Το «αιωρούμενο» πλοίο. The 'Hovering ship'

Το πλοίο φωτογραφήθηκε από την ακτή της Κορνουάλης. Images of what appears to be a hovering ship have been captured as the result of a rare optical illusion off the coast of England. An optical illusion caused the ship to appear as though it was hovering above the horizon. DAVID MORRIS/APEX

Σύμφωνα με τον μετεωρολόγο του BBC David Braine πρόκειται για το φαινόμενο του ανώτερου αντικατοπτρισμού, όπου η εικόνα ενός αντικειμένου εμφανίζεται πάνω από το πραγματικό αντικείμενο.

David Morris took the photographs from the hamlet of Gillan, near Falmouth. DAVID MORRIS/APEX

H σπάνια οπτική ψευδαίσθηση φωτογραφήθηκε από τον David Morris ενώ περπατούσε κοντά στο Φάλμουθ της Κορνουάλης.

wikimedia

Το φαινόμενο προκαλείται εξαιτίας των ειδικών ατμοσφαιρικών συνθηκών που κάμπτουν το φως. Συγκεκριμένα οφείλεται στην θερμοκρασιακή αναστροφή, όπου ο κρύος (και πυκνότερος) αέρας βρίσκεται κοντά στο έδαφος με θερμότερο (και αραιότερο) αέρα πάνω από αυτόν.

Η ονομασία Φάτα Μοργκάνα αποτελεί εξιταλισμένη απόδοση του μεσαιωνικού αγγλικού ονόματος Μόργκαν ή Μοργκάνα λε Φέι, της μάγισσας και ετεροθαλούς αδελφής του Βασιλιά Αρθούρου, των θρύλων του κύκλου του Αρθούρου και χρησιμοποιείται στη σικελική παράδοση για να υποδηλώσει ένα ιδιαίτερο είδος διπλού αντικατοπτρισμού, ένα οπτικό φαινόμενο, που οφείλεται σε θερμοκρασιακή αναστροφή, όπου εκεί βρίσκεται το φανταστικό παλάτι της Φάτα Μοργκάνα. Τα αντικείμενα στον ορίζοντα, όπως νησιά, κρημνοί, πλοία ή παγόβουνα, εμφανίζονται σύνθετα, δηλαδή δύο είδωλα ίδιου αντικειμένου ενωμένα αντίστροφα κατά κορυφή. Schematic diagram explaining the Fata Morgana mirage.

Η ταχύτητα διάδοσης του φωτός στον θερμό αέρα είναι μεγαλύτερη από την ταχύτητα διάδοσης στον ψυχρό αέρα και ο δείκτης διάθλασης του ψυχρού αέρα είναι μεγαλύτερος. Έτσι εμφανίζεται το φαινόμενο της διάθλασης το οποίο δημιουργεί την ψευδαίσθηση στον άνθρωπο ότι το αντικείμενο βρίσκεται ψηλότερα και αιωρείται. Πρόκειται για το γνωστό στους ναυτικούς φαινόμενο Fata Morgana.

Το φαινόμενο Φάτα Μοργκάνα στην Καλιφόρνια, όπου διπλό είδωλο φέρεται ενωμένο "κατά κορυφή". A Fata Morgana as seen off the coast of Manhattan Beach, California on 9 March 2014.

Όταν ο καιρός είναι ήπιος, η απρόσκοπτη αλληλεπίδραση μεταξύ του ζεστού υπερκείμενου αέρα και του πυκνότερου ψυχρού αέρα κοντά στην επιφάνεια του εδάφους μπορεί να δράσει ως διαθλαστικός φακός, δημιουργώντας ένα κατακόρυφα αντεστραμμένο είδωλο, επί του οποίου φαίνεται να αιωρείται το απομακρυσμένο ευθύ είδωλο. Η Φάτα Μοργκάνα παρατηρείται συνήθως τις πρωινές ώρες μετά από μια ψυχρή νύχτα που έχει ως αποτέλεσμα τη διαφυγή θερμότητας δι' ακτινοβολίας στο διάστημα.

FATA MORGANA IN THE STRAIT OF MESSINA (1773), MESSINA REGIONAL LIBRARY.

Η πρώτη αναφορά σε "Φάτα μοργκάνα" στα αγγλικά, το 1818, αφορούσε έναν παρόμοιο αντικατοπτρισμό που παρατηρήθηκε στο Στενό της Μεσσίνας, ανάμεσα στην Καλαβρία και τη Σικελία. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο στις κοιλάδες των ψηλών βουνών, όπως η κοιλάδα Σαν Λούις του Κολοράντο όπου το φαινόμενο μεγεθύνεται εξαιτίας της καμπύλωσης του πυθμένα της κοιλάδας που αντισταθμίζει την καμπυλότητα της Γης. Παρόμοιο είδος αντικατοπτρισμού έχει παρατηρηθεί επίσης στο Κόλπο Τογιάμα στη δυτική ακτή της Ιαπωνίας καθώς και στις Μεγάλες Λίμνες της Βόρειας Αμερικής. Είναι πιθανό να παρατηρηθεί στις Αρκτικές θάλασσες σε πολύ γαλήνια πρωινά, ή συχνά στις καλυμμένες με πάγο κρηπίδες της Ανταρκτικής. Η "Φάτα Μοργκάνα" υπάγεται στους ανώτερους αντικατοπτρισμούς (superior mirage), που διακρίνονται από τους πιο συνηθισμένους κατώτερους αντικατοπτρισμούς (inferior mirage), οι οποίοι δημιουργούν την οφθαλμαπάτη μακρινών νερόλακκων στην έρημο και "υγρού οδοστρώματος" στους πολύ ζεστούς δρόμους.

Πηγές: https://www.bbc.com/news/uk-england-cornwall-56286719 - https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%AC%CF%84%CE%B1_%CE%BC%CE%BF%CF%81%CE%B3%CE%BA%CE%AC%CE%BD%CE%B1_(%CF%86%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF) - https://physicsgg.me/2021/03/05/