δεν μπορούσε να αντισταθεί στα κάλλη της. Επέλεξε ως θύμα το φιλόσοφο Ξενοκράτη, μαθητή του Πλάτωνα και δάσκαλο του Δημοσθένη. Πήγε στο σπίτι του και του ζήτησε να διανυκτερεύσει εκεί, με τη δικαιολογία ότι την κυνηγούσαν ληστές. Ο Ξενοκράτης τη φιλοξένησε. Τη νύχτα, η Φρύνη μπήκε κρυφά στο δωμάτιο του Ξενοκράτη και ξάπλωσε δίπλα του.

James Pradier, Phryne Removing Her Veils (bronze, 1845)

Ο φιλόσοφος δεν ενέδωσε στον πειρασμό. Της ζήτησε να επιστρέψει στο δωμάτιό της και η Φρύνη υπάκουσε, απογοητευμένη. Την επόμενη μέρα, όταν γνωστοποιήθηκε η αποτυχία της, η Φρύνη προσπάθησε να δικαιολογηθεί λέγοντας: «Στοιχημάτισα να νικήσω άνθρωπο, όχι άγαλμα».

James Pradier, Phryne, 1844-45. Marble. Musée des Beaux-Arts, Grenoble. © Yves Siza, Geneva

Η εταίρα συνέχισε να ασκεί το επάγγελμά της ακόμα και σε μεγάλη ηλικία. Ο αισθησιασμός και η γοητεία της δεν εξασθένησαν με την πάροδο του χρόνου. Υπολογίζεται ότι πέθανε γύρω στα 310 π.Χ.

Πηγή: https://www.mixanitouxronou.gr/fryni-i-ierodouli-pou-latrepse-o-praksitelis-kai-prosferthike-na-xtisei-me-dika-tis-eksoda-ta-teixi-tis-thivas-athoothike-apo-to-dikastirio-otan-gymnothike-brosta-stous-dikastes/

Αραιότερο από νερό αλλά ανθεκτικό σαν χάλυβας, New bone-like material is lighter than water but as strong as steel

Ένα νέο υλικό, που έχει αραιότερη σύσταση από το νερό, αλλά είναι δυνατό σαν χάλυβας, δημιούργησαν Γερμανοί ερευνητές. Το εν λόγω υλικό χαρακτηρίζεται από την μεγαλύτερη αναλογία δύναμης – ελαφρότητας που έχει επιτευχθεί ως τώρα. Lighter, stronger, better. The micro-structure has been created using a type of 3D laser technology that leaves new molecular structures to form strong objects. Credit: Jens Bauer

Οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καρλσρούης (ΚΙΤ), με επικεφαλής τον Γιενς Μπάουερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), χρησιμοποίησαν τη νέα τεχνική της τρισδιάστατης λιθογραφίας λέιζερ για να δημιουργήσουν μικροδομές πολυμερούς, που μιμούνται το ελαφρύ βάρος (μικρή πυκνότητα) και ταυτόχρονα τη δύναμη και αντοχή υλικών όπως τα οστά και τα ξύλα. Ο σχετικός νανοτεχνολογικός εξοπλισμός έχει δημιουργηθεί από την εταιρεία Nanoscribe, που είναι θυγατρική («τεχνοβλαστός») του Ινστιτούτου ΚΙΤ.

Μέχρι στιγμής, η νέα μέθοδος έχει περιοριστεί στην παραγωγή μικρών μόνο δειγμάτων του νέου υλικού σε διαστάσεις έως μερικών δεκάδων μικρομέτρων. Βεβαίως, μπορεί να έχει διάφορες πρακτικές εφαρμογές στο μέλλον (από νέου τύπου σκι έως νέα αεροσκάφη), εφόσον όμως προηγουμένως λυθούν τεχνικά προβλήματα, που προς το παρόν καθιστούν δύσκολη έως αδύνατη τη βιομηχανική παραγωγή σε μεγαλύτερη κλίμακα μεγέθους τέτοιων υλικών με ασυνήθιστες ιδιότητες. «Κατ’ αρχήν πάντως αποδείξαμε πειραματικά ότι είναι δυνατό να υπάρξουν τέτοια υλικά», δήλωσε ο Γιενς Μπάουερ.

Η τεχνολογία έγκειται στην εστίαση ενός λέιζερ πάνω σε ένα πυκνόρευστο πολυμερές σαν μέλι, που αντιδρά όταν εκτεθεί στο φως και μπορεί να κινηθεί και στις τρεις διαστάσεις. Το πολυμερές στερεοποιείται εκεί ακριβώς όπου πέφτει η ακτίνα φωτός του λέιζερ, με αποτέλεσμα τη δημιουργία διαφόρων πολύπλοκων δομών.

Στο τέλος της διαδικασίας «εγγραφής» (λιθογραφίας), αφαιρείται το πολυμερές ρευστό που περισσεύει και έτσι αποκαλύπτεται η στερεή δομή που έχει δημιουργηθεί και η οποία, στη συνέχεια, επικαλύπτεται με ένα στρώμα κεραμικής αλουμίνας (οξειδίου του αργιλλίου) πάχους 50 έως 200 νανομέτρων. Παραδόξως, η ανθεκτικότητα του στρώματος αλουμίνας αυξάνει, όσο το πάχος της μικραίνει.

Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα υλικό ελαφρύτερο από το νερό και ανθεκτικό όσο μερικά είδη χάλυβα. Είναι ανώτερο από όλα τα φυσικά και τεχνητά υλικά που έχουν πυκνότητα μικρότερη των 1.000 κιλών ανά κυβικό μέτρο (όπως του νερού), ενώ μπορούν να αντέξει πιέσεις 280 μεγαπασκάλ (όπως ο χάλυβας).

Credit: Jens Bauer/PNAS

Ο 21ος αιώνας έχει, μεταξύ άλλων, χαρακτηριστεί «μοριακή εποχή», επειδή οι επιστήμονες έχουν αρχίσει πλέον να «χειραγωγούν» τα υλικά σε ατομικό και μοριακό επίπεδο, δημιουργώντας έτσι ουσίες με εντυπωσιακές ιδιότητες. Καθώς μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση αυξάνονται διαρκώς οι ανάγκες για νέα υλικά, η σχετική ζήτηση υπερκαλύπτει την προσφορά.

Ένα κατ’ εξοχήν ζητούμενο είναι υλικά που θα είναι ταυτόχρονα ελαφρά και γερά, ώστε να αντέχουν μεγάλες δυνάμεις και φορτία, χωρίς να σπάνε. Ως σημείο αναφοράς θεωρείται το νερό, επειδή κανένα στερεό υλικό δεν είναι ελαφρύτερο από το νερό, εκτός και αν είναι πορώδες. Πορώδη υλικά όπως τα οστά και το ξύλο εμφανίζουν ιδιαίτερες δομές κάτω από το μικροσκόπιο και είναι αυτή η μοριακή αρχιτεκτονική που ενέπνευσε την έρευνα των Γερμανών επιστημόνων.

Η «Δυναμική Γη». "Dynamic Earth"

A coronal mass ejection (CME) reaches Earth as solar particles are deflected away by the planet’s magnetic field in this NASA-created image, a still capture from a 4-minute excerpt of “Dynamic Earth: Exploring Earth’s Climate Engine,” a fulldome, high-resolution movie playing at planetariums around the world. The full-length "Dynamic Earth" presentation is narrated by actor Liam Neeson and illustrates how equilibrium between Earth's climatic systems sustains life and what could happen if the balance is tipped. Image: Dynamic Earth: Exploring Earth’s Climate Engine from NASA Goddard Photo and Video on Flickr

Το πρώτο βραβείο κέρδισε σε σχετικό διαγωνισμό ένα πραγματικά εκπληκτικό ντοκιμαντέρ που δείχνει με τον πλέον εντυπωσιακό τρόπο τα φαινόμενα αλληλεπίδρασης της Γης με τον Ήλιο.

Watch this NASA animation as it shows a coronal mass ejection from the sun pelting Venus, and then zooms in for a close-up view of Earth's winds and ocean currents. (Credit: NASA's Goddard Space Flight Center)

Πρόκειται στην ουσία για μια animated ταινία που τιτλοφορείται «Dynamic Earth» και έχει ως αφηγητή τον διάσημο Βρετανό ηθοποιό Λίαμ Νίσον. Η ταινία κέρδισε το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού International Science and Engineering Visualization Challenge. Πριν από λίγα 24ωρα  δόθηκε στη δημοσιότητα ένα βίντεο κλιπ της ταινίας.

Πως φαινόμαστε από τον Άρη; Curiosity Rover Sees Earth from Mars for 1st Time

Στην φωτογραφία που έδωσε στη δημοσιότητα η NASA έχει σημειωθεί η θέση της Γης και της Σελήνης στον ουρανό του Άρη. NASA's Mars rover Curiosity took this photo of Earth from the surface of Mars on Jan. 31, 2014, 40 minutes after local sunset, using the left-eye camera on its mast. The inset shows a zoomed-in view of the Earth and moon in the image. Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS/TAMU

Μια νέα φωτογραφία έλαβαν οι επιτελείς της αποστολής Curiosity. Αυτή τη φορά όμως ο ρομποτικός εξερευνητής του Άρη δεν έστειλε μια εικόνα από τον Κόκκινο Πλανήτη αλλά μια εικόνα της Γης και της Σελήνης!

Can you spot home? This view of the twilight sky and Martian horizon taken by NASA's Curiosity Mars rover includes Earth as the brightest point of light in the night sky. Earth is a little left of center in the image, and our moon is just below Earth. The Curiosity rover snapped the photo on Jan. 31, 2014. Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS/TAMU

Πιο συγκεκριμένα το ρομπότ 80 λεπτά μετά τη δύση του Ηλίου στις 31 Ιανουαρίου φωτογράφισε με την κάμερα Mastcam τον ουρανό πάνω από τον κρατήρα τον οποίο εξερευνά από τον Αύγουστο του 2012.

'A human observer with normal vision, if standing on Mars, could easily see Earth and the moon as two distinct, bright 'evening stars,' the space agency said. This annotated view points out Earth in the Mars night sky as seen by NASA's Curiosity rover on Jan. 31, 2014 about 80 minutes after local sunset. Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS/TAMU

Οι ειδικοί της NASA εντόπισαν στην εικόνα τη Γη και τη Σελήνη και την έδωσαν στη δημοσιότητα.

This is the first image ever taken of Earth from the surface of a planet beyond the Moon, taken by the Mars Exploration Rover Spirit ion 2004.

Έτσι έχουμε μια σπάνια εικόνα του πώς φαινόμαστε από τον Άρη και πώς θα μας βλέπουν ίσως στο μέλλον οι άποικοι...

Μακρινός γαλαξίας δίνει μια εικόνα για τους προγόνους του Μίλκι Ουέι, 'A baby Milky Way': Young star cluster 10.8 billion light-years away could solve the puzzle of how our galaxy formed

Τμήμα του γαλαξία DLA2222-0946 έγινε ορατό με ένα από τα ισχυρότερα τηλεσκόπια του κόσμου. The galaxy DLA2222-0946, a young version of our Milky Way, was detected by observing its hydrogen emission as shown in this image of a chunk of the galaxy 16,300 light years across.

Οι περισσότεροι γαλαξίες που μπορούμε να διακρίνουμε στο όριο του ορατού Σύμπαντος είναι υπέρλαμπροι γίγαντες εντελώς διαφορετικοί από τον δικό μας Γαλαξία. 

How did the Milky Way begin? Observations of galaxies that will ultimately form the same shape as our own could give us the vital clues we need to explain how stars were created in our galaxy.

Για πρώτη φορά, αμερικανοί αστρονόμοι κατάφεραν να παρατηρήσουν άμεσα έναν «κανονικό» αρχέγονο γαλαξία, ο οποίος δεν αποκλείεται να μοιάζει με τον Μίλκι Ουέι στα αρχικά στάδια του σχηματισμού του.

Αρχαίος

The movement of the gas in the galaxy (red is towards us, blue is away) indicates it is in the early stages of forming a spiral galaxy like the Milky Way, which could reveal how our own galaxy formed.

Ο γαλαξίας, με την ονομασία DLA2222-0946, φαίνεται στη Γη όπως ήταν πριν από 10,8 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν το Σύμπαν είχε μόνο το 20% της σημερινής του ηλικίας. Οι γαλαξίες αυτής της ηλικίας, οι οποίοι πιστεύεται ότι ήταν πρόγονοι των σημερινών σπειροειδών γαλαξιών, περιείχαν το ουδέτερο αέριο που αποτέλεσε την πρώτη ύλη για το σχηματισμό άστρων, και η μελέτη τους μπορεί να βελτιώσει τα μοντέλα των κοσμολόγων για την εξέλιξη των άστρων και των μεταγενέστερων γαλαξιών.

Ο DLA2222-0946 ήταν ήδη γνωστός, δεν είχε όμως ανιχνευτεί από το δικό του φως. Προηγούμενες μελέτες τον είχαν εντοπίσει επειδή απορροφά ένα μέρος της ακτινοβολίας ενός ακόμα πιο μακρινού κβάζαρ που βρίσκεται πίσω του. Οι γαλαξίες που έχουν ανιχνευθεί με αυτόν τον τρόπο ονομάζονται DLA (Damped Lyman-alpha).

Astronomer Edwin Hubble devised a method for identifying kinds of galaxies. See how galaxies are classified in this Space.com infographic. Credit: by Karl Tate, Infographics Artist.

«Η ιδιαιτερότητα αυτών των γαλαξιών είναι το πόσο κανονικοί είναι. Αντιστοιχούν σε κανονικούς γαλαξίες αντί στους υπέρλαμπρους, ακραίους γαλαξίες που παρατηρούμε συνήθως σε αυτές τις αποστάσεις. Όμως το γεγονός ότι είναι κανονικοί [και άρα αμυδροί] γαλαξίες καθιστά σχεδόν αδύνατη την άμεση παρατήρησή τους» αναφέρει η Ρεγκίνα Γιόργκενσον του Πανεπιστημίου της Χαβάης, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Ο πρώτος

The discovery was made using the W. M. Keck Observatory on Mauna Kea in Hawaii, one of the biggest and most powerful telescopes in the world.

Από τα χιλιάδες DLA που έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα, ο DLA2222-0946 είναι ο πρώτος που παρατηρείται άμεσα. Το τηλεσκόπιο Keck της Χαβάης, ένα από τα ισχυρότερα του κόσμου, μόλις που κατάφερε να διακρίνει ένα τμήμα του γαλαξία, με πλάτος 16.000 έτη φωτός. Κατάφερε επίσης να χαρτογραφήσει την κίνηση του αερίου μέσα σε αυτό το τμήμα. Η μελέτη του DLA2222-0946 και η άμεση παρατήρηση άλλων DLA θα μπορούσε να προσφέρει νέα στοιχεία για την εξέλιξη των γαλαξιών και την αστρογένεση στο νεαρό Σύμπαν.

Η ανακάλυψη παρουσιάστηκε τον Ιανουάριο στο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας, και είναι διαθέσιμη στη μορφή προέκδοσης μέσω της υπηρεσίας arXiv.

Ένα υπέροχο κοσμικό «ζευγάρι». Crescent Moon Rising and Earth's Atmosphere

Η εντυπωσιακή φωτογραφία του Ιάπωνα αστροναύτη. On Feb. 1, 2014, Japan Aerospace Exploration Agency astronaut Koichi Wakata tweeted this view of a crescent moon rising and the cusp of Earth's atmosphere. Distinct colors are visible because the dominant gases and particles in each layer of the atmosphere act as prisms, filtering out certain colors of light. Image Credit: NASA

O Ιάπωνας αστροναύτης Κοίτσι Γακάτα που βρίσκεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό τράβηξε μια εντυπωσιακή φωτογραφία στην οποία απεικονίζεται μέρος της ατμόσφαιρας της Γης με φόντο τη Σελήνη που βρίσκεται στη φάση της ημισέληνου. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα την εικόνα η οποία προσέγγγισε γρήγορα το ενδιαφέρον του κυβερνοχώρου και αναπαράγεται συνεχώς τις τελευταίες ώρες.

Πλωτίνος Ροδοκανάτης - Ένας Έλληνας Αναρχικός. Plotino Rhodakanaty - A Greek Anarchist

"People! No more governments.

Governments! No more prescriptive laws.

Laws! Protection, naturalness, and no more confusions or sophisms.

Such is the triple condition of social regeneration". –Rhodakanaty, 1877. Plotino Constantino Rhodakanaty was a Greek tailor and socialist and anarchist who was an early activist in Mexico's mid-nineteenth century labor and campesino movement, foreshadowing the Mexican Revolution in 1910.

Πλωτίνος Κωνσταντίνος Ροδοκανάκης ή Ροδοκανάτης (1828 – περ. 1887). Έλληνας φιλόσοφος, ακαδημαϊκός και αναρχικός οργανωτής του 19ου αιώνα, απόστολος του ουτοπικού Σοσιαλισμού στο Μεξικό. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 14 Οκτωβρίου 1828 και σε λίγο, μετά τον θάνατο του πατέρα του, εγκαταστάθηκε με την Αυστριακή μητέρα του στην Βιέννη, όπου μετά από παρότρυνσή της σπούδασε Ιατρική.

ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΗ ΣΤΟΝ ΟΥΤΟΠΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Προσωπογραφία του Σαρλ Φουριέ. François Marie Charles Fourier.

Τις ιατρικές του σπουδές συνέχισε αργότερα στο Βερολίνο, μετά από μία σύντομη διακοπή το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του έτους 1848, όταν ταξίδεψε στην Βουδαπέστη για να συμμετάσχει στην συνταγματική επανάσταση κατά των Αυστριακών. Παράλληλα με τις ιατρικές σπουδές του στο Βερολίνο, μελέτησε επιμελώς Πολιτική Φιλοσοφία, επηρεάστηκε αρχικά από τον Χέγκελ και στην συνέχεια κατάληξε θαυμαστής του ουτοπιστή σοσιαλιστή Σαρλ Φουριέ (1772 – 1837) και του μουτουαλιστή – φεντεραλιστή αναρχικού Πιερ Zοζέφ Προυντόν (1809 – 1865). 

Το 1850 μάλιστα ταξίδεψε στο Παρίσι για να συναντήσει προσωπικά τον Προυντόν, του οποίου εκτιμούσε πολύ το έργο «Τι είναι ιδιοκτησία» («Qu’est-ce que la propriete? Recherche sur leprincipe du droit et du gouvernement», 1840).

Τα επόμενα χρόνια η οικογένειά του άρχισε να αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα και το 1857 επέστρεψε στην Βιέννη, ενώ ο ίδιος εγκαταστάθηκε στο Παρίσι για να σπουδάσει Πολιτική Φιλοσοφία. Εκεί έμαθε επίσης ισπανικά και το 1858 συνέγραψε το πρώτο του φιλοσοφικό δοκίμιο με τίτλο «De la Naturaleza» («Για τη Φύση», που εκδόθηκε το 1860). Στο Παρίσι γνώρισε μεξικανούς σοσιαλιστές, από τους οποίους έμαθε για τις αγροτικές μεταρρυθμίσεις που είχε υποσχεθεί ο αντικληρικαλιστής πρόεδρος της χώρας Ιγνάθιο Κομονφόρτ (Ignacio Comonfort, 1812 – 1863), αλλά και για την πρόσκλησή του σε ξένους να μεταναστεύσουν εκεί προς δημιουργία ανεξάρτητων αγροτικών κοινοτήτων.

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΕΞΙΚΟ

In 1861, the same year he arrived in Mexico, he wrote Cartilla Socialista and began propagating the ideas of contemporary European thinkers, particularly Fourier, Proudhon, and Bakunin. He published other radical essays, characterized by his famous quote "Down with all governments" (abajo con todos los gobiernos). including Neopanteísmo, founded journals, and in 1870 helped establish an "escuela libre" at Chalco. The term "escuela libre" was used by anarchists to distinguish themselves from government- and church-influenced education. The school was run by his disciple Francisco Zalacosta who went on to lead peasant insurrections involving as many as 1,500 fighters at a time in central Mexico. To support himself, he taught at the Colegio de San Ildefonso in downtown Mexico City, where he organized like-minded students. A circle of followers emerged, including Santiago Villanueva, Francisco Zalacosta, Julio Chávez López, and José María Gonzales. These people and others would later form an important nucleus in the early Mexican labor and peasant movements.

Στα νέα αυτά, ο Ροδοκανάκης συνέλαβε το σχέδιο να οργανωθούν και να λειτουργήσουν οι κοινότητες αυτές ως σοσιαλιστικές ουτοπικές κομμούνες και συνειδητοποίησε ότι στο άμεσο μέλλον θα έπρεπε να ταξιδέψει στο Μεξικό. Καθώς όμως η κυβέρνηση του Κομονφόρτ έπεσε στις αρχές του 1858, εγκαταστάθηκε προσωρινά στην Ισπανία, επωφελούμενος από την αναμονή του, μέχρι να σταματήσει ο «εμφύλιος της μεταρρύθμισης» (1857 – 1861) στο Μεξικό, ώστε να τελειοποιήσει τα ισπανικά του.

Το έτος 1861 (κατά τον Τζων Χαρτ) ή 1863 (κατά τον Mαξ Nεττλώ) ο Ροδοκανάκης αναχώρησε τελικά από την Ισπανία για την Βέρα Κρουζ του Μεξικού (καθώς αναφέρεται αλλού ότι το 1862 βρισκόταν στην Αθήνα, όπου συμμετείχε στην αντι-οθωνική εξέγερση και επίσης προσπάθησε ανεπιτυχώς να συγκροτήσει μια αναρχική ομάδα με τον Εμμανουήλ Δαδάογλου, αληθέστερη φαίνεται η χρονολογία του Νεττλώ). Με την άφιξή του εκεί, οργάνωσε την πρώτη αναρχική ομάδα του Μεξικού, την οποία κυρίως αποτελούσαν φοιτητές, μεταξύ των οποίων ήσαν οι Φραντσίσκο Zαλακόστα (Francisco Zalacosta), Σαντιάγκο Bιλλανουέβα (Santiago Villanueva), Xουάν δε Mάτα Pιβέρα (Juan de Mata Rivera) και Xερμενεγκίλδο Bιλαβιθένθιο (Hermenegildo Villavicencio), που όλοι θα εξελιχθούν αργότερα σε σημαντικές προσωπικότητες του μεξικανικού κινήματος.

ΟΥΤΟΠΙΚΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ

Αμέσως μόλις έφθασε στο Μεξικό συνέγραψε και δημοσίευσε την μπροσούρα «Cartilla Socialista el catecismo elemental de la escuela de Carlos Fourier – El Falansterio» («Σοσιαλιστικό Αλφαβητάρι της στοιχειώδους κατήχησης της Σχολής του Κάρολου Φουριέ – Το Φαλανστήριο»), επάνω στο με ποιόν τρόπο μπορεί να συγκροτηθεί, σύμφωνα με τις ιδέες του Φουριέ, μία ουτοπική αγροτική κοινότητα και, σε συμπλήρωσή του, συνέγραψε και δημοσίευσε το 1864 την μπροσούρα «Neopanteismo, consideracionsobre el hombre y la naturaleza» («Νεοπανθεϊσμός, εκτίμηση για τον άνθρωπο και τη φύση»). Στο «Σοσιαλιστικό Αλφαβητάρι», ο Ροδοκανάκης τόνιζε: «Ποιος είναι ο υψηλότερος και λογικότερος σκοπός στον οποίο πρέπει να αφιερωθεί το ανθρώπινο μυαλό; Στην επιτυχία μιας οικουμενικής αδελφότητας ανάμεσα και στα άτομα και στους λαούς, για την επιτυχία μιας γήϊνης ανθρώπινης μοίρας. Και ποια είναι η παρούσα κατάσταση της ανθρωπότητας; Οι άνθρωποι διαιρούνται παντού στη γη, όσον αφορά το οικονομικό τους επίπεδο, την τάξη, τα κόμματα, τις εθνικότητες κ.λ.π. Η κατάσταση αυτή προκαλεί ανάμεσα στους ανθρώπους την καταστροφή καθενός ξεχωριστά και όλων μαζί, προκαλεί εχθρότητες και μίση, βία αρκετή ή λίγη, αντί για την αρμονία που έπρεπε να τους ενώνει, για την κοινή τους ευτυχία και για την εκπλήρωση της κοινής τους τύχης. Εξαιτίας της κατάστασης αυτής και παρά την εξαιρετική πρόοδο της ανθρωπότητας τους τελευταίους τρεις αιώνες, ειδικά στα ευρωπαϊκά έθνη, η ανθρωπότητα βρίσκεται ακόμα σε παγκόσμια κλίμακα κάτω από μια διαβολική εξουσία».

ΑΝΑΡΧΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Το έτος 1865 ίδρυσε την μπακουνική «Kοινωνική Λέσχη των Σπουδαστών» («ClubSocialista de Estudiantes», C.D.E.), η οποία συντόνισε τους εργάτες της υφαντουργίας να ιδρύσουν τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς το πρώτο μεξικανικό συνδικάτο με την επωνυμία «Sociedad Mutua del Ramo del Hilados y Tejidos del Valle de Mexico» («Αλληλοβοηθητικός Σύνδεσμος του Κλάδου των Υφαντουργών και των Εργατών της Πεδιάδας του Μεξικού»), που με την σειρά του οργάνωσε τον Ιούνιο την πρώτη ιστορικά καταγραμμένη μεξικανική εργατική απεργία.

Tον Ιανουάριο του ίδιου έτους επίσης, ο Ροδοκανάκης είχε ήδη ιδρύσει στην πόλη Tσάλκο του νοτιοανατολικού Μεξικού ένα ελευθεριακό σχολείο, την «Escuela Modernay Libre» («Σύγχρονο και Eλεύθερο Σχολείο») ή «Escuela del Rayo y del Socialismo» («Σχολείο του Φωτός και του Σοσιαλισμού»), όπου διδασκόταν συστηματικά η θεωρία για μία διαφορετική κοινωνία, στηριγμένη αποκλειστικά στον αγροτικό κολλεκτιβισμό, με στόχο την διαμόρφωση μορφωμένων σοσιαλιστών αγροτών, ικανών ρητόρων και οργανωτών.

Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΤΣΑΛΚΟ

Collage of the Mexican Revolution.

Tο 1869 ο σπουδαστής της «Escuela Moderna» Χουάν Tσάβες Λόπεζ (Juan Chavez Lopez) παρότρυνε σε εξέγερση τους αγρότες του Tσάλκο με σύνθημά του «soy socialistaporque soy enemigo de todoslos gobiernos y comunista porque mis hermanos quierentrabajar las tierras en comun» («είμαι σοσιαλιστής γιατί είμαι εχθρός όλων των κυβερνήσεων και είμαι κομμουνιστής γιατί θέλω να καλλιεργώ με τα αδέλφια μου την κοινή μας γη»).

Η εξέγερση εξαπλώθηκε γρήγορα στις γύρω πόλεις και χωριά, ενώ σε υποστήριξή της οι Pοδοκανάτης (που φοβούμενος ωστόσο τα αποτελέσματα της βίας, είχε φύγει από το Τσάλκο το 1867) και Zαλακόστα βοήθησαν τον Τσάβες Λοπεζ να συντάξει και να εκδώσει στις 20 Απριλίου 1869 το «Manifesto a todos los optimidos y robres de Mexico y del universo» («Mανιφέστο προς όλους τους καταπιεσμένους και φτωχούς του Mεξικού και της οικουμένης»), με το οποίο καλούσε τον μεξικανικό λαό στα όπλα ενάντια στους μεγαλοτσιφλικάδες («μας έχουν μεταβάλλει σε αντικείμενα των μεγάλων τους καταχρήσεων, έχοντας δημιουργήσει ένα σύστημα εκμετάλλευσης, με το οποίο εννοείται ότι διαφοροποιούμαστε και με το οποίο μας αρνούνται τις πιο απλές απολαύσεις της ζωής») και την Εκκλησία («και ποιος είναι αυτός που έχει συντελέσει ώστε να μας κρατήσει άφωνους, ταπεινωμένους, σε κατάσταση άγνοιας και σκλαβιάς; Η Εκκλησία, ειδικά η Εκκλησία… Οι υποκριτικοί της ιεραπόστολοι… οι καλόγεροι που λένε ότι όλα είναι μάταια…»).

Όταν οι επαναστάτες κατάλαβαν αρκετές πόλεις και χωριά και έκαψαν τα δημοτικά αρχεία και τις λίστες των χρεών, επενέβη τελικά ο στρατός της κυβέρνησης Μπενίτο Χουάρεζ, η εξέγερση πνίγηκε στο αίμα και ο ηγέτης της Τσάβες Λόπεζ πιάστηκε και τουφεκίστηκε στην αυλή της «Escuela del Rayo del Socialismo» το πρωί της 1ης Σεπτεμβρίου 1869.

ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

«Δικαιοσύνη είναι ο σεβασμός της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, που εκδηλώνεται αυτόματα και εξασφαλίζεται αμοιβαία». Pierre-Joseph Proudhon. Portrait by Gustave Courbet, 1865.

Σύμφωνα με τον ιστορικό D. Tapizo, ο Ροδοκανάκης μετάφρασε στα ισπανικά (με το ψευδώνυμο «Jose Cosmos») ένα σημαντικό τμήμα του έργου του Προυντόν, που εκδόθηκε το 1870 στην Bαρκελώνη και το 1877 στο Mεξικό. Από τις 16 Απριλίου έως τις 10 Ιουνίου 1874 εξέδωσε την φιλοσοφική επιθεώρηση «Κρανιοσκόπιιο – Φρενολογικό και Επιστημονικό Περιοδικό» («El Craneoscopio – Periodico Frenologico y Cientifico»), στην οποία δημοσίευσε θεωρητικά άρθρα του με ύφος που διέφερε αισθητά από τα προγενέστερα δικά του που στόχευαν στο εργατικό και αγροτικό κοινό. Στοχεύοντας προφανώς στο να προσηλυτίσει στον Σοσιαλισμό τους πιο καλλιεργημένος αναγνώστες μέσω της Ιστορίας της ευρωπαϊκής Φιλοσοφίας, επέδειξε αξιοσημείωτη σειρά γνώσεων, παραθέτοντας από Οράτιο και Πασκάλ μέχρι Ντεκάρτ, Λέϊμπιτζ και Χέρμπερ. Ξεκινώντας αρχικά από τον μορμονικό χριστιανισμό κατέληξε τελικά σε έναν ιδιότυπο πανθεϊσμό, όπου ο Θεός περιγράφεται ως το σύνολο «των αιώνιων νόμων του Κόσμου»: «όχι άλλη ιδιωτική ιδιοκτησία, οι γυναίκες θα απελευθερωθούν, η άγνοια θα εξαλειφθεί, και αυτό επειδή απλώς κάθε τι είναι αντικείμενο των νόμων της προόδου. Ο κόσμος κατευθύνεται προς μια ολοκληρωτική ενότητα κάτω από ένα σύστημα ελευθερίας» («El Craneoscopio», 16, 22 και 29 Απριλίου 1874).

Η εφημερίδα “Η Διεθνής” που εξέδιδε η ομοσπονδία “Η Κοινωνία”.

Tον Mάϊο του 1876 η μπακουνική αναρχική ομοσπονδία «La Social» («H Kοινωνία», που απετέλεσε το διάδοχο σχήμα της «Kοινωνικής Λέσχης των Σπουδαστών» και συντόνιζε 60 περίπου μεξικανικές ομάδες) των Pοδοκανάκη και Ζαλακόστα εξέδωσε την εφημερίδα «La International» («H Διεθνής»), όπου δημοσιεύθηκε ένα πρόγραμμα για την κατάργηση όλων των κυβερνήσεων, την κοινωνική επανάσταση και την αναρχική οργάνωση της κοινωνίας: «Η ομοσπονδία La Social έχει ως πρόγραμμά της την παγκόσμια ένωση. Δεν αναγνωρίζει εθνικότητα. Τα τρία σύμβολά της είναι ελευθερία, ισότητα και αδελφότητα. Η Ιερή Ιδέα» (εφημερίδα «El Hijo del Trabajo», 9 Μάη 1876).

ΤΟ ΤΕΛΟΣ

Μετά τον θάνατο του στενότερου συντρόφου και συνεργάτη του Φραντσίσκο Zαλακόστα στην διάρκεια της μεγάλης αγροτικής εξέγερσης του κεντρικού Μεξικού (1878 – 1884), ο Ροδοκανάκης εγκατέλειψε την χώρα και επέστρεψε στην Ευρώπη το 1886, ενώ ήδη από τις 20 Νοεμβρίου 1879 είχε προσχωρήσει στον μορμονισμό. Το πού, πώς και πότε πέθανε αυτός ο μεγάλος Έλληνας επαναστάτης δεν είναι γνωστό.

Το όνομα του Πλωτίνου Ροδοκανάκη θα φωτίζει το όραμα για Ισότητα και Δικαιοσύνη των ξεχασμένων της μεξικανικής γης, δίπλα σ’ εκείνο του Εμιλιάνο Ζαπάτα, που παραμένει ο θρυλικός ήρωας των απόκληρων του Μεξικού και που στο όνομά του εξεγείρονται ακόμα και σήμερα οι καταπιεσμένοι.

Βλάσης Γ. Ρασσιάς

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Hart John Mason, «Anarchism and the Mexican Working Class 1860 – 1931», εκδόσειςUniversity of Texas Press», Austin, 1978 «

Illades Carlos, «Rhodakanaty y la formacion del Pensamiento Socialista en Mexico», εκδόσεις «Anthropos», Barcelona, 2002

Illades Carlos, «Las otras ideas. El primer socialismo en Mexico, 1850 – 1935», εκδόσεις«Era», Mexico, 2008

Nettlau Max, «Ιστορία της Αναρχίας», εκδόσεις «Διεθνής Βιβλιοθήκη», Αθήνα, 1999

Ρόμβος Τέος, «Πλωτίνος Ροδοκανάτης, ένας Έλληνας Αναρχικός», εκδόσεις «Ηλέκτρα», Αθήνα, 2005