Πώς να «βαφτίσετε» έναν πλανήτη, IAU Revises Their Stance on Public Involvement in Naming of Exoplanets and Moons

Artistic representations of the only known planets around other stars (exoplanets) with any possibility to support life as we know it. Credit: Planetary Habitability Laboratory, University of Puerto Rico, Arecibo.

Υποκύπτοντας τελικά στις πιέσεις και στις εκστρατείες που είχαν διοργανωθεί το τελευταίο διάστημα η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU), η οποία είναι επισήμως αρμόδια για την ονοματοδοσία των αστρονομικών αντικειμένων, ανακοίνωσε ότι αλλάζει την αυστηρή πολιτική της επιτρέποντας στο κοινό να λαμβάνει ενεργά μέρος στις σχετικές αποφάσεις. Ετσι στο εξής μπορεί να έχετε την ευκαιρία να «βαφτίσετε» κάποιον νεοανακαλυφθέντα πλανήτη ή τον δορυφόρο του. Αρκεί να ακολουθήσετε τους σχετικούς κανόνες.

Στροφή 180 μοιρών

Ο Πλούτωνας και τα φεγγάρια του ίσως στάθηκαν η αιτία για την αλλαγή στην πολιτική της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης.

Η απόφαση σηματοδοτεί μια στροφή 180 μοιρών εκ μέρους του συνήθως δυσκίνητου, αν όχι αμετακίνητου, διεθνούς οργανισμού που εδρεύει στο Παρίσι. Καθώς έρχεται ενάμιση μήνα μετά την άσκηση βέτο στο όνομα που είχε ψηφίσει το κοινό για έναν από τους δορυφόρους του Πλούτωνα (στην ψηφοφορία είχε έλθει πρώτο με διαφορά το Vulcan, το όνομα του Ηφαίστου στα λατινικά αλλά και του πλανήτη του Σποκ στο «Σταρ Τρεκ», η IΑU όμως αγνόησε το αποτέλεσμα «κατακυρώνοντας» τα ονόματα Κέρβερος και Στυξ), πολλοί αναλυτές την ερμηνεύουν ως μια προσπάθεια σύμπλευσης με το πνεύμα της εποχής.

Η ανατροπή της «λαϊκής ετυμηγορίας» προκάλεσε έντονες αντιδράσεις εναντίον του οργανισμού, οι οποίες έλαβαν ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις εξαιτίας του γεγονότος ότι ο Γουίλιαμ Σάτνερ, ο εξαιρετικά δημοφιλής σταρ που υποδύθηκε τον Κάπτεν Κερκ του «Σταρ Τρεκ», είχε ηγηθεί μιας καμπάνιας υπέρ του ονόματος Vulcan. Λίγο νωρίτερα, τον περασμένο Απρίλιο, η Διεθνής Αστρονομική Ένωση είχε εμπλακεί σε μία ακόμη σφοδρή αντιπαράθεση με την ιδιωτική διαστημική start-up Uwingu, η οποία «έστησε» έναν δικτυακό τόπο όπου καλούσε το κοινό να προτείνει ονόματα για διάφορους εξωπλανήτες. Η συμμετοχή απαιτούσε την καταβολή χρηματικού αντιτίμου (4,99 δολάρια, 3,73 ευρώ) εξοργίζοντας την ΙΑU, η οποία θεωρεί - και κατά πολλούς δικαίως - ότι τα ονόματα των πλανητών δεν μπορούν να αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης για χρηματικό κέρδος.

Αυτός είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους λόγους για τους οποίους ο οργανισμός έθεσε ορισμένους περιορισμούς στη διαδικασία. Οι προτάσεις ονοματοδοσίας μπορούν να γίνονται από μεμονωμένα άτομα ή μέσω της διοργάνωσης ψηφοφοριών κατόπιν αποστολής μιας επίσημης επιστολής, ενώ οι ψηφοφορίες με χρήματα ή άλλο κέρδος απαγορεύονται ρητώς. Επίσης η Ένωση θέσπισε μια σειρά κανόνες-συστάσεις ως προς την επιλογή των ονομάτων. Αν θέλετε η φωνή σας να ακουστεί στο Διάστημα, θα πρέπει να τους ακολουθήσετε.

Οι κανόνες

Artistic rendition of a sunset view from the perspective of an imagined Earth-like moon orbiting the giant planet, PH2 b. Image Credit: H. Giguere, M. Giguere/Yale University

Οι προϋποθέσεις που τίθενται από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση για την πρόταση ονομάτων για νεοανακαλυφθέντα αστρονομικά αντικείμενα είναι οι εξής:

• Το όνομα να μην ξεπερνάει τους 16 χαρακτήρες.
• Να αποτελείται κατά προτίμηση από μία λέξη.
• Να μπορεί να προφέρεται σε όσο το δυνατόν περισσότερες γλώσσες.
• Να μην είναι προσβλητικό σε οποιαδήποτε γλώσσα ή κουλτούρα.
• Να μην είναι υπερβολικά όμοιο με το υπάρχον όνομα ενός αστρονομικού αντικειμένου.
• Τα ονόματα κατοικιδίων ζώων καλό είναι να αποφεύγονται.
• Τα ονόματα αμιγώς ή κατά κύριο λόγο εμπορικής φύσεως απαγορεύονται.
• Τα ονόματα προσώπων, τόπων ή γεγονότων που είναι κατά κύριο λόγο γνωστά εξαιτίας πολιτικών ή στρατιωτικών δραστηριοτήτων κρίνονται ακατάλληλα.