Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου 2014

Ερευνώντας την ατμόσφαιρα του Άρη. Investigating the Martian Atmosphere

The Martian surface bears ample evidence of flowing water in its youth, from crater lakes and riverbeds to minerals that only form in water. But today Mars is cold and dry, and scientists think that the loss of Mars’ water may have been caused by the loss of its early atmosphere. NASA’s Mars Atmosphere and Volaile EvolutioN mission, or MAVEN, will be the first spacecraft devoted to studying the Red Planet’s atmosphere, in an effort to understand how the Martian climate has changed over time.

Το διαστημικό σκάφος της NASA MAVEN (Mars Atmosphere and Volatile EvolutioΝ), μετά από ένα ταξίδι 10 μηνών έφτασε τον στόχο του και σήμερα 21 Σεπτεμβρίου θα επιχειρήσει να μπει σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη Άρη.

Καλλιτεχνική άποψη της διαδικασίας προσέγγισης και εισόδου σε τροχιά γύρω από τον Άρη του διαστημικού οχήματος MAVEN. This artist concept depicts the process of orbital insertion of NASA’s Mars Atmosphere and Volatile Evolution (MAVEN) spacecraft. Image Credit: NASA/GSFC

Η αποστολή MAVEN ξεκίνησε στις 18 Νοεμβρίου από το διαστημικό κέντρο Canaveral και ο σκοπός της είναι η μελέτη της ατμόσφαιρας και των κλιματικών αλλαγών του Άρη.


NASA's MAVEN spacecraft is quickly approaching Mars on a mission to study its upper atmosphere. When it arrives on September 21, 2014, MAVEN's winding journey from Earth will culminate with a dramatic engine burn, pulling the spacecraft into an elliptical orbit.

Το ερευνητικό σκάφος της αποστολής θα προσπαθήσει να βρει στοιχεία που συνθέτουν την ατμοσφαιρική ιστορία του Άρη. Στοιχεία που πιθανώς θα φωτίσουν ορισμένες πτυχές της γεωλογικής εξέλιξης του πλανήτη, όπως π.χ αυτή που αφορά την ύπαρξη νερού (και πιθανώς ζωής) στην επιφάνειά του. 

Maven will orbit Mars, looking for clues about what happened to the planet's once-thick atmosphere. Credit: by Karl Tate, Infographics Artist.

Η λέξη MAVEN σημαίνει κάποιον που είναι ειδικός σε ένα συγκεκριμένο τομέα χάρη στις εξειδικευμένες γνώσεις του.

Με διαφορά 3 ημερών θα επιχειρήσει – στις 24 Σεπτεμβρίου – θα επιχειρήσει να μπει σε τροχιά γύρω από τον Άρη και το διαστημικό σκάφος της Ινδίας Mangalyaan.

Το βίντεο περιγράφει την αποστολή MAVEN της NASA. 

Ανακαλύφθηκε ο «κόμβος» του ύπνου. Deep Sleep-Promoting Brain Region Discovered

William Powell Frith, Sleep, 1873. Η νέα ανακάλυψη ενός ζωτικής σημασίας «κόμβου» του ύπνου αναμένεται να οδηγήσει σε θεραπείες για την αϋπνία αλλά και σε καινούργια αναισθητικά φάρμακα. A primitive part of the brain harbours a region that controls sleep, researchers have found. The breakthrough could lead to new treatments for insomnia and other sleep disorders.

Επιστήμονες ανακάλυψαν την περιοχή στον εγκέφαλο η οποία ελέγχει πόσο βαθιά κοιμόμαστε. Το κύκλωμα που προάγει τον ύπνο εντοπίστηκε στο εγκεφαλικό στέλεχος και πιστεύεται ότι αποτελεί «κλειδί» σχετικά με το αν ένα άτομο κοιμάται καλά το βράδυ ή όχι. Οι αμερικανοί ερευνητές ελπίζουν ότι η ανακάλυψή τους θα οδηγήσει σε καινούργιες, ριζοσπαστικές θεραπείες για την αϋπνία και άλλες διαταραχές του ύπνου.

«Κόμβος» του ύπνου

William Powell Frith, The Sleeping Model, 1853. Βρίσκεται βαθιά στο εγκεφαλικό στέλεχος - η ανακάλυψη θα οδηγήσει σε νέες θεραπείες για τις διαταραχές ύπνου. In the study, the researchers sent a virus to PZ that expressed a designer receptor on GABA neurons. The virus did not alter any other brain functions. According to the researchers, when they switched on GABA neurons in PZ, the animal models fell into a deep sleep. No sedatives or sleep aids were used in the research. The study is published in the journal Nature Neuroscience.

Η ανακάλυψη ανήκει σε ειδικούς της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ και της Σχολής Ιατρικής και Βιοϊατρικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο. Πρόκειται για τον δεύτερο μόλις «κόμβο» του ύπνου που εντοπίζεται στον εγκέφαλο των θηλαστικών, η λειτουργία του οποίου φαίνεται να είναι απαραίτητη για την παραγωγή του βαθέος ύπνου.

Η σχετική μελέτη που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα στην επιθεώρηση «Nature Neuroscience» έδειξε ότι παραπάνω από τη μισή δραστηριότητα του εγκεφάλου που σχετίζεται με την προαγωγή του ύπνου αφορά τη ζώνη PZ (parafacial zone) του εγκεφαλικού στελέχους. Το εγκεφαλικό στέλεχος είναι μια από τις αρχέγονες περιοχές του εγκεφάλου η οποία ρυθμίζει βασικές λειτουργίες απαραίτητες για την επιβίωση όπως η αναπνοή, η πίεση του αίματος, ο καρδιακός παλμός και η θερμοκρασία του σώματος.

«Η στενή σχέση αυτού του κέντρου ύπνου του εγκεφάλου με άλλες περιοχές οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση μαρτυρεί την εξελικτική σημασία που έχει ο ύπνος για τον εγκέφαλο» ανέφερε η Καρολάιν Μπας, επίκουρη καθηγήτρια Φαρμακολογίας και Τοξικολογίας sτο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο, η οποία ήταν εκ των κύριων συγγραφέων της μελέτης.

Νευρώνες στο εγκεφαλικό στέλεχος στο επίκεντρο

Using designer genes, researchers at UB and Harvard were able to 'turn on' specific neurons in the brainstem that result in deep sleep.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν μάλιστα ότι ένας συγκεκριμένος τύπος νευρώνων στη ζώνη PZ  ο οποίος παράγει τον νευροδιαβιβαστή γ-αμινοβουτυρικό οξύ (GABA) είναι υπεύθυνος για τον βαθύ ύπνο.

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν καινοτόμα εργαλεία προκειμένου να ενεργοποιήσουν αυτού του είδους τους νευρώνες εξ αποστάσεως – κατάφεραν να «ανοίγουν» και να «κλείνουν» τον… διακόπτη των νευρώνων κατά βούληση. «Αυτές οι νέες μοριακές προσεγγίσεις επιτρέπουν έλεγχο άνευ προηγουμένου επάνω στη λειτουργία του εγκεφάλου σε κυτταρικό επίπεδο» σημείωσε η Κρίστελ Ανσελετ, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και προσέθεσε: «Προτού αναπτυχθούν αυτά τα νέα εργαλεία χρησιμοποιούσαμε συχνά ηλεκτρική διέγερση προκειμένου να ενεργοποιήσουμε μια περιοχή, ωστόσο το πρόβλημα ήταν ότι με αυτή την προσέγγιση ενεργοποιούνταν όλα τα σημεία που άγγιζαν τα ηλεκτρόδια, ακόμη όμως και οι γειτονικές περιοχές που δεν ακουμπούσαν τα ηλεκτρόδια».

Ακριβής πρωτοποριακή στρατηγική ελέγχου του εγκεφάλου

Έτσι αναζητείτο μια πιο ακριβής στρατηγική. «Προκειμένου να έχουμε την ακρίβεια που απαιτείται για αυτά τα πειράματα εισαγάγαμε έναν ιό στη ζώνη ΡΖ ο οποίος εξέφραζε έναν ‘ειδικά σχεδιασμένο’ υποδοχέα μόνο στους νευρώνες GABA αλλά δεν άλλαζε κατά τα άλλα τη λειτουργία του εγκεφάλου» εξήγησε ο Πάτρικ Φούλερ, επίκουρος καθηγητής στο Χάρβαρντ και κύριος συγγραφέας της μελέτης. «Όταν ενεργοποιήσαμε τους νευρώνες GABA στη ζώνη ΡΖ τα ζώα γρήγορα έπεσαν σε βαθύ ύπνο χωρίς τη χρήση υπνωτικών ή άλλων βοηθημάτων ύπνου».

Προς νέες θεραπείες των διαταραχών του ύπνου

The brainstem is a primordial part of the brain that regulates basic functions necessary for survival, such as breathing, blood pressure, heart rate and body temperature.

Το πώς ακριβώς αυτοί οι νευρώνες αλληλεπιδρούν στον εγκέφαλο με άλλες περιοχές του που σχετίζονται με τον ύπνο αλλά και τον… ξύπνιο απαιτεί περαιτέρω μελέτη, σύμφωνα με τους ερευνητές. Σε κάθε περίπτωση όμως τα νέα ευρήματα εκτιμάται ότι θα μεταφραστούν σε καινούργιες θεραπείες για τις διαταραχές του ύπνου, συμπεριλαμβανομένης της αϋπνίας, καθώς και σε καλύτερα αναισθητικά φάρμακα.

Σάββατο 20 Σεπτεμβρίου 2014

«Μεταμορφώσεις» στην Ελληνική μυθολογία. “Transformation” stories in Greek mythology

Απόλλων και Δάφνη. Tiepolo, Giovanni Battista, περίπου 1744-5. Ο Γέροντας είναι ο πατέρας της Δάφνης Λάδωνας ή Πηνειός. Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου. Apollo and Daphne by Tiepolo, c. 1744–45 (Louvre).

Το ψηφιακό μυθολογικό λεξικό "Αριάδνη" της Δήμητρας Μήττα εμπλουτίστηκε με ακόμη μία ενότητα, αυτή των "Μεταμορφώσεων".

Ο Τειρεσίας διαχωρίζει τα φίδια και μεταμορφώνεται σε γυναίκα. Le Brun, Charles, 1676, από έκδοση των Μεταμορφώσεων του Οβίδιου, Παρίσι, 1676, γκραβούρα. University of Virginia.

Σε αυτήν συμπεριλήφθηκαν διακόσιες εβδομήντα δύο μυθικές φιγούρες που μεταμορφώθηκαν σε κάτι άλλο -φυτό, ζώο...-, που άλλαξαν, π.χ. φύλο, που καταστερίστηκαν τιμητικά ή για να θυμούνται οι άνθρωποι τα ανομήματά τους, που εξαφανίστηκαν και στη θέση τους εμφανίστηκε κάτι άλλο, που απαθανατίστηκαν. 

Ο θάνατος του Ακταίωνα. Τιτσιάνο, 1562, λάδι σε μουσαμά. Λονδίνο, National Gallery.

Η έννοια της μεταμόρφωσης περιλαμβάνει κάθε αλλαγή, μέχρι την έσχατη που είναι ο θάνατος.

Εισαγωγή

Η Αταλάντη και ο Ιππομένης μεταμορφώνονται σε λιοντάρια. Crispijn van de Passe (I), Johannes Posthius, 1602 - 1607, γκραβούρα. Στο βάθος η Αταλάντη και ο Ιππομένης μιαίνουν τον ναό του Δία, γι' αυτό και μεταμορφώνονται σε λιοντάρια. Άμστερνταμ, Rijksmuseum, RP-P-OB-15.962.

λγει δ κα μπεδοκλς τν ρστην εναι μετοκησιν τν το νθρπου, ε μν ς ζον λξις ατν μεταγγοι, λοντα γνεσθαι· ε δ ς φυτν, δφνην.

Δάφνη. Hacker, Arthur, περίπου 1890, λάδι σε καμβά. Hull, Ferens Art Gallery.

Ο Εμπεδοκλής λέει ότι η καλύτερη μετενσάρκωση του ανθρώπου, αν μετά τον θάνατο γίνει ζώο, είναι να γίνει λιοντάρι· αν όμως γίνει φυτό, να γίνει δάφνη. (Κλαύδιος Αιλιανός Περί ζώων ιδιότητος 12.7)

Στην ενότητα αυτή περιλαμβάνονται πρωτίστως θνητοί που μεταμορφώνονται, καταστερίζονται, αντικαθίστανται ή απαθανατίζονται από τους θεούς. Σε ξεχωριστή ενότητα εξετάζονται οι μεταμορφώσεις των θεών και μόνο κατ' εξαίρεση περιλαμβάνονται θεότητες που όμως αγγίζουν τα όρια της θνητότητας. Αντίθετα, περιλαμβάνονται οι Νύμφες, που είναι κατώτερες θεότητες, όχι μόνο γιατί ενίοτε πεθαίνουν μαζί με αυτό που προστατεύουν, π.χ. το δέντρο τους, αλλά γιατί και αυτές μεταμορφώνονται με θεϊκή διαμεσολάβηση και όχι αφ' εαυτές όπως οι θεοί· επιπλέον, ο όρος εννοεί και τις άγαμες κοπέλες. Και συχνά τα όρια ανάμεσα στη Νύμφη θεότητα και τη Νύμφη κορασίδα είναι συγκεχυμένα.

Ο Αλφειός κυνηγά την Αρέθουσα, ενώ η Άρτεμη την προστατεύει με σύννεφο. Maratta, Carlo (1625-1713), ελαιογραφία.

Η έννοια της μεταμόρφωσης περιλαμβάνει κάθε αλλαγή, μέχρι την έσχατη που είναι ο θάνατος. Και ενώ οι θεοί μεταμορφώνονται από μόνοι τους, η όποια αλλαγή των θνητών -όχι αυτές που γίνονται βιολογικά, φυσικά- γίνονται με τη διαμεσολάβηση και την απόφαση των θεών· αυτό, ανάμεσα στα άλλα, είναι δηλωτικό της θνητότητάς τους και των ορίων που ορίζουν οι φυσικοί νόμοι.

Σεμέλη και Δίας. Pagani, Paolo (1661-1716), λάδι σε μουσαμά. Moravian Gallery in Brno. Του Κάδμου η κόρη, η Σεμέλη, στο Δία γέννησε γιο λαμπρό, σαν έσμιξε ερωτικά μαζί του, τον πολύτερπνο Διόνυσο, έναν αθάνατο η θνητή. Μα τώρα και οι δυο είναι θεοί. (Ησ., Θεογ. 943-945).

Με τη μεταμόρφωση καταργείται η ιστορικότητα του ανθρώπινου σώματος και τα όρια που αυτή επιβάλλει, καθώς ο άνθρωπος ενδύεται ένα άλλο σώμα μπαίνοντας σε μιαν άλλη ιστορικότητα, ή αποκτά την αιωνιότητα του υλικού ή του είδους στο οποίο μεταμορφώθηκε (π.χ. πέτρα, αστέρι). Η ταυτότητα που καθιστά τον άνθρωπο άνθρωπο και τον διαφοροποιεί από το ζώο και τον θεό θολώνει.

Ηχώ και Νάρκισσος. Poussin, Nicolas, 1630. Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου.

Η μεταμόρφωση του θνητού ή της Νύμφης είναι δηλωτική βοήθειας, εύνοιας ή τιμωρίας από τους θεούς. Οι θνητοί παραβιάζουν κανόνες (π.χ. την ιερότητα ενός τόπου) και τιμωρούνται· ή δείχνουν ξεχωριστή ευσέβεια ή ξεχωρίζουν για κάτι (ένα κατόρθωμα, ένα εύρημα).

Η Αργώ. Νόμισμα του 4ου αι. π.Χ. από την Ιωλκό. Στη μία όψη εικονίζεται η Άρτεμη και στην άλλη η Αργώ.

Παράλληλα, αυτό στο οποίο μεταμορφώθηκαν οι ίδιοι ή τα ευρήματά τους (π.χ. το πλοίο Αργώ) λειτουργούν σαν μια διαρκή υπόμνηση στους ανθρώπους να ακολουθήσουν ή να μην ακολουθήσουν το παράδειγμα αυτών που μεταμορφώθηκαν, να τιμούν ευρετές και ευρήματα.

Σκύλλα. Πήλινο ειδώλιο από τη Δυτική Ελλάδα, περίπου 300-200 π.Χ. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1856,1226.223 © The Trustees of the British Museum.

Μυθογράφοι και παραδοξογράφοι της ύστερης αρχαιότητας είδαν και στους μύθους των μεταμορφώσεων πυρήνες ιστορικότητας που ενδύθηκαν το μυθώδες. Η Σκύλλα, η όμορφη κοπέλα που μεταμορφώθηκε στο τέρας που κατέτρωγε τους ναυτικούς, ήταν «στην πραγματικότητα» μια νησιώτισσα εταίρα που ήξερε πώς να «τρώει» χρήματα από τους ναυτικούς· η Αμάλθεια ήταν μια πλούσια ξενοδόχος, το κομπόδεμα της οποίας κατέτρωγαν Ηρακλής και Ιόλαος· ο Ακταίωνας δεν κατασπαράχθηκε από τα σκυλιά του αλλά από δανειστές· κοπέλες που μεταμορφώθηκαν σε ζώα (π.χ. Ιώ), για να αποφύγουν τον έρωτα θεών, ήταν γυναίκες που έρεπαν στις ηδονές χωρίς νόμο και κανόνα, υποκύπτοντας σε φυσικές ορμές όπως τα ζώα. Μύθοι μεταμορφώσεων σε πουλιά θεωρήθηκε ότι πηγάζουν από το γεγονός πως στους ανθρώπους οι φωνές τους μοιάζουν με θρήνο (Παυσ. 1.41.9), κάτι που αμφισβήτησε ο Πλάτωνας -ατ τε ηδν κα χελιδν κα ποψ, δ φασι δι λπην θρηνοντα δειν. λλ οτε τατ μοι φανεται λυπομενα δειν οτε ο κκνοι (Φαίδ. 85a-b).

Απόλλων και Δάφνη. Albani, Francesco, περίπου 1615-1620 Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου.

Ωστόσο, ακόμη κι αν δεχθούμε τέτοιες ερμηνείες παραμένει ο μυθώδης χαρακτήρας με τον οποίο ενδύθηκαν οι ιστορίες και ο οποίος είναι φορέας ιδεολογίας. Παράδειγμα: Στην κλασική αρχαιότητα η με ερωτικό υπόβαθρο μεταμόρφωση μιας κοπέλας είναι αποτέλεσμα της παρέμβασης των θεών, για να γλυτώσει από ερωτικά καλέσματα άλλων θεών -ο Δίας μεταμορφώνει τη Δάφνη στο ομώνυμο φυτό για να τη γλυτώσει από τις ερωτικές ορέξεις του Απόλλωνα. Και ο σωτήρας και ο επίβουλος είναι θεοί, η διαδικασία έχει χαρακτήρα ιερό και η μεταμόρφωση έχει τον χαρακτήρα αναγκαιότητας από τον οποίο η κοπέλα δεν μπορεί να ξεφύγει· όπως δεν μπορεί να ξεφύγει από τον θεσμό του γάμου και τη μεταμόρφωσή της από άγαμη κοπέλα σε ύπανδρο και έγκυο. Και επειδή για την κόρη δεν ισχύουν οι αυστηροί περιορισμοί της ώριμης γυναίκας, η δίωξη και η μεταμόρφωση γίνεται στην ύπαιθρο, όπου το κορίτσι κυκλοφορεί ελεύθερο σαν νεαρό πουλάρι.

Diana transforming the hunter Actaeon into a deer. From Ovid: Metamorphoses illustrated by Virgil Solis (1569). Transformation is another common theme in Greek mythology. Many stories were recorded by the poet Ovid in his collection The Metamorphoses, a narrative of over 100 stories from myth and legend. Many stories surround a maiden or a man transformed into a beast often for sex or as a punishment. An example of this is the story of Actaeon, a young prince and hunter who stumbled across the goddess Artemis bathing. Actaeon hid in the bushes and spied on her as she continued to bathe; she was enraged to discover the spy, and turned him into a stag which was pursued and killed by his own hounds.

Φυσικά, αυτή είναι μία από τις πολλές αναγνώσεις των πολύσημων μύθων, με την οποία θέλουμε να δείξουμε τον ιδεολογικό χαρακτήρα και ρόλο και των μύθων των μεταμορφώσεων. Στον ρωμαϊκό κόσμο αυτού του είδους οι μύθοι πολλαπλασιάζονται και γίνονται ιδιαίτερα δημοφιλείς· οι μεταμορφώσεις έχουν περισσότερο τιμωρητικό χαρακτήρα, πολύ ταιριαστά στο νομοθετικό έργο των Ρωμαίων.

Δήμητρα Μήττα

Δείτε περισσότερα:


Ανίχνευση σωματιδίων με το… μάτι. 'Artificial retina' could detect sub-atomic particles

Ένας νέος επεξεργαστής μπορεί να αναλύει τις συγκρούσεις υποατομικών σωματιδίων 400 φορές ταχύτερα μιμούμενος το ανθρώπινο μάτι. The human eye has inspired physicists to create a processor that can analyse sub-atomic particle collisions 400 times faster than currently possible. The algorithm was inspired by the retina's efficient ability to recognise patterns.

Φυσικοί ανέπτυξαν έναν πανίσχυρο επεξεργαστή ο οποίος μπορεί να αναλύει τις συγκρούσεις των υποατομικών σωματίων 400 φορές πιο γρήγορα από αυτούς που χρησιμοποιούνται σήμερα μιμούμενος το ανθρώπινο μάτι. Οι συγκρούσεις στις οποίες «στοχεύει» το νέο εργαλείο, οι οποίες πραγματοποιούνται σε ταχύτητες που πλησιάζουν αυτή του φωτός και οδηγούν στη δημιουργία νέων σωματιδίων, μπορούν να προσφέρουν πληροφορίες για τη «χαμένη» αντιύλη. Η ταχύτερη και ακριβέστερη ανάλυσή τους είναι λοιπόν πολύτιμη για τους επιστήμονες.

The LHC will be switched on again in early 2015.

Ο αλγόριθμος του νέου επεξεργαστή, τον οποίο οι δημιουργοί του ονομάζουν «τεχνητό αμφιβληστροειδή», δημοσιεύθηκε στο διαδικτυακό αρχείο επιστημονικών προδημοσιεύσεων «arXiv.org». Η ομάδα των ερευνητών που τον ανέπτυξε, με επικεφαλής τον Τζοβάνι Πούντσι από τη Scuola Normale Superiore στην Πίζα της Ιταλίας και τον Ντιέγκο Τονέλι από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πυρηνικών Ερευνών (CERN), προτείνει τη χρήση του στα πειράματα που θα διεξαχθούν στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) του CERN από το 2020.

Αστραπιαία αναγνώριση μοτίβων

A collision in the Large Hadron Collider creates tracks of charged particles.

Για να επιτύχει αυτές τις εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες στην ανάλυση των δεδομένων ο νέος επεξεργαστής λειτουργεί αναγνωρίζοντας μοτίβα με τρόπο παρόμοιο με αυτόν του ανθρώπινου ματιού. Στον αμφιβληστροειδή χιτώνα των ματιών μας συγκεκριμένοι νευρώνες έχουν ως «αρμοδιότητα» να ανιχνεύουν συγκεκριμένα σχήματα και προσανατολισμούς στα αντικείμενα που βλέπουμε και να στέλνουν αυτόματα σήμα στον εγκέφαλο προτού καν ο τελευταίος ξεκινήσει τη συνειδητή επεξεργασία των οπτικών δεδομένων.

Όπως εξήγησε ο Ντιέγκο Τονέλι στο BBC ο «τεχνητός αμφιβληστροειδής» βασίζεται στη ίδια λογική. Αρχικά ανιχνεύει συγκεκριμένα «στιγμιότυπα» στις πορείες των σωματιδίων σε κάθε σύγκρουση αναλύοντάς τα άμεσα. Στη συνέχεια τα «στιγμιότυπα» περνούν σε έναν αλγόριθμο στον υπολογιστή ο οποίος «σκανάρει» και αναλύει τις μεταβολές στην πορεία των φορτισμένων σωματιδίων. «Τρέχοντας» τον νέο επεξεργαστή στις συγκρούσεις σωματιδίων που θα διεξαχθούν στον μέλλον στον LHC οι επιστήμονες θα είναι σε θέση να ξεχωρίζουν πιο γρήγορα τα ενδιαφέροντα «γεγονότα».

Πρωτόγνωρες ταχύτητες

Στον LHC πραγματοποιούνται 40 εκατομμύρια κρούσεις ανά δευτερόλεπτο. LHC machines produce 40 million collisions per second.

«Είναι 400 φορές ταχύτερος από οτιδήποτε υπάρχει ή προβλέπεται αυτή τη στιγμή για τις εφαρμογές της Φυσικής υψηλών ενεργειών» τόνισε ο κ. Τονέλι μιλώντας για τον «τεχνητό αμφισβληστροειδή» στο BBC. «Aν χρησιμοποιηθεί σε ένα πραγματικό πείραμα θα μας επιτρέψει να συγκεντρώσουμε περισσότερα ενδιαφέροντα δεδομένα περισσότερο γρήγορα». Πέραν του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων και της Σωματιδιακής Φυσικής ο νέος επεξεργαστής μπορεί επίσης να αποβεί χρήσιμος σε πολλούς άλλους τομείς, σε περιπτώσεις όπου απαιτείται γρήγορη και αποτελεσματική αναγνώριση μοτίβων.


Δεν θα μας φέρει όμως πιο κοντά στον «Θεό» των στοιχειωδών σωματίων, το μποζόνιο Χιγκς, και τους «συγγενείς» του. Ο αλγόριθμος, ο οποίος έχει αναπτυχθεί για την αναβάθμιση του LHC που θα ολοκληρωθεί το 2020 προσφέροντας ισχυρότερες συγκρούσεις, είναι προσανατολισμένος προς τη «Φυσική των γεύσεων» των κουάρκ και το κυνήγι της χαμένης αντιύλης. Η «αντίθετη» μορφή της ύλης που βλέπουμε να μας περιβάλλει σήμερα, αποτελούμενη από σωματίδια με τα ίδια χαρακτηριστικά αλλά με αντίθετες τιμές, δημιουργήθηκε σε ίσες ποσότητες με τη συνηθισμένη ύλη κατά τη Μεγάλη Έκρηξη αλλά στη συνέχεια το μεγαλύτερο μέρος της εξαφανίστηκε από το Σύμπαν αφήνοντας πίσω ένα μυστήριο που προβληματίζει ιδιαίτερα τους επιστήμονες.

Πηγή: http://www.bbc.com/news/science-environment-29236241

Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2014

Μιράντα, το φεγγάρι που συνέθλιψε ο Ουρανός. Miranda, a moon of Uranus

Οι καλύτερες εικόνες της Μιράντα που έχουμε μέχρι σήμερα μεταδόθηκαν από το Voyager 2 το 1986. A mosaic of high-resolution Voyager 2 images of Miranda. One wide-angle and eight narrow-angle camera images of Miranda were combined in this view. The controlled mosaic was transformed to an orthographic view centered on the south pole. The trapezoidal region (about 200 km on a side) occurs near the south pole and is located near the center of the mosaic. The trapezoid's outer boundary and its internal patterns of ridges and band of contrasting albedo display numerous sharp corners. Credit: NASA/JPL

Φαράγγια βάθους 20 χιλιομέτρων, πολυγωνικά οροπέδια που καταλήγουν σε απότομους γκρεμούς. Το ασυνήθιστο τοπίο της Μιράντας, ενός από τα 27 φεγγάρια του πλανήτη Ουρανού, πρέπει να οφείλεται σε παλιρροϊκές δυνάμεις που συμπίεζαν και τέντωναν τον παγωμένο δορυφόρο.

Μυστηριώδης

Ο δορυφόρος διαθέτει φαράγγια βάθους 20 χιλιομέτρων και πολυγωνικά οροπέδια. Miranda reveals a complex geologic history in this view, acquired by Voyager 2 on 24 January 1986, around its close approach to the Uranian moon. At least three terrain types of different age and geologic style are evident at this resolution of about 700 m (2,300 feet). Visible in this clear-filter, narrow-angle image are, from left: (1) an apparently ancient, cratered terrain consisting of rolling, subdued hills and degraded medium-sized craters (2) a grooved terrain with linear valleys and ridges developed at the expense of, or replacing, the first terrain type: and (3) a complex terrain seen along the terminator, in which intersecting curvilinear ridges and troughs are abruptly truncated by the linear, grooved terrain. Voyager scientists believe this third terrain type is intermediate in age between the first two. Credit: NASA/JPL

Οι καλύτερες εικόνες που έχουμε από τη Μιράντα χρονολογούνται στο 1986, όταν η αποστολή Voyager 2 πέρασε από το δορυφόρο και πρόλαβε να φωτογραφίσει το νότιο ημισφαίριο. Ακόμα και σήμερα, κανείς δεν γνωρίζει τι κρύβει το αθέατο βόρειο ημισφαίριο.

Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι η επιφάνεια του φεγγαριού πρέπει να άλλαξε δραστικά σε κάποια φάση της εξέλιξής του. Αυτό που διακρίνεται σήμερα στο νότιο ημισφαίριο είναι πολυγωνικοί σχηματισμοί που ονομάζονται «κορόνες». Η μεγαλύτερη από αυτές, η κορόνα Arden, έχει πλάτος 200 χιλιομέτρων με μεγάλους γκρεμούς και κορυφογραμμές ύψους δύο χιλιομέτρων.

Οι παλίρροιες

Ποια διαδικασία μπορεί να οδήγησε στην εμφάνιση αυτών των παράξενων σχηματισμών. Χρησιμοποιώντας μαθηματικά μοντέλα, ερευνητές της Εταιρείας Γεωλογίας των ΗΠΑ κατέληξαν σε μια πιθανή απάντηση.

Το πιθανότερο, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «Geology», είναι ότι ολόκληρη η Μιράντα παραμορφώθηκε λόγω των παλιρροϊκών δυνάμεων που ασκούσε η βαρυτική έλξη του Ουρανού. Ο δορυφόρος κινούνταν κάποτε σε μια άκρως ελλειπτική τροχιά, στην οποία η απόσταση του δορυφόρου από τον μητρικό του πλανήτη διαρκώς αυξομειωνόταν.

Αυτό συνοδευόταν από σχετικά απότομες αυξομειώσεις της έλξης που ασκεί ο Ουρανός στο φεγγάρι του. Λόγω των αυξομειώσεων αυτών, ολόκληρος ο δορυφόρος περιοδικά συμπιεζόταν και μετά τεντωνόταν. Οι εσωτερικές αυτές παλίρροιες απελευθέρωναν τεράστιες ποσότητες θερμότητας λόγω της τριβής ανάμεσα στα πετρώματα. Η θερμότητα πιθανότατα δημιούργησε στρώματα θερμού, ελαφρότερου πάγου μέσα στον παγωμένο μανδύα, τα οποία ανέβηκαν προς την επιφάνεια και παραμόρφωσαν το φλοιό.

John William Waterhouse (1849-1917), Miranda - The Tempest, 1916.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η θεωρία της παλιρροϊκής παραμόρφωσης εξηγεί όχι μόνο το σχηματισμό των κορονών αλλά και τις θέσεις στις οποίες βλέπουμε αυτούς τους σχηματισμούς σήμερα. Η Μιράντα κινείται πλέον σε μια πιο κυκλική τροχιά και η παραμόρφωση πιθανότατα έχει σταματήσει. Το φεγγάρι παίρνει το όνομα της κόρης του Πρόσπερου από το έργο «Η Τρικυμία» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Και οι 27 γνωστοί δορυφόροι του Ουρανού παίρνουν ονόματα από έργα του Σαίξπηρ και του άγγλου ποιητή του 18ου αιώνα Αλεξάντερ Πόουπ.

Βραβευμένες εικόνες από μεγάλο διαγωνισμό αστρονομικής φωτογραφίας. Astronomy Photographer of the Year 2014 Winners Announced

Το βόρειο σέλας πάνω από μια παγωμένη λιμνοθάλασσα στην Αρκτική. Ο φωτογράφος Τζέιμς Γούντεντ είναι νικητής στην κατηγορία Γη και Διάστημα. Winner: Earth and Space. Aurora over a Glacier Lagoon by James Woodend, UK. The pale-green glow of the aurora comes from oxygen atoms high in the atmosphere, energized by subatomic particles blasted out by the Sun. The particles are funnelled down towards the north and south poles by the Earth’s magnetic field, which is why these spectacular light shows are so often juxtaposed with the frozen scenery of the Arctic and Antarctic regions. Here the photographer has skilfully captured the delicate, icy colouration of land, water and sky.

Eντυπωσιακές φωτογραφίες του ουρανού αναδείχθηκαν νικητές στο φετινό διαγωνισμό Astronomy Photographer of the Year, τον οποίο οργανώνει το Βασιλικό Αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς σε συνεργασία με το BBC και το Flickr.

Winner: Deep Space. Horsehead Nebula (IC 434) by Bill Snyder, USA. The Horsehead Nebula is one of the most-photographed objects in the night sky, butthis astonishing image succeeds in showing it ina brand-new light. Rather than focusing solely onthe black silhouette of the horsehead itself, the photographer draws the eye down to the creased and folded landscape of gas and dust at its base,and across to the glowing cavity surrounding a bright star. By pushing the compositional boundaries of astrophotography, this image expands our view and tells a new story about a familiar object.

Στο φετινό διαγωνισμό υποβλήθηκαν συνολικά 1.700 συμμετοχές από 50 χώρες σε όλο τον κόσμο.

Winner: Our Solar System. Ripples in a Pond by Alexandra Hart, UK. The Sun’s boiling surface curves away beneath us in this evocative shot, which powerfully conveys the scale and violence of our parent star. The tortured region of solar activity on the left could swallowup the Earth several times with room to spare. The photographers comparison with stones dropped into a pond is an apt one: the Suns outer layers do indeed behave like a fluid, but one that is constantly twisted and warped by intense magnetic forces.

The Sir Patrick Moore Prize for Best Newcomer: winner. Coastal Stairways by Chris Murphy, New Zealand. ‘Deep time’ seems to be the subliminal message of this moody scene, with each layer of the foreground rocks recording thousands of years of geological history. Meanwhile, in the sky, time and distance are inextricably entwined, as the light from the stars takes decades, centuries or even millennia to reach us across the immense gulf of space.

People and Space: winner. Hybrid Solar Eclipse 2 by Eugen Kamenew, Germany. This rare example of a hybrid solar eclipse began at sunrise over the western Atlantic as an annular eclipse, in which the Moon does not entirely block the Sun, leaving a bright ring or annulus uncovered. As the Moon’s shadow swept eastwards across the ocean, the eclipse became total, with the whole of the Sun concealed from view. By the time the eclipse reached Kenya the Sun was once again emerging from behind the Moon, producing this spectacular crescent shape at sunset.

Winner: Young Astronomy Photographer of the Year. The Horsehead Nebula (IC 434)  by Shishir and Shashank Dholakia, USA, Aged 15. This is a superb image of the Horsehead Nebula. It shows clearly the well-known red glow that appears to come from behind the horsehead. This glow is produced by hydrogen gas that has been ionized by neighbouring stars. The image draws particular attention to the cloud of heavily concentrated dust within the horse’s head. This is silhouetted against the red glow because it blocks so much of the light that is trying to get through.

Robotic Scope: winner. NGC 3718 by Mark Hanson, USA. Found in the constellation Ursa Major, NGC 3718 is known as a peculiar barred spiral galaxy. Gravitational interactions with its near neighbour NGC 3729 (the spiral galaxy below and to the left) are the likely reason for the galaxy’s significantly warped spiral arms, while a dark dust lane wraps around the centre.

Βραβεία απονέμονται σε τέσσερις βασικές κατηγορίες (Γη και Διάστημα, Το Ηλιακό Σύστημα, Βαθύ Διάστημα και Νέος Φωτογράφος Αστρονομίας της Χρονιάς), καθώς και σε τρεις ειδικές κατηγορίες (Άνθρωποι και Διάστημα, Ρομποτικό Τηλεσκόπιο και Βραβείο Νεοεισερχόμενου «Σερ Πάτρικ Μουρ»).


Οι νικητές εκθέτουν τώρα τις εικόνες τους στους χώρους του Βασιλικού Αστεροσκοπείου.