«Φυλή φάντασμα» στο γενεαλογικό δέντρο των Ευρωπαίων. New Branch Added to European Family Tree

Οι ερευνητές εξέτασαν τo DNA αρχαίων οστών, όπως το κρανίο ενός αγρότη που έζησε στη Γερμανία πριν από 7.000 χρόνια. This skull of a 7,000-year-old German farmer was among the ancient human bones that revealed more about the genetic heritage of present-day Europeans. Previous work suggested that Europeans descended from two ancestral groups: indigenous hunter-gatherers and early European farmers. This new study shows that there was also a third ancestral group, the Ancient North Eurasians, who contributed genetic material to almost all present-day Europeans. The research also reveals an even older lineage, the Basal Eurasians. Credit: Joanna Drath/University of Tübingen

«Πριν από αυτή την έρευνα, το μοντέλο που είχαμε για την προέλευση των Ευρωπαίων αφορούσε την ανάμειξη δύο πληθυσμός. Εμείς δείξαμε ότι υπήρχε και μια τρίτη ομάδα» αναφέρει ο Ντέιβιντ Ράιχ της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, η οποία συνεργάστηκε στη μελέτη με το Πανεπιστήμιο του Τίμπιγκεν στη Γερμανία και άλλα ιδρύματα.

Τι πιστεύαμε

Αρχαιολογικές και γενετικές ενδείξεις που έχουν συγκεντρωθεί την τελευταία δεκαετία έχουν αποκαλύψει ότι η εφεύρεση της γεωργίας στην Εγγύς Ανατολή άλλαξε ριζικά το τοπίο στην Ευρώπη πριν από περίπου 7.500 χρόνια: Γεωργοί από τη Εγγύς Ανατολή, οι οποίοι είχαν πιθανώς ανοιχτόχρωμο δέρμα και καστανά μάτια, κατέφθασαν τότε στην ήπειρο και αναμείχθηκαν με κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, οι οποίοι ζούσαν ήδη στην Ευρώπη για δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Πρέπει μάλιστα να είχαν ασυνήθιστη για τα σημερινά δεδομένα εμφάνιση, με γαλάζια μάτια αλλά μελαμψό δέρμα, λένε οι ερευνητές.

Η τρίτη ομάδα

Το DNA των σύγχρονων Ευρωπαίων φέρνει ίχνη μιας μυστηριώδους φυλής από τη Βόρεια Ευρασία. Modern Europeans are the descendants of at least three groups of ancient humans, not two as was previously thought, reveals a comparative analysis of DNA from more than 2,300 modern-day humans and nine ancient farmers and hunter-gatherers who lived in Germany, Luxembourg and Sweden, around 7,000 to 8,000 years ago. A Sami indigenous northern European family in Norway around 1900. The picture was probably taken in 1896 around the Kanstadfjord near Lødingen, Nordland. The adults on the left are Ingrid (born Sarri) and her husband Nils Andersen Inga. In front of the parents are Berit and Ole Nilsen. The lady on the right is Ellen, sister of Ingrid. In front of Ellen are the children Inger Anna and Tomas. The children of Inger Anna are reindeer herders still today. Detroit Publishing Co. print no. 7123.

Η νέα μελέτη δείχνει τώρα ότι υπήρξε και μια τρίτη ομάδα που συμμετέχει στο γενετικό προφίλ των σύγχρονων Ευρωπαίων: μια αρχαία βορειοευρασιατική φυλή από την περιοχή της Σιβηρίας, η οποία μάλιστα είχε συγγενική σχέση με τους πληθυσμούς που πέρασαν το Βερίγγειο Πορθμό πριν από 15.000 χρόνια και έγιναν οι πρώτοι κάτοικοι της Αμερικής.

Η ερευνητική ομάδα εξέτασε το DNA περισσότερων από 2.300 ατόμων από όλο τον κόσμο και το συνέκριναν με το γονιδίωμα εννέα αρχαίων σκελετών από τη Σουηδία, το Λουξεμβούργο και τη Γερμανία: οκτώ κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες που έζησαν πριν από 8.000 χρόνια, πριν την άφιξη της γεωργίας, και ενός αγρότη που έζησε πριν από 7.000 χρόνια.

Τα ευρήματα

Researchers compared ancient hunter-gatherers and early farmers to present-day human genomes and found that Europeans today trace their ancestry to three ancient populations. The skull of Motala1, one of the seven approximately 8,000 year old Swedish hunter-gatherers sequenced in this study. Credit: Fredrik Hallgren

Η ανάλυση έδειξε ότι οι σημερινοί Ευρωπαίοι φέρουν γονίδια όχι μόνο από τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες και τους αγρότες αλλά και από τη φυλή της Βόρειας Ευρασίας. Αντίθετα, οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες και οι αγρότες δεν φέρουν τέτοια γονίδια, ένδειξη ότι η βορειοευρασιατική φυλή ήταν η τελευταία που έφτασε στην Ευρώπη μετά την άφιξη της γεωργίας.

Όταν ξεκίνησε η τελευταία μελέτη, η φυλή της Βόρειας Ευρασίας ήταν μια «φυλή φάντασμα», γνωστή μόνο από τη γενετική κληρονομιά της στους σύγχρονους πληθυσμούς. Αυτό άλλαξε το 2013, όταν ανακαλύφθηκε ο σκελετός ενός αγοριού που έζησε πριν από 24.000 χρόνια κοντά στη λίμνη Βαϊκάλη της Σιβηρίας.

Revised flow chart of European ancestry incorporating the new data about Ancient North Eurasians (ANE), West European hunter-gatherers (WHG), early European farmers (EEF) and Basal Eurasians. Image courtesy David Reich

Η συμβολή αυτής της φυλής στο γενετικό προφίλ των Ευρωπαίων είναι μικρότερη σε σχέση με τις δύο άλλες ομάδες και δεν ξεπερνά πουθενά το 20%, επισημαίνει ο Ιωσήφ Λαζαρίδης, ερευνητής του Χάρβαρντ και πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης. «Σχεδόν όλοι οι Ευρωπαίοι κατάγονται και από τις τρεις προγονικές ομάδες. Οι διαφορές ανάμεσά τους οφείλονται στις σχετικές αναλογίες: Οι Βορειοευρωπαίοι κληρονόμησαν περισσότερα από τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, έως και το 50% στη Λιθουανία, ενώ οι Νοτιοευρωπαίοι κατάγονται περισσότερο από τους αγρότες» αναφέρει.

Επόμενος στόχος των ερευνητών είναι να προσδιορίσουν το πότε έφτασαν στην Ευρώπη οι μετανάστες από τη Βόρεια Ευρασία. Όπως επισημαίνουν, το παζλ της καταγωγής των Ευρωπαίων πιθανότατα δεν έχει συμπληρωθεί, και περισσότερα στοιχεία μπορούν να προκύψουν μόνο από γενετικές αναλύσεις σε αρχαίους σκελετούς, οι οποίοι συνεχίζουν να έρχονται στο φως.