Θ. Σ. Έλιοτ, «Το κήρυγμα της φωτιάς». T.S.Eliot, The Waste Land Section III: “The Fire Sermon”

Jérôme Bosch, Le Jardin des Délices, l'Enfer, Détail Incendies en arrière plan.

Του ποταμού η σκεπή σωριάστηκε· τα στερνά δάχτυλα των φύλλων

Γαντζώνουν και βουλιάζουνε στην όχθη την υγρή. Ο αγέρας

Στην καστανόχρωμη τη γης διαβαίνει, ανάκουστος. Φύγανε οι νύμφες.

Γλυκέ μου Τάμεση, κύλα απαλά, το τραγούδι μου για να πω.

Ο ποταμός δεν κατεβάζει άδειες μποτίλιες, χαρτιά από σάντουιτς,

Μεταξωτά μαντίλια, χαρτονένια κουτιά, αποτσίγαρα

Κι άλλα τεκμήρια θερινών νυχτών. Φύγανε οι νύμφες.

Κι οι φίλοι τους, οι χασομέρηδες κληρονόμοι των διευθυντών του Σίτυ·

Φύγανε, δεν άφησαν διεύθυνση.

Επί των υδάτων Λεμάν κάθισα κι έκλαψα

Γλυκέ μου Τάμεση, κύλα απαλά, το τραγούδι μου για να πω,

Γλυκέ μου Τάμεση, κύλα απαλά, ’τι δε φωνάζω ούτε φλυαρώ.

Αλλά πίσω απ’ τη ράχη μου ακούω σε μια παγωμένη ριπή

Το κροτάλισμα των κοκάλων, και το πνιγμένο γέλιο ν’ απλώνεται. στην ακοή.

Ένα ποντίκι γλίστρησε απαλά μέσα στη βλάστηση

Τη λασπερή του σέρνοντας κοιλιά στην όχθη

Εκεί που ψάρευα στο μουντό κανάλι

Ένα χειμωνιάτικο δειλινό πίσω απ’ το Γκάζι

Ρεμβάζοντας πάνω στου βασιλιά αδελφού μου το ναυάγιο,

Πάνω στου βασιλιά πατέρα μου το θάνατο, πριν από εκείνον.

Λευκά κορμιά γυμνά στο έδαφος το χαμηλό το νοτισμένο

Ριγμένα κόκαλα σε χαμηλή μικρή ξερή σοφίτα,

Κροταλισμένα από του ποντικού το πόδι μόνο, χρόνο με χρόνο.

Αλλά πίσω απ’ τη ράχη μου φορές-φορές ακούω 

Ήχους σαλπίγγων κι αυτοκινήτων, που θα φέρουν

Τον Σουήνη στην Κυρία Πόρτερ την άνοιξη.

Ω φεγγαράκι μου λαμπρό φέξε της Κυρα-Πόρτερ

Φέξε της κόρης της

Νίβουν τα πόδια τους σε νερό με σόδα

Et O ces voix d’ enfants, chantant dans la coupole !

Tιοτ τιοτ τιοτ

Γιακ γιακ γιακ γιακ γιακ γιακ

Τόσο βάναυσα χαλασμένη.

Τηρεό

Edvard Munch, The Storm, 1893.

Ανύπαρχτη Πολιτεία

Μέσα στην καστανή καταχνιά ενός χειμωνιάτικου μεσημεριού

Ο Σμυρνιός έμπορας, κύριος Ευγενίδης

Αξούριστος, με την τσέπη γεμάτη σταφίδες

Τσιφ Λόντρα: φορτωτικές εν όψει,

Με κάλεσε με τα πρόστυχά του γαλλικά

Για πρόγευμα στο Κάννον Στρήτ Ότέλ

Κι έπειτα το Σαββατοκύριακο στο Μετροπόλ.

Την ώρα τη μενεξεδιά, που τα μάτια κι η ράχη 

Ανασηκώνουνται απ’ το γραφείο, που η μηχανή

του ανθρώπου περιμένειΣαν το ταξί που σφύζει περιμένοντας,

Εγώ ο Τειρεσίας, μολονότι τυφλός, σφύζοντας ανάμεσα σε δυο ζωές,

Γέροντας με γυναίκειο στήθος ρυτιδωμένο, μπορώ να ιδώ,

Την ώρα τη μενεξεδιά, την ώρα τη δειλινή που μάχεται

Κατά το γυρισμό, και φέρνει το ναύτη στο λιμάνι από το πέλαγο,

Σπίτι της τη δακτυλογράφο την ώρα του τσαγιού· μαζεύει τ’ απομεινάρια του πρωινού της

Ανάβει τη θερμάστρα, κι αραδιάζει τρόφιμα από κονσέρβες.

Έξω από το παράθυρο απλωμένα ριψοκίνδυνα 

Στεγνώνουνε τα σώρουχά της στου ήλιου τις τελευταίες αχτίνες,

Στοιβαγμένα στο ντιβάνι (τη νύχτα κρεβάτι της)

Κάλτσες, παντούφλες, μεσοφόρια, κορσέδες.

Εγώ ο Τειρεσίας, γέροντας με ρυτιδωμένα βυζιά

Διάκρινα τη σκηνή, και προφήτεψα τα επίλοιπα – 

Κι εγώ  περίμενα τον αναμενόμενο ξένο.

Εκείνος, νέος όλο σπυριά, καταφτάνει,

Υπάλληλος πρακτορείου μικροεταιρίας,

Με βλέμμα θαρραλέο, κάποιος απ’ τους μικρούς

Όπου η αυτοπεποίθηση είναι καθισμένη

Σαν το ψηλό μπραντφορδιανού ’κατομμυριούχου.

Τώρα η στιγμή είναι πρόσφορη, καθώς εικάζει,

Απόφαγε, βαριέται κι είναι κουρασμένη,

Κάνει μια απόπειρα να την μπλέξει σε χάδια

Που εκείνη δεν ποθεί, μήτε αποδοκιμάζει.

Πυρός κι αποφασιστικός, ρίχνεται αμέσως·

Χέρια ερευνητικά δε συναντούν αντίσταση·

Η ματαιοδοξία του δεν απαιτεί ανταπόκριση,

Και παίρνει για παραδοχή την αδιαφορία.

(Κι εγώ ο Τειρεσίας υπόφερα απ’ τα πριν όλα

Που εγίναν στο ίδιο τούτο ντιβάνι είτε κρεβάτι·

Εγώ που κάθισα στη Θήβα κάτω απ’ τα τείχη

Και περπάτησα ανάμεσα στους χαμηλότερους νεκρούς.)

Δίνει ένα στερνό προστατευτικό φιλί,

Και βγαίνει ψάχνοντας τη σκάλα τη σβηστή...

Eκείνη ρίχνει στον καθρέφτη μια ματιά, 

Πως o εραστής της έφυγε το νιώθει μόλις· 

Από το νου της μια άμορφη σκέψη περνά:

«Λοιπόν έγινε ό,τι έγινε: καλά που έχει τελειώσει» 

Όταν στην τρέλα αφήνεται η ομορφονιά 

Και πάλι, μόνη, βηματίζει απάνω-κάτω, 

Μ’ αυτόματο χέρι διορθώνει τα μαλλιά 

Κι έπειτα βάζει μια πλάκα στο φωνογράφο.

«Σύρθηκε προς εμένα πάνω στα νερά τούτη η μουσική»

Και στο μάκρος του Στραν ως το Κουήν Βικτώρια Στρητ.

Ω Πολιτεία Πολιτεία, μπορώ κάποτε κι ακούω

Πίσω από ένα μπαρ στο Λόουερ Ταίμς Στρητ,

Το απαλό γκρίνιασμα ενός μαντολίνου

Και τη βουή και τους θορύβους εκεί μέσα

Που τεμπελεύουν οι ψαράδες το μεσημέρι:

Εκεί που οι τοίχοι του Μάγνου του Μάρτυρα κρατούν

Μια ανεξήγητη λαμπράδα Ιωνικού λευκού και χρυσαφιού.

Ο ποταμός ιδρώνει

Πετρέλαιο και κατράμι

Τις μαούνες τις παίρνει

Το ρέμα που αλλάζει

Κόκκινα πανιά

Σταβέντο ανοιγμένα

Παίζουνε στη βαριά τους αντένα.

Οι μαούνες σπρώχνουν Ξύλα στον αφρό

Στου Γκρήνιδζ τον κάβο

Πέρα απ’ το Σκυλονήσι.

Βεγιαλαλά λεγιά

Βάλλαλα λεγιαλαλά

Ο Λέστερ κι η Ελισάβετ

Χτυπώντας τα κουπιά

Η πρύμη σμιλεμένη

Κοχύλι χρυσωμένο

Κόκκινο και χρυσό

Το ρέμα φουσκωμένο

Κυμάτιζε στις άκρες

Φυσώντας ο γαρμπής

Έφερνε με το ρέμα

Ήχους από καμπάνες

Άσπροι πύργοι

Βεγιαλαλά λεγιά

Βάλλαλα λεγιαλαλά

«Τραμ και δέντρα σκονισμένα.

Το Χάιμπουρυ μ’ έθρεψε. Το Ρίτσμονδ και το Κιου 

Με ξέκαναν. Στο Ρίτσμονδ σήκωσα τα γόνατά μου 

Ανάσκελα σ’ ένα στενό βαρκάκι».

«Τα πόδια μου είναι στο Μουργκαίητ, κι καρδιά μου

Kατω απ’ τα πόδια μου. Σαν έγινε

Δάκρυσε. Μου ’ταξε “μια καινούργια ζωή”.

Δεν είπα τίποτε. Τι θες να με πειράξει;»

Στο Μαργκαίητ στους Άμμους.

Μπορώ να σχετίσω

Το τίποτε με τίποτε.

Τα σπασμένα νύχια στα βρώμικα χέρια.

Ανθρώποι μου φτωχοί μου ανθρώποι που δεν περιμένετε

Τίποτε».

λα λα

Στην Καρχηδόνα τότες ήρθα

Edvard Munch, Red Creeper, 1900.

Καίγοντας καίγοντας καίγοντας καίγοντας

Κύριε εξέσπασάς με

Κύριε εξέσπασας

Καίγοντας

Θ. Σ. Έλιοτ, Η ΕΡΗΜΗ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, Εισαγωγή, σχόλια, μετάφραση: Γ. Σεφέρη, Εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα 1997.