«Η
λέξη Θεός για εμένα δεν είναι παρά η έκφραση και το προϊόν των ανθρώπινων
αδυναμιών και η Αγία Γραφή (δεν είναι παρά μόνο) μια συλλογή σεβαστών μύθων,
αλλά παρ' όλ' αυτά, μάλλον πρωτόγονων», γράφει ο Αϊνστάιν έναν χρόνο πριν από
τον θάνατό του, τον Απρίλιο του 1955. “The word God is for me nothing but
the expression and product of human weaknesses, the Bible a collection of
venerable but still rather primitive legends,” writes the physicist, best known
for his theory of relativity.
Μια
χειρόγραφη επιστολή του Άλμπερτ Αϊνστάιν όπου περιγράφει τις απόψεις του για τον
Θεό, τη θρησκεία και το νόημα της ζωής, θα δημοπρατηθεί στη Νέα Υόρκη στις
αρχές Δεκεμβρίου και εκτιμάται ότι θα πιάσει 1-1,5 εκατ. δολάρια, ανακοίνωσε ο
οίκος Christie’s.
Written a year before
the legendary physicist died in 1955, Albert Einstein wrote in German from
Princeton, New Jersey, to German philosopher Eric Gutkind.
Στην
«Επιστολή του Θεού», που γράφτηκε στα γερμανικά το 1954 και απευθυνόταν στον
φιλόσοφο Έρικ Γκούτκιντ, ο διασημότερος φυσικός του 20ού αιώνα δηλώνει
κατηγορηματικά ότι δεν πιστεύει στην ύπαρξή του. «Η λέξη Θεός για εμένα δεν
είναι παρά η έκφραση και το προϊόν των ανθρώπινων αδυναμιών και η Αγία Γραφή
(δεν είναι παρά μόνο) μια συλλογή σεβαστών μύθων, αλλά παρ’ όλα αυτά, μάλλον
πρωτόγονων», γράφει ο Αϊνστάιν ένα χρόνο πριν από το θάνατό του, τον Απρίλιο
του 1955. «Καμία ερμηνεία, όσο δεξιοτεχνική και αν είναι, δεν θα το αλλάξει
αυτό», πρόσθεσε.
H
«Επιστολή του Θεού» γράφτηκε στα γερμανικά το 1954 και απευθυνόταν στον
φιλόσοφο Έρικ Γκούτκιντ (φωτ.: Christie’s Images LTD).
Η
επιστολή έχει έκταση μιάμιση σελίδα και γράφτηκε την εποχή που ο Αϊνστάιν ζούσε
στο Νιου Τζέρσεϊ. Το 2008 το γράμμα πουλήθηκε σε δημοπρασία σε έναν ιδιώτη
συλλέκτη αντί 404.000 δολαρίων.
Einstein abandoned
religion at the age of 13 when he discovered mathematics. (Rex)
«Πρόκειται
για μια από τις κατηγορηματικότερες δηλώσεις στη διαμάχη μεταξύ των επιστημών
και της θρησκείας», σχολίασε ο Πίτερ Κλάρνετ, ειδικός του οίκου Christie’s
στον τομέα των βιβλίων και των χειρογράφων.
Ο
θεμελιωτής της θεωρίας της σχετικότητας, αν και Εβραίος ο ίδιος, δεν διστάζει
να απορρίψει και τον ιουδαϊσμό: «Για εμένα, η εβραϊκή θρησκεία είναι, όπως όλες
οι άλλες θρησκείες, η ενσάρκωση μιας πρωτόγονης δεισιδαιμονίας», σημειώνει.
Τον
Οκτώβριο του 1917, ένα χειρόγραφο σημείωμα του Αϊνστάιν που αναφερόταν στο
μυστικό της ευτυχίας πουλήθηκε στην Ιερουσαλήμ έναντι 1,56 εκατ. δολαρίων, ενώ
η αρχική εκτίμηση ήταν ότι δεν θα έπιανε παρά 5.000-8.000 δολάρια.
«Μολονότι
γράμματα και χειρόγραφα του Αϊνστάιν εμφανίζονται τακτικά σε δημοπρασίες,
ελάχιστα είναι εκείνα που έχουν ιδιαίτερη σημασία», εξήγησε ο Κλάρνετ. Σύμφωνα
με τον ειδικό, η επιστολή που θα πουληθεί στις 4 Δεκεμβρίου στη Νέα Υόρκη είναι
εξίσου σημαντική με εκείνη που είχε στείλει ο Αϊνστάιν στον Αμερικανό πρόεδρο
Φραγκλίνο Ρούζβελτ το 1939, με την οποία τον προειδοποιούσε για τις προσπάθειες
της Γερμανίας να κατασκευάσει ατομική βόμβα. Εκείνη η επιστολή
πουλήθηκε το 2002 έναντι 2 εκατ. δολαρίων.
Διαβάστε
την επιστολή του Άλμπερτ Αϊνστάιν προς τον Γερμανό συγγραφέα Έρικ Γκούτκιντ:
Albert Einstein in
1950. (AFP/File Photo)
«Διάβασα
ένα μεγάλο μέρος από το βιβλίο σας τις τελευταίες μέρες και σας ευχαριστώ πολύ
για την αποστολή του. Με εντυπωσίασε ιδιαίτερα που μου το αποστείλατε. Όσον
αφορά την πραγματική στάση απέναντι στη ζωή και στην ανθρώπινη κοινότητα έχουμε
πολλά κοινά.
Η
λέξη Θεός για μένα δεν είναι τίποτα περισσότερο από την έκφραση και το προϊόν
της ανθρώπινης αδυναμίας, η Βίβλος μια συλλογή αξιότιμων, αλλά πρωτόγονων μύθων
που είναι εντούτοις και αρκετά παιδαριώδεις. Καμία ερμηνεία όσο λεπτομερής κι
αν είναι (για μένα) δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό.
Οι
πολλαπλές ερμηνείες που δίδονται, δεν έχουν σχεδόν καμία σχέση με το αρχικό
κείμενο. Για μένα η εβραϊκή θρησκεία, όπως όλες οι άλλες θρησκείες, είναι μια
ενσάρκωση των πιο παιδαριωδών δεισιδαιμονιών.
Και
ο εβραϊκός λαός, στον οποίο ευχαρίστως ανήκω, και με τη νοοτροπία του οποίου
έχω βαθιά συγγένεια, δεν έχει καμία διαφορετική ποιότητα για μένα από ό,τι για
όλους τους άλλους λαούς. Και όσον αφορά την εμπειρία μου, δεν είναι καλύτερη
από ό,τι άλλες ομάδες πληθυσμού, αν και προστατεύονται από τις χειρότερες
μορφές καρκίνου εξαιτίας έλλειψης δυνάμεως. Διαφορετικά δεν μπορώ να δω κάτι να
με κάνει να πω “επέλεξε αυτούς”.
Γενικά
θεωρώ ότι είναι επώδυνο να διεκδικείς προνομιακή θέση και να προσπαθείς να την
υπερασπιστείς μεταξύ δύο τειχών υπερηφάνειας, μιας εξωτερικής ως άνθρωπος και
μιας εσωτερικής ως εβραίος. Σαν άνθρωπος αξιώνεις, τρόπον τινά, την εξαίρεση
από την αιτιολόγηση που σε άλλες περιπτώσεις γίνεται αποδεκτό, και σαν Εβραίος
διεκδικείς το προνόμιο του μονοθεϊσμού. Αλλά η περιορισμένη αιτιολόγηση δεν
είναι πλέον αιτιολόγηση, όπως αναγνώρισε ο υπέροχος Σπινόζα, πιθανώς ως
πρωταρχικό κανόνα. Και οι ανιμιστικές ερμηνείες των θρησκειών της φύσης δε
ακυρώνονται εξ ορισμού, από το μονοπώλιο. Με τέτοια τείχη μπορούμε να πετύχουμε
μόνο μια συγκεκριμένη αυταπάτη, αλλά οι ηθικές μας προσπάθειες δεν
εξυπηρετούνται από αυτά. Το αντίθετο μάλιστα.
Τώρα
που έχω δηλώσει ανοιχτά τις διαφορές μας στις πνευματικές μας πεποιθήσεις,
είναι σαφές για μένα ότι είμαστε πολύ κοντά σε βασικά πράγματα, δηλαδή: στις
αξιολογήσεις μας για την ανθρώπινη συμπεριφορά. Αυτά που μας διαφοροποιούν
είναι μόνο τα πνευματικά “στηρίγματα” και ο “εξορθολογισμός” στη γλώσσα του
Φρόιντ.
Πέρα
τούτων πιστεύω ότι θα κατανοούσαμε ο ένας τον άλλον πολύ καλά, αν μιλούσαμε για
συγκεκριμένα πράγματα.»
Με
φιλικές ευχαριστίες και τις καλύτερες ευχές,
δικός
σας, Α. Αϊνστάιν
Princeton, 3. 1.
1954
Dear Mr Gutkind,
Inspired by
Brouwer's repeated suggestion, I read a great deal in your book, and thank you
very much for lending it to me. What struck me was this: with regard to the
factual attitude to life and to the human community we have a great deal in
common. Your personal ideal with its striving for freedom from ego-oriented desires,
for making life beautiful and noble, with an emphasis on the purely human
element. This unites us as having an "unAmerican attitude."
Still, without
Brouwer's suggestion I would never have gotten myself to engage intensively
with your book because it is written in a language inaccessible to me. The word
God is for me nothing more than the expression and product of human weakness,
the Bible a collection of honorable, but still purely primitive, legends which
are nevertheless pretty childish. No interpretation, no matter how subtle, can
change this for me. For me the Jewish religion like all other religions is an
incarnation of the most childish superstition. And the Jewish people to whom I
gladly belong, and whose thinking I have a deep affinity for, have no different
quality for me than all other people. As far as my experience goes, they are
also no better than other human groups, although they are protected from the
worst cancers by a lack of power. Otherwise I cannot see anything "chosen"
about them.
In general I find
it painful that you claim a privileged position and try to defend it by two
walls of pride, an external one as a man and an internal one as a Jew. As a man
you claim, so to speak, a dispensation from causality otherwise accepted, as a
Jew the privilege of monotheism. But a limited causality is no longer a
causality at all, as our wonderful Spinoza recognized with all incision,
probably as the first one. And the animistic interpretations of the religions
of nature are in principle not annulled by monopolization. With such walls we
can only attain a certain self-deception, but our moral efforts are not
furthered by them. On the contrary.
Now that I have
quite openly stated our differences in intellectual convictions it is still
clear to me that we are quite close to each other in essential things, i.e; in
our evaluations of human behavior. What separates us are only intellectual
"props" and "rationalization" in Freud's language.
Therefore I think that we would understand each other quite well if we talked
about concrete things.
With friendly
thanks and best wishes,
Yours,
A. Einstein
Πηγές:
https://www.independent.co.uk/news/world/americas/einstein-letter-auction-god-religion-rejection-a8568886.html - http://www.lettersofnote.com/2009/10/word-god-is-product-of-human-weakness.html - https://enallaktikidrasi.com/2013/07/epistoli-tou-einstein-apokalyptei-tis-apopseis-tou-peri-theou/
- https://www.archaiologia.gr/blog/2018/10/05/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου