Οξυζενέ στον δορυφόρο του Δία Ευρώπη, Mapping the Chemistry Needed for Life at Europa

Η παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης, αυτού του αινιγματικού δορυφόρου του Δία, περιέχει σχετικά μεγάλες ποσότητες υπεροξειδίου του υδρογόνου, το οποίο θα μπορούσε να αποτελεί πηγή ενέργειας για τα μικρόβια που ενδεχομένως κρύβονται στον υπόγειο ωκεανό του φεγγαριού, ανακοίνωσαν ερευνητές της NASA.

«Η ζωή όπως τη γνωρίζουμε χρειάζεται υγρό νερό, χημικά στοιχεία όπως ο άνθρακας, το άζωτο, ο φώσφορος και το θείο, καθώς και κάποια πηγή χημικής ενέργειας ή φωτός» δήλωσε ο Κέβιν Χαντ του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια.

«Η Ευρώπη διαθέτει υγρό νερό και χημικά στοιχεία, και πιστεύουμε ότι το υπεροξείδιο του υδρογόνου ενδέχεται να καλύπτει ένα σημαντικό μέρος των απαιτήσεων σε ενέργεια».

«Η παρουσία οξειδωτικών παραγόντων όπως το υπεροξείδιο του υδρογόνου έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην εμφάνιση σύνθετων, πολυκύτταρων μορφών ζωής στη Γη» επισήμανε.

Jupiter's moon Europa has a crust made up of blocks, evidence that Europa may have once had a subsurface ocean.

Η Ευρώπη, ένα από τα τέσσερα μεγάλα φεγγάρια του Δία, συγκεντρώνει εδώ και χρόνια το ενδιαφέρον των αστροβιολόγων, καθώς υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι κάτω από τον πάγο που καλύπτει την επιφάνεια υπάρχει ένας παγκόσμιος ωκεανός, μέσα στον οποίο θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει εμφανιστεί μικροβιακή ζωή (το ίδιο ισχύει εξάλλου για τον δορυφόρο του Κρόνου Εγκέλαδο)

Το υπεροξείδιο του υδρογόνου (Η2Ο2) είναι μια υγρή, άοσμη ένωση με ισχυρές οξειδωτικές ιδιότητες. Το υδατικό του διάλειμμα, γνωστό ως οξυζενέ, χρησιμοποιείται ως απολυμαντικό.

Για τους περισσότερους ζωντανούς οργανισμούς, το υπεροξείδιο του υδρογόνου σχηματίζεται ως παραπροϊόν των μεταβολικών αντιδράσεων και πρέπει να εξουδετερώνεται από τα κύτταρα καθώς έχει ισχυρή τοξική δράση. Ορισμένα βακτήρια, πάντως, χρησιμοποιούν το υπεροξείδιο ως πηγή ενέργειας.

Αριστερά η Ευρώπη σε εικόνα πραγματικού χρώματος από την αποστολή Galileo. Η εικόνα δεξιά έχει υποστεί επεξεργασία για να αναδειχθούν τα επιφανειακά χαρακτηριστικά. Οι γραμμές αντιστοιχούν σε ρωγμές στον πάγο. This color composite view combines violet, green, and infrared images of Jupiter's intriguing moon, Europa, for a view of the moon in natural color (left) and in enhanced color designed to bring out subtle color differences in the surface (right). The bright white and bluish part of Europa's surface is composed mostly of water ice, with very few non-ice materials. In contrast, the brownish mottled regions on the right side of the image may be covered by hydrated salts and an unknown red component. The yellowish mottled terrain on the left side of the image is caused by some other unknown component. Long, dark lines are fractures in the crust, some of which are more than 3,000 kilometers (1,850 miles) long. (Credit: NASA/JPL/University of Arizona)

Οι πρώτες ενδείξεις για την ύπαρξη υπεροξειδίου του υδρογόνου στην Ευρώπη ήρθαν το 1997 από την αποστολή Galileo, η οποία όμως μελέτησε ένα μικρό τμήμα του υδρογόνου.

Τώρα, οι ερευνητές K. P. Hand and M. E. Brown παρουσιάζουν στo The Astrophysical Journal Letters μια ανάλυση που καλύπτει μια πολύ μεγαλύτερη επιφάνεια.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το τηλεσκόπιο Keck ΙΙ στη Χαβάη για να ανιχνεύσουν τη φασματική υπογραφή του Η2Ο2 στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος. Η ουσία ανιχνεύθηκε στην πλευρά του Ευρώπης που κοιτά προς την κατεύθυνση της κίνησης του φεγγαριού, σε συγκέντρωση 20 φορές μικρότερη από ό,τι στο οξυζενέ για οικιακή χρήση.

Αυτό όμως που παραμένει άγνωστο είναι το κατά πόσο το υπεροξείδιο υπάρχει και μέσα στον ωκεανό της Ευρώπης, εκτός από την επιφάνεια που είναι σχεδόν σίγουρα νεκρή.

«Στην Ευρώπη, το υπεροξείδιο θα μπορούσε να ικανοποιεί τις ενεργειακές απαιτήσεις που απαιτούνται για τη ζωή, εφόσον βέβαια αναμειγνύεται με το νερό του ωκεανού» επισήμανε ο Δρ Hand.

Όσον αφορά το μηχανισμό σχηματισμού του υπεροξείδιου, οι ερευνητές εκτιμούν ότι η ένωση δημιουργείται από το βομβαρδισμό του επιφανειακού πάγου από ισχυρή ακτινοβολία.