Μια λύρα από την αρχαία Αμβρακία. A music lyre from Ambracia

Αναπαράσταση της λύρας. A music lyre was chosen by the Ephorate of Antiquities of Arta and the Archaeological Museum of Arta as the exhibit of this month. The lyre was found in 1957 at the Eastern cemetery of Ambracia. It dates back to the Hellenistic period. The lyre belongs to the string musical instruments group. The sound hole of the lyre was made of turtle shell and its strings were made of animal intestines. It was played by plucking its strings with a plectrum, like a guitar or zither. Representation of the lyre in a case at the Archaeological Museum of Arta.

Στη μουσική είναι αφιερωμένο το «Έκθεμα του Μήνα» για τον Ιούλιο, το οποίο επέλεξαν να παρουσιάσουν στο ευρύ κοινό η Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας και το Αρχαιολογικό Μουσείο Άρτας. Πρόκειται για ένα καβούκι χελώνας – ηχείο λύρας που βρέθηκε το 1957 στο Ανατολικό νεκροταφείο της Αμβρακίας και χρονολογείται στην Ελληνιστική περίοδο.

Αποκατεστημένη λύρα, 5ος ή 4ος αι. π.Χ. Συλλογή Έλγιν, Βρετανικό Μουσείο. Restored lyre, 5th or 4th c. BC. Elgin Collection, British Museum.

Η λύρα συγκαταλέγεται στα έγχορδα μουσικά όργανα. Το ηχείο της στην αρχαιότητα ήταν κατασκευασμένο από καβούκι χελώνας και οι χορδές της από εντόσθια ζώων. Παιζόταν με τα χέρια, με τη χρήση πένας (πλήκτρο), σαν κιθάρα ή σαντούρι.

Ο θεός Απόλλωνας. Λευκή κύλικα, 480-470 π.Χ. Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών. According to Greek mythology it was invented by Hermes. When Apollo discovered that Hermes had stolen his oxes he prosecuted him. While Hermes was running to hide he stepped on a turtle shell. He noticed that the shell amplifies sound, so he created the first ever lyre and he gave it to Apollo as a gift, thus releasing his anger. The God Apollo. White kylix, 480-470 BC. Archaeological Museum of Delphi.

Σύμφωνα με τη μυθολογία την επινόησε ο Ερμής: Όταν ο Απόλλωνας ανακάλυψε ότι ο Ερμής του έκλεψε τα βόδια, τον καταδίωξε. Αυτός, τρέχοντας για να κρυφτεί, πάτησε κατά λάθος σε ένα κέλυφος χελώνας. Παρατηρώντας ότι το κέλυφος ενισχύει τον ήχο κατασκεύασε την πρώτη λύρα και τη δώρισε στον Απόλλωνα, εξευμενίζοντας έτσι το θυμό του.

Η Αμβρακία είχε ιδιαίτερα σημαντική μουσική παράδοση. Στις αρχαίες πηγές αναφέρονται ο κιθαρωδός Ξενοκράτης και ο αυλητής χορού Νικόκλας.

Το καβούκι της χελώνας πριν τη συντήρησή του. The turtle shell before its conservation in the laboratory of the museum.

Εξέχουσα μορφή υπήρξε ο Επίγονος, ο οποίος γεννήθηκε στην Αμβρακία και έζησε στη Σικυώνα. Είναι ο εφευρέτης του επιγόνειου, είδους κιθάρας με 40 χορδές που παίζεται στο γόνατο και αποτελεί τον «πρόγονο» για την κιθάρα και το κανονάκι.

Το καβούκι της χελώνας μετά από τη συντήρησή του. The turtle shell after its conservation in the laboratory of the museum.

Το καβούκι της χελώνας (ηχείο λύρας) συντηρήθηκε στο εργαστήριο συντήρησης του Αρχαιολογικού Μουσείου Άρτας.

Μπορείτε να το δείτε σε σχετικό βίντεο που φιλοξενείται στο YouTube.

Αναπαράσταση της λύρας σε προθήκη του Αρχαιολογικού Μουσείου Άρτας.

Γενική επιμέλεια: Βαρβάρα Παπαδοπούλου (αρχαιολόγος, Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας). Επιμέλεια: Σωτήρης Ραπτόπουλος (αρχαιολόγος). Δημιουργία βίντεο: Χρήστος Βέργης (συντηρητής αρχαιοτήτων).