Οι Νεάντερταλ φορούσαν κοσμήματα; Neanderthals may have modified white tail eagle talons to make jewellery

Ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι Νεάντερταλ φορούσαν πρωτόγονα κοσμήματα, μετά την αποκάλυψη νυχιών από τουλάχιστον τρεις αετούς, που είτε φέρουν πολλαπλές εγκοπές είτε έχουν σαφή ίχνη από τρίψιμο και γυάλισμα (φωτ. Luka Mjeda). The assembly of white-tailed eagle talons might be Neanderthal jewellery used for symbolic purpose. Photo Credit: Luka Mjeda.

Είναι πολύ πιθανό ότι τα «ξαδέρφια» μας, οι Νεάντερταλ, φορούσαν πρωτόγονα κοσμήματα, καθώς ερευνητές αποκάλυψαν στην περιοχή Κράπινα της σημερινής βόρειας Κροατίας οκτώ σχεδόν πλήρη γαμψά νύχια από τουλάχιστον τρεις αετούς, που είτε φέρουν πολλαπλές εγκοπές είτε έχουν σαφή ίχνη από τρίψιμο και γυάλισμα.

Νύχι αετού που εντοπίστηκε στην περιοχή Κράπινα της σημερινής βόρειας Κροατίας. (φωτ. PLΟS ONE).

Οι Αμερικανοί και Κροάτες ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή παλαιοανθρωπολογίας Ντέιβιντ Φράγιερ του Πανεπιστημίου του Κάνσας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «PLoS», σύμφωνα με το «Nature» και τη βρετανική εφημερίδα «Independent», εκτιμούν ότι τα ευρήματά τους χρονολογούνται προ περίπου 130.000 ετών, δηλαδή σε μια εποχή πολύ πριν εμφανιστούν στην Ευρώπη οι πρόγονοι του σύγχρονου «έμφρονος» ανθρώπου (Homo sapiens), κάτι που έγινε πριν από περίπου 45.000 χρόνια.

Three cut marks are preserved on the lateral surface: (a) a short superior cut mark; (b) a long cut mark interrupted by the foramen; (c) a short inferior mark. Edges of most cut marks are not sharp. An abraded area (d) occurs near the proximal edge of the joint. Photo Credit: PLOS ONE.

Όμως τα νέα ευρήματα δείχνουν ότι ίσως οι Νεάντερταλ τελικά είχαν από μόνοι τους την ικανότητα χρήσης συμβολικών και διακοσμητικών αντικειμένων στην καθημερινή ζωή τους. Αν αυτό όντως ισχύει, τότε οι Νεάντερταλ ουσιαστικά είχαν φτιάξει πρωτόγονα κοσμήματα τουλάχιστον 80.000 χρόνια πριν τους προγόνους μας.

Researchers describe eight mostly complete white-tailed eagle talons from the Krapina Neanderthal site in present-day Croatia. These white-tailed eagle bones, discovered more than 100 years ago, all derive from a single time period at Krapina. Four talons bear multiple edge-smoothed cut marks, and eight show polishing facets or abrasion. Three of the largest talons have small notches at roughly the same place along the plantar surface. Cut marks are evident on this fragment. Photo Credti: PLOS ONE.

Για «εντυπωσιακή και απρόσμενη ανακάλυψη», έκανε λόγο ο Φράγιερ. «Οι αετοί είναι πολύ δυνατά πουλιά. Χρειάζεται αρκετό θάρρος, αν όχι αποκοτιά, για να πιάσει κανείς ένα τέτοιο πουλί» που οι φτερούγες του έχουν άνοιγμα γύρω στα δύο μέτρα, πρόσθεσε.

The authors of the study suggest these features may be part of a jewellery assemblage, like mounting the talons in a necklace or bracelet. Some have argued that Neanderthals lacked symbolic ability or copied this behaviour from modern humans, but the presence of the talons indicates that the Krapina Neanderthals may have acquired eagle talons for some kind of symbolic purpose. They also demonstrate that the Krapina Neanderthals may have made jewellery 80,000 years before the appearance of modern humans in Europe. Dorsal (a) and lateral (b) view; arrow in (b) points to highly polished area. Photo Credit: PLOS ONE.

Η ανακάλυψη έρχεται να προστεθεί σε άλλες, που σταδιακά μεταβάλλουν το «προφίλ» των Νεάντερταλ, δείχνοντας ότι κάθε άλλο παρά ανίκανοι και απολίτιστοι ήταν. Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία πατήστε εδώ.

Read the full paper: Evidence for Neandertal Jewelry: Modified White-Tailed Eagle Claws at Krapina

Το μυστήριο με τις σταγόνες που «χορεύουν» έλυσαν ερευνητές του πανεπιστημίου Stanford. Stanford researchers solve the mystery of the dancing droplets

Years of research satisfy a graduate student's curiosity about the molecular minuet he observed among drops of ordinary food coloring. Rainbow droplets. Credit: Nate Cira/Adrien Benusiglio/Manu Prakash

Υπό ορισμένες συνθήκες σταγόνες υγρού κινούνται σαν χορευτές, εκτελώντας την χορογραφία που καθορίζει η μοριακή φυσική. Αυτές οι σταγόνες «αισθάνονται» η μια την άλλη, κινούνται και αλληλεπιδρούν σχεδόν σαν ζωντανά κύτταρα. Στα ζωντανά κύτταρα αυτή η συμπεριφορά είναι γνωστή ως χημειοταξία.

Οι ερευνητές του πανεπιστημίου Stanford μελέτησαν το φαινόμενο χρησιμοποιώντας σταγόνες νερού που περιείχαν προπυλενική γλυκόλη και ερμήνευσαν την περίεργη συμπεριφορά τους με βάση την λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην εξάτμιση και την επιφανειακή τάση των σταγόνων [Vapour-mediated sensing and motility in two-component droplets, N. J. Cira, A. Benusiglio & M. Prakash].

Σύμφωνα με τους ερευνητές το φαινόμενο αυτό θα μπορούσε να βρει εφαρμογές σε μικρορροϊκές συσκευές, στον καθαρισμό της επιφάνειας ηλιακών συλλεκτών κ.ά.

A puzzling observation, pursued through hundreds of experiments, has led Stanford researchers to a simple yet profound discovery: Under certain circumstances, droplets of fluid will move like performers in a dance choreographed by molecular physics.

Στο βίντεο οι βιομηχανικοί του Stanford παρουσιάζουν και εξηγούν το εντυπωσιακό φαινόμενο των σταγόνων που «χορεύουν».

Πηγή: http://news.stanford.edu/news/2015/march/dancing-droplets-prakash-031115.html

Χειραψίας το… ανάγνωσμα. Palm scent: the science of smelling after a handshake

Η χειραψία έχει κοινωνικό αλλά και βιολογικό υπόβαθρο. New study reveals participants unconsciously sniff their right hand after shaking it with others as part of process to pick up chemical signals about others. Heaven scent … the Queen shakes hands with Pope John Paul II at the Vatican in Rome. Photograph: Pool/Tim Graham Picture Library/Tim Graham/Getty Images

Αποτελεί καθημερινή κίνηση και πρακτική του σύγχρονου ανθρώπου για την οποία δεν γνωρίζουμε τίποτε. Πώς και γιατί η χειραψία έγινε ο στάνταρτ τρόπος χαιρετισμού των ανθρώπων; Νέα μελέτη του Ινστιτούτου Επιστήμης Weizmann προτείνει μια θεωρία για την αιτία που οδήγησε στην ανάπτυξη αυτού του τρόπου επαφής των ανθρώπων. Η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «eLife» αναφέρει ότι μέσω της χειραψίας «ανταλλάσσονται» οι οσμές μας. Έτσι, από την αρχαιότητα άρχισε να καθιερώνεται αυτός ο τρόπος χαιρετισμού επειδή ήταν ένας κοινωνικά αποδεκτός τρόπος επικοινωνίας οσμών. 

Με απλά λόγια μπορούσες να μυρίσεις τον άλλον με... πολιτισμένο τρόπο και, όπως συμβαίνει και με πολλά ζώα, έτσι και στους ανθρώπους οι οσμές παίζουν σημαντικό ρόλο στις σχέσεις που αναπτύσσουν μεταξύ τους. Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μάλιστα πειράματα με 280 άτομα στα οποία διαπιστώθηκε ότι ακόμη και σήμερα πολλοί άνθρωποι, ασυνείδητα, έπειτα από μια χειραψία τείνουν να μυρίσουν τα χέρια τους.

Οι συμβουλές

Scent a deal? Not always (Image: Saul Loeb/AFP/Getty Images)

Ιδρωμένες παλάμες; Ασταθές βλέμμα; Υπερβολική θέρμη; Βασικά λάθη που πρέπει να αποφύγει κανείς για τη χειραψία που δίνει τις ιδανικές εντυπώσεις, σύμφωνα τουλάχιστον με τον επιστημονικό οδηγό που συνέταξαν βρετανοί ψυχολόγοι.

«Η ανθρώπινη χειραψία είναι ένα από τα κρισιμότερα στοιχεία για τον σχηματισμό εντυπώσεων και αποτελεί πηγή πληροφοριών για τη διαμόρφωση κρίσεων σχετικά με έναν άλλον άνθρωπο» επισημαίνει στο Reuters ο Τζέφρι Μπίτι, επικεφαλής του τμήματος Ψυχολογικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.

Ο ίδιος δηλώνει μάλιστα έκπληκτος «που μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει ένας οδηγός που να δείχνει στον κόσμο πώς πρέπει να κάνει χειραψία».

Ο δρ Μπίτι και οι συνεργάτες του δημιούργησαν μια μαθηματική φόρμουλα με 12 βασικές παραμέτρους που δημιουργούν στον αποδέκτη το αίσθημα σεβασμού και εμπιστοσύνης.

Τα συμπεράσματα φαίνονται αυτονόητα, ίσως όμως έχουν σημασία για τους κοινωνικά αδέξιους. Τα σημαντικότερα προβλήματα που χαλούν τις εντυπώσεις: ιδρωμένες παλάμες (δείχνουν άγχος), άνευρο κράτημα του χεριού ή, αντίθετα, υπερβολικά δυνατό σφίξιμο, και έλλειψη επαφής με τα μάτια.

Οι συστάσεις των ερευνητών για την τέλεια χειραψία: χρησιμοποιήστε το δεξί χέρι, φροντίστε η παλάμη να είναι στεγνή και δροσερή, σφίξτε ολόκληρη την παλάμη του άλλου με μέτρια δύναμη και κουνήστε τα χέρια τρεις φορές, χωρίς να τα τραντάζετε, για δύο με τρία δευτερόλεπτα το πολύ. Η χειραψία πρέπει επίσης να συνοδεύεται από επαφή με τα μάτια και ένα φυσικό χαμόγελο.

Υπονομεύει την υγεία;

Figure 1. Handshakes can transfer chemosignaling components. (A) A representative image of our sampling method using a nitirle glove during handshake. (B) An example chromatogram from one experiment. Note that the ‘clean’ condition is a glove worn by the same hand, but not shaken. This controls for potential contamination from the glove-wearing hand. Most unmarked peaks in the chromatogram that are present in both the clean and the shaken are PDMS artifacts—various siloxane compounds that come from either the twister used to sample the gloves or the GC column. Moreover, some peaks that are present in this example were not present across subjects. The only three peaks that were present following all shakes but never once in control are those we describe in the following panel. (C) Summated data from 10 individuals (each an average of three shakes) demonstrating three compounds of interest in chemosignaling (Gallagher et al., 2008) that were effectively transferred by handshaking in all instances and never once in control. DOI: http://dx.doi.org/10.7554/eLife.05154.003

Η χειραψία μεταδίδει περισσότερα μικρόβια από ό,τι οποιαδήποτε άλλη μορφή επαφής χεριού με χέρι, ενώ τα λιγότερα μεταδίδει ο χαιρετισμός γροθιάς με γροθιά, αναφέρουν επιστήμονες από την Ουαλία. Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώνουν εκείνα προγενέστερων κλινικών μελετών και ενισχύουν την άποψη ορισμένων επιστημόνων, οι οποίοι είχαν εισηγηθεί προ καιρού την απαγόρευση της χειραψίας στα νοσοκομεία. Οι ερευνητές πήραν ένα ζευγάρι αποστειρωμένα γάντια και τα εμβάπτισαν σε ένα βακτηριακό «κοκτέιλ», ώστε να καλυφθεί πλήρως το εξωτερικό τμήμα τους με το βακτήριο Ε.coli.

Στη συνέχεια ένας ερευνητής φόρεσε τα γάντια και άρχισε να ανταλλάσσει χειραψίες με συναδέλφους του με τρεις τρόπους (κλασική χειραψία, «κόλλα πέντε» και χαιρετισμός γροθιάς με γροθιά), χρησιμοποιώντας διάφορες δυνάμεις στη λαβή του. Αποτέλεσμα: οι χειραψίες μετέδιδαν 10 φορές περισσότερα βακτήρια από όσα ο χαιρετισμός γροθιά με γροθιά, ενώ το «κόλλα πέντε» μετέδιδε ενδιάμεση ποσότητα βακτηρίων - ίσως διότι η κλασική χειραψία απαιτεί επαφή μεγαλύτερου τμήματος των χεριών και επί περισσότερη ώρα από ό,τι τα δύο άλλα είδη χαιρετισμού.

«Το θέμα αυτό μοιάζει φαιδρό, αλλά ασφαλώς έχει μια πάρα πολύ σοβαρή πλευρά. Όταν υπάρχει επιδημία γρίπης, όπως συμβαίνει κάθε χειμώνα, ή, χειρότερα ακόμη, μια πανδημία γρίπης, όπως συνέβη προ ετών, η χειραψία είναι κάτι που πρέπει να σκέφτεται κανείς δύο φορές προτού το κάνει. Το ίδιο και όταν βρίσκεται σε ένα νοσοκομείο, όπου "ανθούν" τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια, τα οποία κοστίζουν χιλιάδες ζωές ετησίως» δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Ντέιβιντ Ουίτγουορθ, λέκτορας στο Ινστιτούτο Βιολογικών, Περιβαλλοντικών και Αγροτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Aberystwyth. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στην «Αμερικανική Επιθεώρηση Ελέγχου Λοιμώξεων» (AJIC).

Την ίδια άποψη ενστερνίζονται και ερευνητές από την Ιατρική Σχολή David Geffen του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες (UCLA), οι οποίοι δημοσίευσαν στην «Επιθεώρηση της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας» (JAMA) άρθρο στο οποίο πραγματεύονται τα οφέλη και τους δυνητικούς κοινωνικούς κινδύνους από την κατάργηση της χειραψίας στα νοσοκομεία.

Μεγάλη ευρωπαϊκή διάκριση για έλληνα ερευνητή. International distinction for a Cretan scientist

Ο καθηγητής Γιώργος Γαρίνης χρηματοδοτείται από το ERC με 2 εκ. ευρώ για τα επόμενα πέντε έτη προκειμένου να μελετήσει τη γήρανση. International distinction for a scientist of the Foundation for Research and Technology Hellas (FORTH-Heraklion). Dr. Georgios Garinis, Prof. in the Faculty of Biology in the University of Crete, is one of the 150 scientists in Europe who is in the list of ERC Consolidator Grants, for his project entitled “Nucleotide Excision Repair: Decoding its Functional Role in Mammals” (DeFiINER).

Μια σημαντική διάκριση απέσπασε μόλις χθες ο καθηγητής του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ στο Ίδρυμα Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΤΕ) κ. Γιώργος Γαρίνης η οποία δίνει στον ίδιο και την ομάδα του την ώθηση να βάλουν στα επόμενα πέντε χρόνια το δικό τους λιθαράκι στην ερευνητική μάχη ενάντια στη γήρανση και τα δεινά που αυτή συνεπάγεται.

Ο μοναδικός στην Ελλάδα που έλαβε τη χρηματοδότηση

Ο κ. Γαρίνης ήταν ένας από τους επιστήμονες (ο μοναδικός από την Ελλάδα σε σύνολο 372 ερευνητών της ΕΕ) που βραβεύθηκαν από το εξαιρετικά ανταγωνιστικό και υψηλού κύρους πρόγραμμα χρηματοδότησης ερευνητών (Consolidator Grant) του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC).

Η χρηματοδότηση που έλαβε ανέρχεται σε δύο εκατομμύρια ευρώ για τα επόμενα πέντε έτη και αφορά την ερευνητική πρόταση με τίτλο «Διερευνώντας τη λειτουργία του επιδιορθωτικού μηχανισμού εκτομής νουκλεοτιδίων στα θηλαστικά – DeFiNER». Και αν αυτός ο τίτλος σε όλους εμάς τους κοινούς θνητούς φαίνεται το λιγότερο εξωτικός, στην ουσία και στη βάση της η ερευνητική αυτή πρόταση κάθε άλλο παρά εξωτική είναι αφού αφορά τον καθέναν μας. Και αυτό διότι αφορά τη γήρανση.

Όπως εξηγεί ο καθηγητής «η ερευνητική δραστηριότητα του εργαστηρίου μας επικεντρώνεται στη διαλεύκανση του ρόλου των γενετικών βλαβών στη διαδικασία της ανάπτυξης και της γήρανσης. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς με τους οποίους τα κύτταρα εντοπίζουν έγκαιρα και επιδιορθώνουν αποτελεσματικά τις γενετικές βλάβες».

Τα γενετικώς τροποποιημένα ποντίκια

Μια μοναδική πλατφόρμα γενετικά τροποποιημένων ποντικών που πρόσφατα δημιουργήθηκε στο εργαστήριο του κ. Γαρίνη θα επιτρέψει τη συστηματική μελέτη των μηχανισμών που είναι υπεύθυνοι για την επιδιόρθωση των γενετικών βλαβών σε πραγματικό χρόνο.

Ο κ. Γαρίνης έχει δημιουργήσει μια πλατφόρμα γενετικώς τροποποιημένων ποντικιών τα οποία γερνούν πρόωρα εξαιτίας μεταλλαγών σε επιδιορθωτικούς μηχανισμούς του οργανισμού. Οι μεταλλαγές αυτές μάλιστα είναι ίδιες με εκείνες που εμφανίζονται στον άνθρωπο και οι ειδικοί εφαρμόζουν μεθόδους μοριακής βιολογίας και γενετικής προκειμένου να αποκαλύψουν τις άγνωστες αυτή τη στιγμή διαδικασίες που οδηγούν στη γήρανση και στις νόσους που συνδέονται μαζί της. «Θα δούμε για πρώτη φορά την επίπτωση αυτής της μη επιδιόρθωσης στον οργανισμό. Παρότι γνωρίζουμε αρκετά πράγματα για τη σχέση των γενετικών βλαβών σε ασθένειες, γνωρίζουμε πολύ λιγότερα για τους ίδιους τους μηχανισμούς που επιδιορθώνουν βλάβες στο DNA. Πώς ενεργοποιούνται; Πώς συνδέονται με νόσους όπως ο καρκίνος, ο διαβήτης, το μεταβολικό σύνδρομο, οι λιποδυστροφίες, η χρόνια φλεγμονή αλλά και οι ορμονικές διαταραχές;». Ερωτήματα σαν και αυτά αναμένεται να απαντηθούν στα χρόνια που έρχονται από τις έρευνες της ομάδας από την Κρήτη.

Είναι αξιοσημείωτο ότι τέτοιες σειρές γενετικώς τροποποιημένων ποντικιών υπάρχουν μόνο τρεις – μια στην Κρήτη, μια στην Ολλανδία και μια στη Γερμανία. Ωστόσο υπάρχουν και κάποια ποντίκια μοναδικά σε ό,τι αφορά τα γενετικά μονοπάτια τα οποία έχουν… πειραχτεί στο εργαστήριο του καθηγητή Γαρίνη, τα οποία ελπίζεται ότι θα δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για τους μηχανισμούς της γήρανσης. «Αυτή η μοναδικότητα έκανε και το πρόγραμμά μας τόσο ανταγωνιστικό ώστε να λάβει τη σημαντική χρηματοδότηση» αναφέρει ο καθηγητής.

Πρώτα αποτελέσματα ως τα τέλη του έτους

Η ερευνητική ομάδα του κ. Γαρίνη έχει ήδη «ανασκουμπωθεί» και εργάζεται πυρετωδώς επάνω στα γενετικώς τροποποιημένα ποντίκια - τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται στο τέλος του έτους. Η ερευνητική ομάδα του δρ. Γιώργου Γαρίνη αποτελείται από τους: Ειρήνη Καμηλέρη, Γεωργία Χατζηνικολάου, Θεόδωρος Κωστέας, Adria Robinson, Tania Rozgaja, Ελένη Βεργαδή, Γιάννης Τσαμαρδίνος, Χρήστος Τσατσάνης, Laura Niedernhofer.

Η ερευνητική ομάδα βρίσκεται ήδη σε εργασιακό… αναβρασμό και ο ερευνητής μάς πληροφορεί ότι αναμένονται τα πρώτα αποτελέσματα ως τα τέλη του έτους. «Δεν μπορώ να υπεισέλθω σε λεπτομέρειες αλλά τα όσα βλέπουμε μέχρι στιγμής είναι πολύ ενθαρρυντικά» λέει.

Ο μηχανισμός εκτομής νουκλεοτιδίων που αναφέρεται και στην ερευνητική πρόταση που υπεβλήθη στο ERC μπορεί να ακούγεται άκρως πολύπλοκος ωστόσο αποτελεί έναν από τους κύριους μηχανισμούς επιδιόρθωσης βλαβών του DNA οι οποίες προκαλούνται από την υπεριώδη ακτινοβολία. Έτσι εκτιμάται ότι η μελέτη αυτού του μηχανισμού θα αποκαλύψει πολλά για τη γήρανση του ανθρώπου. Και μπορεί ο δρόμος από το ποντίκι στον άνθρωπο να είναι μακρός ωστόσο, όπως διευκρινίζει ο καθηγητής, οι βασικοί μηχανισμοί που διέπουν την επιδιόρθωση των γενετικών βλαβών είναι εξαιρετικά όμοιοι ανάμεσα στα δύο είδη και έτσι αναμένεται τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος να δείξουν πολλά και για τις νόσους των γηρατειών στους ανθρώπους.

Γήρανση, η προσπάθεια του οργανισμού να ζήσει περισσότερο

Φως λοιπόν στη γήρανση και στα όσα οδηγούν σε αυτήν περιμένουμε από τον κ. Γαρίνη και τους συνεργάτες του. Φως σε μια διαδικασία που δεν είναι τίποτε άλλο, κατά τον καθηγητή, παρά «η προσπάθεια του οργανισμού να ζήσει περισσότερο, παρότι αυτό μπορεί να φαίνεται οξύμωρο. Αν οι λειτουργίες του οργανισμού δεν επιβραδύνονταν με την πάροδο του χρόνου, τότε όλοι θα εμφανίζαμε καρκίνο σε μικρή ηλικία και το προσδόκιμο ζωής δεν θα ξεπερνούσε τα 30-35 έτη. Εμείς μέσα από τις μελέτες μας δεν θέλουμε να καταφέρουμε να επιμηκύνουμε τη ζωή αλλά να βρούμε τρόπους ώστε ο πληθυσμός να ζει για το μεγαλύτερο δυνατό διάστημα με υγεία».

Τι θα μπορούσε να σημάνει αυτό κάποια ημέρα; Ένα φάρμακο ή την εφαρμογή γονιδιακής θεραπείας που θα έβαζαν φρένο στη γήρανση και στα δεινά της; «Ίσως και πολύ πιο απλές προσεγγίσεις όπως ο θερμιδικός περιορισμός που έχει φανεί και από άλλες μελέτες ότι βοηθά στο να παραμένει νεότερος και υγιέστερος ο οργανισμός, αποδειχθεί ότι μπορούν να μας χαρίσουν  υγεία για πολλά χρόνια». Τα βλέμματα στραμμένα λοιπόν το επόμενο διάστημα στα ποντίκια του κ. Γαρίνη διότι μάλλον θα μας «πουν» πολλά και ενδιαφέροντα και για τη δική μας πορεία επί Γης…

Διαβάστε περισσότερα:

http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1550413113003379
http://www.imbb.forth.gr/news/Garinis_Cell_Metab.pdf 

«Δανεικά» γονίδια από άλλα είδη περιέχει το ανθρώπινο DNA. Some genes 'foreign' in origin and not from our ancestors

Ποσοστό μικρότερο του 1% του ανθρωπίνου γονιδιώματος είναι... ξένο και προέρχεται από μικροοργανισμούς, σύμφωνα με τη νέα ανατρεπτική μελέτη. Many animals, including humans, acquired essential 'foreign' genes from microorganisms co-habiting their environment in ancient times, according to new research. The study challenges conventional views that animal evolution relies solely on genes passed down through ancestral lines, suggesting that, at least in some lineages, the process is still ongoing. Abstract illustration depicting DNA. Credit: © agsandrew / Fotolia

Αρκετά από τα γονίδια του DNA μας έχουν μη ανθρώπινη προέλευση καθώς οι πρόγονοί μας τα «δανείστηκαν» από άλλα είδη, κυρίως από μικροοργανισμούς, όπως τα βακτήρια, οι ιοί και οι μύκητες, υποστηρίζουν βρετανοί ερευνητές σε σχετικό άρθρο του επιστημονικού εντύπου Genome Biology. 

Η μελέτη έρχεται να επιβεβαιώσει ότι η οριζόντια μεταφορά γονιδίων ήταν κάποτε ρουτίνα και όχι... εξαίρεση, όπως πίστευαν οι βιολόγοι μέχρι σήμερα.

Η «υφαρπαγή» γενετικού υλικού 

“We may need to re-evaluate how we think about evolution.” -Alastair Crisp

Η πρακτική της «υφαρπαγής» γενετικού υλικού έχει αξιοποιηθεί από πολλά ζωικά είδη, μεταξύ των οποίων και οι πρόγονοί μας, οι οποίοι απορρόφησαν στο DNA τους ξένα γονίδια από μικροοργανισμούς με τους οποίους «συγκατοικούσαν» στο ίδιο περιβάλλον κάποτε.

Η διαπίστωση αυτή αμφισβητεί τη συμβατική άποψη ότι η εξέλιξη των ζώων -και των ανθρώπων- βασίστηκε αποκλειστικά σε γονίδια που πέρασαν από γενιά σε γενιά και είχαν μόνο ανθρώπινη προέλευση.

Η οριζόντια μεταφορά γονιδίων, σε αντιδιαστολή με την κάθετη μεταφορά από τους γονείς στα παιδιά, ήταν ήδη γνωστό ότι έχει παίξει -και συνεχίζει να παίζει- καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των ίδιων των μικροοργανισμών, πράγμα που άλλωστε επιτρέπει στα μικρόβια να γίνονται ολοένα πιο ανθεκτικά στα αντιβιοτικά και σε άλλα φάρμακα. Όμως, η νέα μελέτη δείχνει ότι η διαδικασία αυτή παίζει σημαντικό ρόλο και στους μεγαλύτερους οργανισμούς, μη εξαιρουμένου του ανθρώπου.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον βιολόγο Άλαστερ Κρισπ του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, μελέτησαν δειγματοληπτικά τα γονιδιώματα 12 ειδών μυγών, τεσσάρων ειδών σκουληκιών και δέκα ειδών πρωτευόντων (πιθήκων και ανθρώπων).

«Ξένο» περίπου το 1% του ανθρωπίνου γονιδιώματος

Προέρχονται κυρίως από μικροοργανισμούς όπως τα βακτήρια, οι ιοί και οι μύκητες - αποτελούν το περίπου 1% του γονιδιώματος. The researchers found nearly 150 genes in the human genome that did not come from our ancestors but via horizontal transfer from donor species like bacteria.

Η έρευνα εντόπισε 145 γονίδια στους ανθρώπους (έναντι 173 στα σκουλήκια, 109 στους πιθήκους και 40 στις μύγες), τα οποία είναι «ξένα», δηλαδή μη ανθρώπινης προέλευσης. Αυτά συνιστούν λιγότερο από το 1% του ανθρωπίνου γονιδιώματος που περιλαμβάνει γύρω στα 20.000 γονίδια.

Μερικά από αυτά τα γονίδια εμπλέκονται στον μεταβολισμό των λιπιδίων και των αμινοξέων, στις ανοσολογικές αντιδράσεις (π.χ. σε περίπτωση φλεγμονής), στην τροποποίηση των πρωτεϊνών, στις αντιοξειδωτικές λειτουργίες του οργανισμού κ.α.

Βακτήρια, ιοί και μύκητες οι «δωρητές»

Οι κυριότεροι «δωρητές» γονιδίων στους ανθρώπους, σύμφωνα με τους ερευνητές, έχουν υπάρξει τα βακτήρια ενώ σε μικρότερο βαθμό οι ιοί και οι μύκητες. Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν ότι και πάλι μπορεί να υποτιμάται η έκταση της οριζόντιας μεταφοράς γονιδίων μεταξύ των ζώων, καθώς δεν θεωρούν απίθανο αυτή να συμβαίνει συχνά όχι μόνο μεταξύ των μονοκύτταρων οργανισμών και από τους μικροοργανισμούς προς τα ζώα, αλλά και μεταξύ των ίδιων των πολύπλοκων πολυκύτταρων οργανισμών (όπως π.χ. ανάμεσα σε ένα παράσιτο και στον ξενιστή του ή από ένα φυτό σε ένα ζώο).

Αναθεώρηση της διαδικασίας της εξέλιξης;

This research changes how we think about the evolutionary tree. It’s not just a straight-forward single branching tree in which one branch leads on to another, it’s more like a strangler fig in which the branches are growing into each other. Credit: Wikimedia Commons

«Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται και συνεπώς ίσως θα έπρεπε να αναθεωρήσουμε το πώς σκεφτόμαστε την εξέλιξη», σχολιάζει ο δρ Κρισπ.

Άλλοι όμως επιστήμονες εμφανίζονται λιγότερο πεπεισμένοι και τονίζουν ότι είναι πρόωρη μια τέτοια αναθεώρηση.

Αναποτελεσματική η ομοιοπαθητική. Homeopathy not effective for treating any condition, Australian report finds

Δεν υπάρχουν αξιόπιστες ενδείξεις ότι έχει αποτελέσματα σε οποιαδήποτε ασθένεια, σύμφωνα με μεγάλη μελέτη. Australia’s National Health and Medical Research Council hopes report will discourage private health insurers from offering rebates on homeopathic treatments. Photograph: Alix/Phanie/Rex Features

Δεν υπάρχουν αξιόπιστες ενδείξεις ότι η ομοιοπαθητική είναι αποτελεσματική σε οποιαδήποτε ασθένεια, καταλήγει μια από τις μεγαλύτερες μελέτες για το επίμαχο θέμα.

«Οι άνθρωποι που επιλέγουν την ομοιοπαθητική ενδέχεται να θέσουν την υγεία τους σε κίνδυνο αν απορρίψουν ή αναβάλλουν θεραπείες για τις οποίες υπάρχουν επαρκή στοιχεία ασφάλειας και αποτελεσματικότητας» συνιστά το Εθνικό Συμβούλιο Υγείας και Ιατρικής της Αυστραλίας (NHMRC), το οποίο καθοδηγεί τις εθνικές πολιτικές υγείας.

Μεγάλη μετα-ανάλυση

A new Australian study, sponsored by the country’s National Health and Medical Research Council, finds homeopathy to be ineffective for treating 68 conditions. Photo courtesy of Shutterstock.

Η μελέτη του ΝΗΜRC είναι μια μετα-ανάλυση 1800 προηγούμενων επιστημονικών δημοσιεύσεων για την ομοιοπαθητική, από τις οποίες μόνο 225 πληρούσαν τα κριτήρια αξιοπιστίας για να συμπεριληφθούν στην ανασκόπηση.

Όπως αναφέρει το συμβούλιο σε ανακοίνωσή του, ορισμένες από τις 255 μελέτες έδειχναν ότι η ομοιοπαθητική είναι αποτελεσματική. Ήταν όμως μελέτες που εξέταζαν υπερβολικά μικρό δείγμα ασθενών, ή/και έπασχαν από προβλήματα στο σχεδιασμό και την υλοποίησή τους.

Η αξιολόγηση των διαθέσιμων στοιχείων με στάνταρτ μεθόδους αξιολόγησης και ανάλυσης οδηγεί στο συμπέρασμα ότι «δεν υπάρχουν ενδείξεις καλής ποιότητας» που υποστηρίζουν τον ισχυρισμό ότι «η ομοιοπαθητική λειτουργεί καλύτερα από το placebo, ή προσφέρει βελτίωση της υγείας ίση με αυτή που δίνουν άλλες θεραπείες».

Η σύσταση που δίνει τώρα το NHMRC είναι «να μην χρησιμοποιείται ομοιοπαθητική σε χρόνιες ή σοβαρές παθήσεις, ή σε παθήσεις που θα μπορούσαν να γίνουν σοβαρές». Για τις τις υπόλοιπες περιπτώσεις, οι ασθενείς που σκέφτονται να απευθυνθούν σε ομοιοπαθητικό καλούνται να επισκεφτούν πρώτα γιατρό και να συνεχίσουν στο μεταξύ να λαμβάνουν τα φάρμακα που τους έχουν συνταγογραφηθεί.

Φάρμακα χωρίς δράση

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα ομοιοπαθητικά φάρμακα δεν περιέχουν ούτε ένα μόριο της υποτιθέμενα δραστικής ουσίας. Report by top medical research body says ‘people who choose homeopathy may put their health at risk if they reject or delay treatments’. Chair of the NHMRC Homeopathy Working Committee, Professor Paul Glasziou, said he hoped the findings would lead private health insurers to stop offering rebates on homeopathic treatments, and force pharmacists to reconsider stocking them. Photo: Thinkstock

Πολύς κόσμος πιστεύει ότι η ομοιοπαθητική είναι «παραδοσιακή» θεραπεία που βασίζεται σε αιώνες εμπειρικών παρατηρήσεων. Στην πραγματικότητα επινοήθηκε το 1796 από τον γερμανό γιατρό Σάμιουελ Χάνεμαν, βάσει του δόγματός του ότι «το όμοιο θεραπεύει το όμοιο».

Η κεντρική ιδέα είναι ότι ουσίες που προκαλούν ασθένειες ή συμπτώματα μπορούν σε απειροελάχιστες δόσεις να θεραπεύσουν αυτές ή παρόμοιες ασθένειες.

Τις περισσότερες φορές, όμως, τα ομοιοπαθητικά φάρμακα δεν περιέχουν απειροελάχιστες αλλά μηδενικές δόσεις της υποτιθέμενα δραστικής ουσίας: η ουσία αραιώνεται τόσο πολύ ώστε το τελικό διάλυμα δεν περιέχει ούτε ένα μόριο -ουσιαστικά είναι σκέτο νερό.

Οι οπαδοί της ομοιοπαθητικής υποστηρίζουν από την πλευρά τους ότι το νερό διατηρεί μια «ανάμνηση» των ουσιών που περιείχε και έχει έτσι φαρμακευτική δράση -ένας ισχυρισμός που έχει επανειλημμένα διαψευστεί.

Ο καθηγητής Πολ Γκλάζλιου, πρόεδρος της επιτροπής του NHMRC που εξέτασε το θέμα, δήλωσε ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες θα έπρεπε να πάψουν να καλύπτουν τα έξοδα της ομοιοπαθητικής, και οι φαρμακοποιοί θα έπρεπε να επανεξετάσουν την πώληση τέτοιων σκευασμάτων.

Έκθεση στη Βρετανία

«Σίγουρα θα υπάρξουν πολλοί που δεν δέχονται τα ευρήματα αυτής της έκθεσης, και θα πουν ότι πρόκειται για συνωμοσία του κατεστημένου» είπε ο Δρ Γκλάζλιου. «Ελπίζουμε όμως ότι υπάρχουν πολλοί λογικοί άνθρωποι που θα επανεξετάσουν την πώληση, τη χρήση και την επιδότηση αυτών των σκευασμάτων».

Σχολιάζοντας τα ευρήματα της μελέτης, ο Δρ Κεν Χάρβεϊ, αυστραλός ειδικός σε θέματα πολιτικής φαρμάκων, επισήμανε στην εφημερίδα Guardian ότι η χρήση ομοιοπαθητικής μειώθηκε στη Βρετανία μετά το 2010, όταν δημοσιεύτηκε έκθεση της Βουλής των Κοινοτήτων που έδειχνε ότι η ομοιοπαθητική είναι αναποτελεσματική.

Ο Χάρβεϊ δήλωσε ότι η αυστραλιανή Υπηρεσία Προδιαγραφών Ποιότητας Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης  θα πρέπει να πάψει να αναγνωρίζει πτυχία στην ομοιοπαθητική και οι ασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να πάψουν να καλύπτουν τέτοιες παροχές.

«Δεν έχω πρόβλημα με ιδιωτικά κολέγια που θέλουν να προσφέρουν μαθήματα κρυσταλλομαντείας, ιριδολογίας και ομοιοπαθητικής, και αν ο κόσμος είναι αρκετά τρελός για να τα πληρώνει, είναι δική του απόφαση».

«Αν όμως αυτά τα πτυχία εγκρίνονται από φορείς της Βρετανικής Κοινοπολιτείας, αυτό είναι πραγματικό πρόβλημα» είπε.

Ο Γανυμήδης διαθέτει υπόγειο αλμυρό ωκεανό. Hubble finds 'best evidence' for Ganymede subsurface ocean

Η ανακάλυψη του Ωκεανού στον δορυφόρου του Δία, διευρύνει τα πεδία για την έρευνα εξωγήινης ζωής στο ηλιακό σύστημά μας, υπογράμμισε η αμερικανική διαστημική υπηρεσία NASA. This is an artist’s concept of the moon Ganymede as it orbits the giant planet Jupiter. In this artist’s concept, the moon Ganymede orbits the giant planet Jupiter. NASA’s Hubble Space Telescope observed aurorae on the moon generated by Ganymede’s magnetic fields. A saline ocean under the moon’s icy crust best explains shifting in the auroral belts measured by Hubble. Image Credit: NASA/ESA

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA έχει ακόμη καλύτερα αποδεικτικά στοιχεία για ένα υπόγειο ωκεανό με αλμυρό νερό στον Γανυμήδης, το μεγαλύτερο φεγγάρι του Δία. Ο υπόγειος ωκεανός θεωρείται ότι έχει περισσότερο νερό από ότι το σύνολο του νερού στην επιφάνεια της Γης. Ο εντοπισμός υγρού νερού είναι κρίσιμο στοιχείο στην αναζήτηση κατοικήσιμων κόσμων πέρα από τη Γη, καθώς και για την αναζήτηση της ζωής όπως την γνωρίζουμε.

«Αυτή η ανακάλυψη σηματοδοτεί ένα σημαντικό ορόσημο, τονίζοντας ότι μόνο το Hubble μπορεί να πετύχει», δήλωσε ο John Grunsfeld, της Διεύθυνσης Επιστημονικών Αποστολών της NASA στα κεντρικά της NASA, στην Ουάσιγκτον. «Στα 25 χρόνια που βρίσκεται σε τροχιά, το Hubble έχει κάνει πολλές επιστημονικές ανακαλύψεις στο δικό μας ηλιακό σύστημα. Ένας βαθύς ωκεανός κάτω από την παγωμένη κρούστα του Γανυμήδη ανοίγει περαιτέρω τις συναρπαστικές δυνατότητες για ζωή πέρα από τη Γη».

This is a sketch of the magnetic field lines around Ganymede, which are generated in the moon’s iron core. Hubble Space Telescope measurements of Ganymede’s aurorae, which follow magnetic field lines, suggest that a subsurface saline ocean also influences the behaviour of the moon’s magnetosphere. Image credit: NASA, ESA, and A. Feild (STScI)

Ο Γανυμήδης είναι το μεγαλύτερο φεγγάρι στο ηλιακό μας σύστημα και το μόνο φεγγάρι με δικό του μαγνητικό πεδίο. Το μαγνητικό πεδίο προκαλεί σέλας, που είναι λαμπερές κορδέλες θερμού ηλεκτρισμένου αέριου, σε περιοχές που βρίσκονται γύρω από τον βόρειο και το νότιο πόλο του φεγγαριού. Επειδή ο Γανυμήδης βρίσκεται κοντά στον Δία, χώνεται επίσης στο μαγνητικό πεδίο του Δία. Όταν το μαγνητικό πεδίο του Δία αλλάζει, το σέλας στον Γανυμήδη επίσης αλλάζει, σε ένα χορευτικό μπρος-πίσω κούνημα.

Εικόνα του δορυφόρου του Δία, Γανυμήδη, με τις (χρωματισμένες μπλε) ζώνες σέλαος. NASA Hubble Space Telescope images of Ganymede's auroral belts (colored blue in this illustration) are overlaid on a Galileo orbiter image of the moon. The amount of rocking of the moon's magnetic field suggests that the moon has a subsurface saltwater ocean. Image Credit: NASA/ESA

Με παρακολούθηση της χορευτικής αυτής κίνησης του σέλαος στις δυο περιοχές, οι επιστήμονες ήταν σε θέση να προσδιορίσουν ότι κάτω από την «κρούστα» του Γανυμήδη υπάρχει μια μεγάλη ποσότητα αλμυρού νερού που επηρεάζει το μαγνητικό του πεδίο. Ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Joachim Saur του Πανεπιστημίου της Κολωνίας στη Γερμανία, συνέλαβε την ιδέα της χρησιμοποίησης του Hubble για να μάθει περισσότερα σχετικά με το εσωτερικό του φεγγαριού.

«Πάντα είχα ανταλλαγή απόψεων για το πώς θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε ένα τηλεσκόπιο με άλλους τρόπους», είπε ο Saur. «Υπάρχει τρόπος που θα μπορούσε κάποιος να χρησιμοποιήσει ένα τηλεσκόπιο για να κοιτάξει στο εσωτερικό ενός πλανητικού σώματος; Τότε σκέφτηκα το σέλας! Επειδή το σέλας ελέγχεται από το μαγνητικό πεδίο, αν παρατηρήσεις το σέλας με κατάλληλο τρόπο, μπορείς να μάθεις κάτι σχετικά με το μαγνητικό πεδίο . Αν γνωρίζεις το μαγνητικό πεδίο, τότε ξέρεις κάτι για το εσωτερικό του φεγγαριού».

Αν υπήρχε παρουσία ενός ωκεανού αλμυρού νερού, το μαγνητικό πεδίο θα δημιουργούσε ένα δευτερεύον μαγνητικό πεδίο στον ωκεανό που θα αντιπαρατίθετο με το πεδίο του Δία. Αυτή η «μαγνητική τριβή» θα περιόριζε τη χορευτική κίνηση του σέλαος. Αυτός ο ωκεανός πολεμά το μαγνητικό πεδίο του Δία τόσο ισχυρά που μειώνει την κίνηση του σέλαος στους 2 βαθμούς, αντί των 6 βαθμών αν ο ωκεανός δεν υπήρχε.

This is an illustration of the interior of Jupiter’s largest moon, Ganymede. It is based on theoretical models, in-situ observations by NASA’s Galileo orbiter, and Hubble Space Telescope observations of the moon’s aurorae, which allows for a probe of the moon’s interior. The cake-layering of the moon shows that ices and a saline ocean dominate the outer layers. A denser rock mantle lies deeper in the moon, and finally an iron core beneath that. Image credit: NASA, ESA, and A. Feild (STScI)

Η αποστολή Γαλιλαίος της NASA, μέτρησε το μαγνητικό πεδίο του Γανυμήδη το 2002, παρέχοντας τα πρώτα στοιχεία που υποστηρίζουν αυτές τις υποψίες. Το διαστημικό σκάφος Γαλιλαίος, πήρε σύντομες μετρήσεις-«στιγμιότυπα» του μαγνητικού πεδίου σε διαστήματα των 20 λεπτών, αλλά οι παρατηρήσεις του ήταν τόσο σύντομες για την ευκρινή σύλληψη του κυκλικού «χορού» του δευτερογενούς μαγνητικού πεδίου του ωκεανού. Oι νέες παρατηρήσεις έγιναν στο υπεριώδες φως και θα μπορούσαν να επιτευχθούν μόνο με ένα διαστημικό τηλεσκόπιο, ψηλά πάνω από την ατμόσφαιρα της Γης, η οποία μπλοκάρει το περισσότερο υπεριώδες φως.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA γιορτάζει τα 25 χρόνια πρωτοπόρου επιστήμης στις 24 Απριλίου Έχει μετασχηματίσει την κατανόηση του ηλιακού συστήματος και πέρα από αυτό και μας βοήθησε να βρούμε τη θέση μας ανάμεσα στα αστέρια.

Πηγή: NASA