Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2015

50α Δημήτρια: Hauschka

Ο Hauschka, κατά κόσμον Volker Bertelmann, είναι ένας από τους πιο ανερχόμενους και αναγνωρίσιμους σύγχρονους συνθέτες παγκοσμίως. Στην ηλικία των 18 ετών υπέγραψε συμβόλαιο με τη δισκογραφική εταιρία Sony Music και εξέδωσε μια πλειάδα δίσκων, είτε προσωπικών είτε σε συνεργασία με επώνυμους μουσικούς, όπως ο Torsten Mauss, Luke Sutherland, Stefan Schneider. Από το 2007 ηχογραφεί για τη διάσημη Fat Cat Records.

Hauschka is the alias of German pianist / composer Volker Bertelmann, who currently resides in Dusseldorf. Having studied classical piano for ten years, Volker's work as Hauschka is largely based upon a playful exploration of the possibilities of the 'prepared' piano - a playfully disruptive intervention into the preconceived idea of the piano as a pure-toned, perfected instrument waiting for a gifted virtuoso to play on it. Clamping wedges of leather, felt or rubber between the strings; preparing the hammers with aluminium paper or rough films; placing pingpong balls or corks on the strings, weaving guitar strings around the piano's guts, or pasting them down with gaffa tape - the results are vivid, unconventional pieces made in a spirit of playful research-enthusiasm.

Στα έξι του άρχισε να σπουδάζει και να μελετά κλασικό πιάνο, στα δεκατέσσερα έφτιαξε την πρώτη ροκ μπάντα του, γράφοντας ταυτόχρονα μουσική και για την τηλεόραση, ενώ μετά το σχολείο γράφτηκε στη Φαρμακευτική Σχολή της Κολονίας, από όπου λίγο αργότερα μεταπήδησε σε Οικονομικές Σπουδές.

Ήταν όμως αδύνατον να ακολουθήσει οποιονδήποτε άλλο δρόμο πέραν αυτού της μουσικής. Επέστρεψε στο Ντίσελντορφ και, από Βόλκερ Μπέρτελμαν, διάλεξε να υιοθετήσει την καλλιτεχνική περσόνα του Hauschka, ως φόρο τιμής στον συνθέτη από τη Βοημία Vinchenz Hauschka αλλά και τον συνονόματο γιατρό Hauschka, γνωστό για τα προϊόντα περιποίησης δέρματος που κυκλοφορούσαν με την υπογραφή του.

Και από τον πρώτο του δίσκο, το 2004, έως και σήμερα, δόμησε τον ήχο, τη φήμη και το θρύλο του πάνω στο «πειραγμένο» πιάνο! Τοποθετώντας κομμάτια δέρματος και καουτσούκ, χορδές κιθάρας έως και σελοτέιπ, όπως και κάθε είδους ευφάνταστα μικροαντικείμενα, ανάμεσα στις χορδές του πιάνου του, και συνεπικουρούμενος από πλήθος τολμηρών συνοδοιπόρων εξοπλισμένων με τσέλα, τρομπόνια, βιολιά, καθώς και πρωτοποριακούς μηχανικούς ήχου, ο Hauschka κατοχυρώθηκε σαν ένας από τους πιο πειραματικούς αλλά και μελωδικούς νέους μινιμαλιστές συνθέτες.

Ηχογραφώντας για τη μυθική Deutsche Grammophon, συνεργαζόμενος ακόμα και με τους Calexico, γράφοντας μουσική για τον κινηματογράφο, ηχογραφώντας στα πέρατα του πλανήτη, από το Σαν Φρανσίσκο έως και το Ρέικιαβικ, και διεισδύοντας στο πεδίο της ηλεκτρονικής μουσικής, όπου συνθέτει υπό τον «χαρακτήρα»-ψευδώνυμο Tonetraeter, ο πολυσχιδής μουσικός με το «πειραγμένο» πιάνο του έρχεται στη Θεσσαλονίκη για μια out of the box προσέγγιση ως προς αυτό που ορίζουμε ως ήχο και μουσική δημιουργία.

Στο πλαίσιο των Δημητρίων θα παρουσιάσει δικά του έργα για prepared piano (πιάνο του οποίου ο ήχος μεταβάλλεται με την τοποθέτηση αντικειμένων πάνω ή ανάμεσα στις χορδές) και ηλεκτρονικά, ενώ ταυτόχρονα θα προβάλλεται βίντεο από κάμερα τοποθετημένη στο εσωτερικό του πιάνου.

Ευρωπαϊκή αναγνώριση της μαστίχας Χίου ως φυσικό φάρμακο. Chios “mastiha” is recognized as a natural remedy

Έχει δύο θεραπευτικές ενδείξεις, τα δυσπεπτικά προβλήματα και τις δερματικές φλεγμονές και επούλωση δερματικών πληγών. European Medicines Agency (EMA) has recognized the mastic of Chios as a natural medicine. At a meeting of the Committee on herbal medicinal products (HMPC) to the European Medicines Agency (EMA), which took place in London last month, was taken the decision to classify mastic of Chios to the category of traditional herbal medicines in two therapeutic indications: 1. Diarrhea problems; 2. Skin inflammation and wound healing. After developing and approving the relevant documentation Chios mastiha is recognized as a medicinal product within the EU and EEA countries.in bringing the drugs from mastic will fall to the European market. Mastic trees, Chios. Photo © Facebook – ΟΙ ΟΜΟΡΦΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΑΣ

Φυσικό φάρμακο θεωρείται και επισήμως πλέον η μαστίχα Χίου από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ), μετά την δημοσίευση της φαρμακευτικής μονογραφίας της. Η  Επιτροπή για τα Φυτικά Φαρμακευτικά Προϊόντα (HPMC) του ΕΜΑ έκανε ομόφωνα αποδεκτή στην κατηγορία των παραδοσιακών φαρμάκων φυτικής προέλευσης τη μαστίχα Χίου, με δύο θεραπευτικές ενδείξεις, τα δυσπεπτικά προβλήματα και τις δερματικές φλεγμονές και επούλωση δερματικών πληγών.

Τα στοιχεία

Η μαστίχα Χίου είναι πλέον και επισήμως... φυσικό φάρμακο. An important distinction to Chios Mastic by the European Medicines Agency (EMA), which recognized her as a natural remedy, following a recommendation from the meeting on 7 August in London. The decision was taken unanimously and accepted the category of traditional herbal medicinal products, the pharmaceutical "monograph" of Chios Mastic, with two therapeutic indications: 1. Dyspeptic problems 2. Skin inflammation and healing of dermal wounds. Tear of mastic, Chios. Photo © Facebook – ΟΙ ΟΜΟΡΦΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΑΣ

Η αναγνώριση των φαρμακευτικών ιδιοτήτων της μαστίχας Χίου κατέστη εφικτή μετά από τη σύνταξη, κατάθεση και υποστήριξη του φακέλου έγκρισης της μονογραφίας (δηλαδή του συνόλου της υπάρχουσας επιστημονικής βιβλιογραφίας που τεκμηριώνει τις ιδιότητες του φυτού) από την διεύθυνσης Έρευνας και Ανάπτυξης της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, υπό την καθοδήγηση της καθηγήτριας του Τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων της Φαρμακευτικής Σχολής Αθηνών, Ιωάννας Χήνου.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, η κ. Χήνου εξήγησε ότι «με την ολοκλήρωση της διαδικασίας έγκρισης, η Μαστίχα Χίου αναγνωρίζεται ως φαρμακευτικό προϊόν εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και σε χώρες εκτός αυτής που ακολουθούν τις ευρωπαϊκές φαρμακευτικές μονογραφίες. Αποτέλεσμα της καταχώρησης είναι η δυνατότητα κυκλοφορίας σκευασμάτων μαστίχας σε όλη την Ευρώπη με ισχυρισμούς υγείας εγκεκριμένους από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων».

Αξίζει να σημειωθεί ότι, η έγκριση από τον ΕΜΑ ήταν η πρώτη από μία σειρά εγκρίσεων που στόχευε να αποκτήσει η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου από ευρωπαϊκούς και μη φορείς, προκειμένου η μαστίχα να γίνει αποδεκτή και να καθιερωθεί στην παγκόσμια φαρμακευτική κοινότητα. Στο προσεχές μέλλον θα ακολουθήσουν και άλλες.

H αναγνώριση

Αναφερόμενος στην ευρωπαϊκή αναγνώριση των φαρμακευτικών ιδιοτήτων της μαστίχας ο Δρ. Ηλίας Σμυρνιούδης, διευθυντής Έρευνας και Ανάπτυξης της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, την χαρακτήρισε απόρροια της δεκαετούς στρατηγικής ανάπτυξης του συνεταιρισμού. 

«Ο συνεταιρισμός επί σειρά ετών δέσμευε σημαντικά ποσά, για την υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας σε διάφορα πεδία που είχαν αξιολογηθεί ως ύψιστου ενδιαφέροντος. Σήμερα είμαστε σε θέση να παρουσιάζουμε πλήθος εργαστηριακών και κλινικών μελετών ως αποτέλεσμα αυτής της πολυετούς επενδυτικής και αναπτυξιακής πολιτικής που μας επιτρέπει να διαπραγματευόμαστε από θέση ισχύος τη προοπτική και το μέλλον της χιώτικης μαστίχας. Τα ευρήματα της επιστημονικής έρευνας των τελευταίων ετών σε συνδυασμό με την πλούσια ιστορική και λαογραφική παράδοση της μαστίχας διαμόρφωσαν το πλαίσιο διεκδίκησης τροποποίησης της μονογραφίας της μαστίχας που επετεύχθη με την ανεκτίμητη συνδρομή του Ελληνικού Οργανισμού Φαρμάκων, την Φαρμακευτικής Σχολής Αθηνών και βεβαίως της κ. Χήνου που ηγήθηκε αυτής της προσπάθειας» τόνισε ο κ. Σμυρνιούδης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου συνεργάζεται με δέκα Πανεπιστημιακά ιδρύματα στην Ελλάδα, πέντε Πανεπιστημιακά ιδρύματα στο εξωτερικό, τρία ερευνητικά κέντρα στην Ελλάδα, τέσσερα ελληνικά νοσοκομεία και ένα ερευνητικό κέντρο του εξωτερικού. Και ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη δύο κλινικές μελέτες (Χίο/Αθήνα-Αγγλία) για τη νόσο Crohn, τον Σακχαρώδη διαβήτη και τη χοληστερόλη.

Η μαστίχα Χίου με περισσότερα από 70 ήδη αναγνωρισμένα διαφορετικά συστατικά έχει αποδειχθεί ότι έχει ευεργετική επίδραση σε γαστρεντερικές παθήσεις (δυσπεπτικά προβλήματα, εξάλειψη – μείωση ελικοβακτηριδίου, βελτίωση κλινικής εικόνας για τη νόσο Crohn, ελκώδη κολίτιδα), συντελεί στη μείωση του σακχαρώδη διαβήτη και της LDL (κακής) χοληστερόλης, βελτιώνει τη στοματική υγιεινή (ουλίτιδα, πλάκα) λόγω της αντιμικροβιακής δράσης και ενισχύει γενικά τον ανθρώπινο οργανισμό λόγω των αντιοξειδωτικών συστατικών της.

Ειρήνη Ρηνιώτη, «Λούνα Παρκ»

Giacomo Balla, Luna Park, 1900

Μας είπαν εδώ έχει φώτα μουσική
Παρακαλώ περάστε
Όμως προτού χορτάσουμε παιχνίδι
σταμάτησε η ρόδα στα ψηλά
κι αναγκαζόμαστε πηδώντας στο κενό
να προσγειωθούμε

Edgar Degas, Miss Lala au cirque Fernando, 1879

Νοιώθεις τους κρίκους στο λαιμό; 

Ο στόχος στη σκοποβολή
είναι ένα δάσος χέρια
Σκοτείνιασε το καρουζέλ
πεινάνε τ’ αλογάκια του
Κόβει στα δυο τη λογική
το τρενάκι του τρόμου
Μόλις βγούμε στο φως
θα ξεχάσουμε πάλι

Joan Miro, Nude with Mirror, 1919

Αν αντέξεις την παράνοια
βλέπεις τι σημαίνει παραμόρφωση
κοιτώντας τον εαυτό σου στους καθρέφτες
αλλιώς ο γύρος του θανάτου
προσφέρεται δωρεάν

Edvard Munch, The Murderess , 1906

Η Ειρήνη Ρηνιώτη κατάγεται από τη Μικρά Ασία και γεννήθηκε το 1964 στην Αθήνα. Σπούδασε στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου στο τμήμα "Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό". Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου ως ηθοποιός. Ποιήματά της μελοποιήθηκαν από τον Θάνο Μικρούτσικο, τον Μάνο Αβαράκη, τον Παναγιώτη Κωνσταντακόπουλο.

Παρασκευή 9 Οκτωβρίου 2015

Μπλε ουρανός και νερό σε παγωμένη μορφή εντοπίστηκαν στον Πλούτωνα. New Horizons Finds Blue Skies and Water Ice on Pluto

Μπλε ουρανός στον Πλούτωνα. Το μπλε του ουρανού οφείλεται στη σκέδαση του φωτός από τα σωματίδια της ατμόσφαιρας. Pluto’s Blue Sky: Pluto’s haze layer shows its blue color in this picture taken by the New Horizons Ralph/Multispectral Visible Imaging Camera (MVIC). The high-altitude haze is thought to be similar in nature to that seen at Saturn’s moon Titan. The source of both hazes likely involves sunlight-initiated chemical reactions of nitrogen and methane, leading to relatively small, soot-like particles (called tholins) that grow as they settle toward the surface. This image was generated by software that combines information from blue, red and near-infrared images to replicate the color a human eye would perceive as closely as possible. Credit: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute

Δεν υπάρχουν πλέον λόγια για να περιγράψει κάποιος τα όσα αποκαλύπτονται στον Πλούτωνα και τα φεγγάρια του. Ο μέχρι πριν λίγους μήνες μυστηριώδης παγωμένος σκοτεινός κόσμος αποδεικνύεται κάτι περισσότερο από εκπληκτικός. Ενας πραγματικός «κόσμος παγο-θαυμάτων» όπως οι επιστήμονες έσπευσαν αμέσως μετά την έλευση των πρώτων δεδομένων να χαρακτηρίσουν το σύστημα του Πλούτωνα. Μετά τα παγωμένα όρη, τους κινούμενους παγετώνες, τις κοιλάδες, τα γιγάντια φαράγγια, τον πιθανό υπόγειο ωκεανό και τα πολλά, σύνθετα και αναπάντεχα για την περιοχή και τις συνθήκες στις οποίες βρίσκεται το σύστημα του Πλούτωνα γεωατμοσφαιρικά και κοσμικά φαινόμενα έρχεται τώρα μια νέα ίσως η πιο εντυπωσιακή αποκάλυψη. Ο Πλούτωνας διαθέτει μπλε ουρανό και νερό!

Οι νέες εικόνες

‘Οπως ανακοίνωσε η NASA οι νέες εικόνες που έφτασαν από το σκάφος New Horizons που εξερεύνησε το καλοκαίρι που μας πέρασε το σύστημα του Πλούτωνα αποκαλύπτουν ότι η ομίχλη που καλύπτει τον πλανήτη νάνο έχει τελικά μπλε απόχρωση! «Ποιός θα περίμενε έναν μπλε ουρανό; Είναι πανέμορφο!», είπε ο Άλαν Στερν, ο επικεφαλής της διερεύνησης του Πλούτωνα. Το μπλε στις φωτογραφίες δίνει και τα στοιχεία που χρειάζονται οι επιστήμονες για να εξηγήσουν πως αυτό δημιουργείται. «Αυτό το εκθαμβωτικό μπλε φως, μας κάνει να καταλαβαίνουμε την σύσταση της ομίχλης αυτής», αναφέρουν οι επιστήμονες της NASA. «Ένας μπλε ουρανός προκύπτει επειδή το φως σκεδάζεται (διασκορπίζεται) όταν συναντά μόρια ύλης μικρότερα από το μήκος κύματός του. Στη Γη αυτά μόρια είναι πολύ μικρά μόρια αζώτου. Στον Πλούτωνα φαίνεται να είναι λίγο μεγαλύτερα, και ονομάζονται θολίνες», εξηγούν.

Οι περιοχές στις οποίες βρίσκεται το παγωμένο νερό επισημαίνονται με το μπλε χρώμα. «Αυτός ο πλανήτης είναι ζωντανός», δήλωσε ο επικεφαλής της ομάδας διερεύνησης του. Water Ice on Pluto: Regions with exposed water ice are highlighted in blue in this composite image from New Horizons' Ralph instrument, combining visible imagery from the Multispectral Visible Imaging Camera (MVIC) with infrared spectroscopy from the Linear Etalon Imaging Spectral Array (LEISA). The strongest signatures of water ice occur along Virgil Fossa, just west of Elliot crater on the left side of the inset image, and also in Viking Terra near the top of the frame. A major outcrop also occurs in Baré Montes towards the right of the image, along with numerous much smaller outcrops, mostly associated with impact craters and valleys between mountains. The scene is approximately 280 miles (450 kilometers) across. Note that all surface feature names are informal. Credit: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute

Η NASA επίσης ανακοίνωσε ότι έχουν βρεθεί και ορισμένες περιοχές στον Πλούτωνα όπου υπάρχει νερό σε παγωμένη μορφή ενώ μέχρι σήμερα οι επιστήμονες είχαν εντοπίσει την ύπαρξη μόνο παγωμένου αζώτου και μεθανίου. Ωστόσο όπως είχε αναφέρει σε πρόσφατη συνέντευξη της η Φραν Μπάγκεναλ, καθηγήτρια Αστροφυσικής και Πλανητικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο και βασικό μέλος της αποστολής «New Horizons» τα μέλη της αποστολής από την ροή των δεδομένων είχαν αρχίσει να υποπτεύονται ότι είναι πιθανό να εντοπιστεί η παρουσία νερού σε παγωμένη μορφή. «Αυτός ο πλανήτης είναι ζωντανός» ανέφερε ο Αλαν Στερν κατά την ανακοίνωση της ανακάλυψης αφήνοντας έτσι ανοικτό το πεδίο για νέες απρόσμενες αποκαλύψεις για τον Πλούτωνα.

Πέμπτη 8 Οκτωβρίου 2015

Η σιδερένια καρδιά της Γης διογκώνεται! New study indicates Earth's inner core was formed 1 - 1.5 billion years ago

Η σφαίρα από συμπαγή σίδηρο που αποτελεί τον πυρήνα του πλανήτη μεγαλώνει. The Earth’s inner core grows by the freezing of liquid iron at its surface. New data indicates that the Earth's inner core was formed 1-1.5billion years ago. Credit: Kay Lancaster, University of Liverpool.

Η σφαίρα από συμπαγή σίδηρο που αποτελεί τον πυρήνα της Γης και έχει μέγεθος λίγο μεγαλύτερο από το νάνο πλανήτη Πλούτωνα, σχηματίσθηκε πριν από ένα έως ενάμισι δισεκατομμύριο χρόνια, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις των επιστημόνων. Η σφαίρα αυτή όπως φαίνεται συνεχίζει μάλιστα να μεγαλώνει.
  
Η ανακάλυψη

Liverpool palaeomagnetism expert and the study’s lead author, Dr Andy Biggin, said: “This finding could change our understanding of the Earth’s interior and its history.” “The timing of the first appearance of solid iron or “nucleation” of the inner core is highly controversial but is crucial for determining the properties and history of the Earth’s interior and has strong implications for how the Earth’s magnetic field – which acts as a shield against harmful radiation from the sun, as well as a useful navigational aid – is generated. “The results suggest that the Earth’s core is cooling down less quickly than previously thought which has implications for the whole of Earth Sciences. It also suggests an average growth rate of the solid inner core of approximately 1mm per year which affects our understanding of the Earth’s magnetic field.” Credit: Mopic | Shutterstock.com

Ερευνητές από πολλές χώρες (Βρετανία, ΗΠΑ, Κίνα, Φινλανδία), με επικεφαλής τον ειδικό στον παλαιομαγνητισμό Αντι Μπίγκιν της Σχολής Περιβαλλοντικών Επιστημών του βρετανικού Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ υπολόγισαν ότι η «σιδερένια καρδιά» της Γης συνεχίζει να μεγαλώνει, αυξάνοντας τη διάμετρό της κατά περίπου ένα χιλιοστό κάθε χρόνο.

Ακόμη, σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις, ο πυρήνας της Γης κρυώνει (απώλεια θερμότητας προς την επιφάνεια) λιγότερο γρήγορα από ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες έως τώρα. Οι νέοι υπολογισμοί δείχνουν ότι το γήινο μαγνητικό πεδίο, το οποίο τροφοδοτείται από τη συνεχή κυκλική ροή του ρευστού σιδήρου του εξωτερικού πυρήνα, που περιβάλλει τον στερεό σίδηρο του εσωτερικού πυρήνα, θα συνεχίσει να υπάρχει για τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο χρόνια. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι η Γη μπορεί να έχει το κεφάλι της ήσυχο ότι για πολύ καιρό ακόμη θα προστατεύεται από ένα μαγνητικό πεδίο. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Ο σχηματισμός

The inner core is Earth’s deepest layer. It is a ball of solid iron just larger than Pluto which is surrounded by a liquid outer core. The inner core is a relatively recent addition to our planet and establishing when it was formed is a topic of vigorous scientific debate with estimates ranging from 0.5 billion to 2 billion years ago In a new study published in Nature, researchers from the University’s School of Environmental Sciences analysed magnetic records from ancient igneous rocks and found that there was a sharp increase in the strength of the Earth’s magnetic field between 1 and 1.5 billion years ago.

Η Γη σχηματίσθηκε ως πλανήτης πριν από περίπου 4,54 δισεκατομμύρια χρόνια, σχεδόν 100 εκατομμύρια χρόνια μετά τον σχηματισμό του ηλιακού μας συστήματος πέριξ του άστρου μας, του Ήλιου. Αρχικά ο πλανήτης μας ήταν μια μάζα από λιωμένα καυτά πετρώματα, αλλά σταδιακά ψύχθηκε και απόκτησε μια στερεή επιφανειακή κρούστα που επέπλεε πάνω στο ρευστό εσωτερικό της Γης. Στη συνέχεια, αναπτύχθηκε η ατμόσφαιρα και η ζωή.

Τα ερωτήματα

Όμως ερώτημα παραμένει πότε στερεοποιήθηκε ο εσωτερικός πυρήνας από σίδηρο. Οι έως τώρα εκτιμήσεις κυμαίνονταν από το ότι αυτό συνέβη πριν από μόλις 500 εκατ. χρόνια έως ότι συνέβη πριν από δύο δισεκατομμύρια χρόνια. Η νέα εκτίμηση τοποθετεί το συμβάν κάπου ενδιάμεσα. Το πότε η Γη απέκτησε μια στερεή «καρδιά» από σίδηρο, είναι σημαντικό, γιατί μόνο τότε μπόρεσε να λειτουργήσει το «γεω-δυναμό» της, ώστε να τροφοδοτήσει το μαγνητικό πεδίο της, το οποίο προστατεύει την ζωή στην επιφάνεια του πλανήτη μας από την επικίνδυνη ηλιακή ακτινοβολία.

Στον Άρη, υπήρχε ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο, αλλά εξαφανίσθηκε μόλις 500 εκατομμύρια χρόνια μετά τη δημιουργία του. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό γιατί η Γη σφύζει σήμερα από ζωή, αλλά όχι ο γειτονικός μας πλανήτης. Ο στερεός εσωτερικός πυρήνας της Γης ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά -ως διακριτός από τον ρευστό εξωτερικό πυρήνα- το 1936 από τη δανή σεισμολόγο και γεωφυσικό Ίνγκε Λέμαν. Ο στερεός πυρήνας -που εκτός από σίδηρο περιέχει και νικέλιο- αρχίζει σε βάθος περίπου 5.200 χιλιομέτρων και έχει ακτίνα περίπου 1.200 χιλιομέτρων. Η θερμοκρασία του υπολογίζεται στους 5.400 βαθμούς Κελσίου, σχεδόν όσο και στην επιφάνεια του Ήλιου.

Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2015

Το Σύμπαν ήταν ένα «τέλειο υγρό»! Was the early universe a Liquid? Atom smasher creates smallest ever droplets... and gives clues about the primordial soup created by the Big Bang

Νέα μελέτη για το τι προέκυψε μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Scientists colliding atoms of lead with protons (illustrated) in the Large Hadron Collider at CERN, near Geneva, produced tiny droplets of plasma which were thought to exist in the moments after the Big Bang.

Ερευνητές στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικής Έρευνας, το γνωστό CERN, πραγματοποίησαν μια ακόμη σημαντική και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα έρευνα. Πραγματοποίησαν πειράματα (συγκρούσεις πρωτονίων) προσπαθώντας να αναπαράγουν το λεγόμενο «πλάσμα κουάρκ-γλουονίων», μια μορφή της ύλης που εμφανίστηκε την στιγμή που εκδηλώθηκε η Μεγάλη Έκρηξη που γέννησε στο Σύμπαν.

Οι θεωρίες

The upper panel of this image represents initial hot spots created by collisions of one, two, and three-particle ions with heavy nuclei. The lower panel shows the geometrical patterns of particle flow that would be expected if the small-particle collisions are creating tiny hot spots of quark-gluon plasma.

Το πλάσμα κουάρκ-γλουονίων είναι μια κατάσταση στην οποία παύουν να ισχύουν οι δυνάμεις που συγκρατούν τους πυρήνες των ατόμων και η ύλη μετατρέπεται σε μια «αρχέγονη σούπα» από κουάρκ και γλουόνια, θεμελιώδη σωματίδια που δεν διασπώνται περαιτέρω. ‘Εχουν αναπτυχθεί διάφορες θεωρίες για τη μορφή του Σύμπαντος όταν αυτό γεννήθηκε. Η πιο δημοφιλής θεωρία αναφέρει ότι ολόκληρο το Σύμπαν ήταν μια σούπα κουάρκ γλουονίων για μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου μετά το σχηματισμό του πριν από περίπου 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Μια άλλη θεωρία που έχει απήχηση στην επιστημονική κοινότητα αναφέρει ότι το Σύμπαν όταν γεννήθηκε ήταν μια μπάλα αερίων.

Τα πειράματα

The 17 mile long Large Hadron Collider has allowed scientists to recreate some of the conditions that emerged in the moments after the Big Bang by smashing the nuclei of atoms together at high speeds.

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν συγκρούσεις σωματιδίων στον επιταχυντή LHC και κατάφεραν να παράξουν θερμοκρασίες 250 χιλιάδες φορές μεγαλύτερες από εκείνες που επικρατούν στον πυρήνα του Ήλιου, θερμοκρασίες κοντινές σε εκείνες που πιστεύεται ότι επικράτησαν κατά την εκδήλωση της Μεγάλης Έκρηξης. Σχηματίστηκε ένα πλάσμα που συμπεριφερόταν περισσότερο ως υγρό και όχι ως αέριο. 

Το Σύμπαν στην αρχική του μορφή ήταν υγρό όπως δείχνουν οι τελευταίες έρευνες. A simulated collision of lead ions, courtesy the ALICE experiment at CERN.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι το πλάσμα που δημιουργήθηκε στα πειράματα ήταν «ένα τέλειο υγρό» και έτσι ενισχύεται η… υγρή θεωρία για τη μορφή του νεογέννητου Σύμπαντος. 

Relativistic Heavy Ion Collider's PHENIX detector.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα αυτών των πειραμάτων στο CERN επιβεβαιώθηκαν με ανάλογα πειράματα που έγιναν στον επιταχυντή Relativistic Heavy Ion Collider στο Εθνικό Εργαστήριο Brookhaven στο Λονγκ Άιλαντ στις ΗΠΑ.

Τρίτη 6 Οκτωβρίου 2015

Ευάγγελος Παπανούτσος, Ποιος πρέπει να είναι ο δάσκαλος;

Bettanier Der Schwarze,  "Fleck anagoria", 1887

Δάσκαλος δεν είναι εκείνος που μαθαίνει στα παιδιά μας τα σχολικά "γράμματα", καλούς τρόπους ή μουσική, κολύμπι, ξιφασκία και άλλα αθλητικά ή ψυχαγωγικά παιγνίδια. Αυτά τα "μαθήματα" είναι εξωτερικά, μένουν στην επιφάνεια, σαν τα ρούχα που φορούμε (και τ’ αλλάζουμε ή τα πετούμε).

Αλέξανδρος Χριστοφής, «Καυγάς στην Ταβέρνα», 1946.

Δεν εισχωρούν παραμέσα, στην ψυχή μας, δεν μας πλάθουν, δεν διαμορφώνουν αυτό που ονομάζουμε προσωπικότητά μας: το πνεύμα, το ήθος, το χαρακτήρα μας. (Πόσο εύκολα λέγονται άλλα δύσκολα εννοούνται αυτές οι κομψές λέξεις...).

Federico Zandomeneghi, “The singing lesson”, 1890.

Εκτός εάν εκείνοι που τα προσφέρουν δεν περιορίζονται στην απλή μετάδοση εξωτερικών, επιδερμικών γνώσεων, άλλα αποβλέπουν σ’ αυτό το σκοπό και μεταχειρίζονται τα μαθήματα που διδάσκουν ως μέσα για να τον επιτύχουν. Τότε πραγματικά ο φιλόλογος ή ο μαθηματικός, ο μουσικός ή ο γυμναστής είναι δάσκαλος και το έργο του αξίζει να λέγεται παιδευτικό. Διαφορετικά μοιάζουν με τους ανύποπτους «βοηθούς» που τους παίρνει μαζί του ο «τεχνίτης», για να του κουβαλούν τα υλικά, να του δίνουν στο χέρι τα εργαλεία, ή και να εκτελούν μικροδουλειές, χωρίς πρωτοβουλία και ευθύνη, αφού άλλωστε δεν έχουν σαφή και πλήρη γνώση ούτε του τελικού σκοπού ούτε της μεθόδου που οδηγεί στην πραγμάτωσή του.

Παράσταση εμπορικής συναλλαγής. Δύο νέοι ζυγίζουν σε μεγάλο ζυγό εμπορεύματα χρησιμοποιώντας όχι σταθμά αλλά ισοβαρή εμπορεύματα (6ος αι. π.Χ., Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης).

Τέτοια έργα, δευτερεύοντα και χωρίς βαθύτερη σημασία για την αγωγή των νέων ανθρώπων, οι αρχαίοι Αθηναίοι τα ανάθεταν σε δούλους — όπως και τα οικιακά, τα έργα του νοικοκυριού... Από το «δάσκαλο» περιμένουμε κάτι άλλο: ώριμος αυτός, γεμάτος από την πείρα της ζωής πού αποκτάται με κόπο και με πόνο, να σταθεί κοντά στον νέο, τον άπλερο άνθρωπο και να τον βοηθήσει να ωριμάσει, να ενηλικιωθεί πνευματικά, να γίνει ένας αυθύπαρκτος άνθρωπος.

Υπάρχει όμως και μια άλλη, πολύ σημαντική διαφορά που χωρίζει το Δάσκαλο από τους άλλους Επαγγελματίες, και τον πλησιάζει προς όσους ασκούν μέσα στην κοινωνία ευγενή, σοβαρά και για τούτο ευαίσθητα λειτουργήματα, όπως π.χ. είναι ο ιερέας, ο δικαστής, ο πολιτικός. "Όταν καλούμε ένα αρχιτέκτονα να μας σχεδιάσει το σπίτι που θα χτίσουμε, ή πηγαίνουμε σ’ ένα γιατρό να μας χειρουργήσει ή διαπραγματευόμαστε ένα ζωγραφικό πίνακα που μας αρέσει, δεν ρωτούμε (θα ήταν ανόητο να ρωτήσουμε) για το ήθος του αρχιτέκτονα, του γιατρού, του ζωγράφου, τι είδος άνθρωπος είναι, τι χαρακτήρα έχει, αν μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη στην ευσυνειδησία, στην ευγένεια των αισθημάτων, στην αρετή του. Όλα αυτά — πιστεύουμε — αφορούν την ιδιωτική ζωή, είναι άσχετα με το έργο πού του ζητούμε, και επομένως δεν μας ενδιαφέρουν. Κι ένας ακόλαστος αρχιτέκτων, κι ένας υποκριτής ή αναξιόπιστος χειρουργός, κι ένας άτακτος στη ζωή του καλλιτέχνης μπορεί να κάνει άριστα τη δουλειά του.
«Πόθεν ω Σώκρατες, φαίνει;» (Έκδοση του κειμένου με ελληνικές και λατινικές επεξηγήσεις, 1854). First page from Protagoras by Plato, printed 1854.

Στο δάσκαλο όμως που έχει αμφίβολο ήθος, εμπαθή και διαστρεμμένο χαρακτήρα, πως να παραδώσουμε το παιδί μας να το μορφώσει; Σ’ αυτόν (καθώς λέγει ό Πλάτων στο περίφημο προοίμιο του "Πρωταγόρα" με το στόμα του Σωκράτη) πάμε και δίνουμε όχι το σώμα, αλλά την ψυχή μας· είναι λοιπόν δυνατόν να αδιαφορήσουμε για τον ψυχικό του κόσμο, για το ποιόν της προσωπικότητάς του; —Μα είναι λαμπρός μαθηματικός, εξαίρετος φιλόλογος, θαυμάσιος γυμναστής... — Παρ’ όλες όμως αυτές τις ιδιότητες του μπορεί να μην είναι «άνθρωπος» στις ηθικές διαστάσεις του, οπότε κάνει για ερευνητής, για συγγραφέας, για συνδικαλιστής, άλλα δεν κάνει για δάσκαλος. Κάτι περισσότερο, κάτι πιο πέρα από τα προσόντα αυτά χρειάζεται ο δάσκαλος· μέταλλο ψυχής γνήσιο και υψηλής ποιότητας. (Ο αναγνώστης θα έχει, πιστεύω, καταλάβει άτι στη σειρά τούτων των σκέψεων η "αρετή" δεν εννοείται με στενή έννοια, ούτε προσδιορίζεται με τα κοινά μέτρα).

Ο Ευάγγελος Παπανούτσος γεννήθηκε το 1900 στον Πειραιά. Σπούδασε στα πανεπιστήμια Αθηνών, Βερολίνου, Τυβίγγης και Παρισίων. Διετέλεσε διδάκτωρ της Φιλοσοφίας, του γερμανικού Πανεπιστημίου της Τυβίγγης. Και "τιμής ένεκεν" διδάκτωρ του Δικαίου, του σκωτικού Πανεπιστημίου του Αγίου Ανδρέου. Η συμβολή του στη λειτουργία και στην ανακαίνιση της Ελληνικής Παιδείας είναι πασίγνωστη. Υπηρέτησε την εκπαίδευση από το 1920, και ως εκπαιδευτικός πέρασε όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας, έως ότου (μετά την απελευθέρωση της χώρας) διορίστηκε γενικός διευθυντής και αργότερα (1950 και 1963) γενικός γραμματέας στο Υπουργείο Παιδείας. Δίδαξε επί 20 χρόνια φιλοσοφία, ψυχολογία και παιδαγωγικά στον μορφωτικό σύλλογο "Αθήναιον". Διετέλεσε αντιπρόεδρος του "Αθηναϊκού Τεχνολογικού Ομίλου" και βουλευτής επικρατείας στην πρώτη Δημοκρατική Βουλή. Με τη διεύθυνσή του δημοσιεύτηκαν 15 τόμοι του Περιοδικού "Παιδεία" (1946-1961) και 100 τόμοι Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων, έκδοση Ι. Ζαχαρόπουλου (1954-1958). Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει δεκάδες βιβλία, όχι μόνο στην ελληνική, αλλά και στη γερμανική, την αγγλική και τη γαλλική. Πέθανε το 1982.

Ποια ακριβώς είναι, μέσα στον χαρακτηρολογικό πίνακα, η ιδιομορφία του δασκάλου; Πολλά γνωρίσματά της έχουν επισημάνει όσοι έχουν συστηματικά μελετήσει το θέμα. Θα περιοριστώ σε τρία, τα κατά τη γνώμη μου σπουδαιότερα.

Vladimir Makovsky, «Στο σχολείο του χωριού», “At the village school”, 1883.

Στόφα δασκάλου έχει εκείνος που παραμένοντας ενήλικος μπορεί να γίνεται παιδί — και κάθε χρόνο, με τα νέα παιδιά που έρχονται στα χέρια του, να γίνεται ένα νέο παιδί. Τούτο μπορούμε να το διατυπώσουμε και αλλιώς: o αληθινός δάσκαλος ενηλικιώνεται παραμένοντας παιδί στην ψυχή άνθρωπος δηλαδή αγνός, δροσερός, εύπλαστος.

Jan Steen, «Ο Δάσκαλος του σχολείου», “The school teacher”, 1668.

Αδύνατο να φαντασθεί κανείς πόσο δύσκολο, υπεράνθρωπο σχεδόν, είναι αυτό που του ζητούμε: να συνθλίψει μέσα του το χρόνο, να γερνάει φυσιολογικά και όμως να μένει νέος στην ψυχή, για να μπορεί να έχει εύκολη την πρόσβαση στα αισθήματα, στις σκέψεις, στις επιθυμίες του νέου ανθρώπου που θα διαπαιδαγωγήσει, να τον «καταλαβαίνει», να χαίρεται και να διασκεδάζει μαζί του, να σκέπτεται τις σκέψεις του, να επιθυμεί τις επιθυμίες του, να πονάει τον πόνο του. Να κατορθώνει δηλαδή εκείνο που δεν μπορούν να επιτύχουν οι γονιοί (πιο πολύ ο πατέρας παρά η μητέρα) όταν η ηλικία έχει υπέρμετρα μεγαλώσει την απόσταση που τους χωρίζει από τα παιδιά τους. «Μιλούν» παραπονούνται «μιαν άλλη γλώσσα, ακατανόητη για μας».

Ο δάσκαλος λοιπόν πρέπει ακριβώς να καταλαβαίνει, να μιλεί αυτή τη γλώσσα, για να συνεννοείται με τους νέους, για να μπορεί να έρχεται πολύ κοντά τους και να τους παραστέκεται στις δυσκολίες που θα βρουν πορευόμενοι την (ανώμαλη και επικίνδυνη) οδό της ζωής.

Όσοι βλέπουν με σκεπτικισμό τούτο το «πλησίασμα» και κάποτε ανησυχούν για τις συνέπειές του, θα αναθεωρήσουν τη στάση τους άμα σκεφτούν ότι, εάν δεν πάμε κοντά στο παιδί, δεν θα το φέρουμε ποτέ κοντά μας, και όσο μακριά του στεκόμαστε, τόσο κι εκείνο θα σταθεί ακόμα πιο μακριά από μας. Με αυτό το πρίσμα θεωρούμενο το έργο του δασκάλου είναι σήμερα πολύ πιο δύσκολο από όσο ήταν στις άλλες εποχές. Γιατί με τον ιλιγγιώδη ρυθμό που εξελίσσονται σήμερα οι κοινωνίες μας,  η απόσταση (όχι χρόνου, αλλά αντιλήψεων και διαθέσεων, «νοοτροπίας») που χωρίζει τη μια γενεά από την άλλη έχει γίνει εκπληκτικά μεγάλη. Ο κόσμος μας δεν είναι πια ο δικός τους και για να μετατεθεί κανείς στη δική τους «πραγματικότητα», όπως μόνο ο αληθινός δάσκαλος μπορεί να το κάνει, είναι σωστός άθλος. Ποτέ δεν ήταν το παιδευτικό λειτούργημα τόσο δύσκολο όσο σήμερα.

Jamie Wyeth, Monhegan's Schoolteacher”.

Το δεύτερο που ζητούμε από το δάσκαλο είναι: στις σχέσεις του με το μαθητή σ’ ένα στόχο να βλέπει πάντοτε σταθερά — πώς να αχρηστέψει τον εαυτό του. Ξέρετε άλλο επάγγελμα που αποκλειστική επιδίωξή του έχει να αχρηστεύει τις υπηρεσίες του; Ο νους μας πηγαίνει στο ‘ιατρικό' όταν μας θεραπεύσει, Ο γιατρός παύει να μας είναι χρήσιμος. "Αν όμως καλοεξετάσουμε τα πράγματα, δεν θα εξαιρέσουμε ούτε το γιατρό, γιατί και το σώμα πού υπερνίκησε μια νόσο, φθείρεται διαρκώς με την ηλικία και έχει πάντοτε την ανάγκη του γιατρού. Με το δάσκαλο συμβαίνει το αντίθετο. Επιτυχημένος είναι εκείνος ο δάσκαλος που έκανε με το έργο του τόσο ώριμο το μαθητή του, ώστε εκείνος να μη τον χρειάζεται πια. Αυτό είναι το μεγάλο κατόρθωμα, ο θρίαμβος του δασκάλου: να κάνει τον νέο άνθρωπο σε τέτοιο βαθμό αυθύπαρκτο και ανεξάρτητο — στον τρόπο που μεθοδεύει τις παρατηρήσεις και τις σκέψεις του, που κάνει τις εκτιμήσεις του, που καταρτίζει το πρόγραμμα της δράσης του, που βλέπει και σημασιολογεί τον κόσμο και τη ζωή — ώστε να μην έχει πλέον ανάγκη από τη χειραγώγηση κανενός άλλου, ούτε φυσικά του δασκάλου του.

Πώς γίνεται όμως αυτός ο διανοητικός και ηθικός απογαλακτισμός;

Sophia Stella Soseilos, “Different Ways Of Viewing Life”, 1990.

Πρώτα πρέπει να τον θελήσει και να τον επιδιώξει ο δάσκαλος, πράγμα πολύ σπάνιο, άμα συλλογιστεί κανείς πόσο εγωιστής και ματαιόδοξος, δεσποτικός και αδιάλλακτος γίνεται o άνθρωπος όταν συμπεριφέρεται προς τους άλλους από «θέσιν ισχύος».

Και έπειτα πρέπει να μπορεί να τον επιτύχει, γιατί πολύ λίγοι είναι ικανοί για ένα τέτοιο λεπτό και δύσκολο έργο.

«Ο φιλόσοφος Σωκράτης αναζητεί τον Αλκιβιάδη στο σπίτι της Ασπασίας». Έργο του Jean-Léon Gérôme (1861).

Κλασικό και απαράμιλλο υπόδειγμα δασκάλου απ’ αυτή την άποψη θα παραμείνει ο αρχαίος Σωκράτης (όπως μας τον παρουσιάζουν τα κείμενα των μαθητών του, του Πλάτωνα και του Ξενοφώντα). Αυτός — έλεγε στους νέους που ζητούσαν τα φώτα του — δεν ξέρει τίποτα και όπως ή μητέρα του, η Φαιναρέτη η μαμή, ξεγεννούσε τις επίτοκες μητέρες, δεν γεννούσε τα παιδιά που έφερνε στον κόσμο, το μόνο που μπορούσε κι εκείνος να τους προσφέρει, είναι να τους παρασταθεί στον πνευματικό τοκετό, για να γεννήσουν υγιείς Ιδέες, όχι ανάπηρα πλάσματα. Η «μαιευτική» είναι λοιπόν η μέθοδος και η τέχνη του αληθινού δασκάλου· με αυτήν ότι μαθαίνει ο νέος είναι δική του κατάκτηση, όχι ξένη εισφορά. Κάτι περισσότερο: με αυτήν μαθαίνει το «πώς να μαθαίνει», μόνος και αυτοδύναμος. Το πώς επομένως θα πάψει να χρειάζεται το δάσκαλο.

Άφησα τελευταία την κύρια ιδιότητα (ορθότερα: την πρώτη αρετή) του δασκάλου: την Αγάπη του στο παιδί. Στο παιδί που δεν είναι δικό του, άλλα γίνεται δικό του όταν συνδεθεί μαζί του με την παιδευτική σχέση. Στο παιδί ως παιδί, ως ένα δηλαδή νέο και τρυφερό βλαστάρι, που δεν έχει ακόμα ξεδιπλώσει τα φύλλα του, άλλα κλείνει μέσα του τόσους θησαυρούς — νοημοσύνης, ευαισθησίας, δραστηριότητας — και περιμένει τη δική του στοργή και φροντίδα για ν’ ανθοβολήσει, ν’ αναπτυχθεί και να ολοκληρωθεί. Είναι απίστευτο με πόση αγάπη (ανιδιοτελή, θερμή, αφειδώλευτη) αφοσιώνεται ο αληθινός δάσκαλος στους μαθητές του. Το παιδί που του εμπιστεύτηκαν να διδάξει, γίνεται ό άξονας της ζωής του, αυτό της δίνει το περιεχόμενο και το νόημά της.

Johann Heinrich Pestalozzi. Ο Pestalozzi ήταν παιδαγωγός γεννημένος στη Ζυρίχη το 1746. Επηρεάστηκε από την φυσιοκρατία και ιδιαίτερα από τον «Αιμίλιο» του Ρουσσώ. Υποστήριξε ότι ο προορισμός του ανθρώπου είναι η δια της ανθρωπιστικής αγωγής και παιδείας ανάπτυξη της εσωτερικής του φύσης, ώστε να γίνει ηθική και θρησκευτική προσωπικότητα. Ήταν ο ιδρυτής του πρότυπου σχολείου στο οποίο δίδασκε ο ίδιος. Δίνει μεγάλη βαρύτητα στην οικογένεια που ανατρέφει και παιδαγωγεί το παιδί και θεωρεί τη σχολική αγωγή ως συμπλήρωμα της οικογενειακής και σαν μια προπαρασκευή για την αγωγή στη ζωή και με τη ζωή.

Έχουμε και στο κεφάλαιο τούτο της ψυχολογίας του δασκάλου ένα κλασικό και απαράμιλλο υπόδειγμα: την άγια μορφή του Pestalozzi. Σ’ ένα ατελείωτο έργο του («ο άρρωστος Pestalozzi προς το υγιές Κοινόν», 1812) εξομολογείται: «Όταν μέσα στη συναίσθηση της μεγάλης καταστροφής, μέσα στην πιο μεγάλη αγανάκτησή μου για όσα με περιτριγύριζαν, έβρισκα ένα παιδί στο δρόμο και τόβαζα κοντά στο στήθος μου και το μάτι του εσωτερικού του ουρανού μόλις έστω άγγιζε το σκληρό μου βλέμμα, τότε χαμογελούσε αμέσως το μάτι μου όπως το μάτι τού παιδιού και ξεχνούσα ουρανό και γη, ξεχνούσα ακόμη — θάλεγα — και του Θεού και των ανθρώπων τη δικαιοσύνη και ζούσα μέσα στη μακαριότητα της ανθρώπινης φύσης και της άγιας αθωότητας της, έτσι καθώς χανόμουν κυριολεκτικά, ή μάλλον ξανάβρισκα τον εαυτό μου μέσα στο παιδί πού κρατούσα πάνω στο στήθος μου, ξαναχαιρόμουν τότε πάλι με βαθιά συγκίνηση για την ύπαρξή μου με την άγια χαρά που έβαζε μέσα στην ερημωμένη μου ψυχή η ύπαρξη του παιδιού που καθόταν απάνω μου». Ας προσέξουμε σ’ αυτή τη θαυμάσια σελίδα τη φράση του μεγάλου Ελβετού: «Ξανάβρισκα τον εαυτό μου μέσα στο παιδί». Με την αγάπη που διεγείρει ανεξάντλητα την παιδαγωγική ακτινοβολία, o αληθινός δάσκαλος ξαναβρίσκει τον εαυτό του μέσα στο παιδί.

Ευαγ. Παπανούτσος, «Οι δρόμοι της ζωής». Κεντρικό θέμα των μελετών που περιέχει είναι: ο σύγχρονος άνθρωπος και τα προβλήματά του. Που φυσικά δεν εξετάζονται εξαντλητικά, γιατί ο τύπος του ολιγοσέλιδου δοκίμιου δεν επιτρέπει μεγάλην έκταση στην έρευνα. Ό,τι υπόσχομαι είναι μια σύντομη, κατατοπιστική περιήγηση στον προβληματικό χώρο και η επισήμανση των κυριότερων δυσκολιών του. Αλλά και έτσι πιστεύω ότι το βιβλίο τούτο θα είναι χρήσιμο. Θα βοηθήσει τον στοχαστικό αναγνώστη να προχωρήσει στη διερεύνηση των ζητημάτων με δική του πρωτοβουλία και να μορφώσει δική του γνώμη. Τόσο περισσότερο μάλιστα όσο κατά πάγια συνήθειά του ο συγγραφέας αποφεύγει τις δογματικές αποφάνσεις και αγαπά να διαλέγεται με τους αναγνώστες του: να τους δίνει το λόγο και να προσέχει τις αντιρρήσεις τους. Ο σκοπός του ενημερωτικός και διδακτικός - αλληλοδιδακτικός, θα έλεγα καλύτερα. Να ξεκαθαρίσει θέλει ο ίδιος μερικές κρίσεις και εκτιμήσεις του, και ταυτόχρονα να κάνει προσεκτικούς τους αναγνώστες του στις περιπλοκές που έχει δημιουργήσει ο άνθρωπος του καιρού μας (σε εθνική και σε διεθνική κλίμακα) με την τροπή που έδωσε στη σκέψη και στη δράση του... Ε. Π. Παπανούτσος.