Shoshana Zuboff: Τι είναι ο Καπιταλισμός της Επιτήρησης; Shoshana Zuboff: What Is Surveillance Capitalism?

Όπως ακριβώς ο βιομηχανικός πολιτισμός άκμασε εις βάρος της φύσης και τώρα απειλεί να μας κοστίσει τη γη, ένας πληροφοριακός πολιτισμός διαμορφωμένος από τον καπιταλισμό της επιτήρησης και την καινούρια του εργαλειακή εξουσία θα ανθίσει σε βάρος της ανθρώπινης φύσης και θα απειλήσει να μας κοστίσει την ανθρωπιά μας. η βιομηχανική κληρονομιά του κλιματικού χάους μας γεμίζει με απόγνωση, τύψεις, και φόβο. Καθώς ο καπιταλισμός της επιτήρησης γίνεται η κυρίαρχη μορφή του καπιταλισμού της πληροφορίας στο καιρό μας, ποια νέα κληρονομιά καταστροφής και τύψεων θα θρηνούν οι μελλοντικές γενιές;  What began as advertising is now a threat to freedom and democracy argues the author and scholar. Time to wake up - and fight for a different digital future.

Ο καπιταλισμός της επιτήρησης διεκδικεί για λογαριασμό του την ανθρώπινη εμπειρία ως μια ελεύθερη πρώτη ύλη προς μετατροπή σε συμπεριφορικά δεδομένα. Αν και κάποια από αυτά τα δεδομένα χρησιμοποιούνται για την βελτίωση προϊόντων ή υπηρεσιών, τα υπόλοιπα χαρακτηρίζονται ως ιδιοταγές συμπεριφορικό πλεόνασμα, που τροφοδοτείται σε μια προηγμένη μεταποιητική διαδικασία γνωστή ως «νοημοσύνη της μηχανής», και μετατρέπεται σε προϊόντα πρόβλεψης που προβλέπουν τι θα κάνεις τώρα, σε λίγο ή αργότερα. Τέλος αυτά τα προϊόντα πρόβλεψης ανταλλάσσονται σε ένα νέο είδος αγοράς για συμπεριφορικά προϊόντα που ονομάζω συμπεριφορικές προθεσμιακές (futures) αγορές. Οι καπιταλιστές της επιτήρησης έχουν γίνει τρομερά πλούσιοι μέσω αυτών των δραστηριοτήτων, γιατί πολλές εταιρίες είναι πρόθυμες να στοιχηματίσουν στην μελλοντική μας συμπεριφορά. 

The old cycle of “behavioral reinvestment” — exemplified by Google using behavior data to create search suggestions for users (diagram from The age of surveillance capitalism, Zuboff).

Όπως μπορούμε να δούμε, η ανταγωνιστική δυναμική αυτών των νέων αγορών οδηγούν τους καπιταλιστές της επιτήρησης να αποκτήσουν ακόμη πιο προγνωστικές πηγές συμπεριφορικού πλεονάσματος: τις φωνές μας, τις προσωπικότητες, και τα συναισθήματα. Στο τέλος, οι καπιταλιστές της επιτήρησης ανακάλυψαν πως τα πιο προγνωστικά συμπεριφορικά δεδομένα προέρχονται από την παρέμβαση στη κατάσταση των πραγμάτων ώστε να σπρώξουν, να στρέψουν, να συντονίσουν και να οδηγήσουν τη συμπεριφορά προς επικερδή αποτελέσματα. Ανταγωνιστικές πιέσεις παρήγαγαν αυτή την αλλαγή, στην οποία αυτοματοποιημένες μηχανικές διαδικασίες όχι μόνο ξέρουν τη συμπεριφορά μας αλλά επίσης διαμορφώνουν τη συμπεριφορά μας σε μαζική κλίμακα. Με τον αναπροσανατολισμό αυτό από την γνώση προς την δύναμη, δεν είναι αρκεί πλέον η αυτοματοποίηση ροών πληροφοριών για εμάς· ο στόχος πλέον είναι να αυτοματοποιήσουν εμάς. Σε αυτή τη φάση της εξέλιξης του καπιταλισμού της επιτήρησης, τα μέσα της παραγωγής είναι υποταγμένα σε όλο και πιο περίπλοκα και συνολικά «μέσα συμπεριφορικής τροποποίησης». Με το τρόπο αυτό, ο καπιταλισμός της επιτήρησης γεννά ένα νέο είδος εξουσίας που ονομάζω εργαλειακή (instrumentarianism). Η εργαλειακή εξουσία γνωρίζει και διαμορφώνει την ανθρώπινη συμπεριφορά προς το σκοπό τρίτων. Αντί για εξοπλισμούς και στρατούς, ασκεί την θέληση της μέσα από το αυτοματοποιημένο μέσο μιας όλο και ευρύτερης υπολογιστικής αρχιτεκτονικής «έξυπνων» δικτυωμένων συσκευών, πραγμάτων και χώρων.

The entirely new layer of production added by surveillance capitalism: making prediction products about you for advertisers (diagram from The age of surveillance capitalism, Zuboff).

Θα δούμε την ανάπτυξη και την διάδοση αυτών των δραστηριοτήτων και της εργαλειακής εξουσίας που τα συντηρεί. Πράγματι, έχει γίνει δύσκολο να ξεφύγεις από αυτό το μεγαλεπήβολο σχέδιο αγοράς, τα πλοκάμια της οποίας εκτείνονται από την ήπια καθοδήγηση του κοπαδιού των αθώων παιχτών του Pokémon Go να φάνε, να πιούν, και να αγοράσουν στα εστιατόρια, τα μπαρ και τα φαστφουντάδικα, και καταστήματα που πληρώνουν για να παίξουν στις συμπεριφορικές προθεσμιακές αγορές ως την ανελέητη εκμετάλλευση του πλεονάσματος από τα προφίλ στο Facebook για το σκοπό της διαμόρφωσης ατομικής συμπεριφοράς, είτε είναι η αγορά αλοιφής για σπυράκια στις 17:45 την Παρασκευή, στο πάτημα «ναι» σε μια προσφορά για νέα παπούτσια τρεξίματος καθώς οι ενδορφίνες ορμούν στο εγκέφαλό σας μετά το μακρύ κυριακάτικο πρωϊνό τρέξιμο, ή τι να ψηφίσετε την επόμενη Κυριακή. Όπως ακριβώς ο βιομηχανικός καπιταλισμός σπρώχνονταν προς την συνεχή εντατικοποίηση των μέσων παραγωγής, έτσι και οι καπιταλιστές της επιτήρησης και οι παίκτες τους στην αγορά είναι εγκλωβισμένοι στη συνεχή εντατικοποίηση των μέσων συμπεριφορικής τροποποίησης και την συγκέντρωση της δύναμης της εξουσίας της εργαλειακής εξουσίας.

Your existence has been claimed as a raw material by a parasitic economic logic, with human rights undermined in the process. Oh, and marketers are funding it. Welcome to the age of surveillance capitalism.

Ο καπιταλισμός της επιτήρησης είναι αντίθετος από το πρώιμο ψηφιακό όνειρο, εξορίζοντας το Ενσυνείδητο Σπίτι στην αρχαία ιστορία. Αντίθετα, καταστρέφει την ψευδαίσθηση πως η δικτυωμένη μορφή φέρει κάποιου είδους εγγενούς ηθικού περιεχομένου, το πως να είσαι «συνδεδεμένος» είναι με κάποιος τρόπο από φυσικού του φιλοκοινωνικό, εγγενώς περιεκτικό, ή πως έχει φυσική τάση προς τον εκδημοκρατισμό της γνώσης. Η ψηφιακή σύνδεση είναι πλέον το μέσο προς τον εμπορικό στόχο τρίτων. Στο πυρήνα του, ο καπιταλισμός της επιτήρησης είναι παρασιτικός και αυτοαναφορικός. Ανασταίνει την παλιά απεικόνιση του καπιταλισμού από τον Karl Marx ως βρυκόλακα που τρέφεται από την εργασία, αλλά με μια απροσδόκητη αλλαγή. Ο καπιταλισμός της επιτήρησης αντί με εργασία, τρέφεται από κάθε πτυχή της ανθρώπινης εμπειρίας.

Ως πρωτοπόρος του καπιταλισμού της επιτήρησης, η Google εγκαινίασε μια δίχως προηγούμενο επιχείρηση αγοράς στους αχαρτογράφητους χώρους του ίντερνετ, όπου  αντιμετώπισε ελάχιστα εμπόδια από το νόμο ή ανταγωνιστές, όπως ένα χωροκατακτητικό είδος σε ένα περιβάλλον ελεύθερο από φυσικούς θηρευτές. Οι ηγέτες της έσπρωξαν την συστημική συνέχεια της επιχείρησης τους με ένα καταιγιστικό ρυθμό που ούτε οι δημόσιοι θεσμοί ούτε άτομα μπορούσαν να ακολουθήσουν. Η Google επίσης ευνοήθηκε από ιστορικά γεγονότα όταν ένας μηχανισμός εθνικής ασφάλειας κινητοποιημένος από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου είχε την τάση να φροντίζει, να μιμείται, να προστατεύει, και να οικειοποιείται τις αναδυόμενες ικανότητες του καπιταλισμού της επιτήρησης για χάρη της απόλυτης γνώσης και την υπόσχεση του για βεβαιότητα.

Οι καπιταλιστές της επιτήρησης σύντομα συνειδητοποίησαν πως μπορούσαν να κάνουν οτιδήποτε ήθελαν, και το έκαναν. Μεταμφιέστηκαν με τα ρούχα του υπερασπιστή και της χειραφέτησης, επικαλούμενοι και εκμεταλλευόμενοι τις σύγχρονες αγωνίες, με την αληθινή δράση να είναι κρυμμένη μακριά από το προσκήνιο. Ο χιτώνας αορατότητας τους ήταν υφασμένος με ίσα μέρη από την χειραφετική γλώσσα του διαδικτύου, την ικανότητα για γρήγορη κίνηση, την βεβαιότητα τεράστιων ροών εισοδήματος, και την άγρια, ανυπεράσπιστη φύση της περιοχής που θα κατακτούσαν και θα αξίωναν. Ήταν προστατευμένοι από την εγγενή ασάφεια των αυτοματοποιημένων διαδικασιών που εξουσιάζουν, την άγνοια που δημιουργούν αυτές οι διαδικασίες, και η αίσθηση της βεβαιότητας που δημιουργούν.

The model then moved to Facebook, personally due to Sheryl Sandberg’s move between the companies (leading Zuboff to name her the “Typhoid Mary of surveillance capitalism”, 92). Other companies then followed suit (96).

Ο καπιταλισμός της επιτήρησης δεν περιορίζεται πλέον μόνο στα δράματα του ανταγωνισμού των μεγάλων εταιριών του διαδικτύου, όπου οι προθεσμιακές συμπεριφορικές αγορές αρχικά στόχευαν στην διαδικτυακή διαφήμιση. Οι μηχανισμοί και τα οικονομικά κίνητρα του έχουν γίνει το τυπικό μοντέλο για τις περισσότερες εταιρίες που βασίζονται στο διαδίκτυο. Τελικά, η πίεση του ανταγωνισμού έσπρωξαν την επέκταση στον φυσικό κόσμο, όπου οι ίδιοι θεμελιώδεις μηχανισμοί που οικειοποιούνται τον διαδικτυακή μας περιήγηση, τα like και τα click εκπαιδεύονται κατά τη διάρκεια του τρεξίματος στο πάρκο, στη συζήτηση στο πρωινό, ή στο κυνήγι για χώρο στάθμευσης. Σήμερα τα προϊόντα πρόγνωσης ανταλλάσσονται σε συμπεριφορικές προθεσμιακές αγορές που εκτείνονται πέρα από τις στοχευμένες διαδικτυακές διαφημίσεις σε πολλούς  άλλους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των ασφαλίσεων, του εμπορίου, των οικονομικών, και μια όλο και ευρύτερη γκάμα από εταιρίες αγαθών και υπηρεσιών αποφασισμένων να συμμετάσχουν σε αυτές τις νέες και κερδοφόρες αγορές. Είτε πρόκειται για μια «έξυπνη» οικιακή συσκευή, αυτό που οι ασφαλιστικές εταιρίες αποκαλούν «συμπεριφορική ασφάλιση», ή κάποια από χιλιάδες άλλες συναλλαγές, τώρα πληρώνουμε για την ίδια μας την υποδούλωση.

Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες του καπιταλισμού της επιτήρησης δεν είναι αντικείμενα μιας ανταλλαγής αξίας. Δεν δημιουργούν δημιουργικές ανταλλαγές παραγωγού-καταναλωτή. Αντίθετα, είναι τα «δολώματα» που προσελκύουν τους χρήστες στις αποσπαστικές τους δραστηριότητες στην οποία οι προσωπικές μας εμπειρίες συγκεντρώνονται και συσκευάζονται ως τα μέσα για σκοπούς τρίτων. Δεν είμαστε οι «πελάτες» του καπιταλισμού της επιτήρησης. Αν και το ρητό μας λέει «Αν είναι τζάμπα, τότε το προϊόν είσαι εσύ», είναι και αυτό λάθος. Είμαστε οι πηγές του κρίσιμου πλεονάσματος του καπιταλισμού της επιτήρησης: τα αντικείμενα μιας τεχνολογικά προηγμένης και όλο και περισσότερο αναπόφευκτη δραστηριότητα απόσπασης πρώτης ύλης. Οι πραγματικοί πελάτες του καπιταλισμού της επιτήρησης είναι οι εταιρίες που συναλλάσσονται στις αγορές του για μελλοντικές συμπεριφορές.

Ary Scheffer (1795–1858), Faust in his Study (c 1840), further details not known. Wikimedia Commons.

Αυτή η λογική μετατρέπει την συνηθισμένη ζωή σε μια καθημερινή ανανέωση μιας φαουστικής συμφωνίας του 21ου αιώνα. «Φαουστική» επειδή είναι σχεδόν αδύνατο να απομακρύνουμε τους εαυτούς μας, παρά το γεγονός πως αυτό που θα πρέπει να δώσουμε σε αντάλλαγμα θα καταστρέψει τη ζωή όπως την ξέρουμε. Σκεφτείτε πως το ίντερνετ έχει γίνει απαραίτητη για την κοινωνική συμμετοχή, που πλέον η αγορά έχει κορεστεί με εμπορεύματα, και αυτό το εμπόρευμα είναι πλέον υποταγμένο στον καπιταλισμό της επιτήρησης. Η εξάρτηση μας είναι στην καρδιά του σχεδίου του καπιταλισμού της επιτήρησης, στο οποίο οι ουσιαστικές μας ανάγκες για αποτελεσματική ζωή ανταγωνίζονται εναντίον της τάσης για αντίσταση για τις όλο θράσος εισβολές του. Αυτή η σύγκρουση παράγει ένα ψυχικό μούδιασμα που μας εξοικειώνει με την πραγματικότητα του να παρακολουθείσαι, να αναλύεσαι, να είσαι υπό εκμετάλλευση, να τροποποιείσαι. Μας προδιαθέτει στο να εκλογικεύσουμε την κατάσταση με παραιτημένο κυνισμό, δημιουργεί δικαιολογίες που λειτουργούν σαν μηχανισμοί άμυνας («Δεν έχω τίποτα να κρύψω»), ή να βρούμε άλλους τρόπους για να χώσουμε τα κεφάλια μας στην άμμο, επιλέγοντας την άγνοια λόγω αγανάκτησης και αδυναμίας. Με το τρόπο αυτό, ο καπιταλισμός της επιτήρησης επιβάλει μια ουσιαστικά αισχρή επιλογή που οι άνθρωποι του 21ου αιώνα δεν θα έπρεπε να χρειάζεται να κάνουν, και η κανονικοποίηση του μας αφήνει να τραγουδάμε αλυσοδεμένοι.

Ο καπιταλισμός της επιτήρησης δραστηριοποιείται μέσα από, δίχως προηγούμενο, ασυμμετρίες  στη γνώση και τη δύναμη που παράγει γνώση. Οι καπιταλιστές της επιτήρησης γνωρίζουν τα πάντα για εμάς, ενώ οι δραστηριότητες τους είναι σχεδιασμένες για να είναι άγνωστες σε εμάς. Συσσωρεύουν τεράστιες εκτάσεις νέας γνώσης από εμάς, αλλά όχι για εμάς. Προβλέπουν τις μελλοντικές μας πράξεις για το κέρδος άλλων, όχι το δικό μας. όσο ο καπιταλισμός της επιτήρησης και οι προθεσμιακές συμπεριφορικές αγορές του επιτρέπεται να ακμάζουν, η ιδιοκτησία των νέων μέσων συμπεριφορικής τροποποίησης επισκιάζει την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής ως τη πηγή του καπιταλιστικού πλούτου και εξουσίας στον 21ο αιώνα.

Αυτά τα γεγονότα και οι συνέπειες τους για τις προσωπικές μας ζωές, τις κοινωνίες μας, τις δημοκρατίες μας, και τον αναδυόμενο πληροφοριακό πολιτισμό μας εξετάζονται λεπτομερώς αλλού. Τα στοιχεία και η επιχειρηματολογία που χρησιμοποιούνται εδώ δείχνουν πως ο καπιταλισμός της επιτήρησης είναι μια ανεξέλεγκτη δύναμη που κινητοποιείται από πρωτόγνωρες οικονομικές επιταγές που αδιαφορούν για τους κοινωνικούς κανόνες και εξουδετερώνουν τα στοιχειώδη δικαιώματα που συσχετίζονται με την προσωπική αυτονομία που είναι ουσιώδη για την ίδια την πιθανότητα μιας δημοκρατικής κοινωνίας.

Όπως ακριβώς ο βιομηχανικός πολιτισμός άκμασε εις βάρος της φύσης και τώρα απειλεί να μας κοστίσει τη γη, ένας πληροφοριακός πολιτισμός διαμορφωμένος από τον καπιταλισμό της επιτήρησης και την καινούρια του εργαλειακή εξουσία θα ανθίσει σε βάρος της ανθρώπινης φύσης και θα απειλήσει να μας κοστίσει την ανθρωπιά μας. η βιομηχανική κληρονομιά του κλιματικού χάους μας γεμίζει με απόγνωση, τύψεις, και φόβο. Καθώς ο καπιταλισμός της επιτήρησης γίνεται η κυρίαρχη μορφή του καπιταλισμού της πληροφορίας στο καιρό μας, ποια νέα κληρονομιά καταστροφής και τύψεων θα θρηνούν οι μελλοντικές γενιές; Μέχρι να διαβάσετε αυτές τις λέξεις, το εύρος αυτής της νέας μορφής θα έχει μεγαλώσει καθώς περισσότεροι τομείς, εταιρίες, startups, δημιουργοί εφαρμογών, και επενδυτές συγκεντρώνονται γύρω από αυτή τη μοναδική πιθανή εκδοχή του καπιταλισμού της πληροφορίας. Αυτή η κινητοποίηση και η αντίσταση γεννά θα καθορίσουν ένα σημαντικό πεδίο αντιπαράθεσης πάνω στο οποίο η πιθανότητα για ένα ανθρώπινο μέλλον στο νέο όριο της εξουσίας δοκιμαστεί.

Απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power (PublicAffairs, 2019). Η Shoshana Zuboff είναι ακαδημαϊκός και συγγραφέας. Μετάφραση Δημήτρης Πλαστήρας.

Πηγές: https://medium.com/swlh/what-is-surveillance-capitalism-bd7c24d8ddba - https://www.theguardian.com/books/2019/oct/04/shoshana-zuboff-surveillance-capitalism-assault-human-automomy-digital-privacy - https://www.contagious.com/news-and-views/shoshana-zuboff-on-the-age-of-surveillance-capitalism - https://bryanalexander.org/book-club/reading-the-age-of-surveillance-capitalism-chapters-3-and-4/ - https://geniusloci2017.wordpress.com/2020/01/21/surveillance_capitalism/

 

  

 

Μια «μέτρια» μαύρη τρύπα αρχέγονης προέλευσης. Early Universe Explosion Reveals Elusive “Goldilocks” Black Hole

Καλλιτεχνική απεικόνιση των διαδρομών του φωτός από την έκλαμψη ακτίνων γ εξαιτίας του φαινομένου βαρυτικού φακού από τη νέα μαύρη τρύπα. The new black hole was found through the detection of a gravitationally lensed gamma-ray burst. Credit: Artist impression: Carl Knox, OzGrav

Μια μαύρη τρύπα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα σπάει το ρεκόρ – όχι για το ότι είναι η μικρότερη ή η μεγαλύτερη – αλλά γιατί το μέγεθός της είναι αναπάντεχα ενδιάμεσο. H εν λόγω μαύρη τρύπα δεν ανήκει ούτε στην κατηγορία των μαύρων τρυπών που προκύπτουν από τα άστρα ούτε στις γιγαντιαίες μαύρες τρύπες που βρίσκονται στους πυρήνες των περισσότερων γαλαξιών.

Στην πρόσφατη δημοσίευση με τίτλο «Evidence for an intermediate-mass black hole from a gravitationally lensed gamma-ray burst» διερευνάται η ύπαρξη μιας μαύρης τρύπας ενδιάμεσης μάζας, περίπου 55.000 φορές την μάζα του ήλιου. Η νέα μαύρη τρύπα βρέθηκε από την ανίχνευση έκρηξης ακτίνων γ διαμέσου του φαινομένου βαρυτικού φακού.

Η έκρηξη ακτίνων γ, μια έκλαμψη φωτός υψηλής ενέργειας διάρκειας μισού δευτερολέπτου, που εκπέμφθηκε από ένα ζεύγος άστρων που συγχωνεύθηκαν, παρατηρήθηκε ότι είχε μια καθυστερημένη «ηχώ». Αυτή η ηχώ προκαλείται από την παρεμβαλλόμενη μαύρη τρύπα ενδιάμεσης μάζας, που κάμπτει τη διαδρομή του φωτός κατά την πορεία της προς τη Γη, με αποτέλεσμα οι αστρονόμοι να βλέπουν με χρονική καθυστέρηση την ίδια έκλαμψη δύο φορές.

Το ισχυρό λογισμικό που αναπτύχθηκε για την ανίχνευση μαύρων τρυπών από βαρυτικά κύματα προσαρμόστηκε κατάλληλα για να αποδειχθεί πως πρόκειται για την ίδια έκλαμψη ακτίνων γ.

A new black hole breaks the record — not for being the smallest or the biggest — but for being right in the middle. An intermediate-mass black hole is the missing link between two other kinds of black holes – supermassive ones lurking at the centers of galaxies – and stellar black holes, often formed in the implosions that take place when massive stars explode as supernovae. Astronomers believe there should be many mid-size black holes around, but finding them has been hard. This week, though, astronomers published a new discovery of a long-sought “goldilocks” black hole – not big enough to be labeled supermassive, not small enough to rank as an ordinary stellar black hole – with a mass of 55,000 suns. The mass of this black hole falls midway between the other two kinds.

Αυτή η μαύρη τρύπα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα θα μπορούσε να είναι ένα αρχαίο υπόλειμμα – μια αρχέγονη μαύρη τρύπα που δημιουργήθηκε πριν σχηματιστούν τα πρώτα άστρα και οι γαλαξίες στο σύμπαν, δήλωσε ο συν-συγγραφέας της δημοσίευσης Eric Thrane. Αυτές οι αρχέγονες μαύρες τρύπες μπορεί να είναι οι σπόροι των τεράστιων υπερμεγέθων μαύρων τρυπών που ζουν στις καρδιές των γαλαξιών σήμερα.

Με βάση αυτή τη νέα μαύρη τρύπα, οι ερευνητές εκτιμούν ότι η πυκνότητα μαύρων τρυπών ενδιάμεσης μάζας (M~10⁴-10⁵M_Ꙩ) στο σύμπαν είναι ≈2300 μαύρες τρύπες/Μpc³. Έτσι υπολογίζουν προσεγγιστικά ότι περίπου 46.000 ενδιάμεσης μάζας μαύρες τρύπες βρίσκονται στην γειτονιά του γαλαξία μας.

Πηγές: “Evidence for an intermediate-mass black hole from a gravitationally lensed gamma-ray burst” 29 March 2021, Nature Astronomy - https://scitechdaily.com/early-universe-explosion-reveals-elusive-goldilocks-black-hole/ - https://earthsky.org/space/intermediate-black-hole-gravitational-lens-gamma-ray-burst - https://physicsgg.me/2021/04/09/

 

 

Το Hubble ‘βλέπει’ δύο ζεύγη κβάζαρ σε γαλαξίες που συγχωνεύονται. Hubble Spots Double Quasars in Merging Galaxies

Καλλιτεχνική άποψη για δύο κβάζαρ στους αντίστοιχους πυρήνες γαλαξιών, οι οποίοι βρίσκονται στην χαοτική διαδικασία συγχώνευσης. This artist's conception shows the brilliant light of two quasars residing in the cores of two galaxies that are in the chaotic process of merging. The gravitational tug-of-war between the two galaxies stretches them, forming long tidal tails and igniting a firestorm of starbirth. Quasars are brilliant beacons of intense light from the centers of distant galaxies. They are powered by supermassive black holes voraciously feeding on infalling matter. This feeding frenzy unleashes a torrent of radiation that can outshine the collective light of billions of stars in the host galaxy. In a few tens of millions of years, the black holes and their galaxies will merge, and so will the quasar pair, forming an even more massive black hole. A similar sequence of events will happen a few billion years from now when our Milky Way galaxy merges with the neighboring Andromeda galaxy. Credits: NASA, ESA, and J. Olmsted (STScI)

Ως κβάζαρ (quasar, σύντμηση από τη φράση QUASi-stellAR object ή QSO) στην Αστρονομία εννοείται κάθε εξαιρετικά λαμπρός και μακρινός ενεργός γαλαξιακός πυρήνας, που εμφανίζεται στο ορατό φως ως σημειακή πηγή (σαν αστέρας), παρά ως εκτεταμένο σώμα (όπως οι γαλαξίες). Από εκεί προέρχεται και η ονομασία των κβάζαρ, αφού quasi-stellar σημαίνει «παρόμοιος με αστέρα». Μάλιστα μία αρχική απόδοση του όρου στα ελληνικά, όταν πρωτοανακαλύφθηκαν περί το 1960, ήταν ημιαστέρας. Διακρίνονται από τους αστέρες (και έτσι ανακαλύφθηκαν) από τη μεγάλη μετατόπιση προς το ερυθρό που παρουσιάζουν τα φάσματά τους, ενώ ταυτοχρόνως αποτελούν και σημειακές ραδιοπηγές. Παρότι υπήρχε (μέχρι τη δεκαετία του 1990) κάποια αμφιβολία ως προς τη φύση τους, όλοι σχεδόν οι αστροφυσικοί συμφωνούν σήμερα ότι αυτό που βλέπουμε ως κβάζαρ είναι μία σχετικώς πυκνή άλως υλικού που περιβάλλει την κεντρική μαύρη τρύπα μεγάλης μάζας ενός γαλαξία.

Οι φωτογραφίες από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble αποκαλύπτουν δύο ζεύγη κβάζαρ που βρίσκονταν πριν από 10 δισεκατομμύρια χρόνια στα κέντρα γαλαξιών που συγχωνεύονται. Κάθε ένα από τα τέσσερα κβάζαρ βρίσκεται σε έναν γαλαξία-ξενιστή. Οι γαλαξίες, όμως δεν είναι ορατοί ούτε από Hubble. Τα κβάζαρ κάθε ζεύγους απέχουν περίπου 10.000 έτη φωτός. Το ζεύγος στην αριστερή φωτογραφία καταγράφεται ως J0749 + 2255 και το ζεύγος δεξιά ως J0841 + 4825. Η φωτογραφία του J0749 + 2255 λήφθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2020. και του J0841 + 4825 στις 30 Νοεμβρίου 2019. These two Hubble Space Telescope images reveal two pairs of quasars that existed 10 billion years ago and reside at the hearts of merging galaxies. Each of the four quasars resides in a host galaxy. These galaxies, however, cannot be seen because they are too faint, even for Hubble. The quasars within each pair are only about 10,000 light-years apart -- the closest ever seen at this cosmic epoch. Quasars are brilliant beacons of intense light from the centers of distant galaxies that can outshine their entire galaxies. They are powered by supermassive black holes voraciously feeding on infalling matter, unleashing a torrent of radiation. The quasar pair in the left-hand image is catalogued as J0749+2255 and the pair on the right as J0841+4825. The two pairs of host galaxies inhabited by each double quasar will eventually merge. The quasars will then tightly orbit each other until they eventually spiral together and coalesce, resulting in an even more massive, but solitary black hole. The image for J0749+2255 was taken Jan. 5, 2020. The J0841+4825 snapshot was taken Nov. 30, 2019. Both images were taken in visible light with Wide Field Camera 3. Credits: NASA, ESA, H. Hwang and N. Zakamska (Johns Hopkins University), and Y. Shen (University of Illinois, Urbana-Champaign)

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble εντόπισε και κατέγραψε εικόνες από ένα σύστημα διπλού κβάζαρ που είναι ένα σπάνιο φαινόμενο αφού για κάθε χίλια κβάζαρ στο Σύμπαν αντιστοιχεί ένα ζευγάρι. Οι δύο γαλαξίες βρίσκονται σε απόσταση περίπου δέκα δισ. ετών φωτός από εμάς. Όμως το Hubble στην συνέχεια εντόπισε στην ίδια περιοχή που εξερευνούσε ένα ακόμη ζευγάρι κβάζαρ από μια ακόμη γαλαξιακή συγχώνευση. Αν ο εντοπισμός ενός ζεύγους κβάζαρ είναι σπάνιο φαινόμενο όπως είναι ευνόητο ο ταυτόχρονος εντοπισμός δύο ζευγαριών αποτελεί σημαντικό γεγονός για αυτό και η ανακάλυψη έχει λάβει μεγάλη δημοσιότητα.

This simulation shows the brilliant, flickering light from a pair of quasars. Astronomers in a recent study deduced that the blinking light is a telltale sign of the presence of two quasars and not a single object. Quasars reside at the hearts of galaxies. They are ignited by monster black holes voraciously feeding on infalling matter, unleashing a torrent of radiation. A quasar’s light fluctuates in brightness based on how much material its black hole is gobbling up at the time. This quasar pair is pouring out light because their galaxies are in the process of merging, which provides plenty of fuel for their hungry black holes. The quasars appear close together because they, too, are in the process of merging, along with their galaxies. The quasars were first identified by the European Space Agency’s Gaia spacecraft, which measures small changes in the brightness of stars. The quasar pair is too far away for Gaia to resolve. Instead, the pair looks like a single bright object. However, Gaia also measured an apparent “jiggle” in the light. The “jiggle” is a signal of the independent flickering light between two separate quasars, similar to a pair of alternating lights on a railroad-crossing signal. The Hubble Space Telescope is sharp enough to resolve the quasar pair, which astronomers had suspected from the Gaia data. Credits: NASA, ESA, and J. Olmsted (STScI)

Η ανακάλυψη προστίθεται στην ατελείωτη λίστα των ανακαλύψεων του Hubble στις τρεις δεκαετίες της λειτουργίας του και όπως αποδεικνύεται μέχρι να βγει… στην σύνταξη (κάτι που αναβάλλεται συνεχώς) θα μας αποκαλύπτει νέες άγνωστες πτυχές και φαινόμενα του Σύμπαντος.

Πηγές: https://www.nasa.gov/feature/goddard/2021/hubble-spots-double-quasars-in-merging-galaxies - https://www.naftemporiki.gr/story/1711848/monadiki-anakalupsi-tou-hubble-me-duo-zeugi-kbazar

 

 

Το πείραμα Muon g-2 βρίσκει ισχυρές ενδείξεις για νέα φυσική. First results from Fermilab’s Muon g-2 experiment strengthen evidence of new physics

Τα πρώτα αποτελέσματα από το πείραμα Muon g-2 στο Fermilab κλονίζουν το Καθιερωμένο Πρότυπο των στοιχειωδών σωματιδίων! First results from the Muon g-2 experiment at Fermilab have strengthened evidence of new physics. The centerpiece of the experiment is a 50-foot-diameter superconducting magnetic storage ring, which sits in its detector hall amidst electronics racks, the muon beamline, and other equipment. This impressive experiment operates at negative 450 degrees Fahrenheit and studies the precession (or wobble) of muons as they travel through the magnetic field. Photo: Reidar Hahn, Fermilab

Τα πρώτα αποτελέσματα του πειράματος Muon g-2 στο Fermilab επιβεβαιώνουν το αποτέλεσμα του πειράματος που πραγματοποιήθηκε στο Brookhaven National Lab πριν από δύο δεκαετίες. Τα πειράματα αυτά μετρούν την ανώμαλη μαγνητική ροπή του μιονίου βρίσκοντας μια τιμή που διαφέρει από την τιμή που υπολογίζεται χρησιμοποιώντας την μέχρι σήμερα αποδεκτή θεωρία των στοιχειωδών σωματιδίων.

The muon is a marvelous and fascinating particle. This infographic lays out some of the particle's basic stats alongside fun facts. Artist / Creator: Diana Brandonisio. Credit: Fermilab

Το μιόνιο (συμβολίζεται με το ελληνικό γράμμα μ – αγγλική ονομασία muon) είναι στοιχειώδες σωματίδιο παρόμοιο με το ηλεκτρόνιο, με αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο -1 και ιδιοστροφορμή (spin) 1⁄2. Μαζί με το ηλεκτρόνιο, το ταυ λεπτόνιο, και τα τρία νετρίνα, είναι ταξινομημένο ως λεπτόνιο. Είναι ένα ασταθές υποατομικό σωματίδιο και έχει τη δεύτερη πιο μακροχρόνια μέση διάρκεια ζωής (2.2 µs), μετά από το νετρόνιο (~15 λ.). Ο συνήθης τρόπος διάσπασής του είναι:

Όπως όλα τα στοιχειώδη σωματίδια, το μιόνιο έχει ένα αντίστοιχο αντισωμάτιο αντίθετου φορτίου αλλά ίσης μάζας και spin: το αντιμιόνιο (επίσης αποκαλούμενο θετικό μιόνιο). Τα μιόνια συμβολίζονται με μ− και τα αντιμιόνια με μ+. Τα μιόνια αναφέρονταν μερικές φορές ως μι-μεσόνια στο παρελθόν, παρόλο που δεν κατατάσσονται ως μεσόνια από τους σύγχρονους φυσικούς που ασχολούνται με τα στοιχειώδη σωματίδια.

Thousands of people welcomed the Muon g-2 magnet to Fermilab in 2013. Data from the experiment’s first run has yielded a result with unprecedented precision. Data from four additional experimental runs will reveal the muon’s behavior in even more detail. Photo: Reidar Hahn, Fermilab

Το πείραμα Muon g-2 βρίσκεται σε εξέλιξη στο εργαστήριο Fermi National Accelerator στις ΗΠΑ. Είναι στην πραγματικότητα μια συνέχεια, ένα πείραμα που έχει σχεδιαστεί για να επανεξετάσει μια μικρή διαφορά μεταξύ της θεωρίας και των αποτελεσμάτων ενός προηγούμενου πειράματος στο Εθνικό Εργαστήριο Brookhaven, το οποίο ονομαζόταν επίσης Muon g-2. Η ασυμφωνία θα μπορούσε να είναι σημάδι ότι υπάρχει νέα φυσική. Οι επιστήμονες θέλουν να μάθουν αν επιβεβαιώνεται η μέτρηση ή αν ήταν μια άνευ ουσίας στατιστική διακύμανση.

Η θεωρητική τιμή που είναι αποδεκτή για την τιμή της ανώμαλης μαγνητικής ροπής του μιονίου είναι: 0.00116591810(43).

The first result from the Muon g-2 experiment at Fermilab confirms the result from the experiment performed at Brookhaven National Lab two decades ago. Together, the two results show strong evidence that muons diverge from the Standard Model prediction. Image: Ryan Postel, Fermilab/Muon g-2 collaboration

Η νέα πειραματική τιμή που ανακοίνωσε το πείραμα Muon g-2 είναι: 0.00116592061(41).

The first results from the Muon g-2 experiment hosted at Fermilab show fundamental particles called muons behaving in a way not predicted by the Standard Model of particle physics. Announced on April 7, 2021, these results confirm and strengthen the findings of an earlier experiment of the same name performed at Brookhaven National Laboratory. Combined, the two results show strong evidence that our best theoretical model of the subatomic world is incomplete. One potential explanation would be the existence of undiscovered particles or forces. This video explains what a muon is, how the Muon g-2 experiment works, and the significance of this result. Credit:
Fermilab

Συνδυάζοντας τα αποτελέσματα των Fermilab και Brookhaven δείχνουν μια διαφορά με τη θεωρία στα 4,2σ, λίγο μικρότερη από τα 5σ που απαιτείται ώστε να ισχυριστεί κάποιος νέα ανακάλυψη. Πάντως η πιθανότητα τα αποτελέσματα να είναι στατιστική διακύμανση είναι περίπου 1 στα 40.000. [Measurement of the Positive Muon Anomalous Magnetic Moment to 0.46 ppm]. Μια πρόταση που θα μπορούσε να κρατήσει ζωντανό το Καθιερωμένο Πρότυπο των στοιχειωδών σωματιδίων δημοσιεύεται κατά σύμπτωση (;) στο περιοδικό Nature με τίτλο «Leading hadronic contribution to the muon magnetic moment from lattice QCD».

Ένα κόμικ για το πείραμα Muon g-2:

Ο Jorge Cham, γνωστός ως PHD Comics, παρουσιάζει την ιστορία της ανωμαλίας g-2 του μιoνίου ως κόμικ.

Πηγές: https://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.126.141801 - https://www.nature.com/articles/s41586-021-03418-1 - https://news.fnal.gov/2021/04/first-results-from-fermilabs-muon-g-2-experiment-strengthen-evidence-of-new-physics/ - https://physicsgg.me/2021/04/07/

 

 

Λύθηκε το μυστήριο για τις μαύρες αράχνες του Άρη. Researchers Tackle the Enigmatic “Spiders” From Mars

Βρετανοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι βρήκαν την απάντηση για την παρουσία των εντυπωσιακών σκουρόχρωμων γεωλογικών σχηματισμών στον Νότιο Πόλο του Άρη. Οι μυστηριώδεις «αράχνες» στην επιφάνεια του Άρη είναι όπως φαίνεται αποτέλεσμα της εξάχνισης του πάγου στον πλανήτη. Researchers at Trinity College Dublin have been shedding light on the enigmatic “spiders from Mars,” providing the first physical evidence that these unique features on the planet’s surface can be formed by the sublimation of CO2 ice. An image from NASA’s Mars Reconnaissance Orbiter, acquired May 13, 2018 during winter at the South Pole of Mars, shows a carbon dioxide ice cap covering the region and as the sun returns in the spring, “spiders” begin to emerge from the landscape. Credit: NASA

Τα τελευταία 15 χρόνια η ανθρωπότητα κατάφερε να στείλει στον Άρη έναν στόλο από δορυφόρους που τέθηκαν σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη. Οι δορυφόροι χαρτογραφούν τον Άρη και πραγματοποιούν σειρά μελετών που αποκαλύπτουν τα χαρακτηριστικά και τις γεωατμοσφαιρικές του συνθήκες.

Μια από τις πρώτες κιόλας ανακαλύψεις των δορυφόρων που προκάλεσαν εντύπωση ήταν μια σειρά από σκουρόχρωμοι γεωλογικοί σχηματισμοί στον Νότιο Πόλο του Άρη. Οι επιστήμονες ονόμασαν αυτές τις γεωλογικές δομές «αραχνομορφές» αλλά τελικά έγιναν γνωστές ως «οι αράχνες του Άρη».

Όλα αυτά τα χρόνια η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί να εξηγήσει την ύπαρξη των… αραχνών διατυπώνοντας διάφορες θεωρίες και ιδέες χωρίς ωστόσο κάποια από αυτές να έχει προχωρήσει στο επόμενο στάδιο της απόδειξης και επιβεβαίωσης τους.

Έχει διαπιστωθεί ότι η ατμόσφαιρα του Άρη αποτελείται κατά 95% από διοξείδιο του άνθρακα και τόσο το χιόνι όσο και ο παγετός στους πόλους του πλανήτη αποτελούνται από διοξείδιο του άνθρακα. Μια από τις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί αναφέρει ότι την περίοδο της άνοιξης το ηλιακό φως διαπερνά το ημιδιαφανές στρώμα χιονιού και θερμαίνει το έδαφος κάτω από αυτό.

Η θερμότητα προκαλεί την εξάχνιση του πάγου που υπάρχει στο υπέδαφος. Τα αέρια που δημιουργούνται πιέζουν το έδαφος προκαλώντας ρωγμές στο έδαφος μέσα από τις οποίες δραπετεύουν «σμιλεύοντας» την επιφάνεια με τρόπο τέτοιο ώστε να δημιουργούνται τελικά οι εντυπωσιακοί σχηματισμοί.

The Mars simulation chamber. Credit: Trinity College Dublin

Στα εργαστήρια του Open University στην Βρετανία έχει κατασκευαστεί μια συσκευή που ονομάζεται Θάλαμος Προσομοίωσης του Άρη. Με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Scientific Reports» ερευνητές του πανεπιστημίου αναφέρουν ότι πραγματοποίησαν πειράματα με την συσκευή αυτή τα οποία επιβεβαιώνουν την θεωρία της εξάχνισης.

Αν η μελέτη αποδειχθεί αξιόπιστη οι επιστήμονες θα έχουν προσθέσει ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ των συνθηκών και των φαινομένων που υπάρχουν στον Κόκκινο Πλανήτη. Κάθε νέα γνώση για τον Άρη εκτός των άλλων βοηθά στην καλύτερη οργάνωση των επανδρωμένων αποστολών που σχεδιάζονται να γίνουν εκεί αλλά και γενικότερα την προσπάθεια του ανθρώπου να ζήσει εκεί.

Πηγές: “The formation of araneiforms by carbon dioxide venting and vigorous sublimation dynamics under martian atmospheric pressure” by Lauren Mc Keown, J. N. McElwaine, M. C. Bourke, M. E. Sylvest and M. R. Patel, 19 March 2021, Scientific Reports. DOI: 10.1038/s41598-021-82763-7 - https://scitechdaily.com/researchers-tackle-the-enigmatic-spiders-from-mars/ - https://www.naftemporiki.gr/story/1710933/luthike-to-mustirio-gia-tis-maures-araxnes-tou-ari

 

 

Πώς η πρόσκρουση που εξόντωσε τους δεινόσαυρους γέννησε τον Αμαζόνιο. How the Giant Asteroid That Wiped Out the Dinosaurs Gave Rise to Modern Rainforests

O αστεροειδής ή κομήτης που έπεσε στην χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού οδήγησε στην εξαφάνιση τα δύο τρίτα των φυτών και των ζώων όλου του πλανήτη. Κι όμως, αυτό το δραματικό συμβάν φαίνεται ότι γέννησε το μεγαλύτερο τροπικό δάσος του κόσμου. About 66 million years ago, a huge asteroid crashed into what is now the Yucatan, plunging the Earth into darkness. The impact transformed tropical rainforests, giving rise to the reign of flowers.

Πριν από την πρόσκρουση, τα δάση της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής κυριαρχούνταν από γυμνόσπερμα φυτά, αποκαλύπτει μελέτη που δημοσιεύεται στο Science.

From forests filled with ferns to forests filled with flowers: Plants began to produce attractive flowers containing sugary rewards for insects who carry pollen grains (basically the male sperm of the plants) to other flowers, helping plants reproduce. This strategy was so successful that flowering plants took over tropical forests, and the world. Credit: Hace Tiempo. Un viaje paleontologico ilustrado por Colombia. Instituto Alexander von Humboldt e Instituto Smithsonian de Investigaciones Tropicales. Banco de Imágenes (BIA), Instituto Alexander von Humboldt.

Περίπου δέκα εκατομμύρια χρόνια μετά το καταστροφικό συμβάν, τα γυμνόσπερμα είχαν δώσει τη θέση τους σε αγγειόσπερμα και τα δάση της περιοχής είχαν ήδη πάρει τη μορφή της ζούγκλας που γνωρίζουμε σήμερα, αναφέρουν ερευνητές του Ινστιτούτου Τροπικής Έρευνας του ιδρύματος Smithsonian.

Γυμνόσπερμα είναι τα φυτά που δεν παράγουν πραγματικά άνθη, σε αντίθεση με τα λεγόμενα αγγειόσπερμα φυτά, τα οποία εμφανίστηκαν περίπου 60 εκατομμύρια χρόνια πριν το τέλος της εποχής των δεινοσαύρων.

125 to 100 million years ago, during the reign of the dinosaurs, much of what is now Colombia was covered in forests dominated by conifers and ferns. Credit: Hace Tiempo. Un viaje paleontologico ilustrado por Colombia. Instituto Alexander von Humboldt e Instituto Smithsonian de Investigaciones Tropicales. Banco de Imágenes (BIA), Instituto Alexander von Humboldt.

Οι φτέρες ήταν σημαντικό μέρος της δασικής χλωρίδας πριν από το χτύπημα, έδειξε η μελέτη. Τα μεγαλύτερα δέντρα ήταν κωνοφόρα, μεταξύ άλλων συγγενείς της αροκάριας, τα οποία όμως είχαν μικρή πυκνότητα και άφηναν μεγάλα ξέφωτα ανάμεσά τους.

Fossils of leaves (shown) and pollen from across Colombia reveal how the tropical rainforests shifted due to the extinction event at the end of the Cretaceous. Before the event, the forests were a sunny, open-canopied mix of conifers, ferns and flowering trees (examples in the bottom half of this image). After the event, the forests were dominated by flowering trees, and developed a thick, heavy, light-blocking canopy (examples in the top half of this image). CARVALHO ET AL/SCIENCE 2021

«Η ομάδα μας εξέτασε πάνω από 50.000 απολιθώματα γυρεόκοκκων και πάνω από 6.000 απολιθώματα φύλλων πριν και μετά την πρόσκρουση» λέει η δρ Μόνικα Καλβάλο, επικεφαλής της μελέτης.

After the asteroid impact in Mexico, almost half of the plants existing before the impact became extinct. After the impact, flowering plants came to dominate modern tropical forests.. Credit: Hace Tiempo. Un viaje paleontologico ilustrado por Colombia. Instituto Alexander von Humboldt e Instituto Smithsonian de Investigaciones Tropicales. Banco de Imágenes (BIA), Instituto Alexander von Humboldt.

H ανάλυση έδειξε ότι η πρόσκρουση στο Τσιξουλούμπ του σημερινού Μεξικού εξαφάνισε το 45% των διαφορετικών ειδών της χλωρίδας στην περιοχή που σήμερα ονομάζουμε Βενεζουέλα.

Χρειάστηκαν περίπου 10 εκατομμύρια χρόνια για να ανακάμψει η φυτική βιοποικιλότητα της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, λένε οι ερευνητές.

Modern Bogotá is an Andean city at almost 3000m (9000 feet) above sea level. But in the Paleocene (the 10-million-year period following the asteroid impact) it was covered by tropical forest. Insect damage on fossil leaves collected near Bogotá tells researchers that after the impact, insects that picky eaters (insects that only ate a certain species) became less common, replaced by insects with more broad taste that could eat many different plants. Credit: Hace Tiempo. Un viaje paleontologico ilustrado por Colombia. Instituto Alexander von Humboldt e Instituto Smithsonian de Investigaciones Tropicales. Banco de Imágenes (BIA), Instituto Alexander von Humboldt.

Τη θέση των κωνωφόρων είχαν πάρει πυκνόφυτα αγγειόσπερμα δέντρα που άφηναν ελάχιστο φως να φτάσει στο επίπεδο του εδάφους, όπως εξάλλου συμβαίνει και σήμερα στα τροπικά υγρά δάση. Τα φυτά της οικογένειας του φασολιού, τα κυαμοειδή, ήταν ανύπαρκτα πριν από την πρόσκρουση, όμως μερικά εκατομμύρια χρόνια αργότερα είχαν γίνει η κυρίαρχη οικογένεια της περιοχής, όπως ισχύει σήμερα στα περισσότερα σύγχρονα υγρά τροπικά δάση.

Τα κυαμοειδή άλλαξαν ριζικά το δάσος και τον κύκλο του αζώτου, καθώς στις ρίζες τους φιλοξενούν βακτήρια που απορροφούν άζωτο από τον αέρα και τον μετατρέπουν σε ενώσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθεί από τα φυτά.

From 66 to 100 million years ago, flowering plants began to diversify in sea level swamps and lowland forests, where the Andes mountains are today. Credit: Hace Tiempo. Un viaje paleontologico ilustrado por Colombia. Instituto Alexander von Humboldt e Instituto Smithsonian de Investigaciones Tropicales. Banco de Imágenes (BIA), Instituto Alexander von Humboldt.

Δεδομένου ότι όλα τα φυτά διαπνέουν, δηλαδή απελεθερώνουν υδρατμούς, η νέα, πυκνή βλάστηση της περιοχής αύξησε και την υγρασία του αέρα. Σήμερα, το δάσος του Αμαζονίου παράγει αρκετό υδρατμό για να προκαλεί βροχές και να κάνει το κλίμα πολύ πιο υγρό από ό,τι θα ήταν αν δεν υπήρχε πυκνή βλάστηση.

Fossil leaves from the collection used for this study. Heavily insect-fed spurge leaves from the 58-60 Myr-old Neotropical rainforests of the Bogotá Formation in Colombia. Today, the spurge family is one of the most abundant and diverse in lowland tropical rainforests. Credit: from Monica Carvalho.

Η δραστική αλλαγή της σύστασης του δάσους έφερε βέβαια μεγάλες αλλαγές και για τα ζώα, όπως μαρτυρούν οι μικροσκοπικές δαγκωματιές που παρατήρησαν οι ερευνητές στα απολιθώματα φύλλων.

«Πριν από την πρόσκρουση, διαφορετικά είδη φυτών έφεραν και διαφορετικά είδη βλαβών», καθώς κάθε έντομο ή άλλο ασπόνδυλο ειδικευόταν στην κατανάλωση συγκεκριμένων ειδών, εξηγεί η Καλβάλο. «Μετά την πρόσκρουση, βρήκαμε τα ίδια είδη βλαβών σε όλα τα φυτά», κάτι που σημαίνει ότι τα φυτοφάγα ζώα είχαν διευρύνει το διαιτολόγιό τους.

Το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει από τη μελέτη είναι ο μηχανισμός μέσω του οποίου η πρόσκρουση του Τσιξουλούμπ άλλαξε τόσο δραματικά το οικοσύστημα.

Οι ερευνητές προτείνουν τρεις θεωρίες που δείχνουν εξίσου πιθανές:

Short zoom interview clip with first author and post-doctoral fellow at the Smithsonian Tropical Research Institute and the Universidad del Rosario in Colombia. She answers the question: What was the most exciting part of the project for you? Credit: Ana Endara, STRI

Μια πρώτη ιδέα είναι ότι οι ογκώδεις φυτοφάγοι δεινόσαυροι πατούσαν και βοσκούσαν τα φυτά και εμπόδιζαν έτσι την ανάπτυξη δασών, όπως κάνουν και σήμερα οι ελέφαντες της αφρικανικής σαβάνας.

Μια δεύτερη εξήγηση είναι ότι τα σύννεφα σκόνης που εκτινάχθηκαν στο αέρα κατά την πρόσκρουση εμπλούτισαν το έδαφος των τροπικών σε θρεπτικά συστατικά, ενθαρρύνοντας έτσι την εξάπλωση των ταχέως αναπτυσσόμενων αγγειόσπερμων φυτών.

Και μια τρίτη θεωρία θέλει την επιλεκτική εξαφάνιση των κωνοφόρων να άφησε ελεύθερο το πεδίο για την κυριαρχία των ανθοφόρων φυτών.

Animation based on the @ScienceMagazine publication: Carvalho M.R., Jaramillo C., de la Parra F., Caballero-Rodríguez D., Herrera F., Wing S., Turner B.L., D’Apolito C., Romero-Báez M., Narváez P., Martínez C., Gutierrez M., Labandeira C., Bayona G., Rueda M., Paez-Reyes M., Cardenas D., Duque A., Crowley J.L., Santos C., Silvestro D. 2021. Extinction at the end-Cretaceous and the origin of modern Neotropical rainforests. Science. DOI: 10.1126/science.abf1969. DIRECTED BY: Mónica Carvalho

Οι ερευνητές τονίζουν ότι οι τρεις θεωρίες δεν είναι αλληλοαποκλειόμενες και δεν αποκλείεται να έδρασαν από κοινού.

Medellín, Colombia, trace back to the extinction event at the end of the Cretaceous Epoch, 66 million years ago. CHRISTIAN DAVID GARCIA/EYEEM/GETTY IMAGES

Όποια κι αν είναι η εξήγηση, το συμπέρασμα είναι ένα: χωρίς το καταστροφικό συμβάν που εξόντωσε τους δεινόσαυρος, ο Αμαζόνιος όπως τον γνωρίζουμε πιθανότατα δεν θα υπήρχε.

Πηγές: “Extinction at the end-Cretaceous and the origin of modern Neotropical rainforests” by Mónica R. Carvalho, Carlos Jaramillo, Felipe de la Parra, Dayenari Caballero-Rodríguez, Fabiany Herrera, Scott Wing, Benjamin L. Turner, Carlos D’Apolito, Millerlandy Romero-Báez, Paula Narváez, Camila Martínez, Mauricio Gutierrez, Conrad Labandeira, German Bayona, Milton Rueda, Manuel Paez-Reyes, Dairon Cárdenas, Álvaro Duque, James L. Crowley, Carlos Santos and Daniele Silvestro, 2 April 2021, Science. DOI: 10.1126/science.abf1969 - https://scitechdaily.com/how-the-giant-asteroid-that-wiped-out-the-dinosaurs-gave-rise-to-modern-rainforests/ - https://www.smithsonianmag.com/science-nature/how-dinosaur-killing-asteroid-spurred-evolution-modern-rainforest-180977390/ - https://www.in.gr/2021/04/05/b-science/episthmes/pos-proskrousi-pou-eksontose-tous-deinosayrous-gennise-ton-amazonio/