Ένας εξωπλανήτης που «παριστάνει» τον κομήτη. Investigating the Mystery of Migrating 'Hot Jupiters'

Καλλιτεχνική απεικόνιση του HD 80606 b που ακολουθεί την πιο παράξενη τροχιά πλανήτη που γνωρίζουμε. Συνήθως κινείται μακριά από το μητρικό του άστρο αλλά ξαφνικά κάνει μια... βουτιά και τον πλησιάζει σε απόσταση αναπνοής και λίγο μετά κυριολεκτικά εκτοξεύεται μακριά από αυτόν. HD 80606 b (rendered here) stands out amid the hundreds of exoplanets discovered recently because of its highly eccentric orbit. Researchers have studied how the planet’s temperature changes as it approaches, sweeps by, and moves away from its star. Credit: Courtesy of the researchers and JPL

Πριν από επτά χρόνια οι αστρονόμοι εντόπισαν σε απόσταση 190 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό της Μεγάλης Αρκτου ένα  εξωπλανήτη. Ο πλανήτης αυτός ονομάστηκε HD 80606 b και αμερικανοί επιστήμονες κατάφεραν να τον μελετήσουν διαπιστώνοντας ότι πρόκειται για τον πιο παράξενο από τους περίπου δύο χιλιάδες εξωπλανήτες που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα. Ο HD 80606 b ακολουθεί μια… ιδιόρρυθμη τροχιά η οποία είναι πρωτοφανής για πλανήτη και θυμίζει εκείνη των κομητών.

Τεράστιος και καυτός

The exoplanet HD80606 b spends most of its time far from its star, but every 111 days it swings in feverishly close. NASA's Spitzer Space Telescope measured the planet's extreme temperature swings using infrared light. This allowed astronomers to simulate its atmosphere. Visuals credit: NASA/JPL-Caltech

Τον εξωπλανήτη μελέτησε με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Spitzer ομάδα ερευνητών από το ΜΙΤ, το Ινστιτούτο Space Telescope Science Institute και το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια-Σάντα Κρουζ. Πρόκειται για ένα πλανήτη που ανήκει σε μια κατηγορία πλανητών που ονομάζονται «καυτοί Δίες». Είναι πλανήτες με μέγεθος παρόμοιο ή μεγαλύτερο από αυτό του Δία και συνήθως βρίσκονται κοντά στο μητρικό τους άστρο και η θερμοκρασία τους είναι ιδιαίτερα υψηλή. Ο HD 80606 b υπολογίζεται ότι είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερος από τον Δία και όταν βρίσκεται πολύ κοντά στο άστρο η θερμοκρασία του ξεπερνάει τους χίλιους βαθμούς Κελσίου.

Η τροχιά

Astronomers watched an exoplanet called HD 80606b heat up and cool off during its sizzling-hot orbit around its star. Image credit: NASA/JPL-Caltech/MIT

Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές ο HD 80606 b ολοκληρώνει μια περιστροφή γύρω από το μητρικό του άστρο σε 111 μέρες. Όμως αυτή η τροχιά του HD 80606 b είναι εκκεντρική και προσομοιάζει αυτή των κομητών. Πιο συγκεκριμένα ο πλανήτης για 100 μέρες ακολουθεί μια πορεία μακριά από το μητρικό του άστρο και ξαφνικά κάνει μια στροφή και πλησιάζει κοντά σε αυτό, μια συμπεριφορά που έχουν οι κομήτες.

Κάποια στιγμή μάλιστα ο HD 80606 b πλησιάζει σε απόσταση αναπνοής το άστρο και πραγματοποιεί μια περιστροφή γύρω από αυτό σε διάστημα μόλις 20 ωρών! «Αν η Γη επρόκειτο να πλησιάσει τόσο κοντά στον Ήλιο, πολύ σύντομα θα έχανε την ατμόσφαιρά της και η επιφάνειά της θα μετατρεπόταν σε λιωμένο μάγμα» αναφέρουν οι ερευνητές στο άρθρο τους στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters». Μόλις ολοκληρώσει αυτή την καυτή του βόλτα γύρω από το άστρο ο HD 80606 b κάνει ένα.. άλμα και επιστρέφει στην απομακρυσμένη από το άστρο περιοχή που κινείται τον περισσότερο χρόνο. Επίσης οι ερευνητές  υπολόγισαν την ταχύτητα περιστροφής γύρω από το άξονα του, δηλαδή τη διάρκεια της μέρας του, και βρήκαν ότι είναι περίπου 90 ώρες.