Καλλιτεχνική
απεικόνιση της μαύρης τρύπας του γαλαξία NGC 1365 η οποία περιστρέφεται με τη
ταχύτητα του φωτός. This handout artist’s rendition provided February 27,
2013 by NASA/JPL-Caltech, illustrates a supermassive black hole with millions
to billions times the mass of our sun. Supermassive black holes are enormously
dense objects buried at the hearts of galaxies. In this illustration, the
supermassive black hole at the center is surrounded by matter flowing onto the
black hole in what is termed an accretion disk. This disk forms as the dust and
gas in the galaxy falls onto the hole, attracted by its gravity. Also shown is
an outflowing jet of energetic particles, believed to be powered by the black
hole’s spin. The regions near black holes contain compact sources of high
energy X-ray radiation thought, in some scenarios, to originate from the base
of these jets. This high energy X-radiation lights up the disk, which reflects
it, making the disk a source of X-rays. The reflected light enables astronomers
to see how fast matter is swirling in the inner region of the disk, and
ultimately to measure the black hole’s spin rate. Image credit: NASA/JPL-Caltech
Διεθνής
ομάδα αστρονόμων έκανε μια εκπληκτική ανακάλυψη. Εντόπισε μια γιγάντια μαύρη
τρύπα που περιστρέφεται με ταχύτητα που πλησιάζει αυτή του φωτός
Πιο
γρήγορα δεν γίνεται
Matter can orbit
closer to a black hole if the black hole is spinning rapidly. The spin rate can
be derived from the more or less elongated shape of the X-ray emission line
emitted by iron atoms swirling around the black hole. (Illustration: NASA/CXC/M
Weiss; Spectra: NASA/CXC/SAO/J Miller et al.)
Ομάδα
επιστημόνων του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian στις ΗΠΑ και του
Αστεροσκοπείου Arcetri Φλωρεντία χρησιμοποίησαν τα διαστημικά παρατηρητήρια
NuSTAR και XMM-Newton X-ray για να μελετήσουν τη μελανή οπή που βρίσκεται στο
κέντρο του σπειροειδή γαλαξία NGC 1365. Ο γαλαξίας βρίσκεται σε απόσταση 60
εκατομμυρίων ετών φωτός από εμάς και η μαύρη τρύπα στο κέντρο του εκτιμάται ότι
έχει διάμετρο 3.2 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η μελανή
οπή περιστρέφεται με ταχύτητα που πλησιάζει αυτή του φωτός.
«Είναι
η πρώτη φορά που υπάρχει ακριβής μέτρηση της περιστροφής μιας γιγάντιας μαύρης
τρύπας» αναφέρει ο Γκουίντο Ριζάλτι, επικεφαλής της έρευνας.
Η
αξία της ανακάλυψης
The massive spiral
galaxy NGC 1365 has a huge black hole in its heart, spinning at nearly the
speed of light. Image credit:
ESO/P. Grosbøl
Μόλις
δύο παράμετροι καθορίζουν μια μελανή οπή, η μάζα και η περιστροφή της. Όπως
υποστηρίζουν οι ειδικοί αν γνωρίζει κάποιος αυτές τις δύο παραμέτρους γνωρίζει
πρακτικά τα πάντα για μια μαύρη τρύπα. Μάλιστα τα δεδομένα για τη περιστροφή
μιας μαύρης τρύπας είναι πιο σημαντικά από εκείνα για τη μάζα της. Αυτό γιατί
τα δεδομένα της περιστροφής μιας μαύρης τρύπας μπορούν να αποκαλύψουν στοιχεία
για το παρελθόν του γαλαξία στον οποίο βρίσκεται.
«Η
περιστροφή μιας μαύρης τρύπας αποτελεί ένα είδος μνήμης, ένα αρχείο, της
ιστορίας ολόκληρου του γαλαξία στον οποίο βρίσκεται» αναφέρει ο Ριζάλτι. Η
μελανή οπή στον NGC 1365 έχει μάζα κατά εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από εκείνη
του Ήλιου. Δεν γεννήθηκε όμως τόσο μεγάλη αφού όπως φαίνεται στο πέρας των
αιώνων «καταβρόχθισε» πολλά άστρα και ανυπολόγιστη ποσότητα κοσμικής ύλης
(αέρια, σκόνη) ενώ οι ερευνητές εκτιμούν ότι υπήρξαν και συγχωνεύσεις με άλλες
μελανές οπές για να φτάσει στο σημερινό γιγάντιο μέγεθος της. Η έρευνα
μεταφέρεται στην επιθεώρηση «Nature».