«Σουίτ Μούβι» του Ντούσαν Μακαβέγιεφ. “Sweet Movie” by Dušan Makavejev

Ο Σέρβος Dusan Makavejev, όταν έκανε το 1974 το Sweet Movie, ήταν ακόμα Γιουγκοσλάβος και είχε ήδη εξοριστεί από την χώρα του για το  W.R.: Mysteries of the Organism (1971), ενώ η Anna Pruncal εξορίστηκε για 7 χρόνια από την Πολωνία για την συμμετοχή της στο Sweet Movie. Η ταινία είναι απαγορευμένη στην Αγγλία, τον αγγλόφωνο Καναδά και τη Νότιο Αφρική (σίγουρα ήταν μέχρι το 2000).

Το Sweet Movie ασχολείται με το θέμα της πολιτικής – σεξουαλικής επανάστασης, επηρεασμένη ιδεολογικά οπωσδήποτε από τον Βίλχελμ Ράιχ, αλλά και γενικότερα τον μαρξισμό. Είναι μια μελέτη πάνω στις περίπλοκες εσοχές της σεξουαλικότητας στο μυαλό του ανθρώπου, της εμπορευματοποίησής της, της καταπίεσής της από καθεστώτα τύπου Στάλιν. Όταν πρωτοκυκλοφόρησε σκανδάλισε τις μικροαστικές συνειδήσεις˙ αλλά ακόμα και σήμερα, ο σύγχρονος άνθρωπος πέφτει εύκολα στην παγίδα των προκαταλήψεων και της μικροαστικής ηθικής, με αποτέλεσμα να θεωρεί την ταινία  μία υπερβολή απελευθέρωσης ζωικών ενστίκτων, ύμνο στην “ανάρμοστη” σεξουαλική συμπεριφορά, που σκοπό έχει να σοκάρει. Μια από τις διαδικασίες σύνθεσης της ταινίας ήταν η εξής: οι σεκάνς μπήκαν σε μία λίστα και σε κάθε μία δινόταν ένας χαρακτηρισμός, όπως βίαιη, γλυκιά, σεξουαλική, παιδική, ιστορική, κτλ. Μετά ενώνονταν έτσι ώστε να προκύψουν αντιθέσεις και ομοιότητες. Επίσης χρησιμοποιούνται κομμάτια από παλιά "επίκαιρα".

Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις (''Τα παιδιά κάτω στον κάμπο'')

Σκηνοθεσία: Dusan Makavejev

Τραγούδι: Anne Lonnberg (''Is there life on the Earth?'')

Παίζουν: Carol Laure, Pierre Clementi, Anna Prucnal

Ξεκινά με μια διασκεδαστική σάτιρα σχετικά με τα ΜΜΕ και την εμπορευματοποίηση που έκαναν στο σεξ. Ένας πάμπλουτος, σαν σε ριάλιτι, δημιουργεί ένα παιχνίδι μέσα από το οποίο θα επιλεγεί μια παρθένα για να γίνει γυναίκα του. Υπάρχει ακόμα και γιατρός που θα εξετάσει τη νεαρή κοπέλα. Η Μις Καναδάς (Carole Laure) η νικήτρια, τρομαγμένη όμως από το χρυσό πέος του μεγιστάνα άντρα της το σκάει. Στο Παρίσι όπου και θα βρεθεί μετά από περιπέτειες, θα συναντήσει μια «αναρχική» κοινότητα με την οποία θα κολλήσει, συμμετέχοντας σε απελευθερωτικές συνεδρίες, μέσω μιας αναγεννησιακής εμπειρίας σεξουαλικής κάθαρσης. Η ταινία από ‘κει και μετά γίνεται ένα λυρικό, συναρπαστικό αριστούργημα γεμάτο συμβολισμούς, που αποδεικνύει ότι η απλή λογική δεν έρχεται σε καμία επαφή με τις αισθήσεις που απαρτίζουν τη σεξουαλικότητα, ενώ έχει πολύ δυνατές σκηνές, οι οποίες είτε είναι μία αισθητική γροθιά στο στομάχι είτε είναι ένα λογικό γρονθοκόπημα στον εγκέφαλο. 

Όπως ήταν φυσικό δέχτηκε καταιγιστικές κριτικές, κάποιοι την χαρακτήρισαν μεταξύ άλλων κοπροφιλική και εμετοφιλική. Ακόμα και σήμερα είναι απαγορευμένη σε διάφορες χώρες. Αυτό το συναρπαστικό πολιτικο-σεξουαλικό μανιφέστο όμως, φτιαγμένο με τη λογική του σινεμά-κολάζ και ευλογημένο με τη μοναδική μουσική του Χατζιδάκι, είναι δύσκολο να μη σε στοιχειώσει ως μια… ιστορία φαντασμάτων. Διότι τι άλλο είναι η Άννα Πλανέτα με το πλοίο- φάντασμά της και την εμβληματική φιγούρα του Μαρξ στην πλώρη, που γυρίζει τον κόσμο, ή ο ναύτης με το πηλήκιο «Ποτέμκιν» που υποκύπτει στο ερωτικό κάλεσμά της; 

Dusan Makavejev

Ευκρινής όσο το μοτίβο ενός παιδικού παραμυθιού, η σπαρακτικά ελεύθερη αλληγορία του Makavejev κάποτε είχε την τιμή να σκανδαλίσει μικροαστικές συνειδήσεις και να διωχθεί με μανία ως ανήθικη. Και παρόλο που οι πολλές εξάρσεις πέφτουν βαριές στους δικούς μας καιρούς της «συμφιλίωσης» (και των ανέραστων ψευδο-επαναστάσεων τύπου «Shortbus» που μοιάζουν μάλλον συντηρητικές), η πρωτόγονη χαρά που αναδύουν μερικά κολάζ εικόνων ποτέ δε θα αφομοιωθεί / χωνευτεί ως «κλασική». Τόσο το καλύτερο, για όποιον επιθυμεί να απολαύσει το γλύκισμα του Makavejev με την έξαψη μιας άτυπης απαγόρευσης. «Τα παιδιά κάτω στον κάμπο / κυνηγάνε τους αστούς / πετσοκόβουν τα κεφάλια / από εχτρούς κι από πιστούς»...