Αυθεντικός Καραβάτζιο βρέθηκε τυχαία σε σοφίτα. 'Lost Caravaggio' found in French attic causes rift in art world

«Αυτό το ιδιαίτερο φως, αυτή η χαρακτηριστική ενέργεια του Καραβάτζιο, χωρίς διορθώσεις, με ένα σίγουρο χέρι, αποδεικνύουν ότι ο πίνακας είναι αυθεντικός», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο εμπειρογνώμονας Έρικ Τουρκέν. The painting Judith Beheading Holofernes at its presentation in Paris. It may have been painted by Caravaggio (1571-1610) and could be worth €120m. Photograph: Charles Platiau/Reuters

Ένας πίνακας που ανακαλύφθηκε πρόσφατα σε σοφίτα σπιτιού της νοτιοδυτικής Γαλλίας είναι αυθεντικό έργο του Ιταλού ζωγράφου Καραβάτζιο (1571-1610), δήλωσε πρόσφατα ο εμπειρογνώμων Έρικ Τουρκέν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Παρίσι.

Το έργο απεικονίζει τον αποκεφαλισμό του Ασσυρίου στρατηγού Ολοφέρνη από την Ιουδήθ, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Βαιτυλούας στην Ιουδαία τον 4ο π.Χ. αιώνα.

«Αυτό το ιδιαίτερο φως, αυτή η χαρακτηριστική ενέργεια του Καραβάτζιο, χωρίς διορθώσεις, με ένα σίγουρο χέρι, αποδεικνύουν ότι ο πίνακας είναι αυθεντικός», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Έρικ Τουρκέν.

Επί του πίνακα αυτού «θα υπάρξουν περισσότερες διχογνωμίες από ό,τι μελέτες», πρόσθεσε ωστόσο ο εμπειρογνώμων, ορισμένοι συνάδελφοι του οποίου εμφανίζονται πιο καχύποπτοι.

Caravaggio, Judith Beheading Holofernes, 1598–1599. Galleria Nazionale d'Arte Antica, Rome. Ο πίνακας, που απεικονίζει το φόνο του Ολοφέρνη από την Ιουδήθ, χρονολογείται μεταξύ 1600 και 1610 και η αξία του εκτιμάται στα 120 εκατ. ευρώ. Είναι η δεύτερη Ιουδήθ του ζωγράφου. 

Η ύπαρξη ελαιογραφίας με θέμα «Ιουδήθ και Ολοφέρνης» που είχε φιλοτεχνηθεί μεταξύ 1600 και 1610 ήταν γνωστή χάρη σε αντίγραφο του έργου, που αποδίδεται στον Λουί Φινσόν, Φλαμανδό ζωγράφο, σύγχρονο του Καραβάτζο και έμπορο των έργων του Λομβαρδού Δασκάλου. Έργο του Φινσόν με το ίδιο θέμα εκτίθεται σήμερα στο Ανάκτορο Ζεβάλος στη Νάπολη. Η ύπαρξη της ελαιογραφίας του Καραβάτζο ήταν γνωστή χάρη στη διαθήκη του Φινσόν, που συντάχθηκε στο Άμστερνταμ το 1617 και μνημόνευε το έργο. Το πρωτότυπο, όμως, χάθηκε αμέσως μετά, για να εμφανισθεί εκ νέου στη σοφίτα της Τουλούζης.

Ο πίνακας ανακαλύφθηκε από τους ιδιοκτήτες σπιτιού σε περιοχή της Τουλούζης, τον Απρίλιο του 2014, όταν άνοιξαν ένα χώρο κάτω από τη στέγη για να επιδιορθώσουν μια διαρροή, εξήγησε ο Τουρκέν. Στη συνέχεια ο πίνακας πέρασε από έναν εκτιμητή, ο οποίος απευθύνθηκε στο γραφείο του εμπειρογνώμονα.

Γάλλος εμπειρογνώμονας δείχνει ακτινογραφική απεικόνιση του έργου «Ιουδήθ και Ολοφέρνης», που εντοπίσθηκε σε σοφίτα της Τουλούζης και αποδίδεται στον Καραβάτζο. Παρότι η πατρότητα του έργου αναμένεται να προκαλέσει αμφισβητήσεις, ο ειδήμων του Λομβαρδού Δασκάλου του 16ου αιώνα και πρώην διευθυντής του Μουσείου της Νάπολης, Νικόλα Σπινόζα, επιμένει πως όλα τα στοιχεία συνηγορούν στο ότι το έργο φιλοτέχνησε ο Καραβάτζο.

Την πατρότητα του έργου αμφισβητεί, ωστόσο, η ειδικός του Καραβάτζο, Μίνα Γκρεγκόρι, επιμένοντας ότι την ελαιογραφία δεν φιλοτέχνησε ο ίδιος ο Ιταλός, αλλά κάποιος –ιδιαίτερα ταλαντούχος– μιμητής του. Πριν από δύο εβδομάδες, προτού ακόμη ο εντοπισμός της ελαιογραφίας ανακοινωθεί στο κοινό, το υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας δημοσίευσε υπουργικό διάταγμα στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, σύμφωνα με το οποίο «δεν παραχωρείται άδεια εξαγωγής του αποδιδόμενου στον Μικελάντζελο Μερίζι (επονομαζόμενο και Καραβάτζο) έργου σε άλλη χώρα».

Το υπουργείο ανέφερε χθες σε ανακοίνωσή του ότι το έργο «αξίζει να διατηρηθεί στο γαλλικό έδαφος ως σημαντικός σταθμός της δημιουργίας του Καραβάτζο, παρότι η απόδοση της πατρότητάς του δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί». Η υπουργική απόφαση σημαίνει ότι το έργο πρέπει να παραμείνει για 30 μήνες στη Γαλλία, δίνοντας την ευκαιρία στο κράτος να το αγοράσει.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ – Γαλλικό Πρακτορείο (Ε.Κ.).