Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Τρίτη 24 Μαΐου 2016

Σούπερ ηλιακές καταιγίδες «έφεραν» τη ζωή στη Γη! Sun’s adolescent storms may have been key to life on Earth

Δημιούργησαν γρήγορα ένα φιλικό περιβάλλον για την εμφάνιση των πολύπλοκων μορίων. Four billion years ago, our young Sun aided in creating molecules in Earth’s atmosphere that allowed it to warm up enough to incubate life. Image credit: NASA’s Goddard Space Flight Center/Genna Duberstein

Η αναζήτηση της προέλευση της ζωής στη Γη αποτελεί διαχρονική επιστημονική αναζήτηση με πολλές θεωρίες να έχουν πέσει στο τραπέζι του διαλόγου. Μια νέα μελέτη επιστημόνων της NASA προτείνει μια νέα, ενδιαφέρουσα και σίγουρα απρόσμενη θεωρία για την ύπαρξη της ζωής στον πλανήτη μας. Σύμφωνα με τους ερευνητές το φιλικό για τη ζωή περιβάλλον στη Γη δημιούργησαν έντονες ηλιακές καταιγίδες!

Οι εκρήξεις

Δείτε το εντυπωσιακό βίντεο που έδωσαν στη δημοσιότητα οι ερευνητές. Our suns adolescence was stormy—and new evidence shows that these tempests may have been just the key to seeding life as we know it on Earth. Watch this movie to see how energy from our young sun – 4 billion years ago -- aided in creating molecules in Earth's atmosphere that allowed it to warm up enough to incubate life. Credit: NASA/Goddard/Genna Duberstein

Όταν σχηματίστηκε η Γη πριν από περίπου τέσσερα δισ. έτη ο Ήλιος βρισκόταν και αυτός σε νεαρή ηλικία και είχε πολύ μικρότερη φωτεινότητα από την σημερινή. Αυτό σημαίνει ότι δεν παρείχε την απαραίτητη θερμότητα και ενέργεια στη Γη ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν συνθήκες που να μπορούν να υποστηρίξουν την παρουσία της ζωής. Σύμφωνα όμως με τη νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Geoscience» εκείνη την εποχή το μητρικό μας άστρο συγκλονιζόταν από συνεχείς εκρήξεις, γνωστές ως ηλιακές εκλάμψεις ή ηλιακές καταιγίδες.

Αυτές οι εκρήξεις εκτοξεύουν στο Διάστημα γιγάντιες ποσότητες ακτινοβολίας και φορτισμένων σωματιδίων. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αυτές οι έντονες ηλιακές καταιγίδες όχι μόνο αύξησαν την θερμότητα στη Γη αλλά κυρίως παρείχαν την απαραίτητη ενέργεια ώστε να μετατρέψουν τα απλά μόρια που είχαν δημιουργηθεί στον πλανήτη σε σύνθετα και να κάνουν την εμφάνιση τους τα δομικά για τη ζωή υλικά RNA και DNA.

«Εκείνη την εποχή η Γη δεχόταν μόνο το 70% της ενέργειας του Ηλιου. Αυτό σημαίνει ότι η Γη έπρεπε κανονικά να είναι μια παγωμένη μπάλα. Όμως όλα ευρήματα που έχουμε στη διάθεση μας δείχνουν ότι ο πλανήτης μας ήταν θερμός και υπήρχε νερό σε υγρή μορφή. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που ονομάζουμε Το Παράδοξο του Νεαρού Αχνού Ήλιου. H μελέτη που κάναμε δείχνει ότι ηλιακές καταιγίδες φρόντισαν ώστε η Γη να θερμαίνεται» αναφέρει ο Βλάντιμιρ Εραπέτιαν, ειδικός στην μελέτη του Ήλιου στο Κέντρο Goddard της NASA που ήταν και ο επικεφαλής της μελέτης. Η κατανόηση των συνθηκών που επέτρεψαν την εμφάνιση της ζωής στη Γη μπορεί εκτός των άλλων να αποτελέσουν και οδηγό για την αναζήτηση ζωής σε άλλους πλανήτες.

Το «ρεύμα δακτυλίου» αποκαλύπτεται. Van Allen Probes reveal long-term behavior of Earth's ring current

Νέα ευρήματα για τα παγιδευμένα σωματίδια στη μαγνητόσφαιρα. During periods when there are no geomagnetic storms affecting the area around Earth (left image), high-energy protons (with energy of hundreds of thousands of electronvolts, or keV; shown here in orange) carry a substantial electrical current that encircles the planet, also known as the ring current. During periods when geomagnetic storms affect Earth (right), new low-energy protons (with energy of tens of thousands of electronvolts, or keV; shown here in magenta) enter the near-Earth region, enhancing the pre-existing ring current. Credits: Johns Hopkins APL

Επιστήμονες στις ΗΠΑ, με επικεφαλής μια Ελληνίδα φυσικό, μελέτησαν το λεγόμενο «ρεύμα δακτυλίου» που περιβάλλει τη Γη και ανέτρεψαν τις έως τώρα γνώσεις μας γι' αυτό.

Το ρεύμα

This animated gif shows how particles move through Earth’s radiation belts, the large donuts around Earth. The sphere in the middle shows a cloud of colder material called the plasmasphere. New research shows that the plasmasphere helps keep fast electrons from the radiation belts away from Earth. Credits: NASA/Goddard/Scientific Visualization Studio

Το εν λόγω ηλεκτρικό ρεύμα βρίσκεται σε απόσταση 10.000 έως 60.000 χιλιομέτρων από τη Γη, στις λεγόμενες «ζώνες ακτινοβολίας Βαν Άλεν»,  και αποτελείται από ιόντα που προέρχονται τόσο από τον ηλιακό «άνεμο», όσο και από την ιονόσφαιρα της Γης. Αποτελεί βασικό συστατικό του διαστημικού περιβάλλοντος (ή διαστημικού «καιρού») γύρω από τον πλανήτη μας, το οποίο μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη λειτουργία των δορυφόρων.

Οι γεωφυσικοί πίστευαν έως τώρα ότι το εν λόγω ρεύμα αυξομειώνεται περιοδικά, αλλά τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι αυτό συμβαίνει μόνο με μερικά από τα σωματίδιά του, ενώ άλλα παραμένουν σταθερά. Αυτό συμβαίνει, επειδή τα πρωτόνια υψηλής ενέργειας στο ρεύμα δακτυλίου μεταβάλλονται τελείως διαφορετικά από ό,τι τα πρωτόνια χαμηλής ενέργειας στο ίδιο ρεύμα.

Τα ευρήματα

We study the ring current because, for one thing, it drives a global system of electrical currents both in space and on Earth’s surface, which during intense geomagnetic storms can cause severe damages to our technological systems," said lead author of the study Matina Gkioulidou, a space physicist at the Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory in Laurel, Maryland. “It also modifies the magnetic field in near-Earth space, which in turn controls the motion of the radiation belt particles that surround our planet. That means that understanding the dynamics of the ring current really matters in helping us understand how radiation belts evolve as well.”

Η Ματίνα Γκιουλίδου και οι συνεργάτες της στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς στο Μέριλαντ, μελέτησαν τις παρατηρήσεις των δορυφόρων Βαν Άλεν της NASA. Οι ερευνητές αποκάλυψαν ότι το «ρεύμα δακτυλίου» (ring current), ένα ηλεκτρικό ρεύμα που μεταφέρεται από φορτισμένα σωματίδια (ιόντα) παγιδευμένα στη γήινη μαγνητόσφαιρα, και το οποίο περικυκλώνει τον πλανήτη μας, συμπεριφέρεται με πολύ διαφορετικό τρόπο από ό,τι νόμιζαν ως τώρα οι επιστήμονες.

«Μελετάμε το ρεύμα δακτυλίου, επειδή επηρεάζει ένα παγκόσμιο σύστημα ηλεκτρικών ρευμάτων τόσο στο διάστημα, όσο και στην επιφάνεια της Γης, το οποίο στη διάρκεια έντονων γεωμαγνητικών καταιγίδων μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ζημιές στα τεχνολογικά συστήματά μας», δήλωσε η Γκιουλίδου. «Το ρεύμα δακτυλίου τροποποιεί επίσης το μαγνητικό πεδίο στο διάστημα κοντά στη Γη, το οποίο, με τη σειρά του, ελέγχει την κίνηση των σωματιδίων στις ζώνες ακτινοβολίας που περιβάλλουν τον πλανήτη μας», πρόσθεσε.

Οι δορυφόροι

Graphical rendering of the two Van Allen Probes Credit: JHU/APL, NASA

Οι δύο δορυφόροι της NASA (Van Allen Probes), οι οποίοι εκτοξεύθηκαν το 2012, διαθέτουν όργανα που επιτρέπουν για πρώτη φορά στους επιστήμονες να μελετούν σε βάθος τις δύο ζώνες ακτινοβολίας Βαν Άλεν και να παρακολουθούν συνεχώς το ρεύμα δακτυλίου. Οι «δίδυμοι» αυτοί δορυφόροι, που κινούνται σε ύψος περίπου 600 χιλιομέτρων από τη Γη, κατασκευάσθηκαν και μέχρι σήμερα ελέγχονται από το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, για λογαριασμό της NASA.

Μετά από ένα έτος συλλογής στοιχείων, οι ερευνητές, με επικεφαλής τη Γκιουλίδου κατανόησαν όπως είπε η ίδια, ότι «υπάρχει ένα σημαντικό και μόνιμο ρεύμα δακτυλίου γύρω από τη Γη, ακόμη και όταν δεν υπάρχουν γεωμαγνητικές καταιγίδες, το οποίο (ρεύμα) μεταφέρεται από πρωτόνια υψηλής ενέργειας. Στη διάρκεια των γεωμαγνητικών καταιγίδων, το ρεύμα δακτυλίου ενισχύεται από νέα πρωτόνια χαμηλής ενέργειας, τα οποία εισέρχονται στην κοντινή στη Γη περιοχή του διαστήματος». Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Geophysical Research Letters».

Δευτέρα 23 Μαΐου 2016

Εντοπίστηκε γαλαξίας… Ελντοράντο! Tiny ancient galaxy preserves record of catastrophic event

Είναι γεμάτος χρυσό, σίδηρο και πλατίνα. This is an image of Reticulum II obtained by the Dark Energy Survey, using the Blanco 4-meter telescope at Cerro Tololo Inter-American Observatory. The nine stars described in the paper are circled in red. The insets show the  strong presence of barium, one of the main neutron capture elements the team observed in three stars. Credit: Background image is courtesy of Dark Energy Survey/Fermilab. Foreground image is courtesy of Alexander Ji, Anna Frebel, Anirudh Chiti, and Josh Simon

Ερευνητές του Τμήματος Φυσικής του MIT εντόπισαν σε απόσταση 100 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς ένα γαλαξία που είναι γεμάτος χρυσό, σίδηρο και πλατίνα. Ο γαλαξίας ονομάζεται Reticulum II και είναι ένας σπάνιος τύπος γαλαξία νάνου. Η ανακάλυψη είναι πολύ σημαντική γιατί η προέλευση αυτών των χημικών στοιχείων διχάζει τους επιστήμονες εδώ και δεκαετίες και η μελέτη του γαλαξία και των άστρων του αναμένεται να φωτίσει αυτό το κοσμικό μυστήριο.

Η γρήγορη διαδικασία

A generic illustration of the neutron capture process on an unspecified element. Credit: Courtesy of Carnegie Institution for Science

Έχει διαπιστωθεί ότι τα περισσότερα βαριά στοιχεία δημιουργούνται με διαδοχικές πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης στο εσωτερικό των άστρων. Στο εσωτερικό των περισσότερων άστρων το υδρογόνο «καίγεται» δημιουργώντας πυρήνες ηλίου και απελευθερώνοντας ενέργεια. Καθώς τα καύσιμα των άστρων εξαντλούνται οι διεργασίες στο εσωτερικό τους παράγουν βαρύτερα στοιχεία. Όμως οι διεργασίες αυτές φθάνουν μέχρι την παραγωγή σιδήρου. Περαιτέρω πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης που θα δημιουργούσαν βαρύτερους πυρήνες, δεν ευνοούνται ενεργειακά στο εσωτερικό των περισσότερων άστρων.

Οι βαρύτεροι πυρήνες μπορούν να δημιουργηθούν με δυο τρόπους: την αργή διαδικασία (s-process) που περιλαμβάνει σύλληψη νετρονίων από βαρείς πυρήνες στο εσωτερικό άστρων που βρίσκονται στα τελευταία στάδια της ζωής τους και περιέχουν περιοχές με μικρή πυκνότητα νετρονίων καθώς επίσης και την γρήγορη διαδικασία (r-process), η οποία πραγματοποιείται όταν έχουμε μεγάλες πυκνότητες νετρονίων.

Οι φυσικοί γνωρίζουν ότι η r-διαδικασία είναι υπεύθυνη για την παραγωγή της μεγαλύτερης ποσότητας στοιχείων πολύ βαρύτερων από τον σίδηρο (πυρήνες με μαζικούς αριθμούς Α> 80), όπως του χρυσού. Ωστόσο το ποια αστρικά αντικείμενα μπορούν να φιλοξενήσουν την r-διαδικασία δεν έχει απαντηθεί πλήρως. Η πιο δημοφιλής ιδέα είναι ότι αυτές οι συνθήκες πραγματοποιούνται κατά την διάρκεια της έκρηξης των σουπερνόβα. Ωστόσο εμφανίζονται και εναλλακτικές προτάσεις. Προσομοιώσεις επιστημόνων του Ινστιτούτου Max Planck και του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών έδειξαν ότι η βίαιη συγχώνευση άστρων νετρονίων και η εκτόξευση της ύλης που προκαλείται στη συνέχεια δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες για τον σχηματισμό αυτών των στοιχείων.

Κυριακή 22 Μαΐου 2016

Η μουσική των σωματιδίων που ανιχνεύονται στον LHC. Make music with ATLAS data

Quantizer-infographic-final
Quantizer: Μετατρέπει τα δεδομένα του ATLAS σε μουσική. The newly-launched Quantizer platform transforms ATLAS events into music. Quantizer Infographic by Nicola Quadri/ATLAS Outreach Group.

Το πρόγραμμα Quantizer μεταφράζει τα γεγονότα που συλλέγει ο ανιχνευτής ATLAS σε μελωδίες techno, jazz, pop και rock. Επινοήθηκε από την Juliana Cherston φοιτήτρια στο Media Lab του MIT και υλοποιήθηκε σε συνεργασία με τον Ewan Hill υποψήφιο διδάκτορα από το πανεπιστήμιο της Victoria.

To Quantizer χρησιμοποιεί τα δεδομένα που ανεβάζει στο διαδίκτυο ο ανιχνευτής ATLAS, ταυτόχρονα με την εξέλιξη του πειράματος. Ανάλογα με το είδος των σωματιδίων, την ενέργειά τους, την κατανομή τους στο χώρο κ.ο.κ. τα δεδομένα μετατρέπονται σε μουσικές νότες. Για παράδειγμα οι χαμηλές νότες, που ακούγονται συχνότερα σε σχέση με τις υψηλές, αντιστοιχούν σε σωματίδια με χαμηλότερες ενέργειες.

Tον περασμένο Ιούλιο το Quantizer έδωσε την πρώτη του παράσταση της στο φεστιβάλ Jazz στο Montreux (The Physics of Music and the Music of Physics event).

Εννοείται πως όλα τα παραπάνω δεν έχουν καμία φυσική ή άλλη βαθυστόχαστη σημασία. Η «καλύτερη μουσική» για τα αυτιά των φυσικών είναι τα διαγράμματα που προκύπτουν από την ανάλυση των δεδομένων όπως:

… και όταν εμφανίζονται «καρούμπαλα», όπως αυτό που φαίνεται στην εικόνα, αισθάνονται βασιλιάδες τουλάχιστον για μια νύχτα:


Πηγή: atlas.cern

Παρασκευή 20 Μαΐου 2016

Τα δέντρα κοιμούνται το βράδυ. Trees seen resting branches while ‘asleep’ for the first time

Μελέτη έδειξε ότι κατά τη διάρκεια της νύχτας τα κλαδιά τους χαλαρώνουν και πέφτουν ελαφρώς, ενώ ανεβαίνουν και πάλι με την ανατολή του ήλιου. Most living organisms adapt their behavior to the rhythm of day and night. Now, using laser scanners, scientists are studying the day-night rhythm of trees. As it turns out, trees go to sleep too. Time to rest your weary branches. Dmitry Savin/Getty

O νυχτερινός ύπνος δεν αποτελεί προνόμιο μόνο του ζωικού βασιλείου. Μελέτη ερευνητών από την Αυστρία, την Φινλανδία και την Ουγγαρία έδειξε ότι ακόμα και τα δέντρα «κοιμούνται» κατά τις ώρες της συσκότισης.

The researchers used lasers to monitor specific points on the trees through the day and night in a variety of different weather conditions. The trees were shown to droop their branches by up to 4 inches during the night before raising them again in the morning.

Με τη βοήθεια σαρωτών λέιζερ, οι επιστήμονες μελέτησαν τις κινήσεις μεγάλων δέντρων με «ανάστημα» πάνω από 15 μέτρα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Είδαν λοιπόν, ότι μόλις πέσει το σκοτάδι χαλαρώνουν τα κλαδιά τους, ενώ τα επαναφέρουν στην αρχική τους θέση μόλις ο ήλιος σκαρφαλώσει στον ουρανό.

Όνειρα γλυκά δάσος

Αριστερά, το δέντρο κατά την διάρκεια της νύχτας και δεξιά το ίδιο δέντρο κατά την διάρκεια της μέρας. At night (left) tree branches droop more than during the day (right). Credit: Image courtesy of Vienna University of Technology, TU Vienna

Μελετώντας το μοτίβο του «ύπνου» τους είδαν ότι τα κλαδιά των δέντρων κατά τη διάρκεια της νύχτας πέφτουν κατά 10 εκατοστά. Προκειμένου να αποκλείσουν την επίδραση των καιρικών συνθηκών και της περιοχής όπου βρίσκονταν τα δέντρα (υψόμετρο κτλ.), οι μετρήσεις έγιναν σε δέντρα της Αυστρίας της Φινλανδίας. Και οι δυο δοκιμές πραγματοποιήθηκαν υπό άρτιες καιρικές συνθήκες, χωρίς ανέμους ή υγρασία.

Το animation δείχνει τον τρόπο με τον οποίο χαλαρώνουν τα κλαδιά του δέντρου κατά τη νυχτερινή συσκότιση. The animation above shows how trees relax their branches during the hours of darkness (credit: Eetu Puttonen/Finnish Geospatial Research Institute/National Land Survey of Finland).

Παρατηρήθηκε ότι η πτώση των κλαδιών γινόταν σταδιακά, αγγίζοντας το κατώτερο σημείο περίπου δύο ώρες πριν από την ανατολή του ήλιου, ενώ επανέρχονταν στην αρχική τους θέση μέσα στο πρώτο δίωρο από την διάχυση του ηλιακού φωτός.

The animation above shows how the position of the tree changed from evening until morning. The tree appears to relax (credit: Eetu Puttonen/Finnish Geospatial Research Institute/National Land Survey of Finland).

Με τη βοήθεια σαρωτών λέιζερ, οι επιστήμονες μελέτησαν τις κινήσεις μεγάλων δέντρων με «ανάστημα» πάνω από 15 μέτρα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Είδαν λοιπόν, ότι μόλις πέσει το σκοτάδι χαλαρώνουν τα κλαδιά τους, ενώ τα επαναφέρουν στην αρχική τους θέση μόλις ο ήλιος σκαρφαλώσει στον ουρανό.

Με τις μαύρες κουκίδες φαίνεται η θέση των κλαδιών στο τέλος της μέρας, ενώ με τις κόκκινες η θέση τους νωρίς το πρωί. The trees were monitored at the end of the day (see black dots) and early in the morning (see red dots) in Finland and Austria using infrared light.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η πτώση των κλαδιών ενδεχομένως να οφείλεται στην πτώση της εσωτερικής πίεσης στα φυτικά κύτταρα των δέντρων, γεγονός που συνδέεται με την διαδικασία της φωτοσύνθεσης. Κατά την διάρκεια της νύχτας, η φωτοσύνθεση σταματάει με αποτέλεσμα να μειώνεται η παραγωγή σακχάρων στα κύτταρα και μαζί και η πίεση.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ακόμα, ότι η όλη διαδικασία ενδεχομένως να επιτρέπει στα δέντρα να «ξεκουραστούν» και να επαναφέρουν τα επίπεδα της ενέργειάς τους έπειτα από το κυνήγι του ήλιου κατά τη διάρκεια της μέρας. Μέχρι στιγμής, αναφέρουν, ο μηχανισμός αφύπνισης των δέντρων δεν είναι ξεκάθαρος: θα μπορούσε να οφείλεται π.χ. στο σκαρφάλωμα του ήλιου στον ουρανό, ή στο εσωτερικό τους «ρολόι».

«Η κίνηση των φυτών και των δέντρων συνδέεται πάντα με τα επίπεδα του νερού στα κύτταρα, τα οποία επηρεάζονται από το ηλιακό φως κατά την διαδικασία της φωτοσύνθεσης» αναφέρει ο Αντράς Ζλίνσκι από την Ουγγρική Ακαδημία Επιστημών. Όπως εξηγεί ο ίδιος, οι μετρήσεις ως προς τις αλλαγές της θέσης ενός φυτού ακόμα και αν πρόκειται για ένα μικρό βότανο αποτελούν ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση καθώς η φωτογραφία, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί το ορατό φως γεγονός που επηρεάζει το μοτίβο «ύπνου» τους. Για τον λόγο αυτόν και προκειμένου να περιορίσουν την ενόχληση των δέντρων όσο το δυνατόν περισσότερο, οι ειδικοί κατέληξαν στην επιλογή σαρωτών λέιζερ/υπερύθρων.

«Πιστεύουμε ότι η σάρωση λέιζερ θα μας επιτρέψει να μελετήσουμε και να κατανοήσουμε καλύτερα τα μοτίβα ύπνου των φυτών και των δέντρων αλλά και να επεκτείνουμε το εύρος των περιοχών που μελετάμε κάθε φορά με αποτέλεσμα να μπορέσουμε να παρακολουθήσουμε τι συμβαίνει π.χ. σε ένα ολόκληρο δάσος» εξηγεί από την πλευρά του ο δρ Νόρμπερτ Πφάιφερ από το Πολυτεχνείο της Βιέννης (TU Wien), που επίσης συμμετείχε στη μελέτη.

Πηγή: Eetu Puttonen, Christian Briese, Gottfried Mandlburger, Martin Wieser, Martin Pfennigbauer, András Zlinszky, Norbert Pfeifer. Quantification of Overnight Movement of Birch (Betula pendula) Branches and Foliage with Short Interval Terrestrial Laser ScanningFrontiers in Plant Science, 2016; 7 DOI: 10.3389/fpls.2016.00222

«Γιγάντια τσουνάμι» σημάδεψαν τον νεαρό Άρη. Mega-Tsunamis Resurfaced Shorelines of Early Mars’ Ocean, Researchers Say

Τα κύματα ενός χαμένου ωκεανού δημιούργησαν τις ρυτίδες του κόκκινου πλανήτη. Massive meteorite impacts triggered two mega-tsunamis in the early Martian ocean 3.4 billion years ago, according to scientists writing in the journal Scientific Reports, and these enormous waves forever scarred the Martian landscape.The young Mars would have had enough water to cover its entire surface in a liquid layer about 140 m deep, but it is more likely that the liquid would have pooled to form an ocean occupying almost half of Mars’s northern hemisphere, and in some regions reaching depths greater than 1.6 km. Image credit: M. Kornmesser / ESO / N. Risinger, skysurvey.org.

Διαβάζοντας προσεκτικά το αφυδατωμένο πρόσωπο του Άρη, αμερικανοί πλανητολόγοι υποστηρίζουν ότι διέκριναν ρυτίδες που σχηματίστηκαν από γιγάντια τσουνάμι στις ακτές ενός αρχαίου, χαμένου πια ωκεανού.

«Φανταστείτε  ένα γιγάντιο κόκκινο κύμα να έρχεται προς το μέρος σας, με ύψος μέχρι 120 μέτρα» σχολιάζει στο Nature ο Αλέξις Ροντρίγκεζ, ερευνητής του Ινστιτούτου Πλανητικής Επιστήμης στο Τούσον της Αριζόνα.

Πολυάριθμες προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι στα αρχικά στάδια της ζωής του ο Άρης πρέπει να ήταν ένας φιλόξενος υγρός κόσμος με λίμνες και θάλασσες.

From the shoreline of an ancient Martian ocean (top), tsunamis may have washed ashore two separate times, leaving behind piles of rocks and debris (brown, bottom images). Credit: Alexis Rodriguez

Πιο αμφιλεγόμενη παραμένει ωστόσο η θεωρία ότι το βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη καλυπτόταν από έναν ωκεανό. Ορισμένοι πλανητολόγοι διακρίνουν ίχνη μιας αρχαίας ακτής, η οποία όμως δεν είναι συνεχής όπως θα περίμενε κανείς.

Τα νέα ευρήματα

Ο σκουρόχρωμος σχηματισμός στο κέντρο της εικόνας είναι γεμάτος κομμάτια πάγου που θα μπορούσε να είχε αφήσει πίσω του ένα τσουνάμι. A 250-kilometre- long lobe of dark material might be the remnants of a tsunami that hit when Mars’ climate was cold enough to freeze the water into an ice-rich slush that crept across the landscape. Credit: Alexis Rodriguez

Η τελευταία μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο Scientific Reports έρχεται να ενισχύσει τη θεωρία ότι μεγάλα τμήματα της ωκεάνιας ακτής διαβρώθηκαν από τσουνάμι, τα οποία προκλήθηκαν από την πρόσκρουση αστεροειδών μέσα στο νερό.

Τα χτυπήματα αστεροειδών πρέπει να ήταν συχνά πριν από 3,4 δισεκατομμύρια χρόνια, την εποχή κατά την οποία χρονολογούνται τα νέα ευρήματα.

Regional view of sections of circum-Chryse highland-lowland boundary region made up of Chryse and Acidalia Planitiae lowlands and Tempe, Xanthe, and Arabia Terrae highlands. The boundary is breached by the planet’s largest outflow channels (blue arrows). The red and black lines trace the margins of the two documented tsunami events. Image credit: J. Alexis P. Rodriguez et al.

Η ομάδα του δρ Ροντρίγκεζ εστιάζει στα υψίπεδα του Arabia Terra, των οποίων οι πρόποδες δεν αποκλείονταν να βρέχονταν κάποτε από τον ωκεανό. Σε δορυφορικές εικόνες διακρίνεται ένας σχηματισμός αποτελούμενους από σκοτεινούς λοβούς που θα έφταναν κάποτε πιο βαθιά στην ενδοχώρα από ό,τι η αρχική ακτή.

Το σενάριο που προτείνουν οι ερευνητές είναι ότι ο σχηματισμός δημιουργήθηκε από δύο διαδοχικά τσουνάμι. Στο πρώτο επεισόδιο, το νερό έσπρωξε βράχους των δέκα μέτρων βαθιά μέσα στην ακτή, και στη συνέχεια υποχώρησε πίσω στον ωκεανό.

Η κατάσταση παρέμεινε ήσυχη για εκατομμύρια χρόνια, μέχρι που το κλίμα έγινε σημαντικά πιο ψυχρό. Όταν χτύπησε ο δεύτερος αστεροειδής, η επιφάνεια του ωκεανού είχε πια παγώσει, και το τσουνάμι ήταν ουσιαστικά ένα γιγάντιο κύμα από κομμάτια πάγου. Το κύμα στερεοποιήθηκε πριν προλάβει να υποχωρήσει στον ωκεανό και μετατράπηκε σε παγωμένα συντρίμμια που παραμένουν στην ίδια θέση μέχρι σήμερα.

Μένει να φανεί αν το σενάριο που προτείνει η μελέτη θα πείσει τους πλανητολόγους για τον χαμένο βόρειο ωκεανό του Άρη.

Στο μεταξύ, ο Ροντρίγκεζ θα αναζητήσει ενδείξεις τσουνάμι και σε άλλες περιοχές του πλανήτη, και θα αναζητήσει κρατήρες που μπορεί να παγίδευσαν το νερό στις ακτές και ενδεχομένως να προσέφεραν ένα φιλόξενο περιβάλλον για την εξέλιξη μικροβιακής ζωής.

Πέμπτη 19 Μαΐου 2016

Δύο άγνωστοι δεινόσαυροι «τανκ». New horned dinosaur species with 'spiked shield' identified

Διέθεταν εντυπωσιακή «πανοπλία» με μεγάλα κέρατα. Artist illustration by Mike Skrepnick of Spiclypeus shipporum, a newly described genus and species of horned dinosaur. Here, the dinosaur roams across a floodplain 76 million years ago. The fossil was discovered in 2005 in the Judith River Formation in Montana. Credit: Mike Skrepnick

Δύο άγνωστα είδη δεινοσαύρων ανακάλυψαν οι παλαιοντολόγοι σε περιοχή της πολιτείας της Μοντάνα. Πρόκειται για δύο εντυπωσιακούς στην όψη δεινοσαύρους που ήταν καλυμμένοι με αιχμηρές ακίδες, εξογκώματα και εντυπωσιακά μετωπιαία κέρατα.

Μοναδικοί

Καλλιτεχνική απεικόνιση του M.cronusi η όψη του οποίου ήταν πραγματικά εντυπωσιακή. Credit: (PatO'Connor/Ohio University)

Το ένα είδος ονομάστηκε Machairoceraptors cronusi και το άλλο Spiclypeus shipporum. Ήταν δύο φυτοφάγα είδη που ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τον πολύ γνωστό Τρικεράπτωψ, τους Κερατοψείδες. Ο M. Cronusi ζούσε πριν από περίπου 77 εκ. έτη και έφτανε σε μήκος τα οκτώ μέτρα.

Meet Judith—a new species of horned dinosaur nicknamed for the Judith River Formation in Montana, U.S.A., where it was discovered. Judith was scientifically described and named Spiclypeus shipporum by museum palaeontologist Jordan Mallon. See an impressive skull reconstruction and the upper part of the dino’s front limb (humerus) that bears signs of a grave infection. Canadian Museum of Nature — http://nature.ca

Ο S.shipporum ζούσε πριν από περίπου 76 εκ. έτη και έφτανε σε μήκος τα 4.5 μέτρα.

A cast of the reconstructed skull of Spiclypeus shipporum shows the sideways-oriented horns and the spikes on its neck frill. 3D rendering by Hyperflow Studios. Skull reconstruction by Black Hills Institute.

Το στόμα τους έμοιαζε με ράμφος παπαγάλου και σύμφωνα με τους ειδικούς ήταν κατασκευασμένο έτσι ώστε να μπορεί να ξεριζώνει και να τρώει θάμνους και φυτά χαμηλής βλάστησης.

Dr. Jordan Mallon with the reconstructed skull of Spiclypeus shipporum, a newly described genus and species of horned dinosaur. The fossil comes from the Judith River Formation in Montana and dates to about 76 million years ago. Credit: Martin Lipman © Canadian Museum of Nature

«Πιστεύουμε ότι τα κέρατα δεν αποτελούσαν εργαλεία άμυνας ή επίθεσης αλλά αποτελούσαν είτε όργανα αναγνώρισης και ταυτοποίησης του είδους είτε όργανα επίδειξης και προσέλκυσης του αντίθετου φύλλου» αναφέρει ο Τζόρνταν Μάλον, παλαιοντολόγος Καναδικού Μουσείου Φύσης στην Οτάβα. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PLoS ONE».