Πάνω από 200 εκατομμύρια άστρα στον πληρέστερο χάρτη του Γαλαξία. 219 million stars: a detailed catalogue of the visible Milky Way

Το φωτεινό ποτάμι που διακρίνεται στο νυχτερινό ουρανό, ακόμα και με γυμνό μάτι, αντιστοιχεί στο γαλαξιακό επίπεδο. An image of the Milky Way in the night sky above Paranal Observatory showing a guide-star laser aimed at the Galactic Center. A new catalogue of the visible part of the northern part of our home Galaxy, the Milky Way, includes no fewer than 219 million stars. Geert Barentsen of the University of Hertfordshire led a team who assembled the catalogue in a ten year programme using the Isaac Newton Telescope (INT) on La Palma in the Canary Islands. Their work appears today in the journal Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Credit: ESO

Δέκα χρόνια παρατηρήσεων χρειάστηκαν για να ολοκληρωθεί ο πληρέστερος χάρτης του Μίλκι Ουέι, ο οποίος συγκεντρώνει λεπτομερείς πληροφορίες για 219 εκατομμύρια άστρα στον κύριο δίσκο του γαλαξία μας.

Ο γαλαξίας και η μελέτη

Ο χάρτης πυκνότητας σε ένα μικρό τμήμα του Γαλαξία. Οι σκοτεινές περιοχές αντιστοιχούν σε σύννεφα γαλαξιακής σκόνης. Όσο πιο φωτεινή μια περιοχή, τόσο μεγαλύτερη η πυκνότητα των άστρων. A density map of part of the Milky Way disk, constructed from IPHAS data. The axes show galactic latitude and longitude, coordinates that relate to the position of the centre of the galaxy. The mapped data are the counts of stars detected in i, the longer (redder) wavelength broad band of the survey, down to a faint limit of 19th magnitude. Although this is just a small section of the full map, it portrays in exquisite detail the complex patterns of obscuration due to interstellar dust. Credit: Hywel Farnhill, University of Hertfordshire. Click for a full resolution image.

O Γαλαξίας, ένας σπειροειδής σχηματισμός με διάμετρο γύρω στα 100.000 έτη φωτός, εκτιμάται ότι περιέχει τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια άστρα, ωστόσο τα περισσότερα από αυτά δεν είναι ορατά από τη Γη.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα περισσότερα άστρα του Γαλαξία, συμπεριλαμβανομένου του Ήλιου, διατάσσονται στο ίδιο επίπεδο, τον λεγόμενο γαλαξιακό δίσκο. Αυτό σημαίνει ότι οι παρατηρητές στη Γη κοιτάζουν τον Γαλαξία από το πλάι και βλέπουν μόνο το γαλαξιακό επίπεδο, ορατό στο νυχτερινό ουρανό σαν φωτεινή λωρίδα. Είναι σαν να κοιτάζει κανείς ένα πιάτο από πλάι και να βλέπει μόνο μια γραμμή αντί για ένα στρογγυλό αντικείμενο.

Η τελευταία μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Montly Notices of the Royal Astronomical Society», χαρτογραφεί τα άστρα στο βόρειο τμήμα του γαλαξιακού δίσκου. Δημιουργήθηκε έπειτα από δέκα χρόνια παρατηρήσεων με το τηλεσκόπιο Isaac Newton στα Κανάρια Νησιά, το οποίο βλέπει άστρα ένα εκατομμύριο φορές πιο αμυδρά από αυτά που μπορεί να διακρίνει το ανθρώπινο μάτι (τα άστρα που μπορεί κανείς να δει στον ουρανό είναι περίπου 5.000).

Ο νέος κατάλογος, διαθέσιμος δωρεάν για ερευνητές σε όλο τον κόσμο, συγκεντρώνει 219 εκατομμύρια άστρα, καθένα από τα οποία περιγράφεται με 99 επιμέρους παραμέτρους. Προσφέρει επίσης έναν χάρτη της αστρικής πυκνότητας στο γαλαξιακό επίπεδο, ο οποίος θα μπορούσε να οδηγήσει σε βελτίωση των μαθηματικών μοντέλων για το σχηματισμό και την εξέλιξη του Μίλκι Ουέι. Από τον χάρτη απουσιάζουν πάντως μερικά μικρά τμήματα του ουρανού, τα οποία είτε καλύπτονται από πυκνά σύννεφα γαλαξιακής σκόνης, είτε δεν ήταν δυνατόν να μελετηθούν λόγω κακοκαιρίας.