Πώς οι χριστιανοί διέλυσαν τον αρχαίο κόσμο. The Darkening Age: The Christian Destruction of the Classical World

Στους Βυζαντινούς χρόνους - αν και γλύτωσε ο Παρθενώνας την καταστροφή από τα διατάγματα του Θεοδόσιου Β΄ - έγινε η πρώτη μετατροπή του ναού σε χριστιανική εκκλησία της Αγίας Σοφίας, τα εγκαίνια της οποίας έγιναν επί αυτοκρατορίας Ιουστινιανού του Μέγα. Στον πρόναο προστέθηκε η αψίδα του ιερού. Από αυτές τις μετατροπές αυτές το 1877, σύμφωνα με τον Μπιρνούφ (Burnouf), δεν είχαν μείνει παρά λείψανα τοιχογραφιών και λιγοστά επιγραφικά χαράγματα στους τοίχους και τους κίονες. Το 438 μ.Χ., καταστρέφονται όλα τα γυμνά αγάλματα της Ακρόπολης, κόβοντας τους τα κεφάλια και τα χέρια. Γλυπτά του ανατολικού αετώματος στο Βρετανικό μουσείο. Statues were smashed, temples toppled and manuscripts burnt, as the early Christians tried to wipe out all traces of classical civilisation, claims this polemic. Getting the chop: damaged figures from the East Pediment of the Parthenon. ALAMY

Το 313 μ.Χ. ο Κωνσταντίνος είδε στο όνειρο του έναν σταυρό με τα γράμματα Χ και Ρ χαραγμένα κάτω από την επιγραφή «Εν τούτω νίκα». Είχε εκστρατεύσει εναντίον της Ιταλίας όπου κυριαρχούσε ο Μαξέντιος, αλλά η περιοχή ανήκε επισήμως στον Λικίνιο. Το έμβλημα που είδε στο «όραμα» του και υιοθέτησε θα τον οδηγούσε την επομένη στη νίκη.

A stitch in time: one of the twelve Constantine Tapestries designed by Peter Paul Rubens. Tapestry showing the Baptism of Constantine. Wool and silk and silver and gold threads. 477.5 × 545.5 cm. Philadelphia Museum of Art.

Η ιστορία είναι fake history, καθώς όχι μόνο κυκλοφόρησε χρόνια μετά, αλλά επιπλέον, σε δύο εντελώς διαφορετικές εκδοχές. Ο Κωνσταντίνος δεν ήταν ποτέ εξ ολοκλήρου και αποκλειστικά αφοσιωμένος στην πίστη όπως υποστηρίζουν οι (μεταγενέστεροι) αγιογράφοι. Επισήμως ωστόσο, ήταν ο πρώτος Ρωμαίος αυτοκράτορας που ασπάστηκε τον χριστιανισμό. Μια μικρή εβραϊκή θρησκεία που αγνοήθηκε παντελώς από τη ρωμαϊκή ελίτ τράβηξε την προσοχή του πιο ισχυρού ανθρώπου στον κόσμο. Λίγες δεκαετίες αργότερα, το 380 μ.Χ. ο Θεοδόσιος καθιέρωσε τον χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Giovanni d'Alemagna, Apollonia Destroys a Pagan Idol, c. 1442-1445

Δεδομένου ότι ο χριστιανισμός ήταν ο ιστορικός νικητής του ρωμαϊκού πολυθεϊσμού, η επικρατούσα άποψη όσον αφορά το πώς η νέα θρησκεία υπερίσχυσε πολιτισμικά δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια διαστρεβλωμένη εικόνα, όπως γράφει το newstatesman.com. 

Μαρμάρινη κεφαλή της Αφροδίτης, έργο του 1ου αι., φέρει στο μέτωπο το σύμβολο του σταυρού. Μήπως οι χριστιανοί υιοθέτησαν την Αφροδίτη; Φυσικά και όχι. Την εποχή που δεν ήταν ακόμα διαμορφωμένη η τέχνη τους σε μαζική κλίμακα, οι χριστιανοί χάραζαν τα σύμβολά τους στα αγάλματα και σε έργα τέχνης της παλιάς θρησκείας, ακόμα κι αν επρόκειτο για την πιο “άτακτη” αρχαία θεά, υποδηλώνοντας τη νέα θρησκεία που ερχόταν δυναμική. This statue of the goddess Aphrodite found at the Agora at Athens bears the hallmarks of Christian vandals, including crosses carved on the forehead and chin.

Στη Βικιπαίδεια υπάρχει ολόκληρη σειρά θεμάτων σχετικά με τις «διώξεις που υπέστη η Εκκλησία», συμπεριλαμβανομένου ενός εκτεταμένου απολογισμού των χριστιανών που μαρτύρησαν στα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αλλά δεν υπάρχουν αντίστοιχα θέματα για τη βίαιη καταστολή της παλαιότερης ρωμαϊκής θρησκείας από την Εκκλησία.

Όπως επισημαίνει η Catherine Nixey στο βιβλίο της «The Darkening Age», η ιστορία της διαδεδομένης δίωξης των χριστιανών είναι προϊόν του μάρκετινγκ της Εκκλησίας και των μεθόδων που χρησιμοποιούσε για τη στρατολόγηση πιστών.

Jean Poyer, St. Philip: Philip Vanquishing Idols and a Demon, Hours of Henry VIII, in Latin, Illuminated by Jean Poyer, Tours, France. The Dannie and Hettie Heineman Collection; deposited in 1962, given in 1977. MS H.8 (fol. 177), The Morgan Library & Museum. The Apostle, Saint Philip Vanquishing Idols (ie destroying other people's property). In his most famous miracle, Phillip cast the Devil, in the form of a hideous dragon, out of a statue of Mars. Philip told the crowd that if they broke the statue and adored the Lord's Cross, the sick would be cured and the dead would be brought back to life.

Όπως κάνουν σήμερα οι βομβιστές αυτοκτονίας, έτσι και οι χριστιανοί δήλωναν πρόθυμοι στη δημόσια εκτέλεση. «Ήταν μια δόξα ανοιχτή σε όλους, ανεξάρτητα από την τάξη, την εκπαίδευση, τον πλούτο και το φύλο».

Αλλά η εκτέλεση χριστιανών ήταν εξαιρετικά σπάνια, καθώς οι περισσότεροι Ρωμαίοι ηγεμόνες είχαν καταλάβει ότι δεν υπάρχει κανένα κέρδος κάνοντας ήρωες τους εξτρεμιστές της θρησκείας.

Another Aphrodite, dug up on the Greek island of Milos in 1820, is now celebrated as the Aphrodite of Milos, or more commonly the Venus de Milo. Even missing her arms (which were broken after the statue was found) she is one of the most famous statues in the world. She is now in the Louvre, and is shown on the right. The arms and original plinth were lost following her discovery. The statue, in marble, was created sometime between 130 and 100 BC. From an inscription on its plinth, noted before it disappeared, she is thought to be the work of Alexandros of Antioch. According to modern experts she is not in the same class as Praxiteles" original Aphrodite, which is, of course, "lost".

Το 111 μ.Χ., ο αυτοκράτορας Τραϊανός επέμεινε σε επιστολή προς τον φίλο του Πλίνιο τον Νεότερο,  κυβερνήτη της Βιθυνίας, ότι θα έπρεπε να τιμωρεί μόνο τους πιο ανυπότακτους από τους αντάρτες. Όποιος δηλώνει πρόθυμος να προσευχηθεί στους «θεούς μας» ας του δοθεί χάρη.

A reconstruction of what the Temple of Artemis at Effesus would have looked like, and a photograph of the site today (the pillar is reconstructed from stones on the site). Quality stones were carted off to Contantinople, others used in churches and eventually building like those in the background.

Οι Χριστιανοί θα μπορούσαν να θεωρηθούν απειλή για τις προγονικές παραδόσεις των Ρωμαίων και για τις δομές της πολιτικής εξουσίας, επειδή αρνούνταν τη θρησκευτική λατρεία με τους τρόπους που ακολουθούσε η πλειονότητα των γειτόνων τους.

The Temple of Concordia, an ancient Greek temple located in the Valle dei Templi (Valley of the Temples) in Agrigento on the southern coast of Sicily. The temple was converted into a Christian basilica in the 6th century by the bishop of Agrigento which is the only reason it survived the general Christian destruction of other people's places of worship. Nevertheless the temple was comprehensively vandalised. Spaces between the columns were filled with walls, altering the Classical Greek form. The division between the cella and the opisthodomos was destroyed, and the remaining walls of the cella were cut into a series of arches along the nave.

Αλλά Ρωμαίοι, όπως ο Τραϊανός και ο Πλίνιος, δεν είχαν κανένα ενδιαφέρον να διερευνήσουν για τα κίνητρά των χριστιανών. «Δεν πρέπει να κυνηγηθούν», επέμεινε ο Τραϊανός - ο οποίος είχε πιο σημαντικά πράγματα να κάνει από το να ανησυχεί για το μυαλό μερικών περίεργων τύπων. Από τη στιγμή που εκτελούσαν ένα μίνιμουμ των «κανονικών» τελετών, ήταν στο απυρόβλητο.

Christian cross carved into Egyptian hieroglyphics at Temple of Isis at Philae, in southern Egypt. We have no idea how many other images were completely destroyed by Christians.

Η παραδοσιακή ρωμαϊκή θρησκεία ήταν μια ευρύχωρη πλατφόρμα πεποιθήσεων και πρακτικών, που μπορούσε να φιλοξενήσει τη λατρεία πολλών διαφορετικών θεοτήτων -τις ρωμαϊκές εκδοχές των Ελλήνων Ολύμπιων θεών, δηλαδή ο Jupiter και ο Mars, εν ολίγοις, ο Δίας και ο Άρης, μαζί με τις πολυπολιτισμικές προσθήκες όπως ο Αιγύπτιος Όσιρις, τις χρηστικού χαρακτήρα οντότητες, όπως η Fortuna και τους θεοποιημένους αυτοκράτορες. Η θρησκευτική ορθότητα ήταν από πολλές απόψεις πρακτική ή εθιμοτυπική και όχι ζήτημα πίστης.

Όπως γράφει η Nixey, η κυριαρχία του χριστιανισμού σήμανε το τέλος αυτής της ανεκτικής κοινωνίας, αφού όλοι αναγκάστηκαν να συμμορφωθούν με την πίστη και τις κοινωνικές, πολιτισμικές, φυλετικές, σεξουαλικές και οικογενειακές επιταγές της.

Κάποιοι εξέχοντες υποστηρικτές του «παλαιού τρόπου» ζήτησαν από τις αρχές να επιδείξουν ανεκτικότητα στις θρησκευτικές διαφορές που προέκυψαν στην νεόκοπη χριστιανική πλέον, αυτοκρατορία. 

Πιθανή αναπαράσταση της αποθέωσης του Συμμάχου. Η παράσταση θεωρείται τεκμήριο των ειδωλολατρικών πεποιθήσεων του εικονιζομένου. Detail of a panel of an ivory diptych, dated to the year 402, that bears the Symmachus family monogram and depicts the apotheosis of a mortal (probably Q. Aurelius Symmachus himself). Here, the man is led into heaven by two genii; five persons, perhaps his ancestors, await him there. The Sun god observes the scene from near a portion of the zodiac (six signs can be seen). Property of the British Museum, temporarily on display at the Art Institute of Chicago.

Η Nixey παραπέμπει στον Ρωμαίο πολιτικό, ρήτορα και διανοούμενο Κόιντο Αυρήλιο Σύμμαχο, ο οποίος παρακαλούσε το 382 μ.Χ. τον αυτοκράτορα Γρατιανό να επιτρέψει την παραμονή του βωμού στη Γερουσία της Ρώμης. 

«Κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του έθιμα, το δικό του θρησκευτικό τελετουργικό», υποστήριζε ο Σύμμαχος, θέτοντας το ερώτημα: «Τι σημασία έχει ποιά είναι η σοφία με την οποία κάθε άνθρωπος αναζητά την αλήθεια;» Αλλά αγνοήθηκε. Το θυσιαστήριο εξαφανίστηκε και το 408 μ.Χ., τέθηκε σε ισχύ ένας νέος νόμος, σύμφωνα με τον οποίον όλοι οι βωμοί και τα σύμβολα των παλιών θεών έπρεπε να καταστραφούν.

The Burning of the Library at Alexandria in 391 AD, illustration from ‘Hutchinsons History of the Nations’, c.1910 (litho). During the reign of the Christian Emperor Theodosius I, the library at Alexandria was burned. For years bands of Christian monks had been sweeping down from their desert monasteries to destroy shrines and temples. They ransacked houses, destroying all non-Christian religious objects. In 391 when they burned down the Temple to Serapis they also managed to set fire to the nearby library— the greatest library in the Western world. Some estimates put the number of volumes destroyed at 700,000 (although enough volumes remained for later Muslims to enjoy more fires when they arrived in 642).

Η γλώσσα περί «δίωξης» και «μαρτυρίου» είναι υπόθεση μονόπλευρη. Ωστόσο, υπήρξαν μη Χριστιανοί οι οποίοι υπέστησαν διώξεις και μαρτύρησαν για την άρνησή τους να υιοθετήσουν τη νέα θρησκεία. Σε αντίθεση με τον Τραϊανό και άλλους πολυθεϊστές ηγέτες, οι Χριστιανοί δεν προσέφεραν στους αντιπάλους τους την ευκαιρία να ξεφύγουν από την τιμωρία με μια γρήγορη προσευχή στον «σωστό» Θεό. Αντ 'αυτού, έκαναν επιδρομές στα σπίτια τους και έψαχναν ακόμη και στις σκέψεις τους αναζητώντας μυστικές αμαρτίες ενάντια στον έναν και πραγματικό Θεό.

Shenoute. Secco painting, ca. 7th century. North lobe of the sanctuary, Red Monastery Church, near Sohag, Egypt.

Στο βιβλίο αναφέρεται η ιστορία του Αιγύπτιου μοναχού Shenoute, ο οποίος οδήγησε μια ομάδα χριστιανών συμπατριωτών του να ρίξουν την πόρτα του σπιτιού ενός πολίτη για να ανακαλύψει τα απαγορευμένα αγάλματα των παλιών παγανιστών θεών. Η εισβολή ήταν, εξάλλου, δικαιολογημένη από τον Shenoute, καθώς όπως έλεγε: «Δεν υπάρχει έγκλημα για όσους έχουν τον Χριστό».

Στο όνομα της θρησκευτικής συμμόρφωσης επιτρέπονταν παντός είδους παραβιάσεις -σήμερα θα τις λέγαμε, παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πολιτικών ελευθεριών.

Hypatia of Alexandria was particularly hated by Christians because she was not only a philosopher and a mathematician, but also a woman. She contravened biblical teaching about the role of women and consequently was murdered by a Christian mob, led by a bishop, in March 415. The bishop, Cyril of Alexandria, later used his bands of violent monks to influence Christian"orthodoxy" and is now considered a saint. The death of Hypatia signaled a Christian uprising against the 'learned scholars' of Alexandria, and the end of the city as a centre of knowledge throughout the ancient world. Her murder is generally held to mark the end of classical philosophy.

Κλασικό και γνωστό παράδειγμα της βίας των χριστιανών είναι η περίπτωση της φιλοσόφου και επιστήμονα Υπατίας, η οποία λιθοβολήθηκε μέχρι θανάτου, ενώ το σώμα της στη συνέχεια, διαμελίστηκε και κάηκε σε κομμάτια στην πυρά, το 415 μ.Χ. στην Αλεξάνδρεια.

Το έγκλημα διέπραξε μια συμμορία χριστιανών, που κατηγόρησε την Υπατία, εκτός των άλλων, για μαγεία. Εννοείται ότι, η κλασική παιδεία, η λογοτεχνία, η φιλοσοφία ξαφνικά θεωρούνταν ύποπτες. Το να είσαι ευσεβής σήμαινε -για τη νέα πίστη- όχι μόνο να συμμετέχεις στη δημόσια θρησκευτική πρακτική, αλλά και να βάζεις καρδιά, μυαλό, γνώσεις στο καλούπι της νέας «πραγματικότητας». Η Nixey υπογραμμίζει την αισθητική και πολιτισμική βία της μετάβασης από τον ρωμαϊκό παγανισμό στον χριστιανισμό.

In 1229 AD parchment copies of seven treatises of Archimedes were erased and overwritten by prayers, then bound in a Byzantine prayerbook (a euchologion) by a priest called Johannes Myronas. Myronas understood Greek, so must have known what he was doing. Of the seven treatises by Archimedes, two are otherwise unknown (The Method of Mechanical Theorems and the Stomachion) and one (On Floating Bodies) is unknown in the original Greek, the language in which Archimedes wrote. Working in Jerusalem, the priest had vandalised not only treatises by Archimedes to make his prayerbook, but also other works, including 10 folios of the Attic orator Hyperides dating from the fourth century BC, one of which contained an extremely important speech that has not otherwise been preserved. This copy of Archimedes Method was found in 1906. There is no way of telling how many other such palimpsests there were on which Christians did a more thorough job, and so will never be discovered.

Αναφέρεται επίσης, στην μεγάλη αντίθεση μεταξύ της ελίτ του αρχαίου κόσμου και των προκλητικών προνομίων που απολάμβανε και των ασκητών της ύστερης αρχαιότητας, κατά την οποία οι πιο ευσεβείς μοναχοί και ερημίτες εγκατέλειπαν τα εγκόσμια.

Όμως, αποσιωπά την πιθανότητα κάποιος από τους δούλους, τις πόρνες, τους εργάτες και τις συζύγους που τροφοδότησαν τις απολαύσεις των πλούσιων Ρωμαίων, να επιθυμούσε ένα καταφύγιο σε έναν κόσμο όπου η αυτοσυγκράτηση αποκτούσε νέα αξία. 

Joseph-Noël Sylvestre, The Sack of Rome by the Barbarians in 410, 1890. It is not often mentioned that these barbarians were Christians.

Από την άλλη ωστόσο, αναφέρεται στην ευρείας κλίμακας καταστροφή των αρχαιοτήτων από τους χριστιανούς, που θυμίζει τις καταστροφές στην αρχαία Παλμύρα από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους.

Η ριζοσπαστικοποιημένη χριστιανική τρομοκρατία έχει μακρά ιστορία. Όπως έγραφε ο Ρωμαίος ποιητής και φιλόσοφος Τίτος Λουκρήτιος Κάρος, τον πρώτο αιώνα π.Χ., «Tantum religio potuit suadere malorum» (Η θρησκεία έχει πείσει τους ανθρώπους σε τόσο κακό).

Γιατί η ρωμαϊκή αυτοκρατορία έγινε χριστιανική; Τι οδήγησε στη βία και τον πόνο, ενώ ο πολυθεϊσμός είχε, όπως είχε αποδείξει η ιστορία, λειτουργήσει τόσο καλά επί τόσους πολλούς αιώνες;

 The Emperor Constantine renames Byzantium.

Ο Κωνσταντίνος, ένας φιλόδοξος στρατιωτικός και ένας αδίστακτος αυτοκράτορας που σκότωσε τη σύζυγό και τον μεγαλύτερο γιο του για να σπείρει τον τρόμο και να εδραιώσει την εξουσία του, δεν μπορεί να είχε κίνητρο τη θρησκευτική ευσέβεια.

Για εκείνους οι οποίοι ήταν στην εξουσία, σε μια γεμάτη έριδες και δύσκαμπτη αυτοκρατορία, η επιβολή μιας νέας θρησκείας ίσως έμοιαζε με ευπρόσδεκτη ευκαιρία για να «μαρκάρουν» τόσους πολλούς και διαφορετικούς πληθυσμούς με τη δική τους εξουσία, να τους ενώσουν κάτω από έναν αυτοκράτορα και έναν Θεό.

Όπως καταλήγει το δημοσίευμα, αυτή η κατάβαση στον σκοτεινό κόσμο της θρησκευτικής καταπίεσης, ο απολογισμός της πολιτισμικής βίας, συνιστά μια καίρια υπενθύμιση, ότι η μισαλλοδοξία, η άγνοια και η εχθρότητα είναι μια πολύ παλιά ιστορία.

Πηγές: Tvxs -  newstatesman.com -  http://www.badnewsaboutchristianity.com/gi0_vandalism.htm