Μενέλαος Λουντέμης, «Αλλοδαπός»

Ανάμεσα απ’ τα νύχια της νύχτας

παραδέρνω σαν αιχμάλωτο έντομο –

ξένης ιθαγενείας.

Πατέρα είχα έναν τζίτζικα ραψωδό

με τρύπιο παντελόνι.

Και μητέρα την απέραντη Ερημιά.

Επάγγελμά μου την κραυγή

– τ’ απαρηγόρητο τραγούδι της τυράγνιας –

κι ηλικία; Αν βγάλεις έξω τις νύχτες

δεν έζησα καθόλου.

Καταδίκη; Μου ‘ραψαν τα χείλη

γιατί τάραζα τον ύπνο ενός Τυφλοπόντικα Φαραώ

που ‘χτιζε τις πυραμίδες του

κάτω απ’ το δέντρο της μοναξιάς μου.

Σ’ αυτό συμφώνησαν ομόφωνα

κι όλοι οι ευαίσθητοι βράχοι

κι ένας ιεροκήρυκας Ιπποπόταμος

που κήρυττε με πάθος την εγκράτεια.

Και μόνο μια ευγενικιά πεταλούδα

μη βρίσκοντας άλλη φλόγα να καεί

τρύπωσε στην καρδιά μου.

Φωτογραφίες: © Κωνσταντίνος Βακουφτσής

Ζουμ στα φαράγγια του Χάροντα. Pluto’s ‘Hulk-like’ Moon Charon: A Possible Ancient Ocean?

Μια από τις νέες εικόνες που έδωσε στη δημοσιότητα η NASA από τον Χάροντα στις οποίες διακρίνονται με λεπτομέρειες ορισμένα σημεία από το γιγάντιο φαράγγι του. A close-up of the canyons on Charon, Pluto's big moon, taken by New Horizons during its close approach to the Pluto system last July. Multiple views taken by New Horizons as it passed by Charon allow stereo measurements of topography, shown in the color-coded version of the image. The scale bar indicates relative elevation. Credits: NASA/JHUAPL/SwRI

Οι περισσότεροι επιστήμονες εκτιμούσαν ότι ο κοντινότερος στον Πλούτωνα δορυφόρος του, ο Χάροντας ήταν ένας… αδιάφορος μεγάλος σκοτεινός παγωμένος βράχος. Όμως η αποστολή New Horizons που το καλοκαίρι εξερεύνησε το σύστημα του Πλούτωνα φτάνοντας στον Χάροντα αποκάλυψε ένα εντυπωσιακό γεωλογικά κόσμο. Το σκάφος της αποστολής μπορεί να έχει εγκαταλείψει τον Πλούτωνα και τα φεγγάρια του αλλά συνεχίζει να στέλνει δεδομένα και εικόνες που συνέλεξε εκεί. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα νέες εικόνες από τα εντυπωσιακά φαράγγια του Χάροντα που σχηματίστηκαν όταν πάγωσε ο υπόγειος ωκεανός που διέθετε κάποτε.

Εντυπωσιακός

Pluto's largest moon may have gotten too big for its own skin. Images from NASA's New Horizons mission suggest that Charon once had a subsurface ocean that has long since frozen and expanded, pushing out on the moon's surface and causing it to stretch and fracture on a massive scale. Credits: NASA/JHUAPL/SwRI

Ο Χάροντας διαθέτει όρη, μικρότερα και μεγαλύτερα φαράγγια, κρατήρες, κοιλάδες. Η πιο εντυπωσιακή γεωλογική δομή είναι ένα γιγάντιο φαράγγι που διατρέχει σε όλο το μήκος  του τον Χάροντα. Το φαράγγι αυτό έχει μήκος 1.600 χλμ είναι δηλαδή τρεις φορές μεγαλύτερο από τον Γκραν Κάνιον. Οι επιστήμονες κάνουν κάποιες πρώτες εικασίες για την γεωλογία του Χάροντα.

Όσον αφορά τα φαράγγια οι επιστήμονες πιστεύουν πώς όταν πάγωσε ο ωκεανός η επιφάνεια άρχιζε να πιέζεται, να… τεντώνεται και να «σπάει» σε διάφορα σημεία της με αποτέλεσμα να σχηματιστούν τα φαράγγια. Πιστεύουν επίσης ότι υπήρξε ένα γεωλογικό ντόμινο που οδήγησε ανάμεσα στα άλλα και σε κρυοηφαιστειακή δραστηριότητα. Υπήρξε διάνοιξη ρωγμών στην επιφάνεια του δορυφόρου μέσα από τις οποίες άρχισε να ρέει υδάτινη λάβα η οποία και έκανε ένα είδος… λίφτινγκ στην επιφάνεια του Χάροντα. Για αυτό και κάποιες περιοχές του δορυφόρου είναι απρόσμενα λείες και μοιάζουν πολύ νέες.

Σούπερ τηλεσκόπιο ετοιμάζει η NASA. NASA Introduces New, Wider Set of Eyes on the Universe

Βασική του αποστολή θα είναι η παρατήρηση του… σκοτεινού Σύμπαντος. NASA's Wide Field Infrared Survey Telescope (WFIRST), illustrated here, will carry a Wide Field Instrument to capture Hubble-quality images covering large swaths of sky, enabling cosmic evolution studies. Its Coronagraph Instrument will directly image exoplanets and study their atmospheres. Credits: NASA/GSFC/Conceptual Image Lab

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα πληροφορίες για ένα νέο διαστημικό τηλεσκόπιο που αποφάσισε να ρίξει στην μάχη της εξερεύνησης του Σύμπαντος. Πρόκειται για το ευρέος πεδίου υπέρυθρο τηλεσκόπιο WFIRST (Wide Field Infrared Survey Telescope) που θα έχει ως βασική αποστολή να ρίξει φως στα σκοτεινά μυστήρια του Σύμπαντος όπως την μυστηριώδη σκοτεινή ύλη και την σκοτεινή ενέργεια.

Πανίσχυρο

Δείτε ένα βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα η NASA για το τηλεσκόπιο WFIRST λίγη ώρα μετά τις ανακοινώσεις για την κατασκευή του. The WFIRST will image large regions of the sky in near-infrared light to answer fundamental questions about the structure and evolution of the universe and greatly expand our knowledge of planetary systems around other stars. Credits: NASA

Σύμφωνα με τα στελέχη της NASA το WFIRST θα εκτοξευθεί το 2024 και θα τοποθετηθεί στο σημείο «Λαγκράνζ 2» μεταξύ Γης και Ήλιου και, με διάμετρο 2,4 μέτρων, θα έχει ένα οπτικό πεδίο 100 φορές μεγαλύτερο από αυτό του Hubble.Το WFIRST θα χρησιμοποιηθεί, επίσης, για την αναζήτηση εξωπλανητών, κυρίως όσων δείχνουν δυνητικά κατάλληλοι για φιλοξενία ζωής. To WFIRST θα «σαρώνει» μεγάλες περιοχές του ουρανού στο υπέρυθρο φάσμα, διαθέτοντας κατάλληλα όργανα για να αναλύει την χημική σύνθεση της ατμόσφαιρας εξωπλανητών, άρα θα μπορεί να εντοπίσει τυχόν ίχνη ζωής, επεκτείνοντας το έργο του διαστημικού τηλεσκοπίου Kepler.

Πηγή: ww.nasa.gov

Βρέθηκε ποταμός που βράζει… κυριολεκτικά. There’s A River Of Boiling Water In The Amazon Rainforest

Βρίσκεται στον Αμαζόνιο και αποτελεί προϊόν σπάνιου γεωλογικού φαινομένου. O Αντρές Ρούζο συλλέγει δείγματα του ποταμού που ανακάλυψε. Andrés Ruzo began studying the river in 2011, but says he won't publish all of his data until the Peruvian government protects the river from those who wish to exploit it as an energy source. Credit: Devlin Gandy.

Ένα άγνωστο μέχρι σήμερα πραγματικά καυτό ποτάμι ανακαλύφθηκε στα βάθη  ενός τροπικού δάσους στον Αμαζόνιο.

Ο θρύλος

Ένας ιθαγενής παίζει ένα μουσικό όργανο πάνω από ένα σημείο του ποταμού που αχνίζει! Local shamans say the river gets its heat from a serpent spirit called Yacumama. Shrouded in legend and mystery, the Amazon rainforest is a place where the line between fact and fiction seems to blur into obscurity, although as scientists respectfully probe deeper into this enigmatic jungle, some of its most outrageous myths are turning out to be true. Tales of a boiling river, for instance, have abounded for generations, and while many dismissed the idea as mere folklore, a geophysicist named Andrés Ruzo has in fact been studying this apparent anomaly of nature since locating it in 2011. Credit: (Sofia Ruzo: The Boiling River Project)

Ο Αντρές Ρούζο διδακτορικός φοιτητής γεωφυσικής του Πανεπιστημίου Southern Methodist στις ΗΠΑ είχε ακούσει ως παιδί από τον παππού του μια ιστορία για το πώς οι Ισπανοί κονκισταδόρες εξόντωσαν τον τελευταίο αυτοκράτορα των Ίνκας. Σύμφωνα με την ιστορία μετά την δολοφονία του αυτοκράτορα οι κονκισταδόρες μπήκαν στην ζούγκλα του Αμαζονίου αναζητώντας χρυσό. Επέστρεψαν έντρομοι από την εμπειρία που είχαν αφού στη διάρκεια του ταξιδιού ανέφεραν ότι ήρθαν αντιμέτωποι με δηλητηριώδη φίδια, τοξικά ύδατα και ένα ποταμό που… έβραζε!

Η ιστορία ήταν γνωστή αλλά οι ειδικοί είχαν απορρίψει την ύπαρξη ενός τέτοιου ποταμού επειδή ο Αμαζόνιος βρίσκεται μακριά από ενεργά ηφαίστεια η εσωτερική δραστηριότητα των οποίων θα μπορούσε να τον τροφοδοτήσει με καυτό νερό. Όταν πριν από λίγο καιρό σε ένα οικογενειακό τραπέζι ο Ρούζο άκουσε ξανά ιστορίες για αυτό το ποτάμι αποφάσισε να ψάξει να το βρει.

Η ανακάλυψη

The river is hot enough to 'cook' most animals that are unlucky enough to fall into it. Credit: Devlin Gandy.

Ο Ρούζο οργάνωσε μια ερευνητική αποστολή στα βάθη του περουβιανού Αμαζόνιου και τελικά εντόπισε τον ποταμό. Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για ένα αυτόνομο ποτάμι αλλά για ένα μέρος του ποταμού Mayantuyaku. Ένα σύνθετο γεωλογικό φαινόμενο μετατρέπει ένα κομμάτι μήκος 6.5 χλμ του ποταμού σε γκέιζερ. 

Στην συγκεκριμένη περιοχή υπάρχουν πολλά πορώδη ιζηματογενή πετρώματα. Όταν βρέχει το νερό εισέρχεται στο εσωτερικό των πετρωμάτων και η θερμοκρασία του αυξάνεται από την εσωτερική θερμότητα της γης. Το θερμό νερό στη συνέχεια κυλάει μέσα στο υπέδαφος και βγαίνει στην επιφάνεια στο εσωτερικό του ποταμού μέσα από κάποιες ρωγμές του εδάφους.

Έκλειψη άστρου που διαρκεί 3.5 χρόνια! Longest-lasting stellar eclipse discovered

Καλλιτεχνική απεικόνιση του δυαδικού συστήματος στο οποίο μια έκλειψη διαρκεί 3.5 έτη. Illustration of binary star system which produces the longest lasting eclipses known. (Jeremy Teaford / Vanderbilt University)

Αμερικανοί αστρονόμοι ανακάλυψαν σε απόσταση 100 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς ένα δυαδικό σύστημα (ένα σύστημα που αποτελείται από δύο γειτονικά άστρα) στο οποίο κάθε 69 χρόνια γίνεται μια σχεδόν ολική έκλειψη, η οποία διαρκεί 3.5 χρόνια.

Comparison of the light curves of the newly discovered system and the previous record holder, Epsilon Aurigae, shows how much longer one of its eclipses lasts. (Joey Rodriguez / Vanderbilt University)

Πρόκειται για νέο ρεκόρ διάρκειας έκλειψης, αλλά και χρονικού διαστήματος ανάμεσα σε δύο διαδοχικές εκλείψεις.

Astronomer Keivan Stassun directed the study. (Daniel Dubois / Vanderbilt University)

Η ανακάλυψη, που αφορά το ερυθρό γιγάντιο άστρο TYC 2505-672-1 και ένα δεύτερο άστρο-συνοδό, έγινε από αστρονόμους των πανεπιστημίων Χάρβαρντ και Τενεσί και θα δημοσιευθεί στην επιθεώρηση «Astronomical Journal».

This is an artistic rendering of the epsilon Aurigae star system. Artwork by Brian Thieme.

Ο προηγούμενος κάτοχος του ρεκόρ μακρόχρονης έκλειψης ήταν ένα κοντινότερο γιγάντιο άστρο, το Epsilon Aurigae (Έψιλον Ηνιόχου), σε απόσταση 2.200 ετών φωτός από τη Γη, το οποίο εμφανίζει έκλειψη διάρκειας 640 έως 730 ημερών κάθε 27 χρόνια.

Άνθρωπος και Νεάτερνταλ: Το πρώτο σεξ! Oldest known case of Neanderthal-human sex revealed by DNA test

Νέα μελέτη δείχνει ότι τα δύο είδη ήρθαν σε επαφή 50 χιλιάδες έτη νωρίτερα από όσο πιστεύαμε. Over 100,000 years ago, anatomically modern humans ventured out of Africa for the first time (illustrated) and bred with Neanderthals. The finding could rewrite our understanding of how modern humans travelled across the world and came to live in different regions at different times. Credit: IVAN HEREDIA / CSIC

Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι ο σύγχρονος άνθρωπος μετανάστευσε από την Αφρική στην ευρωπαϊκή ήπειρο πριν από περίπου 60 χιλιάδες έτη και συνάντησε τους Νεάντερνταλ με τους οποίους κάποια στιγμή άρχισε να έχει σεξουαλικές επαφές.

Scenario of interbreeding between modern humans and Neanderthals: Neanderthal DNA in present-day humans outside Africa originates from interbreeding that occurred 47,000 - 65,000 years ago (green arrow). Modern human DNA in Neanderthals is likely a consequence of earlier contact between the two groups roughly 100,000 years ago (red arrow). Credit: © Ilan Gronau

Μια νέα μεγάλη γενετική μελέτη έρχεται να ανατρέψει άρδην τα μέχρι τώρα δεδομένα αφού τα αποτελέσματα της δείχνουν ότι οι σεξουαλικές σχέσεις ανθρώπων και Νεάντερταλ ξεκίνησαν τουλάχιστον πριν από 100.000 χρόνια! Αυτό φυσικά σημαίνει ότι η μετανάστευση των προγόνων μας από την Αφρική ξεκίνησε πολύ νωρίτερα από όσο πιστεύαμε.

Η γυναίκα

The excavation of the female Neanderthal’s remains, in the Denisova cave in the Altai Mountains. Photograph: Bence Viola

Η νέα γενετική ανάλυση βασίστηκε σε ίχνη DNA μιας γυναίκας Νεάντερταλ, τα απολιθώματα της οποίας βρέθηκαν σε ένα απομονωμένο σπήλαιο στα όρη Αλτάι της νότιας Σιβηρίας, κοντά στα ρωσο-μογγολικά σύνορα. 

Dorsal view of the Neanderthal woman’s toe bone. Photograph: Bence Viola

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον γενετιστή Σέρτζι Καστελάνο του γερμανικού Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ στη Λειψία, αποκάλυψαν τμήματα ανθρώπινου DNA στο γενετικό υλικό της θηλυκής Νεάντερταλ, η οποία ζούσε πριν από 100.000 χρόνια.

The genome of a 100,000 year old Neanderthal contains modern human DNA, suggesting the two species met and mated much earlier than previously believed. (Reuters)

Τα γονίδια των Νεάντερταλ υπάρχουν σήμερα στο DNA των ανθρώπων και, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, παίζουν ρόλο σε διάφορες παθήσεις (κατάθλιψη, δερματικές αλλεργίες, τάση για θρομβώσεις, εθισμός στη νικοτίνη κ.α.). Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν αν, αντίστροφα, τα ανθρώπινα γονίδια είχαν θετική ή αρνητική επίδραση στους Νεάντερταλ.

The DNA discovery shows that both Neanderthals and modern humans inherited DNA from prehistoric trysts.

Παραμένει άγνωστο σε ποιες περιοχές συναντήθηκαν αρχικά οι πρόγονοί μας και οι Νεάντερταλ, αλλά το πιο πιθανό είναι αυτό να συνέβη εκτός Αφρικής και πιθανώς στη Μέση Ανατολή. Αυτό όμως σημαίνει μπορεί πριν από 50-60 χιλιάδες έτη να υπήρξε μια μαζική μετανάστευση του Homo sapiens από την Αφρική στην Ευρώπη αλλά θα πρέπει να είχαν προηγηθεί άλλες έξοδοι, μάλλον μικρότερων ομάδων, τουλάχιστον πριν από 100.000 χρόνια, αφού τότε -σύμφωνα με τη νέα παλαιογενετική έρευνα- είχαν σίγουρα συμβεί επιμειξίες. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Επιβεβαίωση ότι τα Χόμπιτ της Ινδονησίας ήταν ξεχωριστό είδος. Scientists confirm: Mystery ‘hobbits’ were not human

Μια νέα μελέτη δείχνει ότι ο μικρόσωμος άνθρωπος που ζούσε στο νησί Φλόρες της Ινδονησίας ήταν ξεχωριστό είδος. Homo floresiensis 'were not Homo sapiens' according to researchers. From left, models representing a Flores Man, a Homo Sapiens and a Neanderthal in Lyon, France.  Photo: AP

Τα απολιθώματα ενός μικροσκοπικού ανθρώπου που ζούσε ως και πριν από περίπου 17.000 χρόνια στο νησί Φλόρες της Ινδονησίας προβληματίζουν εδώ και μία δεκαετία τους επιστήμονες. Οι ειδικοί δεν μπορούν να συμφωνήσουν αν το «Χόμπιτ», όπως το έχουν ονομάσει, αποτελεί ένα άγνωστο ως τώρα ανθρώπινο είδος ή αν ήταν απλώς ένας Homo sapiens με σοβαρές παθολογικές διαταραχές. Μια νέα μελέτη στηρίζει την άποψη που έχουν διατυπώσει πολλοί ειδικοί ότι δηλαδή ο Homo floresiensis ήταν ένας ξεχωριστός μικρόσωμος συγγενής μας.

Μικροσκοπικός και μυστηριώδης

A Homo floresiensis' skull, centre, next to that of a homoserectus from Java, left, and a human skull. Photo: AFP

Ο μυστηριώδης Άνθρωπος του Φλόρες ήρθε για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητας όταν ολόκληρο το κρανίο και τμήματα του σκελετού ενός εκπροσώπου του ανασκάφηκαν στο ομώνυμο νησί της Ινδονησίας το 2003 (εκτός από αυτό έχουν βρεθεί επίσης στην περιοχή κατάλοιπα από εννέα σκελετούς - τα ευρήματα πιστεύεται ότι είναι ηλικίας 74.000 - 17.000 ετών). Αρχικά οι επιστήμονες νόμισαν ότι το μικροσκοπικό κρανίο που είχαν μπροστά τους ήταν παιδικό, γρήγορα όμως κατέστη σαφές ότι ήταν γυναικείο και ανήκε σε έναν εξαιρετικά μικρόσωμο άνθρωπο - γι' αυτό και τον ονόμασαν «Χόμπιτ», από τη μικροσκοπική φυλή του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών».

Το πολύ μικρού μεγέθους αυτό ενήλικο κρανίο - το οποίο φιλοξενούσε έναν επίσης πολύ μικρού μεγέθους εγκέφαλο - πυροδότησε διάφορες εικασίες, οδηγώντας σε μια διαμάχη μεταξύ των ειδικών σχετικά με την καταγωγή του «κατόχου» του, ο οποίος συνυπήρξε χρονικά με τον σύγχρονο άνθρωπο.

Μια μερίδα επιστημόνων θεωρεί ότι ο Homo floresiensis, όπως ονομάστηκε, αποτελεί ένα ξεχωριστό είδος το οποίο εξελίχθηκε στο Φλόρες μέσω του νησιωτικού νανισμού - ενός εξελικτικού φαινομένου που κάνει τα είδη που εξελίσσονται σε απομονωμένα νησιά να «μικραίνουν» σε μέγεθος για να προσαρμοστούν στους περιορισμένους πόρους του φυσικού περιβάλλοντός τους. Μια άλλη σχολή ωστόσο υποστηρίζει ότι τα ανθρώπινα κατάλοιπα που έχουν βρεθεί στο νησί ανήκουν σε Homo sapiens οι οποίοι αντιμετώπιζαν κάποια διαταραχή που οδήγησε σε σμίκρυνση του κρανίου τους - ως πιθανές ερμηνείες έχουν προταθεί η μικροκεφαλία, το σύνδρομο Λαρόν και ο ενδημικός υποθυρεοειδισμός (κρετινισμός).

Η ανάλυση σε 3D

Distribution de l'épaisseur crânienne de LB1 en vue de dessus. © Antoine Balzeau-CNRS/MNHN

Μια διεθνής ομάδα ειδικών από το Πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν στη Γερμανία, το Πανεπιστήμιο Στόνι Μπρουκ της Νέας Υόρκης και από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότας στις Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισε να διερευνήσει το ζήτημα διεξοδικά. Στην πιο εκτεταμένη μελέτη που έχει γίνει ως σήμερα, οι ειδικοί εφάρμοσαν την τεχνική της τρισδιάστατης μορφομετρίας για να συγκρίνουν το κρανίο του Φλόρες (γνωστό ως LB1) με πολλά απολιθώματα ανθρώπινων κρανίων, καθώς και με μεγάλο αριθμό κρανίων σύγχρονων ανθρώπων με μικροκεφαλία και άλλες διαταραχές.

Τα αποτελέσματά τους, τα οποία δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση «PLoS OΝΕ», συγκλίνουν υπέρ της θεωρίας που θέλει τον Homo floresiensis να αποτελεί ξεχωριστό ανθρώπινο είδος, αφού οι ομοιότητες που εντόπισαν ανάμεσα στο κρανίο του και στα κρανία των σύγχρονων ανθρώπων με παθολογικές διαταραχές ήταν ελάχιστες και επιφανειακές, ενώ εκείνες με τα απολιθώματα των Homo ήταν περισσότερες και πιο ουσιαστικές.

Η νέα μελέτη

Revision of some internal features of Liang Bua 1 on cranial thickness, internal structure. Photo: Antoine Balzeau-CNRS/MNHN

Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον παλαιοπαθολόγο Αντουάν Μπαλζό του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Γαλλίας μελέτησε υψηλής ανάλυσης εικόνες του κρανίου του Φλόρες και κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα με την τρισδιάστατη ανάλυση. Θεωρούν ότι ο Homo floresiensis δεν έχει σχέση με τον Homo sapiens αλλά αποτελεί ξεχωριστό είδος. «Υπάρχουν πολλές πληροφορίες στα οστά του κρανίου και τα αποτελέσματα της έρευνας που κάναμε δεν δείχνουν ότι το κρανίο του Φλόρες έχει κάποια κοινά χαρακτηριστικά με εκείνα των δικών μας κρανίων» αναφέρει ο Μπαλζό. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Journal of Human Evolution».

Πηγή: hominides.com