Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, «Σοφοί δε προσιόντων». Constantine P. Cavafy. “But The Wise Perceive Things About To Happen”

Ferdinand Hodler (1853–1918), The Reader (c 1885), oil on canvas, 31 × 38 cm, Museo Thyssen-Bornemisza, Madrid, Spain. Wikimedia Commons.

Θεοί μεν γαρ μελλόντων, άνθρωποι δε γιγνομένων,

σοφοί δε προσιόντων αισθάνονται.

Φιλόστρατος, Τα ες τον Τυανέα Aπολλώνιον, VΙΙΙ, 7

Οι άνθρωποι γνωρίζουν τα γινόμενα.

Τα μέλλοντα γνωρίζουν οι θεοί,

πλήρεις και μόνοι κάτοχοι πάντων των φώτων.

Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα

αντιλαμβάνονται. Η ακοή

αυτών κάποτε εν ώραις σοβαρών σπουδών

ταράττεται. Η μυστική βοή

τούς έρχεται των πλησιαζόντων γεγονότων.

Και την προσέχουν ευλαβείς. Ενώ εις την οδόν

έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί.

Renato Guttuso, Neighbourhood Rally, 1975. Acrylic and collage on paper, 210 x 200 cm. Photograph: Courtesy Galleria d’Arte Maggiore, Bologna.

Επιμέλεια Γ. Π. Σαββίδη. Τα Ποιήματα, Τ. Α’ 1897 - 1918, Ίκαρος 1963

BUT THE WISE PERCEIVE THINGS ABOUT TO HAPPEN

Joaquín Sorolla y Bastida (1863–1923), Research (Una investigación o El Dr. Simarro en el Laboratorio) (1897), oil, 122 x 151 cm, Museo Sorolla, Madrid, Spain. Wikimedia Commons.

“For the gods perceive future things,

ordinary people things in the present, but

the wise perceive things about to happen.”

Philostratos, Life of Apollonios of Tyana, viii, 7.

Ordinary people know what’s happening now,

the gods know future things

because they alone are totally enlightened.

Of what’s to come the wise perceive

things about to happen.

Sometimes during moments of intense study

their hearing’s troubled: the hidden sound

of things approaching reaches them,

and they listen reverently, while in the street outside

the people hear nothing whatsoever.

Émile Friant (1863–1932), Political Discussion (1889), oil, dimensions and location not known. Wikimedia Commons.

Reprinted from C.P. CAVAFY: Collected Poems Revised Edition, translated by Edmund Keeley and Philip Sherrard, edited by George Savidis. Translation copyright © 1975, 1992 by Edmund Keeley and Philip Sherrard. Princeton University Press. 

Ανακαλύφθηκε η κοντινότερη στη Γη μαύρη τρύπα. Astronomers Find Closest Black Hole

Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακάλυψαν την κοντινότερη στη Γη μαύρη τρύπα που έχει βρεθεί ποτέ. Απέχει μόλις 1.000 έτη φωτός από τον πλανήτη μας και έχει ως συνοδούς δύο άστρα ορατά ακόμη και με γυμνό μάτι, μαζί με τα οποία δημιουργεί ένα τριπλό σύστημα. This artist’s impression shows the orbits of the objects in the HR 6819 triple system. This system is made up of an inner binary with one star (orbit in blue) and a newly discovered black hole (orbit in red), as well as a third object, another star, in a wider orbit (also in blue). The team originally believed there were only two objects, the two stars, in the system. However, as they analysed their observations, they were stunned when they revealed a third, previously undiscovered body in HR 6819: a black hole, the closest ever found to Earth. The black hole is invisible, but it makes its presence known by its gravitational pull, which forces the luminous inner star into an orbit. The objects in this inner pair have roughly the same mass and circular orbits. The observations, with the FEROS spectrograph on the 2.2-metre telescope at ESO’s La Silla, showed that the inner visible star orbits the black hole every 40 days, while the second star is at a large distance from this inner pair. Credit: ESO/L. Calçada

Προφανώς η ίδια η μαύρη τρύπα είναι αόρατη, αφού ούτε το φως δεν μπορεί να «δραπετεύσει» από αυτήν, όμως γίνεται αντιληπτή έμμεσα μέσω των βαρυτικών επιδράσεων της στα άστρα πέριξ αυτής.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Τόμας Ριβίνιους του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας και αστροφυσικής «Astronomy & Astrophysics». Όπως δήλωσε ο ερευνητής Πετρ Χαντράβα της Ακαδημίας Επιστημών της Τσεχίας, «εκπλαγήκαμε τελείως, όταν συνειδητοποιήσαμε ότι αυτό είναι το πρώτο αστρικό σύστημα με μια μαύρη τρύπα που μπορεί να δει κανείς ακόμη και με γυμνά μάτια».

Αυτός ο χάρτης δείχνει την θέση στον αστερισμό του Τηλεσκοπίου, του τριπλού συστήματος HR 6819 που περιλαμβάνει και την πλησιέστερη στην Γη μαύρη τρύπα. Ενώ η μαύρη τρύπα είναι αόρατη, τα δυο άστρα του HR 6819 φαίνονται στον νυχτερινό ουρανό του νοτίου ημισφαιρίου με γυμνό μάτι. This chart shows the location of the HR 6819 triple system, which includes the closest black hole to Earth, in the constellation of Telescopium. This map shows most of the stars visible to the unaided eye under good conditions and the system itself is marked with a red circle. While the black hole is invisible, the two stars in HR 6819 can be viewed from the southern hemisphere on a dark, clear night without binoculars or a telescope. Credit: ESO, IAU and Sky & Telescope

Η μαύρη τρύπα βρίσκεται στον αστερισμό του Τηλεσκοπίου του ουρανού του νοτίου ημισφαιρίου, ενώ το διπλό αστρικό σύστημα είναι το HR 6819. Το ένα από τα δύο άστρα ολοκληρώνει κάθε 40 μέρες μια τροχιά γύρω από την αόρατη μαύρη τρύπα, ενώ το δεύτερο άστρο βρίσκεται σε μεγαλύτερη απόσταση από το ζευγάρι του πρώτου άστρου και της μαύρης τρύπας.

Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα είναι μια από τις πρώτες που έχουν βρεθεί να μην αλληλεπιδρούν βίαια με το περιβάλλον τους, συνεπώς φαίνεται πραγματικά μαύρη. «Ένα αόρατο αντικείμενο με μάζα τουλάχιστον τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μπορεί να είναι μόνο μια μαύρη τρύπα», δήλωσε ο Ριβίνιους.

Οι αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει μέχρι σήμερα μόνο δύο δεκάδες μαύρες τρύπες στο γαλαξία μας και σχεδόν όλες αλληλεπιδρούν έντονα με το γύρω χώρο, κάνοντας αισθητή την παρουσίας τους μέσω της απελευθέρωσης ισχυρών ακτίνων-Χ. Όμως εκτιμάται ότι στη διάρκεια της ζωής του γαλαξία μας πολύ περισσότερα άστρα έχουν καταρρεύσει βαρυτικά δημιουργώντας μαύρες τρύπες.

A team of astronomers from the European Southern Observatory (ESO) and other institutes has discovered a black hole lying just 1000 light-years from Earth. The black hole is closer to our Solar System than any other found to date and forms part of a triple system that can be seen with the naked eye. The team found evidence for the invisible object by tracking its two companion stars using the MPG/ESO 2.2-metre telescope at ESO’s La Silla Observatory in Chile. Credit: ESO

Ο εντοπισμός μιας τέτοιας «σιωπηλής» και μάλιστα κοντινής μαύρης τρύπας αποτελεί ένδειξη, σύμφωνα με τον Ριβίνιους, ότι «πρέπει να υπάρχουν εκατοντάδες εκατομμύρια μαύρες τρύπες εκεί έξω, εμείς όμως ξέρουμε μόνο πολύ λίγες. Ξέροντας τι να ψάξουμε, θα μας διευκολύνει να τις βρούμε».

Ήδη υπάρχουν υποψίες ότι ένα άλλο κάπως πιο μακρινό σύστημα, το LB-1, μπορεί επίσης να αποτελεί τριπλό σύστημα δύο άστρων και μιας μαύρης τρύπας.

Πηγές: https://www.aanda.org/articles/aa/full_html/2020/05/aa38020-20/aa38020-20.html - https://www.eso.org/public/news/eso2007/ - https://www.kathimerini.gr/1076977/article/epikairothta/episthmh/anakalyf8hke-h-kontinoterh-sth-gh-mayrh-trypa

Αρχαίος ποταμός κυλούσε στον Άρη επί 100.000 χρόνια. Ancient river systems on Mars seen in unparalleled detail

Ήταν γνωστό από εικόνες της επιφάνειας του Άρη ότι στον γειτονικό πλανήτη κάποτε υπήρχαν άφθονα τρεχούμενα νερά, αλλά τώρα Ευρωπαίοι επιστήμονες ανακοίνωσαν πως βρήκαν πιο χειροπιαστές ενδείξεις για ένα μεγάλο ποταμό που κυλούσε επί τουλάχιστον 100.000 χρόνια πριν 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια. It was already known that there must have been water on Mars, but now the first evidence of rivers in long-term action preserved in exposed cliff-faces has been found. “Rivers that continuously shifted their gullies, creating sandbanks, similar to the Rhine or the rivers that you can find in Northern Italy.” Using high-resolution orbital imagery of the Martian surface, an international team of scientists discovered the stratigraphic product of multiple extensive fluvial-channel belts in an exposed vertical section at Izola Mensa in the northwestern rim of the Hellas Basin. Channel-forms preserved in sedimentary strata in the Hellas Basin on Mars. These well-exposed channels are archived evidence of long-lived rivers active on the Martian surface over 3.7 billion yrs ago. Credit: NASA JPL-Caltech UoA Matt Balme & William McMahon

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον γεωλόγο Φραντσέσκο Σαλέζε της Σχολής Γεωεπιστημών του ολλανδικού Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», ανέλυσαν δορυφορικές εικόνες από την κάμερα υψηλής ανάλυσης (25 εκατοστά ανά πίξελ) του σκάφους Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), το οποίο βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον «κόκκινο» πλανήτη.

3D model of the Martian valley (Izola Mensa in the northwestern rim of the Hellas Basin) where first evidence of rivers in long-term action has been found. Credit: UUGeosciences

Οι εικόνες επέτρεψαν στους επιστήμονες να «διαβάσουν» τα υποκείμενα πετρώματα και να κάνουν τρισδιάστατες αναπαραστάσεις τους, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι μια βαθιά χαράδρα στη βορειοανατολική άκρη της μεγάλης λεκάνης Hellas (Ελλάς) σχηματίστηκε βαθμιαία από τη ροή ενός αρχαίου ποταμού. Καθώς ο ποταμός κυλούσε, εναπόθετε ιζήματα σε διαδοχικά στρώματα.

Το φαράγγι που δημιουργήθηκε, έχει ύψος περίπου 200 μέτρων και πλάτος ενάμισι χιλιομέτρου, ενώ τα πετρώματά του εκτιμάται ότι έχουν ηλικία 3,7 δισεκατομμυρίων ετών, σύμφωνα με το «New Scientist» και την «Independent». Το νερό εκτιμάται ότι κυλούσε καθ’ όλο το έτος, συνεπώς ο Άρης πρέπει να είχε ένα υδρολογικό κύκλο όπως η Γη, τροφοδοτούμενο από συνεχείς βροχές.

It was already known that there must have been water on Mars, but now the first evidence of rivers in long-term action preserved in exposed cliff-faces has been found. Using high-resolution orbital imagery of the Martian surface, an international team of scientists discovered the stratigraphic product of multiple extensive fluvial-channel belts in an exposed vertical section at Izola Mensa in the northwestern rim of the Hellas Basin. Credit: UUGeosciences

Η λεκάνη Ελλάς στο νότιο ημισφαίριο του Άρη πιστεύεται ότι κάποτε φιλοξενούσε μια μεγάλη λίμνη και ένα δίκτυο από ποτάμια, δέλτα ποταμών και μικρότερα κανάλια. Το ρομποτικό ρόβερ Perseverance της NASA που θα εκτοξευθεί φέτος το καλοκαίρι για τον Άρη, θα μελετήσει παρόμοιες εναποθέσεις αρχαίων ιζημάτων σε άλλες περιοχές του πλανήτη.

Πηγές: Francesco Salese et al. Sustained fluvial deposition recorded in Mars' Noachian stratigraphic record, Nature Communications (2020). DOI: 10.1038/s41467-020-15622-0 - https://www.uu.nl/en/news/reading-the-rocks-to-find-ancient-water-on-mars -  https://www.amna.gr/home/article/455232/Endeixeis-oti-archaios-potamos-kulouse-ston-Ari–epi-100000-chronia

Ο «βασιλιάς» του Kepler-88. Newly Discovered Exoplanet Dethrones Former King Of Kepler-88 Planetary System

Ανακάλυψη γιγαντιαίου εξωπλανήτη, με μάζα τριπλάσια αυτής του Δία. A team of astronomers led by the University of Hawaii Institute for Astronomy (UH IfA) has discovered a planet three times the mass of Jupiter in a distant planetary system. An artist's illustration of the Kepler-88 planetary system. Credit: W. M. KECK OBSERVATORY/ADAM MAKARENKO

To ηλιακό μας σύστημα έχει έναν «βασιλιά»: Ο Δίας, που έχει πάρει το όνομά του από τον βασιλιά των θεών του Ολύμπου, ασκεί «εξουσία» στους άλλους πλανήτες μέσω της βαρυτικής του επίδρασης. Με μάζα διπλάσια αυτής του Κρόνου και 300πλάσια αυτή της Γης, ακόμα και οι μικρότερες κινήσεις του γίνονται αισθητές από όλους τους άλλους πλανήτες. Ο Δίας θεωρείται πως ευθύνεται για το μικρό μέγεθος του Άρη, την παρουσία της ζώνης αστεροειδών και τον «καταιγισμό» των κομητών που έφεραν το νερό στην πρώιμη Γη.

Ωστόσο, το πλανητικό μας σύστημα δεν είναι το μόνο που έχει τέτοιους βαρυτικούς «θεούς»- και αστρονόμοι του Ινστιτούτου Αστρονομίας του University of Hawai’i (UH IfA) ανακάλυψαν έναν πλανήτη με μάζα τριπλάσια αυτής του Δία, σε ένα μακρινό πλανητικό σύστημα.

Kepler-88 d has three times the mass of Kepler-88 c, making the newly found planet the most massive one known in this system. Credit: W. M. Keck Observatory/Adam Makarenko

Η ανακάλυψη αυτή βασίζεται σε δεδομένα έξι ετών από το W.M. Keck Observatory. Χρησιμοποιώντας το High-Resolution Echelle Spectrometer (HIRES) στο δέκα μέτρων τηλεσκόπιο Keck I, η ομάδα επιβεβαίωσε ότι ο πλανήτης Kepler-88 d, πραγματοποιεί μια περιστροφή γύρω από το άστρο του κάθε τέσσερα χρόνια, και η τροχιά του δεν είναι κυκλική, μα ελλειπτική. Με μάζα τριπλάσια αυτής του Δία, ο Kepler-88 d είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης στο σύστημα εκείνο.

Το εν λόγω σύστημα ήταν ήδη «διάσημο» μεταξύ των αστρονόμων για δύο πλανήτες που περιστρέφονται πολύ πιο κοντά στο άστρο, τους Kepler-88 b και c. Οι πλανήτες αυτοί έχουν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα δυναμική (mean motion resonance): ο b, με μέγεθος μικρότερο αυτού του Ποσειδώνα, κάνει μια περιστροφή σε μόλις 11 ημέρες, ακριβώς το ήμισυ της τροχιακής περιόδου του c, ενός πλανήτη με το μέγεθος του Δία. Ο c είναι επίσης είκοσι φορές μεγαλύτερος του b, οπότε επηρεάζει τον εσώτερο πλανήτη.

Οι αλληλεπιδράσεις αυτές παρατηρήθηκαν από το τηλεσκόπιο Kepler- και ο νέος πλανήτης βοηθά στην καλύτερη κατανόηση του συστήματος. «Με τρεις φορές τη μάζα του Δία, ο Kepler-88 d ήταν μάλλον ακόμα πιο επιδραστικός στην ιστορία του συστήματος από τον αποκαλούμενο “βασιλιά”, Kepler-88 c, που έχει μάζα ίση με “μόλις” αυτή του Δία» είπε η Λόρεν Βάις, lead author της ομάδας που έκανε την ανακάλυψη. «Οπότε ίσως ο Kepler-88 d να είναι ο νέος απόλυτος μονάρχης αυτής της πλανητικής αυτοκρατορίας».

Πηγές: Lauren M. Weiss et al, The Discovery of the Long-Period, Eccentric Planet Kepler-88 d and System Characterization with Radial Velocities and Photodynamical Analysis, The Astronomical Journal (2020). DOI: 10.3847/1538-3881/ab88ca - http://www.keckobservatory.org/kepler-88 - https://www.naftemporiki.gr/story/1594656/o-basilias-tou-kepler-88-anakalupsi-gigantiaiou-eksoplaniti-me-maza-triplasia-autis-tou-dia

Γιώργος Σεφέρης, «Θεατρίνοι, Μ.Α.». George Seferis, “Actors, Middle East”

Émile Friant (1863–1932), The Entrance of the Clowns (1881), media and dimensions not known, Private collection. The Athenaeum.

Στήνουμε θέατρα και τα χαλνούμε

όπου σταθούμε κι όπου βρεθούμε

στήνουμε θέατρα και σκηνικά,

όμως η μοίρα μας πάντα νικά

και τα σαρώνει και μας σαρώνει

και τους θεατρίνους και το θεατρώνη

υποβολέα και μουσικούς

στους πέντε ανέμους τους βιαστικούς.

Σάρκες, λινάτσες, ξύλα, φτιασίδια,

ρίμες, αισθήματα, πέπλα, στολίδια,

μάσκες, λιογέρματα, γόοι και κραυγές

κι επιφωνήματα και χαραυγές

ριγμένα ανάκατα μαζί μ’ εμάς

(πες μου πού πάμε; πες μου πού πας;)

πάνω απ’ το δέρμα μας γυμνά τα νεύρα

σαν τις λουρίδες ονάγρου ή ζέβρα

γυμνά κι ανάερα, στεγνά στην κάψα

(πότε μας γέννησαν; πότε μας θάψαν;)

και τεντωμένα σαν τις χορδές

μιας λύρας που ολοένα βουίζει. Δες

και την καρδιά μας· ένα σφουγγάρι,

στο δρόμο σέρνεται και στο παζάρι

πίνοντας το αίμα και τη χολή

και του τετράρχη και του ληστή.

Enrique Simonet Lombardo (1866–1927), The Autopsy (Anatomy of the Heart; She had a Heart!) (1890), oil on canvas, 176.5 x 292 cm, Museo de Málaga, Málaga, Spain. Wikimedia Commons.

Μέση Ανατολή, Αύγουστος 1943

Από την ποιητική συλλογή: «Ημερολόγιο καταστρώματος Β΄» (1944)

George Seferis, “Actors, Middle East”

Pablo Picasso, L’Acteur (The Actor), (1904-05) oil on canvas, 196.2 x 115.3 cm, Metropolitan Museum of Art. © 2020 Estate of Pablo Picasso / Artists Rights Society (ARS), New York

We put up theatres and tear them down

wherever we happen to find ourselves

we put up theatres and set the stage

but our fate always triumphs in the end

and sweeps them away as it sweeps us too

actors and the actors’ manager

prom pter and musicians all disappear

scattered to the five hungry winds.

Bodies, mats, wood, make-up

rhymes, feelings, veils, jewellery

masks, sunsets, wails and howls

exclamations and suns rising

cast off helter-skelter along with us

(where are we going? where are you going?)

nerves naked upon our skin

like the stripes o f an onager or zebra

exposed and naked, dry and burning

(when were we born? when buried?)

and taut like the strings o f a lyre

incessantly humming. Look also

at our heart: a sponge

ambling through the street and market-place

soaking up the blood and bile

of both the tetrarch and the thief.

Thomas Bühler (1957-), Das Narrenschiff (Ship of Fools) (date not known), oil, dimensions and location not known. Wikimedia Commons.

Middle East, August ’43

George Seferis: Collected Poems, Translated, Edited, and Introduced by Edmund Keeley and Philip Sherrard.

Αναθεωρώντας την κοσμολογία: Η επέκταση του Σύμπαντος μπορεί να μην είναι ομοιόμορφη. Rethinking Cosmology: The Universe's Expansion May Not Be Uniform

Ο Κωνσταντίνος Μίγκας, ερευνητής στην αστρονομία και αστροφυσική στο Πανεπιστήμιο της Βόννης, στη Γερμανία και ο επιβλέπων Thomas Reiprich σχεδιάζουν να επαληθεύσουν μια νέα μέθοδο που θα επέτρεπε τους αστρονόμους να ελέγξουν την αποκαλούμενη ισοτροπική υπόθεση. Σύμφωνα με αυτή την υπόθεση, το Σύμπαν έχει, παρά τις κάποιες τοπικές διαφορές, τις ίδιες ιδιότητες σε κάθε κατεύθυνση σε μεγάλη κλίμακα. No matter where we look, the same rules apply everywhere in space: countless calculations of astrophysics are based on this basic principle. A recent study, however, has thrown this principle into question. Should the measured values be confirmed, this would toss many assumptions about the properties of the universe overboard. A map showing the rate of the expansion of the Universe in different directions across the sky as measured by the current study. The blue areas expand more slowly than expected, the yellow areas faster. In isotropy, the image would be monochromatic red. Credit: © Konstantinos Nikolaos Migkas, Uni Bonn/Astronomy & Astrophysics

Ευρέως αποδεκτή ως συνέπεια της καθιερωμένης βασικής φυσικής, η υπόθεση υποστηρίζεται από παρατηρήσεις του κοσμικού μικροκυματικού υποβάθρου. Ένα άμεσο υπόλειμμα της Μεγάλης Έκρηξης, η κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου (CMB) αντανακλά την κατάσταση του Σύμπαντος όπως ήταν στη βρεφική του ηλικία, μόλις 380.000 ετών. Η ομοιόμορφη κατανομή της CMB στον ουρανό υποστηρίζει ότι σε αυτές τις αρχικές ημέρες το Σύμπαν πρέπει να έχει επεκταθεί ταχύτατα και με τον ίδιο ρυθμό προς όλες τις κατευθύνσεις. Στο σημερινό Σύμπαν, ωστόσο, αυτό μπορεί να μην είναι αληθές.

«Μαζί με συναδέλφους από τα Πανεπιστήμια της Βόννης και του Harvard, ερευνήσαμε τη συμπεριφορά πάνω από 800 σμήνη γαλαξιών του παρόντος σύμπαντος», αναφέρει ο Κωνσταντίνος, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της ESA. «Αν η ισοτροπική υπόθεση ήταν σωστή, οι ιδιότητες των σμηνών θα είναι ομοιόμορφες σε όλο τον ουρανό. Όμως στην πραγματικότητα είδαμε σημαντικές διαφορές».

Οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν μετρήσεις θερμοκρασίας ακτίνων-Χ του εξαιρετικά θερμού αερίου που διαποτίζει τα σμήνη και συνέκρινε τα δεδομένα με το πόσο φωτεινά εμφανίζονται τα σμήνη στον ουρανό. Σμήνη της ίδιας θερμοκρασίας και εντοπισμένα σε ίσες αποστάσεις θα πρέπει να εμφανίζονται το ίδιο φωτεινά. Όμως αυτό δεν είναι εκείνο που οι αστρονόμοι παρατήρησαν.

The sky distribution of the 313 clusters analyzed by the authors in galactic coordinates. Four galaxy clusters as observed by the Chandra telescope are displayed as examples. © NASA/Chandra

«Παρατηρήσαμε ότι τα σμήνη με τις ίδιες ιδιότητες, με όμοιες θερμοκρασίες, φαινόταν να είναι λιγότερο φωτεινά από ότι θα αναμέναμε σε μια κατεύθυνση στον ουρανό, και φωτεινότερα από ότι αναμενόταν σε άλλη κατεύθυνση», λέει ο Thomas. «Η διαφορά ήταν αρκετά σημαντική, γύρω στο 30%. Οι διαφορές αυτές δεν είναι τυχαίες αλλά έχουν ένα καθαρό μοτίβο που εξαρτάται από την κατεύθυνση στην οποία παρατηρούσαμε στον ουρανό».

Πριν αμφισβητήσουν το ευρέως αποδεκτό κοσμολογικό μοντέλο, το οποίο παρέχει τη βάση για την εκτίμηση των αποστάσεων του σμήνους, ο Κωνσταντίνος και οι συνάδελφοί του πρώτα αναζήτησαν άλλες πιθανές εξηγήσεις. Ίσως, θα μπορούσε να υπάρχει μη ανιχνεύσιμο αέριο ή νέφη σκόνης που αποκρύβουν την θέα και κάνουν τα σμήνη σε μια ορισμένη περιοχή να εμφανίζονται πιο αδύναμα. Τα δεδομένα, ωστόσο, δεν υποστηρίζουν αυτό το σενάριο.

Σε ορισμένες περιοχές του διαστήματος η κατανομή των σμηνών θα μπορούσε να επηρεάζεται από εκτεταμένες ροές, μεγάλης κλίμακας κινήσεις ύλης που προκαλούνται από βαρυτική έλξη εξαιρετικά μεγάλων δομών όπως μεγάλες ομάδες σμηνών. Αυτή η υπόθεση, ωστόσο, επίσης φαίνεται απίθανη. Ο Κωνσταντίνος προσθέτει ότι τα ευρήματα προκάλεσαν έκπληξη στην ομάδα.

«Αν το Σύμπαν είναι πραγματικά ανισότροπο, ακόμη και αν ήταν μόνο τα τελευταία λίγα δισεκατομμύρια χρόνια, αυτό θα σημάνει μια τεράστια αλλαγή παραδείγματος επειδή η κατεύθυνση κάθε αντικειμένου θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν αναλύουμε τις ιδιότητές του», αναφέρει. «Για παράδειγμα, σήμερα, εκτιμάμε την απόσταση των πολύ απομακρυσμένων αντικειμένων στο Σύμπαν εφαρμόζοντας ένα σύνολο κοσμολογικών παραμέτρων και εξισώσεων. Πιστεύουμε ότι οι παράμετροι αυτοί είναι ίδιοι παντού. Όμως αν τα συμπεράσματά μας είναι σωστά δεν θα συμβαίνει και θα πρέπει να αναθεωρήσουμε όλα τα προηγούμενα συμπεράσματά μας».

Astronomers have assumed for decades that the Universe is expanding at the same rate in all directions. A new study based on data from ESA’s XMM-Newton, NASA’s Chandra and the German-led ROSAT X-ray observatories suggests this key premise of cosmology might be wrong. Credit: K. Migkas et al. 2020; Milky Way map: ESA/Gaia/DPAC, CC BY-SA 3.0 IGO

Από στελέχη της ESA, το εύρημα θεωρείται ένα εξαιρετικά συναρπαστικό. Προηγούμενες μελέτες, αναφέρουν, υποστήριξαν ότι το παρόν Σύμπαν μπορεί να μη επεκτείνεται ομοιόμορφα προς όλες τις κατευθύνσεις, αλλά το αποτέλεσμα αυτό – πρώτη φορά ένας τέτοιος έλεγχος έγινε με σμήνη γαλαξιών σε ακτίνες-Χ – έχει μια πολύ μεγαλύτερη σημαντικότητα και επίσης αποκαλύπτει μια μεγάλη δυναμική για μελλοντικές έρευνες.

Οι επιστήμονες εικάζουν ότι αυτή η ενδεχομένως ανώμαλη επίδραση στην κοσμική επέκταση μπορεί να προκληθεί από τη σκοτεινή ενέργεια, το μυστηριώδες συστατικό του κόσμου το οποίο αναλογεί στην πλειονότητα – περίπου 69% – της όλης ενέργειας. Πολύ λίγα είναι γνωστά σήμερα σχετικά με την σκοτεινή ενέργεια, εκτός του ότι εμφανίζεται να επιταχύνει την επέκταση του Σύμπαντος τα λίγα τελευταία δισεκατομμύρια χρόνια.

Το επερχόμενο τηλεσκόπιο Ευκλείδης της ESA, που σχεδιάστηκε για να απεικονίσει δισεκατομμύρια γαλαξιών και να μελετήσει εξονυχιστικά την επέκταση του σύμπαντος, την επιτάχυνσή του και τη φύση της σκοτεινής ενέργειας, μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση αυτού του μυστηρίου στο μέλλον.

Πηγές: K. Migkas, G. Schellenberger, T. H. Reiprich, F. Pacaud, M. E. Ramos-Ceja, L. Lovisari. Probing cosmic isotropy with a new X-ray galaxy cluster sample through the LX–T scaling relation. Astronomy & Astrophysics, 2020; 636: A15 DOI: 10.1051/0004-6361/201936602 - https://phys.org/news/2020-04-basic-assumption-universe.html - https://eef.gr/articles/i-epektasi-tou-sympantos-mporei-na-min-einai-omoiomorfi

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble γιόρτασε τα 30ά γενέθλιά του με μια νέα εντυπωσιακή φωτογραφία. Hubble Marks 30 Years in Space With Tapestry of Blazing Starbirth

Tα νεφελώματα NGC 2014 και NGC 2020, τα οποία από κοινού απαρτίζουν μια τεράστια περιοχή δημιουργίας άστρων στο γειτονικό γαλαξία Μεγάλο Μαγγελανικό Νέφος. A colorful image resembling a cosmic version of an undersea world teeming with stars is being released to commemorate the Hubble Space Telescope's 30 years of viewing the wonders of space. In the Hubble portrait, the giant red nebula (NGC 2014) and its smaller blue neighbor (NGC 2020) are part of a vast star-forming region in the Large Magellanic Cloud, a satellite galaxy of the Milky Way, located 163,000 light-years away. The image is nicknamed the "Cosmic Reef," because NGC 2014 resembles part of a coral reef floating in a vast sea of stars. Some of the stars in NGC 2014 are monsters. The nebula's sparkling centerpiece is a grouping of bright, hefty stars, each 10 to 20 times more massive than our Sun. The seemingly isolated blue nebula at lower left (NGC 2020) has been created by a solitary mammoth star 200,000 times brighter than our Sun. The blue gas was ejected by the star through a series of eruptive events during which it lost part of its outer envelope of material. Credits: NASA, ESA and STScI

Το διαστημικό τηλεσκόπιο «Χαμπλ» (Hubble), του οποίου οι εμβληματικές φωτογραφίες έχουν αναθεωρήσει τις γνώσεις μας για το Σύμπαν, γιόρτασε σήμερα τα 30 χρόνια λειτουργίας του με μια νέα εντυπωσιακή φωτογραφία.

Η φωτογραφία που δόθηκε στη δημοσιότητα και τραβήχτηκε με την κάμερα Wide Field 3 του τηλεσκοπίου, απεικονίζει τα νεφελώματα NGC 2014 και NGC 2020, τα οποία από κοινού απαρτίζουν μια τεράστια περιοχή δημιουργίας άστρων στο γειτονικό γαλαξία Μεγάλο Μαγγελανικό Νέφος, σε απόσταση περίπου 163.000 ετών φωτός από τη Γη.

On April 24, 2020, the Hubble Space Telescope celebrates its 30th year in orbit by premiering a never-before-seen view of two beautiful nebulas named NGC 2020 and NGC 2014. Hubble's senior project scientist, Dr. Jennifer Wiseman, takes us on a tour of this stunning new image, describes the telescope's current health, and summarizes some of Hubble's contributions to astronomy during its 30-year career. Credits: NASA's Goddard Space Flight Center

Η εικόνα βαφτίστηκε «Κοσμικός Ύφαλος», επειδή θυμίζει βυθό θάλασσας και το φως της προέρχεται, μεταξύ άλλων, από πολύ φωτεινά μεγάλα άστρα, δεκαπλάσια από τον Ήλιο μας. Το μικρότερο γαλαζωπό νεφέλωμα της φωτογραφίας έχει διαμορφωθεί από ένα άστρο μαμούθ (της κατηγορίας Wolf-Rayet) με φωτεινότητα περίπου 200.000 μεγαλύτερη του Ήλιου και μάζα 15 φορές μεγαλύτερη.

Το τηλεσκόπιο, μια κοινή αποστολή της αμερικανικής (NASA) και της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας (ESA), είχε εκτοξευθεί στις 24 Απριλίου 1990 και είχε τεθεί σε τροχιά από το διαστημικό λεωφορείο Discovery. Έκτοτε έχει φέρει πραγματική επανάσταση στην αστρονομία, ενώ με τις φωτογραφίες του έχει κάνει το Σύμπαν πιο προσιτό και γοητευτικό από κάθε άλλη φορά για το ευρύ κοινό.

Το τηλεσκόπιο έχει κάνει έως τώρα περίπου 1,4 εκατομμύρια παρατηρήσεις, από τις οποίες έχουν προκύψει περισσότερες από 17.000 επιστημονικές δημοσιεύσεις.

Πηγές: https://www.nasa.gov/feature/goddard/2020/hubble-marks-30-years-in-space-with-tapestry-of-blazing-starbirth/ - https://www.kathimerini.gr/1075299/gallery/epikairothta/episthmh/to-diasthmiko-thleskopio-hubble-giortase-ta-30a-gene8lia-toy-me-mia-nea-entypwsiakh-fwtografia