Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2019

Μια μαύρη τρύπα διαφορετική από τις άλλες. Astronomers may have discovered whole new class of black holes

Ανακάλυψη πιθανού νέου είδους μαύρων τρυπών. A team of astronomers offers a new way to search for stellar-mass black holes, and shows that it is possible there is a class of black holes smaller than the smallest known black holes in the Universe. An artist’s rendition of a giant star in orbit around a low-mass black hole. Image credit: Sci-News.com.

Οι μαύρες τρύπες αποτελούν σημαντικό κομμάτι ως προς την κατανόηση του τρόπου που λειτουργεί το σύμπαν, και ως εκ τούτου οι αστροφυσικοί επιδιώκουν την καταγραφή όλων των μαύρων τρυπών που υπάρχουν στον γαλαξία μας- ωστόσο, νέες έρευνες δείχνουν πως αυτές οι προσπάθειες ενδεχομένως να παραβλέπουν μια ολόκληρη κατηγορία μαύρων τρυπών, για τις οποίες μέχρι πρότινος δεν ήταν καν γνωστό πως υπήρχαν.

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Science, αστρονόμοι παρουσιάζουν έναν νέο τρόπο αναζήτησης μαύρων τρυπών και δείχνουν πως είναι πιθανόν να υπάρχει ένα είδος μαύρων τρυπών, που είναι μικρότερες από τις μικρότερες γνωστές μαύρες τρύπες που υπάρχουν στο σύμπαν.

«Δείχνουμε αυτή την ένδειξη πως υπάρχει άλλος ένας πληθυσμός εκεί έξω, που δεν έχουμε εξετάσει ακόμα στην έρευνά μας για μαύρες τρύπες» είπε ο Τοντ Τόμσον, καθηγητής αστρονομίας στο The Ohio State University και lead author της μελέτης, σύμφωνα με ανάρτηση στο Science Daily.

«Οι άνθρωποι προσπαθούν να καταλάβουν τις εκρήξεις σουπερνόβα, το πώς εκρήγνυνται υπερμεγέθη μαύρα άστρα, πώς σχηματίζονται τα στοιχεία στα υπερμεγέθη άστρα. Οπότε αν μπορούσαμε να αποκαλύψουμε έναν νέο πληθυσμό μαύρων τρυπών, θα μας έλεγε περισσότερα σχετικά με το ποια άστρα εκρήγνυνται, ποια όχι, ποια σχηματίζουν μαύρες τρύπες, ποια σχηματίζουν αστέρες νετρονίων. Ανοίγει έναν νέο τομέα μελέτης» πρόσθεσε.

Οι αστρονόμοι αναζητούν εδώ και καιρό μαύρες τρύπες, οι οποίες έχουν βαρυτικές έλξεις τόσο ισχυρές που τίποτα- ούτε ύλη ούτε ακτινοβολία- δεν μπορεί να τους ξεφύγει. Οι μαύρες τρύπες σχηματίζονται όταν κάποια άστρα πεθαίνουν, καταρρέουν προς τα μέσα και εκρήγνυνται. Οι αστρονόμοι αναζητούν επίσης αστέρες νετρονίων- μικρά, πυκνά άστρα που σχηματίζονται όταν κάποια άστρα πεθαίνουν και καταρρέουν. Και οι δύο κατηγορίες υπόσχονται πολύτιμες πληροφορίες για τα στοιχεία στη Γη και το πώς τα άστρα ζουν και πεθαίνουν- ωστόσο για να αποκαλυφθούν αυτές οι πληροφορίες, πρέπει να διαπιστωθεί πρώτα πού βρίσκονται οι μαύρες τρύπες, και για να γίνει αυτό, πρέπει να είναι γνωστό τι ακριβώς αναζητούν οι αστρονόμοι.

Οι μαύρες τρύπες συχνά συναντώνται σε δυαδικό σύστημα: Όταν δύο άστρα είναι αρκετά κοντά μεταξύ τους για να «κλειδώνονται» μαζί από τη βαρύτητα σε τροχιά το ένα γύρω από το άλλο. Όταν το ένα από αυτά πεθάνει, το άλλο μπορεί να παραμείνει, συνεχίζοντας να κινείται σε τροχιά γύρω από την περιοχή όπου βρισκόταν το νεκρό άστρο, που πλέον έχει γίνει μαύρη τρύπα ή αστέρας νετρονίων.

An artist's impression of a black hole. In a new study, scientists identify a black hole in a non-interacting binary with a star, a discovery that could support future black hole findings. (Image: © Shutterstock)

Για χρόνια οι μαύρες τρύπες που γνώριζαν οι επιστήμονες είχαν μάζες από 5 έως 15 φορές μεγαλύτερες αυτής του ήλιου. Οι γνωστοί αστέρες νετρονίων γενικά δεν έχουν μάζα άνω των 2,1 φορών της μάζας του ήλιου- αν είχαν 2,5 φορές τη μάζα του ήλιου, κατέρρεαν σε μαύρη τρύπα. Ωστόσο, το καλοκαίρι του 2017, μια έρευνα ονόματι LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) εντόπισε δύο μαύρες τρύπες σε έναν γαλαξία περίπου 1,8 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Μία από αυτές είχε μάζα 31 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του ήλιου, η άλλη 25. Τόσο μεγάλες μαύρες τρύπες δεν είχαν εντοπιστεί ξανά στο παρελθόν.

Γενικότερα μιλώντας, αστροφυσικοί υποψιάζονταν πως οι μαύρες τρύπες μπορεί να έρχονταν σε διάφορα μεγέθη πέραν του γνωστού εύρους και η ανακάλυψη του LIGO έδειξε πως υπήρχαν μεγαλύτερες- ωστόσο υπήρχε ακόμα ένα «παράθυρο» μεταξύ των μεγαλύτερων αστέρων νετρονίων και των μικρότερων μαύρων τρυπών. Ως εκ τούτου, ο Τόμσον και άλλοι επιστήμονες εξέτασαν δεδομένα από το APOGEE (Apache Point Observatory Galactic Evolution Experiment). Ενδελεχής μελέτη τους έδειξε ένα άστρο- κόκκινο γίγαντα που ήταν σε τροχιά γύρω από κάτι, το οποίο όμως ήταν αρκετά μικρότερο από τις γνωστές μαύρες τρύπες στον γαλαξία, αν και μεγαλύτερο από τους περισσότερους γνωστούς αστέρες νετρονίων. Μετά από περαιτέρω ανάλυση, διαπιστώθηκε πως επρόκειτο για μια μικρής μάζας μαύρη τρύπα- με μάζα 3,3 φορές αυτήν του ήλιου.

Όπως τόνισε ο Τόμσον, πιθανότατα πρόκειται για την πρώτη περίπτωση μιας νέας κατηγορίας μαύρων τρυπών, χαμηλής μάζας, για τις οποίες οι αστρονόμοι δεν ήξεραν στο παρελθόν. «Οι μάζες των πραγμάτων μας αποκαλύπτουν πράγματα για τη σύνθεση και την εξέλιξή τους, καθώς και για τη φύση τους» σημείωσε χαρακτηριστικά.




Παρασκευή 1 Νοεμβρίου 2019

Συγκρουόμενοι γαλαξίες εκτοξεύουν τεράστια κρουστικά κύματα στο βαθύ διάστημα. Astronomers catch wind rushing out of galaxy

Έρευνα που διεξήχθη από μία διεθνή ομάδα αστρονόμων αποκάλυψε ένα τεράστιο νεφέλωμα γύρω από μία ακραία μορφή συγχωνευμένου γαλαξία (που δημιουργείται από τη βαρυτική αλληλεπίδραση δύο γαλαξιών). The direct evidence of the role of galactic winds — ejections of gas from galaxies — in creating the so-called circumgalactic medium has been discovered by a research team led by Rhodes College astronomer David Rupke. A volume rendering of the ionized gas wind in the Makani galaxy. Two of the dimensions are spatial, and the third is velocity. The colors trace the velocity axis, shown by the arrow at center. The approximate locations of the two proposed outflow episodes are labeled. Image credit: Jim Geach, David Tree & Peter Richardson, University of Hertfordshire.

Έρευνα που διεξήχθη από μία διεθνή ομάδα αστρονόμων, η οποία δημοσιεύεται στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Nature» αποκάλυψε ένα τεράστιο νεφέλωμα γύρω από μία ακραία μορφή συγχωνευμένου γαλαξία (που δημιουργείται από τη βαρυτική αλληλεπίδραση δύο γαλαξιών).

The giant galactic wind surrounding the massive, compact galaxy Makani. The colors and white contour lines show the amount of light emitted by the ionized gas from different parts of the oxygen nebula, from brightest (white) to faintest (purple). The middle part of the image (black) shows the full extent of the galaxy, though most of the galaxy is concentrated at the center (the tiny green circle). The axes show distance from the center of the galaxy in kiloparsecs. Credit: Gene Leung (UC San Diego)

Ο γαλαξίας που ονομάζεται Makani -σημαίνει «άνεμος» στη γλώσσα των κατοίκων της Χαβάης- σπρώχνει ένα μεγάλο μέρος του αερίου του στον περιγαλαξιακό χώρο. Η ερευνητική ομάδα παρατήρησε τον άνεμο στην ιδιαίτερα λαμπερή άλω αερίου οξυγόνου σε τεράστιες αποστάσεις από τον γαλαξία. Το νεφέλωμα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα του είδους που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα, και μάλιστα παρατηρήθηκε να έχει διαφορετικές ταχύτητες σε διαφορετικές αποστάσεις, γεγονός που οφείλεται στο ότι ο γαλαξίας σχημάτιζε αστέρια με έντονο ρυθμό σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Αυτό τους έδωσε τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν με λεπτομέρεια τη χρονική εξέλιξη της ενεργειακής κατάστασης του φαινομένου, το οποίο προσφέρει επίσης και μία ερμηνεία του πώς μέταλλα, δηλαδή, χημικά στοιχεία βαρύτερα από το υδρογόνο και το ήλιο, μπορεί να εκτοξεύονται σε μακρινές αποστάσεις σε περιοχές μεταξύ των γαλαξιών.

«Αυτό που είναι επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι ο αστρικός άνεμος από αστέρια στο τέλος της ζωής τους φαίνεται να είναι αρκετά ισχυρός, ώστε να προκαλέσει το φαινόμενο αυτό, χωρίς να είναι απαραίτητη η ύπαρξη μαύρης τρύπας, αν και είναι αναμενόμενο να υπάρχει μία στο κέντρο των συγχωνευμένων γαλαξιών, κυριολεκτικά κρυμμένη κάτω από μεγάλες ποσότητες σκόνης και αερίων», ανέφερε ο Δρ. Paul Sell, ο οποίος συνέβαλε σε αυτή την έρευνα ως ερευνητής στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), και εργάζεται σήμερα στο Πανεπιστήμιο της Florida.




Πέμπτη 31 Οκτωβρίου 2019

Η «κολοκύθα-φανάρι» που εντόπισε το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA. Spitzer Telescope Spots a Ghoulish Gourd

Οι ερευνητές του διαστημικού τηλεσκοπίου Spitzer είδαν στον ουρανό μια κολοκύθα-φανάρι, σαν αυτές που συνηθίζεται να φτιάχνουν στο Χαλοουίν. This infrared image from NASA's Spitzer Space telescope shows a cloud of gas and dust carved out by a massive star. A drawing overlaid on the image reveals why researchers nicknamed this region the "Jack-o'-lantern Nebula." Credit: NASA/JPL-Caltech

Οι αστρονόμοι διασκεδάζουν με το Χαλοουίν (η γιορτή των Αγίων Πάντων), που γιορτάζεται την νύχτα της 31ης Οκτωβρίου, δημοσιεύοντας αστρονομικές φωτογραφίες που παραπέμπουν στην εν λόγω γιορτή. Εκτός λοιπόν από το «τρομακτικό πρόσωπο που μας παρακολουθεί από μακριά» που εντόπισε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, οι ερευνητές του διαστημικού τηλεσκοπίου Spitzer είδαν στον ουρανό μια κολοκύθα-φανάρι, σαν αυτές που συνηθίζεται να φτιάχνουν στο Χαλοουίν.

A carved-out cloud of gas and dust looks like a celestial jack-o'-lantern in this image from NASA's Spitzer Space Telescope. A massive star - known as an O-type star and about 15 to 20 times heavier than the Sun - is likely responsible for sculpting this cosmic pumpkin. A recent study of the region suggests that the powerful outflow of radiation and particles from the star likely swept the surrounding dust and gas outward, creating deep gouges in this cloud, which is known as a nebula. Spitzer, which detects infrared light, saw the star glowing like a candle at the center of a hollowed-out pumpkin. The study's authors have fittingly nicknamed the structure the "Jack-o'-lantern Nebula." Credit: NASA/JPL-Caltech

Αυτή η αστρονομική κολοκύθα οφείλεται σε ένα άστρο τύπου Ο με μάζα 15 με 20 φορές την μάζα του ήλιου. Το άστρο περιβάλλεται από αέρια και σκόνη και το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer που ανιχνεύει την υπέρυθρη ακτινοβολία «είδε» το άστρο σαν κερί που λάμπει στο εσωτερικό μιας κολοκύθας – σήμα κατατεθέν του Χαλοουίν.




Ένα τρομακτικό πρόσωπο μας παρακολουθεί από μακριά. Hubble Captures Cosmic Face

Η ομάδα που διαχειρίζεται το διαστημικό τηλεσκόπιο Humble της NASA αποφάσισε να γιορτάσει το Halloween δημοσιοποιώντας μια τρομακτική φωτογραφία από το διάστημα. Στην φωτογραφία που λήφθηκε στις 19 Ιουνίου 2019 από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble καταγράφεται η σύγκρουση δυο γαλαξιών. Το σύστημα των δυο γαλαξιών που απέχει 704 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, είναι γνωστό στους αστρονόμους ως Arp-Madore 2026-424 (AM 2026-424). In celebration of Halloween, this new image from the NASA/ESA Hubble Space Telescope captures two galaxies of equal size in a collision that appears to resemble a ghostly face. This observation was made on 19 June 2019 in visible light by the telescope’s Advanced Camera for Surveys. Residing 704 million light-years from Earth, this system is catalogued as Arp-Madore 2026-424 (AM 2026-424) in the Arp-Madore “Catalogue of Southern Peculiar Galaxies and Associations”. Credit: NASA, ESA, J. Dalcanton, B.F. Williams, and M. Durbin (University of Washington)

Ένα φοβερό πρόσωπο μας παρακολουθεί από μακριά… Στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο γαλαξίες ίσου μεγέθους που συγκρούονται και συγχωνεύονται.

Πώς δημιουργήθηκε το φοβερό αυτό φαινόμενο

This image shows a ground-based wide-field view of the region around NGC 6752 from the Digitized Sky Survey 2. Credit: ESA/Digitized Sky Survey 2. Acknowledgement: Davide De Martin

To τηλεσκόπιο Hubble φωτογράφισε αυτούς τους γαλαξίες στις 19 Ιουνίου 2019 και πριν από λίγες μέρες ανέβασε την φωτογραφία στο Twitter, με αφορμή τη «στοιχειωμένη» επέτειο του Halloween.

Το σύστημα αυτό ονομάζεται Arp-Madore 2026-424 και συμβαίνει 704 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Το «κεφάλι» έχει δημιουργηθεί από το βαρυτικό κύμα που προκλήθηκε κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης των δύο γαλαξιών. Tα «φωτεινά μάτια» που διακρίνονται είναι τα κέντρα των δύο γαλαξιών.

This video pans over Arp-Madore 2026-424 (AM 2026-424) as observed by the NASA/ESA Hubble Space Telescope. This image shows the collision of two galaxies of equal size and was taken on 19 June 2019 in visible light by the telescope’s Advanced Camera for Surveys. Residing 704 million light-years from Earth, this system is catalogued as Arp-Madore 2026-424 (AM 2026-424) in the Arp-Madore “Catalogue of Southern Peculiar Galaxies and Associations”. Credit: NASA, ESA, J. Dalcanton, B.F. Williams, and M. Durbin (University of Washington)

«Η σύγκρουση αυτή προκάλεσε την απελευθέρωση αερίων, σκόνης και αστεριών προς τα έξω, σχηματίζοντας αυτό το «δαχτυλίδι», το οποίο προκύπτει από τα αστέρια και διαμορφώνει τα χαρακτηριστικά μύτης και προσώπου», εξηγείται στον επίσημο διαδικτυακό ιστότοπο της NASA.



Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 2019

Η Πυθία «διαβάζει» μισοκατεστραμμένες αρχαίες ελληνικές επιγραφές. New research uses deep learning to restore ancient Greek texts

Επιγραφή από την αρχαία Αθήνα, 485 π.Χ. Πηγή: Deep MindWikimedia. Researchers at Oxford University and DeepMind Technologies, a UK-based Artificial Intelligence (AI) company owned by Alphabet Inc. – a conglomerate best known as the parent company of Google – have created “Pythia,” an ancient text restoration system that outperforms experts in guessing the missing text from partially destroyed Ancient Greek inscriptions. Damaged inscription: a decree of the Athenian Assembly relating to the management of the Acropolis, dating 485/4 BCE. Credit: WikiCommons

Ερευνητές της Deep Mind, της θυγατρικής εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης της Google, με επικεφαλής έναν Έλληνα, δημιούργησαν την «Πυθία», ένα «έξυπνο» σύστημα που φαίνεται να τα καταφέρνει καλύτερα και από τους ανθρώπους ειδικούς στην ανάγνωση μισοκατεστραμμένων επιγραφών με αρχαία ελληνικά κείμενα.

Το πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα, το πρώτο του είδους του στον κόσμο, συμπληρώνει τις λέξεις που λείπουν, κάνοντας εναλλακτικές προτάσεις, πράγμα που μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στο μέλλον τους επιστήμονες να διαβάσουν αρχαίες επιγραφές. Υπάρχουν χιλιάδες τέτοιες επιγραφές από διάφορα μέρη του κόσμου και κάθε χρόνο ανακαλύπτονται μερικές δεκάδες νέες. Δυστυχώς πολλές έχουν διαβρωθεί ή καταστραφεί με το πέρασμα των αιώνων, με αποτέλεσμα να είναι πια δυσανάγνωστες ή ένα μέρος του κειμένου τους να έχει χαθεί για πάντα. Η συμπλήρωση των κενών είναι δύσκολη δουλειά, που απαιτεί μεγάλες γνώσεις, σύγκριση με άλλα κείμενα, διαίσθηση κ.ά.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Έλληνα Γιάννη Ασσαέλ, εκπαίδευσαν ένα νευρωνικό δίκτυο (είδος αλγόριθμου τεχνητής νοημοσύνης) να μαντεύει τις λέξεις ή τα γράμματα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας που λείπουν σε επιγραφές σε πέτρα, κεραμικά ή μέταλλο, ηλικίας 1.500 έως 2.600 ετών (7ος αι. π.Χ.-5ος αι. μ.Χ.). Η «Πυθία» έμαθε έτσι να αναγνωρίζει μοτίβα σε 35.000 επιγραφές που περιέχουν πάνω από τρία εκατομμύρια λέξεις.

Όταν βρεθεί μπροστά σε μια νέα ελλιπή επιγραφή, η «Πυθία» προτείνει έως 20 διαφορετικές λέξεις ή γράμματα και αφήνει τους ειδικούς να επιλέξουν αυτήν που θεωρούν καλύτερη λύση.

Artificial intelligence is learning to decipher damaged ancient Greek engravings. The AI seems to be better than humans at filling in missing words, but may be most useful as a collaborative tool, where researchers use it to narrow down the options. A Greek text inscription on a rock in Delphi. Teefa/Getty Images

Σε μια συγκριτική δοκιμή, όπου τόσο η «Πυθία» όσο και οι ειδικοί κλήθηκαν να καλύψουν τα κενά σε 2.949 επιγραφές, οι τελευταίοι είχαν ποσοστό σφαλμάτων 57,3%, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη σχεδόν το μισό (30,1%). Επιπλέον, ενώ οι άνθρωποι χρειάστηκαν δύο ώρες για μόνο 50 επιγραφές, η «Πυθία» έκανε τις προτάσεις της για το σύνολο των επιγραφών μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα.

Όπως είπε η Θία Σόμερσιλντ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, μέλος της ερευνητικής ομάδας, αυτό δείχνει τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης στο πεδίο της ψηφιακής επιγραφικής. Η Φιλίπα Στιλ του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ συμφώνησε ότι η «Πυθία» μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην αποκατάσταση των επιγραφών, αν και οι άνθρωποι ειδικοί πάντα θα χρειάζονται. Η «Πυθία» θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και σε συναφή πεδία, όπως η αρχαία γραμματεία, η παπυρολογία, η κωδικολογία κ.ά.

Ο Γιάννης Ασσαέλ αποφοίτησε το 2013 από το Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στα βρετανικά πανεπιστήμια Imperial και Οξφόρδης, όπου και κάνει σήμερα το διδακτορικό του στο Τμήμα Επιστήμης των Υπολογιστών, με αντικείμενο τη μηχανική μάθηση. Παράλληλα, από το 2015 είναι ερευνητής της Deep Mind στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης. Για να γνωρίσετε καλύτερα το νέο σύστημα «Πυθία» πατήστε εδώ.



Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2019

50 χρόνια από τη «γέννηση» του ίντερνετ. First internet message sent 50 years ago at UCLA using DARPA

Η πρώτη σύνδεση μεταξύ δυο υπολογιστών πριν ακριβώς από 50 χρόνια σαν σήμερα σηματοδότησε την απαρχή του ίντερνετ. Η «γέννηση» του διαδικτύου όμως ήταν κάθε άλλο παρά εντυπωσιακή και πολλά υποσχόμενη. Fifty years ago, two letters were transmitted online, forever altering the way that knowledge, information and communication would be exchanged. In October 1969, a student typed 'LO' on a computer - and the internet was born. Internet business cables in California. Photograph: Bob Sacha/Corbis

Η πρώτη διαδικτυακή σύνδεση μεταξύ δυο υπολογιστών συνέπεσε χρονικά με την πρώτη προσσελήνωση. Η προσεδάφιση του ανθρώπου στην επιφάνεια της Σελήνης το 1969 ήταν ένα γεγονός το οποίο επισκίασε, φυσικά, κάθε άλλη εξέλιξη και είδηση από το χώρο της επιστήμης. Και αυτό παρότι οι οικονομικές και πολιτικές συνέπειες της χρήσης του ίντερνετ είναι πιθανότατα πολύ μεγαλύτερες και πολύπλευρες από τη νίκη των Αμερικανών στη μάχη του διαστήματος.

Η γέννηση του ίντερνετ ξεκίνησε με ένα crash. Στις 29 Οκτωβρίου του 1969 ο φοιτητής Πληροφορικής Τσαρλς Κλάιν επιχειρούσε να στείλει ένα μήνυμα από υπολογιστή του Πανεπιστημίου Καλιφόρνια του Λος Άντζελες (UCLA) σε υπολογιστή που βρισκόταν σε απόσταση 500 και πλέον χλμ. στο Stanford Research Institute (SRI). O Κλάιν ήθελε να στείλει τη λέξη «LOGIN», αλλά μετά από δυο μόλις γράμματα το σύστημα κατέρρευσε. Μία ώρα αργότερα η λέξη έφτασε τελικά στον προορισμό της. Μέχρι τη στιγμή εκείνη μπορούσαν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους μόνον υπολογιστές ίδιας κατασκευής. «Πριν από 50 χρόνια κατέστη για πρώτη φορά εφικτό να ανταλλάξουν πληροφορίες και υπολογιστές με διαφορετικά λειτουργικά συστήματα», εξηγεί ο καθηγητής Κρίστοφ Μάινελ, διευθυντής του Ινστιτούτου Hasso-Plattner του Πότσνταμ, εξαίροντας την ιστορική σημασία της εξέλιξης. «Έτσι η 29η Οκτωβρίου του 1969 θεωρείται η ημερομηνία γέννησης του ίντερνετ».

«Δεν γνωρίζαμε πόσο σημαντικό ήταν το γεγονός»

Leonard Kleinrock, who made internet history 50 years ago today. CREDIT: MICHELLE DAY

Και ενώ η προσσελήνωση μεταδόθηκε ζωντανά στην τηλεόραση, η πρώτη διαδικτυακή σύνδεση στο UCLA πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Ακόμη και οι εμπλεκόμενοι επιστήμονες δεν είχαν αντιληφθεί τη σπουδαιότητα του βήματος. «Γνωρίζαμε ότι αναπτύσσαμε μια σημαντική νέα τεχνολογία για την αναμέναμε ότι θα ήταν χρήσιμη για μέρος του πληθυσμού. Δεν γνωρίζαμε όμως πόσο σημαντικό ήταν το γεγονός», είπε αργότερα ο προϊστάμενος του Κλάιν, Λέοναρντ Κλάινροκ.

A timeline of Internet history milestones, from the first online message 50 years ago to the first time politics and Twitter intertwined. Credit: Javier Zarracina

Βέβαια χρειάστηκαν πολλά ακόμη χρόνια μέχρι το ίντερνετ να διεισδύσει στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Όταν το 1971 οι χρήστες μπορούσαν να στέλνουν για πρώτη φορά μηνύματα υπό τη μορφή e-mail, το Advanced Research Projects Agency Network (APRANET) μετρούσε μόλις 15 κόμβους. Δυο χρόνια αργότερα έγιναν οι πρώτες συνδέσεις με υπολογιστές εκτός ΗΠΑ σε Όσλο και Λονδίνο.

Χρειάστηκαν άλλα δέκα χρόνια μέχρι το επόμενο μεγάλο ορόσημο στην ιστορία του διαδικτύου το οποίο έφερε και την βελτίωση της ποιότητας των συνδέσεων. Το 1983 εισήχθη το λεγόμενο Πρωτόκολλο Ελέγχου Μετάδοσης/Πρωτόκολλο Διαδικτύου (Transmission Control Protocol/Internet Protocol), γνωστό με τη συντομογραφία TCP/IP. Πρόκειται για το πρωτόκολλο επικοινωνίας με το οποίο γίνεται ουσιαστικά μέχρι και σήμερα η μεταφορά δεδομένων.

Ο ρόλος του στρατού

The Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA) is an agency of the United States Department of Defense responsible for the development of new technologies for use by the military. DARPA has been responsible for funding the development of many technologies which have had a major effect on the world, including computer networking, as well as NLS, which was both the first hypertext system, and an important precursor to the contemporary ubiquitous graphical user interface.

Σημαντικό ρόλο στο σχεδιασμό του ίντερνετ έπαιξαν και οι απαιτήσεις του στρατού. Το αμερικανικό Πεντάγωνο ήθελε να οικοδομήσει ένα ιδιαίτερα ανθεκτικό σε τυχόν πυρηνικές επιθέσεις δίκτυο επικοινωνίας και έτσι δημιούργησε την υπηρεσία προηγμένων αμυντικών ερευνών Defense Advanced Research Projects Agency (DAPRA). Η σημασία του ρόλου του στρατού στην εξέλιξη του ίντερνετ δεν θα πρέπει ωστόσο να υπερεκτιμάται, σχολιάζει ο καθηγητής Μάινελ. «Η DAPRA ήταν μια υπηρεσία, η οποία μπορούσε να χρηματοδοτεί προγράμματα που εκείνη θεωρούσε σημαντικά, χωρίς γραφειοκρατικά εμπόδια». Το ότι η πρωτοβουλία των κινήσεων ανήκε περισσότερο στους επιστήμονες παρά στους στρατιωτικούς επιβεβαιώνει και ένα «εκ γενετής λάθος»: το πρωτόκολλο επικοινωνίας δεν έχει ενσωματωμένες λειτουργίες ασφαλείας, «ουσιαστικά ισχύει η αρχή ότι στο ίντερνετ ο ένας εμπιστεύεται τον άλλο», εξηγεί ο Γκραντ Μπλανκ από το βρετανικό Oxford Internet Institute. Το λάθος αυτό ακολουθεί το διαδίκτυο μέχρι και σήμερα και επιτρέπει ή διευκολύνει την εγκληματικότητα και την κατασκοπεία αλλά και επιχειρήσεις παραπληροφόρησης.

O Τιμ Μπέρνερς-Λι είναι ο εφευρέτης του World Wide Web. World Wide Web founder Tim Berners-Lee. Photograph: Simon Dawson/Reuters

Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990 οι εξελίξεις στο χώρο του ίντερνετ υπαγορεύονταν από τους Αμερικανούς. Το επόμενο μεγάλο βήμα ωστόσο έγινε στην Ευρώπη. Το 1989 ο Τιμ Μπέρνερς-Λι έθετε στο ερευνητικό κέντρο CERN τις βάσεις του World Wide Web. Με τον πρώτο browser λίγα χρόνια αργότερα το σύστημα απλοποιήθηκε και δεν χρειαζόταν πλέον σύνθετες εντολές για την πλοήγηση στο διαδίκτυο.


History of the Internet | National Geographic 2018 | BBC Documentary 2018

Έτσι γεννήθηκαν και οι πρώτοι κολοσσοί του διαδικτύου, όπως η google και η amazon. Έκτοτε οι εξελίξεις είναι ακόμη πιο ραγδαίες. Τα έξυπνα κινητά και κυρίως το λανσάρισμα του iPhone το 2007 κατέστησαν το διαδίκτυο πιο προσιτό και εύχρηστο για τις μάζες.





Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 2019

Θωμάς Γκόρπας, «Το αλβανικό»

Αλέξανδρος Αλεξανδράκης, Μέχρις Εσχάτων. Alexandros Alexandrakis, Till the end

“Λένε κάποια τραγούδια και ιστορικά βιβλία
πως ο στρατός μας θαυματούργησε στην Αλβανία.
Αλλ’ ο πατέρας μου κανένα θαύμα δε θυμόταν
κι όταν τον ρώταγα τον πόλεμο τον καταριόταν.
– Ποιοι ήταν πατέρα οι νικηταί και ποιοι οι ηττημένοι;
– Στον πόλεμο, παιδί μου, υπάρχουν μόνο σκοτωμένοι…
Τα κρυοπαγήματα και τα κουρέλια του θυμόταν.
– Και τα ανδραγαθήματα; Ρωτούσα. Αποκρινόταν:
– Μπορεί οι νεκροί που τάφηκαν μέσα στο χιόνι
που πολεμήσαν μοναχοί και που πεθάναν μόνοι…
– Κ’ η Παναγία που σας προστάτευε πού ήτανε πατέρα
δεν ήταν δίπλα σας όταν φωνάζατε αέρα;
– Ίσως την έβλεπαν οι στρατηγοί την Παναγία
όταν μας ψάχνανε στους χάρτες μέσα στα γραφεία…”.

Περικλής Βυζάντιος, Πείνα

Θωμάς Γκόρπας, Τα Ποιήματα, Κέδρος 2006