Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Δευτέρα 22 Μαΐου 2017

Το σημάδι "ΧΡ" που είδε ο Μέγας Κωνσταντίνος και η ευθυγράμμιση των πλανητών Άρη, Κρόνου, Δία και Αφροδίτης

Giulio Romano, Giovanni Francesco Penni and Raffaellino del Colle (Κύκλος του Ραφαήλ), Το Όραμα του σταυρού (λεπτομέρεια), 1520–24

Το μεγαλύτερο πολιτικό γεγονός στη χριστιανική ιστορία είναι ο προσηλυτισμός του Κωνσταντίνου, του πρώτου αυτοκράτορα που όχι μόνο δεν έδιωξε τους Χριστιανούς, αλλά υποστήριξε θερμά την Εκκλησία, μετατρέποντάς την σε έναν πάμπλουτο και πανίσχυρο θεσμό. Οι ρίζες της συμπάθειας του Κωνσταντίνου προς τη νέα θρησκεία είναι αδιευκρίνιστες….

Τζούλιο Ρομάνο, Η Μάχη του Κωνσταντίνου εναντίον του Μαξεντίου, 1520–24

….το 312 μ.Χ., στη μάχη με τον Μαξέντιο (Γιός του Μαξιμιανού, τον οποίο ο Κωνσταντίνος σκότωσε ή ανάγκασε να αυτοκτονήσει το Μάιο του 311) στη Μουλβία γέφυρα (σημερινό Ponte Molle) δυο χιλιόμετρα έξω από τη Ρώμη, είδε το μονόγραμμα «ΧΡ» με την επιγραφή «Εν τούτω Νίκα», όπως μαρτυρεί ο Ευσέβιος, υποστηρίζοντας πως του το είπε ο ίδιος ο αυτοκράτορας.

Το σχήμα «ΧΡ» της συνόδου των πλανητών που είδε ο Κωνσταντίνος.

Ο Κωνσταντίνος δεν μιλούσε Ελληνικά. Η λατινική έκφραση είναι «in hoc signo vinces». O Ευσέβιος παραδίδει πως ο Κωνσταντίνος είδε το «ΧΡ» μέρα, στον Ήλιο, δυο βδομάδες πριν από τη μάχη, ενώ ο Λακτάνιος πως το είδε στον ύπνο του την προηγούμενη νύχτα. Ο Ευσέβιος δεν ανέφερε τίποτε γι’ αυτό στην Εκκλησιαστική Ιστορία του, αλλά στον Βίο του Μακαρίου Κωνσταντίνου, που έγραψε είκοσι πέντε χρόνια μετά την νίκη του Κωνσταντίνου επί του Μαξέντιου.

Σχηματική αναπαράσταση του συμβόλου που είδε ο Κωνσταντίνος στον ουρανό και το τριακοστό έκτο γράμμα του αρμενικού αλφάβητου.

Μια από τις μεγαλύτερες δυσκολίες αποκρυπτογράφησης είναι ότι το μονόγραμμα «ΧΡ» δεν ήταν καθόλου διαδεδομένο σύμβολο και δεν βρέθηκε σε κανένα χριστιανικό συμβολισμό μέχρι τότε. Αντίθετα μ’ αυτό οι Παγανιστές σημείωναν ένα «καλό» ή ωφέλιμο» απόσπασμα κειμένου, υπονοώντας τη λέξη χρηστόν. Εντούτοις το «ΧΡ» αποτελεί το τριακοστό έκτο και τελευταίο γράμμα του αρμενικού αλφάβητου … υποδηλώνοντας ότι ο Χριστός είναι το Α και το Ω. Το εν λόγω μονόγραμμα εμφανίστηκε στην αυτοκρατορική περικεφαλαία την άνοιξη του 315, τρία χρόνια μετά το όραμα. Προσωπικά δεν αποκλείω τη διττή έννοια ή χρήση του για κάποιο διάστημα, μέχρις ότου επικράτησε η χριστιανική…..

….Κατά μια ενδιαφέρουσα εκδοχή, αυτό που είδε ο Κωνσταντίνος στον ουρανό, ήταν μια πολύ δυσοίωνη σύνοδος των πλανητών Άρη, Κρόνου, Δία και Αφροδίτης, στους αστερισμούς του Αιγόκερου και του Τοξότη. Για να αποφύγει τα δυσάρεστα συναισθήματα που προκλήθηκαν στο στρατό, μετέτρεψε το σύμβολο σε θετική δύναμη.…

Circle of Raphael, The Vision of the Cross, 1520–24. Fresco, Apostolic Palace, Vatican City.

….Η επακόλουθη νίκη του Κωνσταντίνου δικαιολογεί την μεταστροφή του στο χριστιανικό Θεό, ο οποίος έγινε προστάτης του. Επειδή ήταν αγράμματος και προληπτικός, μετά τη νίκη του πίστεψε ακράδαντα πως τελούσε υπό την εύνοια και την προστασία του χριστιανικού Θεού.

Άλως γύρω από τον Ήλιο.

Τελειώνοντας με το όραμα που είδε ο Κωνσταντίνος, θα αναφέρουμε και την άποψη του Τζόουνς, ο οποίος εκφράζει την πιθανότητα αυτό να ήταν μια σπάνια αλλά επιστημονικά εξακριβωμένη μορφή του φαινομένου «άλως».

Αυτό είναι ανάλογο με το ουράνιο τόξο και, όπως εκείνο, τυπικό και παροδικό. Δημιουργείται όταν οι ηλιακές ακτίνες προσπίπτουν όχι σε σταγόνες βροχής, αλλά σε παγοκρυστάλλους. Συνήθως έχει τη μορφή παρήλιου ή φωτεινών δακτυλίων που περιβάλλουν τον ήλιο, αλλά έχει παρατηρηθεί επιστημονικά σε μερικές περιπτώσεις ο σχηματισμός ενός φωτεινού σταυρού που έχει τον Ήλιο στο κέντρο του….

Δημήτρης Δ. Κοργιανίτης, «Το λυκόφως των θεών», εκδόσεις Αρχέτυπο.

Πηγή: physicsgg

Σάββατο 20 Μαΐου 2017

Εξωπλανήτης του κοντινού άστρου Trappist-1 μπορεί να έχει ατμόσφαιρα εδώ και δισ. χρόνια (άρα και ζωή). Atmosphere discovery makes Trappist-1 exoplanet priority in hunt for alien life

An atmosphere that could have enveloped it for billions of years and possible liquid water make planet most likely home for life, say scientists. An artist’s impression the surface of Trappist-1f. Astronomers originally thought this might be the most habitable planet, but its neighbour, Trappist-1g, appears to be the most likely home for life. Illustration: Nasa/JPL-Caltech/T. Pyle (IPAC) / HANDOUT/EPA

Ορισμένοι -ιδίως ο ένας- από τους επτά «γήινους» εξωπλανήτες, που περιφέρονται γύρω από το κοντινό άστρο Trappist-1 και οι οποίοι ανακαλύφθηκαν φέτος τον Φεβρουάριο, είναι πιθανό να διαθέτουν ατμόσφαιρα εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις, που βασίζονται σε προσομοιώσεις σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Αν αυτό όντως συμβαίνει -και προς το παρόν οι επιστήμονες δεν έχουν τρόπο να το επιβεβαιώσουν- τότε αυξάνει η πιθανότητα να έχει αναπτυχθεί κάποια μορφή ζωής όλο αυτό το διάστημα που οι συνθήκες ευνοούν κάτι τέτοιο.

The Astronomers have used computer models to determine whether the seven Trappist-1 exoplanets could have long-lived atmospheres, thought to be a requirement for complex life. Illustration: NASA/PA

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Τσουανφέι Ντονγκ του Πανεπιστημίου Πρίνστον και της NASA, εκτιμούν ότι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, οι εξωτερικοί πλανήτες του συστήματος -που είναι μακρύτερα από το άστρο τους και τον καταστροφικό για την ατμόσφαιρα ηλιακό «άνεμό» του- είναι ικανοί να έχουν διατηρήσει την ατμόσφαιρά τους επί δισεκατομμύρια χρόνια, πράγμα που τους καθιστά δυνητικά κατοικήσιμους.



Τι υπήρχε πριν από την Μεγάλη Έκρηξη; What Was Before the Big Bang?

Tι υπήρχε πριν από την Μεγάλη Έκρηξη; Πρόκειται για μια από τις πιο συνήθεις ερωτήσεις που δέχεται ένας κοσμολόγος. Πολλοί λένε πως το ερώτημα αυτό στερείται νοήματος, κάποιοι πιο τολμηροί επιχειρούν να δώσουν πιθανές απαντήσεις, αλλά προς το παρόν το μόνο σίγουρο είναι πως κανείς δεν γνωρίζει την σωστή απάντηση (ή την σωστή ερώτηση;). Ο  Sean Carroll, καθηγητής φυσικής στο CalTech, μας εξηγεί πως έχουν τα πράγματα μέσα σε 2,5 λεπτά:

"What was before the Big Bang?". This is probably one of the most commonly asked questions I get as an astronomer, so check out what a true expert on the subject thinks about this question in just under 3 minutes!

Είναι το Σύμπαν Ευκλείδειο; Ποιόν ρόλο παίζει η Γεωμετρία και οι διαστάσεις της στην συγκρότηση των νέων ιδεών περί σύμπαντος; Είναι η Μεγάλη Έκρηξη η αρχή του Σύμπαντος; Υπάρχει μετρούμενος χρόνος μέσα στο Σύμπαν και ποια είναι η πρακτική σημασία των χρονικών μετρήσεων; Τι υπάρχει πριν και μετά την Μεγάλη Έκρηξη; Τι υπήρχε πριν την δημιουργία του σύμπαντος; Υπάρχει θεωρία και πειραματική επιβεβαίωση της ύπαρξης προγενέστερων της ΜΕ περιόδων; Με ποιον τρόπο η γνώση όλων των προηγούμενων μπορεί να μεταβάλλει τις απόψεις μας για την φύση του Κόσμου και του Ανθρώπου;

Η απάντηση (θεωρητική και πειραματική) σε όλα τα προηγούμενα ερωτήματα δημιουργεί την νέα επιστημονική αντίληψη ότι, μέσω των αισθήσεών μας, και όλων των αστρονομικών ενισχυτικών μηχανημάτων μας, δεν σχηματίζουμε μία εικόνα για το πώς είναι στην πραγματικότητα το Σύμπαν, αλλά μία εικόνα του πώς οι ανθρώπινες ατελείς αισθήσεις μας έχουν την ικανότητα να το αντιλαμβάνονται.

Το Πριν και το Μετά της Μεγάλης Έκρηξης. Ομιλία στο πλαίσιο των εκδηλώσεων: "ΒΡΑΔΙΕΣ ΚΟΙΝΟΥ – ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ" που διοργανώνει το Γεροσταθοπούλειο Πανεπιστημιακό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Ομιλητής: Μάνος Δανέζης, Επίκουρος Καθηγητής Παρατηρησιακής Αστροφυσικής του ΕΚΠΑ.

Πηγή: physicsgg

Παρασκευή 19 Μαΐου 2017

Η Κίνα πανηγυρίζει για την εξόρυξη «εύφλεκτου πάγου» από τον βυθό. Energy Breakthrough? China Has Successfully Mined ‘Fire Ice’ From The Sea

Ανακοίνωσε ότι παρήγαγε φυσικό αέριο από «υδρίτη μεθανίου», υλικό που υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες στον βυθό. In this May 16, 2017 photo released by China's Xinhua News Agency, gas flare out from a drilling platform that extracted natural gas from combustible ice trapped under the seafloor of the South China Sea. Commercial development of the globe's vast reserves of a frozen fossil fuel known as combustible ice has moved closer to reality after Japan and China successfully extracted the material from the seafloor. (Liang Xu/Xinhua via AP)

Σε μια εξέλιξη που ίσως σηματοδοτεί στροφή σε μια νέα πηγή ενέργειας, η Κίνα ανακοίνωσε ότι κατάφερε να παραγάγει φυσικό αέριο από «υδρίτη μεθανίου», ένα εύφλεκτο υλικό που μοιάζει με πάγο και υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες στον βυθό των ωκεανών.

Το εξωτικό αυτό υλικό, το οποίο σχηματίζεται σε συνθήκες χαμηλής θερμοκρασίας και υψηλής πίεσης, αποτελείται από μόρια μεθανίου -του βασικού συστατικού του φυσικού αερίου- εγκλωβισμένα ανάμεσα σε μόρια νερού που σχηματίζουν μια κρυσταλλική δομή σαν πάγο.

(Left) Methane hydrate consists of a cage of water molecules trapping a methane molecule within. Credit: Slim Films for Suess et al., Scientific American, Nov. 1999, pp. 76-83. (Right) When methane hydrate is brought to the surface, the methane can be burnt off. Credit: Gary Klinkhammer, OSU-COAS

Παρόλο που περιέχει μεγάλες ποσότητες νερού, ο υδρίτης είναι εύφλεκτος. Και όταν ανέβει η θερμοκρασία ή μειωθεί η πίεση, ο «πάγος» μετατρέπεται σε υγρό νερό και αέριο μεθάνιο.

Η ενεργειακή πυκνότητα αυτού του υλικού είναι μεγάλη, καθώς ένα κυβικό μέτρο υδρίτη δίνει γύρω στα 160 κυβικά μέτρα αερίου.

Μεγάλα κοιτάσματα υπάρχουν σε μικρό βάθος κάτω από τον ωκεάνιο πυθμένα, ιδίως κοντά στις ηπειρωτικές υφαλοκρηπίδες, ωστόσο η αξιοποίησή τους είναι εξαιρετικά δύσκολη.

In this May 16, 2017 photo released by China's Xinhua News Agency, gas flare out from a drilling platform that extracted natural gas from combustible ice trapped under the seafloor of the South China Sea. Commercial development of the globe's vast reserves of a frozen fossil fuel known as combustible ice has moved closer to reality after Japan and China successfully extracted the material from the seafloor. (Liang Xu/Xinhua via AP)

Όπως ανακοίνωσε την Πέμπτη η κινεζική Γεωγραφική Υπηρεσία, στη διάρκεια δοκιμών που πραγματοποιούνται αυτήν την εβδομάδα συλλέγονται γύρω στα 16.000 κυβικά μέτρα σχεδόν καθαρού μεθανίου.

In this May 16, 2017 photo released by China's Xinhua News Agency, workers celebrate the successful trial extraction of natural gas from combustible ice trapped under the seafloor on a drilling platform on the South China Sea. Commercial development of the globe's vast reserves of a frozen fossil fuel known as combustible ice has moved closer to reality after Japan and China successfully extracted the material from the seafloor. Flags read " China Land Resource Bureau," right, and "Guangzhou Ocean Resource Bureau." (Liang Xu/Xinhua via AP)

Οι δοκιμές διεξάγονται στη Νότιο Σινική Θάλασσα, ανάμεσα στην Κίνα, το Βιετνάμ και τις Φιλιππίνες, στην οποία η Κίνα αξιώνει κυριαρχικά δικαιώματα.

Πρωτοπόρος στις προσπάθειες αξιοποίησης του υδρίτη είναι η φτωχή σε φυσικούς πόρους Ιαπωνία, η οποία κατάφερε πρώτη το 2007 να απομονώσει μεθάνιο από υδρίτη.

Την περασμένη εβδομάδα, επισημαίνει το OilPrice.com, το ιαπωνικό υπουργείο Οικονομίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας ανακοίνωσε την επιτυχή ολοκλήρωση δοκιμών σε δύο υπεράκτιες τοποθεσίες.

Ανάλογα ερευνητικά προγράμματα, τα οποία όμως εστιάζονται στον υδρίτη που υπάρχει στα παγωμένα εδάφη της Αρκτικής, υλοποιούν επίσης οι ΗΠΑ και ο Καναδάς.

Σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας, υπάρχουν διάφορες εκτιμήσεις για τα αποθέματα υδρίτη σε όλο τον κόσμο, ωστόσο το ενεργειακό τους περιεχόμενο «είναι τεράστιο, υπερβαίνοντας πιθανώς το ενεργειακό περιεχόμενο όλων των άλλων ορυκτών καυσίμων μαζί».

Το 2007 είχε ανακοινωθεί η ανακάλυψη υδρίτη μεθανίου και στην Ελλάδα, κοντά σε υποθαλάσσια οροσειρά κοντά στο Καστελόριζο.




Τα πανίσχυρα σαγόνια του T.rex. Secrets behind T. rex's bone crushing bites: T. rex could crush with 8,000 pound bite forces

Ο τρομερός Tyrannosaurus rex θρυμμάτιζε κόκαλα δαγκώνοντας με δύναμη ίση με τριών αυτοκινήτων ενώ τα δόντια του ασκούσαν πιέσεις ρεκόρ. The giant Tyrannosaurus rex pulverized bones by biting down with forces equaling the weight of three small cars while simultaneously generating world record tooth pressures, according to a new study. Tyrannosaurus rex model. Credit: © Sergio Martínez / Fotolia

Ο βασιλιάς των δεινοσαύρων είναι ένας από τους μεγαλύτερους θηρευτές που έζησαν επάνω στη Γη και, όπως όλα δείχνουν, δεν φέρει τυχαία αυτόν τον τίτλο. Όπως αποκαλύπτει νέα μελέτη, ο Tyrannosaurus rex είχε ικανότητες που ξεπερνούν κάθε ρεκόρ. Μπορούσε να κάνει θρύψαλα τα οστά των θυμάτων του δαγκώνοντάς τα με δύναμη ίση με το βάρος τριών μικρών αυτοκινήτων ενώ παράλληλα τα δόντια του ασκούσαν τρομακτικές πιέσεις που ξεπερνούσαν τους 195 τόνους.

Ικανότητες θηλαστικού

TyrannosaurusRexJaw
The original skull of a Tyrannosaurus rex skeleton is shown at the Natural History Museum in Berlin, Dec. 16, 2015. The approximately 70 million year-old fossil was found in Montana in 2012. Photo: Reuters/Pawel Kopczynski

Σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία δημοσιεύηκε στην επιθεώρηση «Scientific Reports», ο Tyrannosaurus rex είχε την ικανότητα της ακραίας οστεοφαγίας, την οποία σήμερα συναντάμε σε σαρκοβόρα θηλαστικά όπως οι λύκοι και οι ύαινες αλλά όχι σε ερπετά, των οποίων τα δόντια δεν τους επιτρέπουν να μασούν οστά. Ο Γκρέγκροι Έρικσον, καθηγητής Βιολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Φλόριδας, και ο Πολ Ζινιάκ, επίκουρος καθηγητής Ανατομίας και Παλαιοντολογίας Σπονδυλωτών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα, έκαναν εκτεταμένες έρευνες, δοκιμές και προσομοιώσεις προκειμένου να εξηγήσουν πώς ο θηριόποδος δεινόσαυρος κατόρθωνε να θρυμματίζει τα οστά των θηραμάτων του ώστε να εκμεταλλεύεται στο έπακρο τα θρεπτικά συστατικά τους. 

Όπως αναφέρουν, ο T.rex μπορούσε να μασήσει με δύναμη σχεδόν 3.62 τόνων – υπερδιπλάσια από αυτή με την οποία μπορούν να δαγκώσουν οι μεγαλύτεροι σύγχρονοι κροκόδειλοι οι οποίοι είναι σήμερα οι «πρωταθλητές» στον συγκεκριμένο τομέα – ενώ τα μακριά, κωνικά δόντια του ασκούσαν τρομακτικές πιέσεις που έφθαναν τους 195,5 τόνους ανά τ. ίντσα (6,45 τ. εκ.) οστού. Οι τεράστιες αυτές δυνάμεις προωθούσαν τη διάδοση των ρωγμών στα οστά ενώ το σχήμα των δοντιών και ο σχηματισμός του οδοντικού τόξου ευνοούσαν τη συγκέντρωση των διατμητικών τάσεων. Οι παραπάνω ιδιότητες σε συνδυασμό με επαναλαμβανόμενες εντοπισμένες δαγκωνιές σαν αυτές που συνηθίζουν τα σύγχρονα θηλαστικά επέτρεπαν, όπως υποστηρίζουν οι δυο ερευνητές, στο προϊστορικό ερπετό να θρυμματίζει και να κονιορτοποιεί τα κόκαλα των θηραμάτων του.

Η… Ferrari των δεινοσαύρων

Posted Image
Jaw muscles in Tyrannosaurus rex helped it generate an almost 8,000-lb. bite force and an astounding 431,000 lbs. per square inch of bone-crunching tooth pressures. Credit: Gignac & Erickson/Scientific Reports

Με βάση όλα τα παραπάνω, δεν είναι περίεργο το ότι ο T.rex αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα αρπακτικά του πλανήτη, επισημαίνουν οι επιστήμονες. «Αυτή η δεινή ικανότητά του να θρυμματίζει οστά βοήθησε τον T.rex να εκμεταλλευθεί σε μεγαλύτερο βαθμό τα κουφάρια των μεγάλων κερασφόρων δεινοσαύρων και των αδροσαύρων των οποίων τα κόκαλα, πλούσια σε μεταλλικά άλατα και μυελό των οστών, δεν ήταν διαθέσιμα για τους μικρότερους και λιγότερο καλά εξοπλισμένους σαρκοβόρους δεινοσαύρους» δήλωσε ο Πολ Ζινιάκ σε δελτίο Τύπου.

Από την πλευρά του ο Γκρέγκορι Έρικσον επεσήμανε την αρτιότητα στον βιομετρικό σχεδιασμό του T.rex, ο οποίος συγκέντρωνε όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά ενός «οστεοθραυστικού». «Το να έχει μεγάλη δύναμη δαγκώματος δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ένα ζώο μπορεί να τρυπήσει ένα τομάρι ή να κονιορτοποιήσει κόκαλα, η πίεση των δοντιών είναι βιομετρικά πιο σημαντική παράμετρος» τόνισε. «Είναι σαν να λες ότι ένας κινητήρας 600 ίππων εγγυάται την ταχύτητα. Σε μια Ferrati ναι, όχι όμως σε ένα φορτηγό».

Σήμερα οι δεινοί… κόφτες οστών όπως οι στικτές ύαινες ή οι γκρίζοι λύκοι έχουν δόντια που συγκλίνουν μεταξύ τους και με αυτά «ψιλοκόβουν» τα μεγάλα οστά για να φθάσουν στον μυελό που περιέχουν, κάτι το οποίο θεωρείται ότι αποτελεί «σήμα κατατεθέν» της οστεοφαγίας στα θηλαστικά. Ο Tyrannosaurus rex φαίνεται προς το παρόν να αποτελεί το μοναδικό ερπετό που διέθετε αυτή την ικανότητα των θηλαστικών, χωρίς όμως να είναι εξοπλισμένος με παρόμοια οδοντοστοιχία.

Πηγές: Paul M. Gignac, Gregory M. Erickson. The Biomechanics Behind Extreme Osteophagy in Tyrannosaurus rexScientific Reports, 2017; 7 (1) DOI: 10.1038/s41598-017-02161-w - http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=880520




Πέμπτη 18 Μαΐου 2017

Κοινή γενετική κληρονομιά στην Ανατολική Μεσόγειο. Shared genetic heritage from Sicily to Cyprus

Από τη Σικελία ως την Κρήτη και την Κύπρο υπάρχει κοινή γενετική κληρονομιά και συνέχεια σύμφωνα με νέα μελέτη. A new genomic study on southern Mediterranean reveals a genetic continuity across geographic and national borders. The map shows the sampling locations included in the study, with presence of Albanian, Greek or Italian languages. Credit: Sarno et al. DOI 10.1038/s41598-017-01802-4

Παρά την πολύπλοκη ιστορία της ανατολικής Μεσογείου, υπάρχει μια κοινή γενετική κληρονομιά και συνέχεια από τη Σικελία έως την Κρήτη, τα νησιά του Αιγαίου και την Κύπρο, ενώ οι πληθυσμοί της νότιας Ιταλίας εμφανίζονται να έχουν στενότερη γενετική συγγένεια με τους πληθυσμούς ορισμένων ελληνικών νησιών παρά με της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Δείγματα από 23 πληθυσμούς

Αυτό είναι το κεντρικό εύρημα μιας νέας ιταλο-γερμανικής γενετικής έρευνας από επιστήμονες του Τμήματος Βιολογικών, Γεωλογικών και Περιβαλλοντικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Μπολόνια και του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας στην Ιένα της Γερμανίας.

Η μελέτη, με επικεφαλής τη Στεφανία Σάρνο, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Scientific Reports» και χρηματοδοτήθηκε από τη National Geographic Society, ανέλυσε 511 δείγματα DNA από 23 πληθυσμούς σε Ιταλία, Ελλάδα, Κύπρο και Αλβανία.

«Η κοινή μεσογειακή κληρονομιά πιθανώς ανάγεται στους προϊστορικούς χρόνους, ως συνέπεια των πολλαπλών μεταναστευτικών κυμάτων, που κορυφώθηκαν στη διάρκεια της Νεολιθικής και της Εποχής του Χαλκού», δήλωσε η Σάρνο.

Η Μεγάλη Ελλάδα

The Mediterranean shores stretching between Sicily, Southern Italy and the Southern Balkans witnessed a long series of migration processes and cultural exchanges. Despite this complex history there is a shared genetic continuity, extending from Sicily to Cyprus, where the populations of certain Greek-speaking islands appear genetically closer to Southern Italian populations than to populations from continental Greece. The statues of the Bronzi di Riace (Riace's warriors) from the 5th century BC, found in the province of Reggio Calabria, became one of the symbols of the Greek presence in Southern Italy. (Museo nazionale della Magna Grecia, Reggio Calabria). Credit: Public Domain Linguistic and cultural isolates

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η επέκταση των αρχαίων Ελλήνων προς δυσμάς και η δημιουργία της Μεγάλης Ελλάδας στη σημερινή νότια Ιταλία ήταν ένα από τα τελευταία «επεισόδια» σε μια μακρά ιστορία μετακινήσεων μεταξύ Ανατολής-Δύσης, με τη Μεσόγειο να λειτουργεί ως σταυροδρόμι για την μετακίνηση γονιδίων και πολιτισμών.


Πινακίδα από τους Λοκρούς, που απεικονίζει τον Πλούτωνα και την Περσεφόνη, Εθνικό Μουσείο της Μεγάλης Ελλάδας, Ρέτζιο, Ιταλία. Pinax of Persephone and Hades on the throne. Found in the holy shrine of Persephone at Locri in the district Mannella. Locri was part of Magna Graecia and is situated on the coast of the Ionian Sea in Calabria in Italy.

Ειδικότερα για τους σημερινούς ελληνόφωνους πληθυσμούς της Καλαβρίας και λοιπής νότιας Ιταλίας, η μελέτη επισημαίνει ότι τα γενετικά χαρακτηριστικά τους επιβεβαιώνουν την αρχαιότητα της εγκατάστασής τους σε εκείνα τα μέρη, πολύ πριν τους βυζαντινούς χρόνους.

Η ινδοευρωπαϊκή γλώσσα

The origin of the Indo-European coincides with the Anatolian hypothesis according to quantitative lexical reconstructions. Credit: Bouckaert et al. DOI: 10.1126/science.342.6165.1446-Science

Η νέα γενετική ανάλυση κάνει και μια εκτίμηση για την προέλευση της οικογένειας των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, όπου ανήκουν η ελληνική και η λατινική γλώσσα. Δύο βασικές θεωρίες έχουν προταθεί έως τώρα: είτε ότι η προέλευσή τους είναι η νεολιθική Ανατολία πριν από τουλάχιστον 8.000 χρόνια, είτε οι στέπες του Καυκάσου και του Πόντου πριν από περίπου 6.000 χρόνια.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν στο γενετικό «τοπίο» της νοτιοανατολικής Μεσογείου μια σημαντική «καυκάσιου τύπου» γενετική συμβολή. Δεν βρήκαν όμως καθόλου το χαρακτηριστικό γενετικό «προφίλ» που χαρακτηρίζει την «ποντο-καυκάσια» μετανάστευση-εισβολή στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, η οποία έχει συσχετισθεί με την εισαγωγή των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών στον ευρωπαϊκό χώρο.

Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτές οι δύο κύριες αντικρουόμενες θεωρίες προέλευσης της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας γλωσσών πρέπει να «συμφιλιωθούν». «Η εξάπλωση αυτών των γλωσσών στις νότιες περιοχές, όπου μιλούνται σήμερα ινδοευρωπαϊκές γλώσσες όπως τα ιταλικά, τα ελληνικά και τα αλβανικά, δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο από τη σημαντική συμβολή που έχει προέλευση τις στέπες», δήλωσε η ερευνήτρια Κιάρα Μπαρμπιέρι του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ.

Πηγές: Stefania Sarno et al, Ancient and recent admixture layers in Sicily and Southern Italy trace multiple migration routes along the Mediterranean, Scientific Reports (2017). DOI: 10.1038/s41598-017-01802-4 - http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=880441




Ένα παράλληλο σύμπαν πιθανή απάντηση σε γρίφο της «ηχούς» της Μεγάλης Έκρηξης. First evidence of the multiverse? Scientists think Cold Spot in space could be colliding universes

Στόχος των επιστημόνων είναι να λύσουν τον γρίφο της “Σκοτεινής Περιοχής” που εμφανίζεται στη CMB, δηλαδή να βρουν γιατί η εν λόγω περιοχή έχει ασυνήθιστα χαμηλότερη θερμοκρασία. Η  “Σκοτεινή Περιοχή” ανακαλύφθηκε από τον δορυφόρο WMAP της NASA το 2004, ενώ η ύπαρξή της επιβεβαιώθηκε από την αποστολή Planck της ESA. The map of the cosmic microwave background (CMB) sky produced by the Planck satellite. Red represents slightly warmer regions, and blue slightly cooler regions. The Cold Spot is shown in the inset, with coordinates on the x- and y-axes, and the temperature difference in millionths of a degree in the scale at the bottom. Credit: ESA and Durham University

Επιστήμονες από τη Βασιλική Αστρονομική Εταιρεία στη Βρετανία ίσως κατέρριψαν το βασικότερο επιχείρημα πολλών ερευνητών που αντικρούουν τη θεωρία των παράλληλων συμπάντων.

Σύμφωνα με αυτούς τους ερευνητές, η συγκεκριμένη θεωρία είναι απίθανο να αποδειχθεί επιστημονικά, αφού κάθε σύμπαν στο σύνολο αυτών των «κόσμων» (όπως ο δικός μας) διαθέτει τον δικό του χωρόχρονο, ενέργεια και φυσικούς νόμους, με συνέπεια να μην είναι άμεσα ανιχνεύσιμο από τα υπόλοιπα.

Ωστόσο, οι Βρετανοί αστρονόμοι υποστηρίζουν πως υπάρχει μία ένδειξη που ενδεχομένως «προδίδει» την ύπαρξη των παράλληλων συμπάντων.

Measurements of the universe's background radiation found this spot is Colder than its surroundings by around 0.00015 degrees Celsius (0.00027 degrees Fahrenheit). Experts suggest the spot could be caused by our universe colliding with another.

Η ένδειξη αυτή αφορά μία ανωμαλία στη μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου (CMB), δηλαδή στην «ηχώ» που απέμεινε από τη Μεγάλη Έκρηξη όταν το σύμπαν είχε ηλικία 380.000 έτη. Κι αυτό γιατί πίσω από τη συγκεκριμένη ανωμαλία πιθανόν να βρίσκεται η σύγκρουση ενός παράλληλου σύμπαντος με το δικό μας.

The Cold Spot was produced when the universe formed more than 13 billion years ago. It was first spotted by Nasa's WMAP satellite in 2004, a sighting that was later confirmed by the ESA's Planck mission in 2013.

Στόχος των επιστημόνων είναι να λύσουν τον γρίφο της «Σκοτεινής Περιοχής» που εμφανίζεται στη CMB, δηλαδή να βρουν γιατί η εν λόγω περιοχή έχει ασυνήθιστα χαμηλότερη θερμοκρασία. Η «Σκοτεινή Περιοχή» ανακαλύφθηκε από τον δορυφόρο WMAP της NASA το 2004, ενώ η ύπαρξή της επιβεβαιώθηκε από την αποστολή Planck της ESA.

Η αιτία πίσω τη μικρή της θερμοκρασία δεν έχει εξηγηθεί μέχρι σήμερα. Πάντως, οι περισσότεροι αστρονόμοι και κοσμολόγοι πιστεύουν πως είναι εξαιρετικά απίθανο να δημιουργήθηκε με τη γένεση του σύμπαντος, αφού είναι μαθηματικά δύσκολο να εξηγηθεί με την καθιερωμένη θεωρία για τη συμπαντική εξέλιξη.

The 3-D galaxy distribution in the foreground of the CMB Cold Spot, where each point is a galaxy. The galaxy distribution in the Cold Spot (black points, at right) is compared to the same in an area with no background Cold Spot (red points, at left). The number and size of low galaxy density regions in both areas are similar, making it hard to explain the existence of the CMB Cold Spot by the presence of “voids”. Credit: Durham University

Τώρα, οι Βρετανοί επιστήμονες ισχυρίζονται πως κατ’ αρχάς κατέρριψαν την πιο εύκολη εξήγηση, ότι δηλαδή αποτελεί οπτική ψευδαίσθηση, λόγω της έλλειψης γαλαξιών που να παρεμβάλλονται. Παράλληλα, παραδέχονται πως δεν μπορούν να αποκλείσουν ότι προέκυψε από μία απίθανη διακύμανση, αν και θα πρόκειται για απίθανο σενάριο.

Αν πάντως η απάντηση δεν είναι μία τέτοια διακύμανση, τότε η εξήγηση είναι πιο «εξωτική», με πιο εντυπωσιακή απάντηση τη δημιουργία της από τη σύγκρουση ενός παράλληλου σύμπαντος με το δικό μας. Αν μάλιστα η πιο λεπτομερής ανάλυση επιβεβαιώσει αυτή την εκδοχή, τότε η «Σκοτεινή Περιοχή» θα είναι ουσιαστικά η πρώτη απόδειξη για την ύπαρξη του πολυσύμπαντος.

Η ύπαρξη των πολλαπλών συμπάντων αποτελεί μία συνέπεια που θα μπορούσε να προκύψει από τη θεωρία του πληθωρισμού, η οποία εξηγεί βασικές ιδιότητες του σύμπαντός μας υποστηρίζοντας πως, λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, αυτό γνώρισε μια σύντομη χρονική περίοδο εκρηκτικής διαστολής, Έτσι, το μέγεθός του αυξήθηκε σε εντυπωσιακό βαθμό, συγκριτικά με τον «κοσμικό σπόρο» από τον οποίο είχε ξεκινήσει.

Ωστόσο, σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες, αυτή η βίαιη διαστολή μπορεί να μην εξελίχθηκε παντού με τον ίδιο τρόπο. Σε αυτή την περίπτωση, το αποτέλεσμα θα ήταν να μην γεννηθεί ένα σύμπαν αλλά πολλαπλά σύμπαντα, σαν «φυσαλίδες» που διογκώθηκαν.

Με αυτή τη λογική, μάλιστα, ο πληθωρισμός πιθανόν να μην σταματά ποτέ. Επομένως, μέσα σε μία «φυσαλίδα» μπορεί κάλλιστα σε κάποιες περιοχές της να δημιουργηθούν καινούριες «φυσαλίδες».

In the desolate darkness of space it is difficult to imagine we are anything but alone in the cosmos. But imagine that we are not alone, but in fact one of an infinite number of parallel universes, containing an infinite number of versions of ourselves (artist's impression).

Σε μία τέτοια περίπτωση, το σύμπαν μας δεν είναι παρά μία από τις «φυσαλίδες» που σχηματίσθηκαν, πέρα από την οποία υπάρχουν άλλες «φυσαλίδες», όπως επίσης και περιοχές που βρίσκονται στη διαδικασία πληθωρισμού.

Scientists now believe trillions of universes may exist - the multiverse theory. CREDIT: RICHARDDAWKINS.NET

Παρόλο που δεν μπορούμε να παρατηρήσουμε τι συμβαίνει έξω από τη δική μας «φυσαλίδα», αν δύο σύμπαντα δημιουργήθηκαν αρκετά κοντά, ώστε να βρίσκονται σε επαφή πριν απομακρυνθούν με τη διαστολή του χώρου, τότε το ένα θα έχει αφήσει κάποιο «αποτύπωμα» στο άλλο. Επομένως, ένα τέτοιο «αποτύπωμα», υποστηρίζουν οι Βρετανοί επιστήμονες, ενδεχομένως να είναι η «Ψυχρή Περιοχή».

Πηγές: "Evidence against a supervoid causing the CMB Cold Spot", R. Mackenzie, T. Shanks, M.N. Bremer, Y-C Cai, M.L.P. Gunawardhana, A. Kovacs, P.R. Norberg and I. Szapudi, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society - www.naftemporiki.gr