Διάβασαν ελληνικούς παπύρους που έκαψε ο Βεζούβιος. Ancient scrolls charred in Vesuvius eruption come to life

Η έκρηξη του Βεζούβιου ανάμεσα στα άλλα έκαψε και παπύρους τους οποίους φαίνεται ότι θα καταφέρουμε να διαβάσουμε με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας. The scroll is among hundreds retrieved from the remains of a villa at Herculaneum, which along with Pompeii (preserved victim pictured) was one of several Roman towns that were destroyed when Mount Vesuvius (pictured in background) erupted in 79AD.

Αρχαίοι πάπυροι γραμμένοι στα ελληνικά, που είχαν καεί από την καταστροφική έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. και είχαν θαφτεί στις στάχτες της γειτονικής πόλης του Ηρακλείου (Ερκουλάνουμ), για πρώτη φορά θα αποκαλύψουν τα μυστικά τους, καθώς επιστήμονες κατάφεραν, με τη βοήθεια μιας νέας ισχυρής τεχνικής ακτίνων-Χ, να διαβάσουν τις πρώτες λέξεις σε δύο από αυτά τα χειρόγραφα.

Οι πάπυροι

Ένας από τους καμένους πάπυρους το περιεχόμενο του οποίου αναμένεται να αποκαλυφθεί με τη νέα τεχνική. For the first time, words have been read from a burnt, rolled-up scroll buried by Mount Vesuvius in AD79. The charred remains of the rolled papyrus scroll from Herculaneum. Photograph: E Brun

Οι εν λόγω πάπυροι, μαζί με εκατοντάδες άλλους, είχαν ανακαλυφθεί το 1754 και αποτελούσαν μέρος μιας βιβλιοθήκης με 600 έως 700 βιβλία, η οποία βρισκόταν σε ένα μικρό δωμάτιο μιας μικρής ρωμαϊκής βίλας του Ηρακλείου, μιας πόλης που καταστράφηκε μαζί με την Πομπηία, όταν εξερράγη το ηφαίστειο, γι’ αυτό ονομάστηκε «η άλλη Πομπηία».

An artist's impression of a street in Herculaneum. Credit: De Agostini Picture Library/Scala, Florence

Η βίλα και η βιβλιοθήκη (ουσιαστικά η μόνη που έχει διασωθεί από την κλασική αρχαιότητα), που είναι γεμάτη από επικούρειες φιλοσοφικές πραγματείες, πιστεύεται ότι ανήκε σε κάποιον πλούσιο ρωμαίο πολιτικό, ίσως τον πεθερό του Ιούλιου Καίσαρα, τον Καλπούρνιο Πίζο Καισονίνο.

A partial view of the ancient archaeological site of Pompeii is pictured in front of Mount Vesuvius April 17, 2014. CREDIT: REUTERS/CIRO DE LUCA

Μετά την έκρηξη του Βεζούβιου, ένα κύμα καυτού αέρα, που έφθασε τους 320 βαθμούς Κελσίου, έκαψε τους ευαίσθητους πάπυρους και τους άφησε απανθρακωμένους σε μια κατάσταση υπερβολικά ευάλωτη για να δοκιμάσουν οι ερευνητές να τους ανοίξουν και να τους διαβάσουν (συνήθως με υπέρυθρες κάμερες), χωρίς να διακινδυνεύσουν σοβαρά να τους καταστρέψουν. Έτσι, μέχρι σήμερα τα χειρόγραφα αυτά, που μπορεί να φθάνουν σε μήκος τα 15 μέτρα όταν ξετυλιχτούν, κρατούσαν τα μυστικά τους.

Η τεχνική

David Blank, professor of Classics from University of California, left, uses his laptop computer as he studies an ancient papyrus at the Naples' National Library, Italy. Photo: AP

Οι Ιταλοί επιστήμονες αξιοποίησαν μια νέα τεχνολογία τομογραφίας ακτίνων-Χ, η οποία διαχωρίζει το καμένο υπόστρωμα του παπύρου από τα γράμματα με μαύρο μελάνι, χάρη στην ανεπαίσθητη, αλλά διακριτή, διαφορά με την οποία τα δύο υλικά (ο πάπυρος και το μελάνι), διαθλούν τις ακτίνες-Χ.

The only distinct marks in documents such as this scroll, said the researchers, are rounded traces - shapes that aren't easily confused with papyrus fibres - running vertically and horizontally. Letters A, B, D, E, Z, Y, K, L, M, N, O, P, C, U, F, X, C and O (a) are easy to decipher. While G, H, I, X, P and T (b) are more easily confused.

Γι’ αυτό το σκοπό, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το Ευρωπαϊκό Σύγχροτρο, που βρίσκεται στη Γκρενόμπλ. Τα γράμματα βρίσκονται μόλις 0,1 χιλιοστά πάνω από την επιφάνεια του παπύρου, όμως είναι δυνατό να διαβαστούν Η νέα τεχνική έφερε στο φως μεμονωμένα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου, καθώς και μερικές ολοκληρωμένες ελληνικές λέξεις, σε δύο χειρόγραφα, εκ των οποίων το ένα είχε καταστεί δυνατό να ξετυλιχτεί προηγουμένως.

Ο συγγραφέας

Some of the texts recovered from what is called the Villa of the Papyri (ruins pictured) have been deciphered after being discovered in the 1750s. But many more remain a mystery because they were so badly damaged. It was feared that unrolling the papyrus they were written on would have destroyed them completely.

Οι δύο πάπυροι είχαν δοθεί ως δώρο στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη το 1802 και σήμερα ανήκουν στο Ινστιτούτο της Γαλλίας. Δεν είναι παράξενο που είναι γραμμένοι στα ελληνικά, καθώς στην περιοχή εκείνη της Ιταλίας υπήρχε μακρόχρονη ελληνική παρουσία.

Analysis is a painstaking job because the layers of paper are squashed and twisted.

Συγκρίνοντάς τους με έναν άλλο σωζόμενο πάπυρο από το Ηράκλειο, που είχε γραφεί από τον επικούρειο φιλόσοφο και ποιητή Φιλόδημο του 1ου αιώνα π.Χ., οι ερευνητές δεν αποκλείουν αυτός να είναι ο συγγραφέας και του ενός καμένου παπύρου.

The scrolls are the only library known to have survived from classical times.

Προς το παρόν, οι ερευνητές δεν έχουν καταφέρει να φωτίσουν το πλήρες περιεχόμενο των παπύρων, αλλά πιστεύουν ότι θα το πετύχουν, αν προσφύγουν σε ένα ακόμη ισχυρότερο μηχάνημα εκπομπής ακτίνων-Χ.

Για μία «επανάσταση στην παπυρολογία» έκανε λόγο ο Βίτο Μοτσέλα, ο οποίος ευελπιστεί ότι, χάρη στη νέα τεχνολογία, ανοίγει ο δρόμος για να διαβαστεί πλέον μια σωρεία αδιάβαστων μέχρι σήμερα αρχαίων κειμένων.

Στα δέντρα ζούσε το πρώτο θηλαστικό. Fossil ankles indicate Earth's earliest primates lived in trees

Καλλιτεχνική απεικόνιση του πρώτου θηλαστικού που όπως φαίνεται ζούσε πάνω στα δέντρα. Earth's earliest primates have taken a step up in the world, now that researchers have gotten a good look at their ankles. A new study has found that Purgatorius, a small mammal that lived on a diet of fruit and insects, was a tree dweller. Paleontologists made the discovery by analyzing 65-million-year-old ankle bones collected from sites in northeastern Montana. Fossil ankles show that Purgatorius, an early primate, lived in trees. Credit: Patrick Lynch/Yale University

Τα τελευταία χρόνια οι παλαιοντολόγοι είχαν εντοπίσει σειρά απολιθωμάτων ενός πανάρχαιου ζώου αλλά μέχρι το 2012 οι επιστήμονες δεν είχαν καταφέρει να εντοπίσουν στοιχεία που να αποκαλύπτουν την ταυτότητα του. Τότε κάποια νέα ευρήματα βοήθησαν τους ειδικούς να το ταυτοποιήσουν. Όπως διαπιστώθηκε το ζώο αυτό ήταν το αρχαιότερο θηλαστικό που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα και πιθανώς να είναι το πρώτο θηλαστικό που πάτησε το πόδι του στη Γη. Παλαιοντολόγοι που μελέτησαν εκ νέου τα ευρήματα αποκαλύπτουν νέα ενδιαφέροντα στοιχεία αυτό το ζώο.

Πρωτεύον νούμερο 1

Purgatorius unio. Image: Nobu Tamura via Wikipedia

Το ζώο ονομάστηκε Purgatorius και πήρε το όνομα του από την περιοχή στην οποία εντοπίστηκαν τα απολιθώματα που επέτρεψαν την αποκάλυψη της ταυτότητας του, έναν λόφο στην Μοντάνα των ΗΠΑ. Το ζώο έζησε πριν από περίπου 65  εκατομμύρια έτη. Ήταν σύμφωνα με τους ερευνητές ένα μικροσκοπικό ζώο που έμοιαζε με σκίουρο και είχε βάρος μόλις 37 γραμμάρια- είναι το μικρότερο είδος πρωτεύοντος θηλαστικού που γνωρίζουμε.  Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι διέθετε μεγάλη οδοντοστοιχία και οι φρονιμίτες του ήταν χαμηλοί, γεγονός που μαρτυρεί ότι το ζώο είχε ως βασική τροφή τα φρούτα. Οι πρώτες εκτιμήσεις έδειχναν επίσης ότι είχε ανατομικά χαρακτηριστικά που του επέτρεπαν να σκαρφαλώνει στα δέντρα. Η νέα μελέτη επιβεβαιώνει αυτή την εκτίμηση και αποκαλύπτει νέα στοιχεία για αυτό το ζώο.

Οι αστράγαλοι

The earliest primates seemed to have ankles well suited for life in trees. Image by Dan Boyer, Duke University.

Τη νέα μελέτη πραγματοποίησε ομάδα ειδικών με επικεφαλής τον Στίβεν Τσέστερ του Brooklyn College στη Νέα Υόρκη.

Σύμφωνα με τους ερευνητές οι αστράγαλοι του Purgatorius ήταν το ανατομικό τους «όπλο» για να επιβιώσουν στον γεμάτο εχθρούς κόσμο στον οποίο ζούσαν. Οι αστράγαλοι του Purgatorius είχαν τέτοια δομή ώστε να μπορεί να σκαρφαλώνει με άνεση στα δέντρα. Αυτό ήταν κάτι που υποψιάζονταν και παλαιότερα οι ειδικοί όμως η νέα μελέτη κάνει ένα βήμα παραπέρα.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι το Purgatorius δεν σκαρφάλωνε στα δέντρα μόνο για να αποφύγει κάποιο εχθρό αλλά στην πραγματικότητα περνούσαν τον περισσότερο χρόνο τους εκεί. Με απλά λόγια το πρώτο θηλαστικό ζούσε πάνω στα δέντρα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι το Purgatorius τρεφόταν με φρούτα και έντομα.

Η νέα μελέτη επιβεβαιώνει εκτός των άλλων και την εκτίμηση πολλών παλαιοντολόγων ότι η ικανότητα των πρώτων πρωτευόντων θηλαστικών να σκαρφαλώνουν στα δέντρα αποτέλεσε τον κρίσιμο παράγοντα αρχικά για την επιβίωση τους και στη συνέχεια για την επιτυχημένη εξέλιξη τους. Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PNAS».

Οι πρώτες κοντινές εικόνες της Δήμητρας. Dawn Delivers New Image of Ceres

Ο πλανήτης νάνος αποκαλύπτεται καθώς το σκάφος Dawn τον πλησιάζει για να τον εξερευνήσει. The Dawn spacecraft observed Ceres for an hour on Jan. 13, 2015, from a distance of 238,000 miles (383,000 kilometers). A little more than half of its surface was observed at a resolution of 27 pixels. This animated GIF shows bright and dark features. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA/PSI

Στην τελική ευθεία του προορισμού του έχει εισέλθει το διαστημικό σκάφος Dawn που θα πλησιάσει και θα εξερευνήσει τη Δήμητρα (Ceres), έναν πλανήτη νάνο στο μέγεθος της Ελλάδας που δεν έχει δεχθεί επισκέψεις μέχρι σήμερα.

This is a raw image, taken Jan. 13, 2015, showing the dwarf planet Ceres as seen from the Dawn spacecraft on its approach. Dawn's framing camera took this image at 238,000 miles (383,000 kilometers) from Ceres. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA

Το σκάφος βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε απόσταση 383 χιλιάδων χλμ. από τη Δήμητρα και αναμένεται να τον προσεγγίσει τον προσεχή Μάρτιο.

This processed image, taken Jan. 13, 2015, shows the dwarf planet Ceres as seen from the Dawn spacecraft. The image hints at craters on the surface of Ceres. Dawn's framing camera took this image at 238,000 miles (383,000 kilometers) from Ceres. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA

Το Dawn «βλέπει» πλέον τη Δήμητρα και έχει αρχίσει να καταγράφει εικόνες οι οποίες είναι και οι πιο κοντινές που έχουμε στη διάθεση μας από τον πλανήτη νάνο. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα ορισμένες από αυτές.

Οι επιστήμονες μελετούν μυστηριώδη κοσμικά «σήματα». Epic cosmic radio burst finally seen in real time

Μπορεί να προέρχονται από μελανές οπές, από άστρα νετρονίου ή ίσως από… εξωγήινους, A strange phenomenon has been observed by astronomers right as it was happening -- a 'fast radio burst'. The eruption is described as an extremely short, sharp flash of radio waves from an unknown source in the universe. This is a schematic illustration of CSIRO's Parkes radio telescope receiving the polarised signal from the new 'fast radio burst'. Credit: Swinburne Astronomy Productions

Για πρώτη φορά οι επιστήμονες έχουν στη διάθεση τους για μελέτη ένα μυστηριώδες είδος κοσμικών ραδιοκυμάτων.

Το μυστήριο

Για πρώτη φορά εντοπίστηκαν οι μυστηριώδεις κοσμικές εκλάμψεις. Could the blasts be from neutron stars? (Image: Mark Garlick/SPL/Getty)

Οι ειδικοί τις έχουν ονομάσει «κοσμικές εκλάμψεις» και πρόκειται για αστραπιαίες λάμψεις ραδιοκυμάτων που ταξιδεύουν στο Σύμπαν από άγνωστη πηγή. Δυστυχώς αυτές οι εκλάμψεις διαρκούν μόλις κάποια χιλιοστά του δευτερολέπτου και έτσι παρά τις επίμονες προσπάθειες των επιστημόνων μέχρι σήμερα δεν είχε καταστεί εφικτό να εντοπιστούν με αποτέλεσμα η ταυτότητα τους να παραμένει μυστηριώδης.

 Concept drawing of a starquake. Image: ESO/L. Calçada

Ως πιθανές πηγές αυτών των λάμψεων έχουν υποδειχθεί οι μελανές οπές και τα άστρα νετρονίου. Κάποιοι πιο ευφάνταστοι λένε ότι δεν αποκλείεται τα ραδιοκύματα αυτά να αποτελούν σήματα επικοινωνίας… εξωγήινων.

Επιτέλους τα... συλλάβαμε

Australia's giant Parkes radio telescope detected a "fast radio burst," or FRB, last May. Researchers call FRBs, whose origins haven't been explained, "tantalizing mysteries of the radio sky." Image: CSIRO/EPA /Landov

Ίσως πολύ σύντομα να έχουμε απάντηση στο μυστήριο αφού τα ραδιοτηλεσκόπια του αστεροσκοπείου Parkes στην Αυστραλία και τα ραδιοτηλεσκόπια του αστεροσκοπείου Arecibo στο Πουέρτο Ρίκο κατάφεραν να «συλλάβουν» επτά κοσμικές εκλάμψεις. «Είμαστε οι πρώτοι που εντοπίσαμε αυτές τις εκλάμψεις σε πραγματικό χρόνο» αναφέρει η Εμιλυ Πετρόφ του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας Swinburne στη Μελβούρνη, μέλος της ερευνητικής ομάδας. 

The intensity profile of the Fast Radio Burst, with timescale X-axis. Image: Malesani/Petroff

Σύμφωνα με τους ερευνητές οι εκλάμψεις που εντόπισαν προέρχονται από ένα, «κατακλυσμιαίο» όπως το χαρακτήρισαν, κοσμικό φαινόμενο που συνέβη σε απόσταση 5,5 δισ. ετών φωτός από εμάς. «Πρόκειται για ένα πραγματικό επίτευγμα» δηλώνει ο Ντάνκαν Λόριμερ του Πανεπιστημίου West Virginia, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Εκτός από την ανακάλυψη της πηγής αυτών των εκλάμψεων οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι η μελέτη τους θα αποκαλύψει νέα άγνωστα στοιχεία για τις δομές αλλά και την εξέλιξη του Σύμπαντος. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Royal Astronomical Society».

Βρείτε τον ιδανικό σύντροφο χάρη σε διαδικτυακή εφαρμογή. Predict the future of your love life!

Pierre-Auguste Renoir, Lovers, 1875. Μια «εφαρμογή της αγάπης» υπόσχεται ασφαλείς προβλέψεις για την ερωτική ζωή των χρηστών της. Nanaya uses science, algorithms, and the power of big data to help you make romantic and social decisions.

Διαδικτυακή εφαρμογή (app) προβλέπει πόσο πιθανό είναι να βρείτε τον κατάλληλο σύντροφο, χάρη σε ειδικό αλγόριθμο. Πρόκειται για την υπηρεσία «Προβλέψτε το μέλλον της ερωτικής σας ζωής» που σχεδίασε ο μηχανικός Ρασίντ Αμινί αφότου χώρισε με την φίλη του!

Ο αλγόριθμος

Μια «εφαρμογή της αγάπης» υπόσχεται ασφαλείς προβλέψεις για την ερωτική ζωή των χρηστών της. Single? Wonder if you can do better? The Nanaya service will tell you the chances of finding the mathematically ideal partner. (Image: Rolf Brenner/PlainPicture)

Όπως αναφέρει το περιοδικό New Scientist, ο Αμινί, σχεδίασε τον αλγόριθμο βάσει εξελιγμένων στατιστικών μεθόδων που ήδη αξιοποιούνται στα χρηματοοικονομικά, στις επιχειρήσεις και στην επιστημονική έρευνα. Ο ενδιαφερόμενος αφού συμπληρώσει ένα λεπτομερές τεστ προσωπικότητας μαθαίνει τις πιθανότητες να βρει τον έρωτα της ζωής του, αν και η ιστοσελίδα φροντίζει να διευκρινίσει πως «δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα, όπως ο τέλειος σύντροφος ή η τέλεια σχέση».

Συγκεκριμένα, ο χρήστης απαντά σε ερωτήσεις όπως: «σας αρέσει να μιλάτε με ξένους;» - «πόσους καλούς φίλους έχετε;» - «πόση επιτυχία είχατε έως τώρα στην προσέλκυση ατόμων που σας ενδιέφεραν;» - «θα βγαίνατε ραντεβού με κάποιον από τη δουλειά σας;» - «πόσο τυχεροί είστε;» κ.α.

Τελικά, το λογισμικό αναλαμβάνει να αξιολογήσει ποιο τμήμα του πληθυσμού ταιριάζει με τον χαρακτήρα και τις προτιμήσεις του καθενός ή της καθεμιάς. Βασικός παράγοντας που λαμβάνεται υπόψη από τον αλγόριθμο, είναι το πόσο εύκολα κανείς γνωρίζει νέους ανθρώπους. Είναι προφανές ότι αν κανείς είναι κλεισμένος στο σπίτι ή στον εαυτό του, μειώνονται μαθηματικά οι πιθανότητες να βρει «έτερον ήμισυ». Τελικά, η εφαρμογή Nanaya εμφανίζει πίνακες με διάφορα «σκορ» για τον κάθε χρήστη, όπως πόσο επιλεκτικός (και δύσκολος), καθώς και ένα γράφημα με τις πιθανότητες να συναντήσει τον έρωτα της ζωής του τα επόμενα χρόνια.

Η χρησιμότητα

Ο Ρασίντ Αμινί που πήρε την απόφαση να δημιουργήσει τον αλγόριθμο λίγους μήνες αφότου χώρισε την φίλη του μετά από δύο χρόνια σχέσης, εξηγεί ότι, στόχος του app είναι να δείχνει στους ανθρώπους πόσο τυχεροί μπορεί να είναι στα ερωτικά τους, ώστε, μεταξύ άλλων, να μην καλλιεργούν υπερβολικές προσδοκίες και έτσι απογοητεύονται υπερβολικά.  Από την άλλη, ορισμένοι ψυχολόγοι εμφανίστηκαν επιφυλακτικοί κατά πόσο ένα λογισμικό μπορεί όντως να προβλέψει την μελλοντική έλξη μεταξύ δύο ανθρώπων.

«Μηχανικό» ταξίδι στο... σώμα. First demonstration of micromotor operation and payload release in living organism

Μικροσκοπικές μηχανές κολυμπούν για πρώτη φορά μέσα σε ζωντανό οργανισμό. Preparation and characterization of PEDOT/Zn micromotors. (a) Schematic of the in vivo propulsion and tissue penetration of the zinc-based micromotors in mouse stomach. (b) Preparation of PEDOT/Zn micromotors using polycarbonate membrane templates: (I) deposition of the PEDOT microtube, (II) deposition of the inner zinc layer, and (III) dissolution of the membrane and release of the micromotors. (c) Scanning electron microscopy (SEM) image (left) of the PEDOT/Zn micromotors and the corresponding energy-dispersive X-ray spectroscopy (EDX) data (right) of elemental Zn in the micromotors. Scale bar, 5 µm. (d) Time lapse images (1 s intervals, IIV) of the propulsion of PEDOT/Zn micromotors in gastric acid under physiological temperature (37 C). Scale bar, 20 µm. (Reprinted with permission by American Chemical Society).

Μικρομηχανές σχεδιασμένες να μεταφέρουν φάρμακα σε συγκεκριμένους ιστούς δοκιμάστηκαν για πρώτη φορά σε πειραματόζωα.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο χορήγησαν σε ποντίκια μικροσκοπικές μηχανές από πλαστικό οι οποίες συνδέθηκαν στα κύτταρα του στομάχου. Μέχρι σήμερα, τέτοιες «μικρομηχανές» είχαν δοκιμαστεί μόνο in vitro, επισημαίνει η μελέτη στην έγκριτη επιθεώρηση «ACS Nano».

Οι μικρομηχανές της έρευνας είναι ουσιαστικά κύλινδροι από πολυμερές, μήκους 20 μικρομέτρων, καλυμμένοι με νανοσωματίδια ψευδαργύρου. Ο ψευδάργυρος αντιδρά με τα πεπτικά οξέα και απελευθερώνει φυσαλίδες υδρογόνου, οι οποίες βγαίνουν από το ένα άκρο και ωθούν τον κύλινδρο προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η μικρομηχανή μπαίνει έτσι μέσα στο επιθήλιο που επενδύει το στομάχι, διαλύεται από τα οξέα του στομάχου και απελευθερώνει το περιεχόμενό της.

Μέλλον και προοπτικές

Οι μικρομηχανές είναι καλυμμένες με ψευδάργυρο, ο οποίος αντιδρά με τα οξέα του στομάχου και παράγει υδρογόνο. Οι φυσαλίδες προωθούν τη μηχανή προς τα εμπρός.

Στο μέλλον, λένε οι ερευνητές, παρόμοιες μηχανές θα μπορούσαν να μεταφέρουν φάρμακα για την θεραπεία του έλκους ή άλλων παθήσεων που απαιτούν στοχευμένη χορήγηση.

Είναι μια παλιά ιδέα, την οποία διατύπωσε πρώτος ο κορυφαίος αμερικανός φυσικός Ρίτσαρντ Φέινμαν το 1959: «Θα ήταν ενδιαφέρον αν στο χειρουργείο μπορούσες να καταπιείς τον ίδιο τον χειρουργό» είχε πει ο Φέινμαν μιλώντας σε συνέδριο της Αμερικανικής Φυσικής Εταιρείας.

«Βάζεις τον μηχανικό χειρουργό μέσα στα αγγεία, οπότε πηγαίνει μόνο τους στην καρδιά και κοιτάζει γύρω του. Βρίσκει ποια βαλβίδα είναι προβληματική και την κόβει με ένα μικρό μαχαίρι» είχε προβλέψει τότε ο οραματιστής φυσικός.

Σχεδόν έξι δεκαετίες μετά, η ιδέα του πλησιάζει στην υλοποίησή της, και υπόσχεται να μεταμορφώσει την ιατρική.

Άλλες τρεις Υπερ-Γαίες βρήκε το Kepler! Three Super-Earths Found Circling Nearby Red Dwarf

Καλλιτεχνική απεικόνιση ενός εκ των τριών νέων εξωπλανητών που ανακάλυψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler ο οποίος ίσως να είναι φιλικός απέναντι στη ζωή. An international group of astronomers using NASA’s Kepler Space Telescope has discovered three so-called super-Earth exoplanets orbiting a red dwarf star called EPIC 201367065. This artist’s impression shows a super-Earth orbiting a red dwarf star. Image credit: NASA.

Μπορεί το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler να έχει ολοκληρώσει την αποστολή του (τον εντοπισμό εξωπλανητών) αλλά και να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λειτουργίας όμως αποδεικνύεται ένα εξαιρετικά «επίμονο» εργαλείο αφού συνεχίζει να αποκαλύπτει την ύπαρξη πλανητών στον γαλαξία μας. Το Kepler εντόπισε άλλους τρεις πλανήτες οι οποίοι ανήκουν στην κατηγορία των Υπερ-Γαιών. Μάλιστα οι πρώτες εκτιμήσεις των ειδικών κάνουν λόγο για τρεις πλανήτες που ίσως διαθέτουν συνθήκες φιλικές για τη παρουσία της ζωής.

Η ανακάλυψη

NASA's Kepler Space Telescope has discovered a star with three planets only slightly larger than Earth. The outermost planet orbits in the 'Goldilocks' zone -- where surface temperatures could be moderate enough for liquid water and perhaps life to exist. The star ranks among the top 10 nearest stars known to have transiting planets. The star's close enough for astronomers to study the planets' atmospheres to determine if they could possibly be conducive to life. This artistic impression shows NASA's planet-hunting Kepler spacecraft operating in a new mission profile called K2. Credit: NASA Ames/JPL-Caltech/T Pyle

Οι τρεις πλανήτες κινούνται σε τροχιά γύρω από ένα άστρο σε απόσταση περίπου 150 ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό του Λέοντα. Το άστρο έλαβε τη κωδική ονομασία EPIC 201367065 και πρόκειται για ένα κόκκινο νάνο με μάζα 50% μικρότερη από αυτή του Ήλιου. Το μέγεθος των τριών πλανητών είναι 1,5 έως 2,1 φορές μεγαλύτερο της Γης. Είναι πιθανότατα βραχώδεις και όχι αεριώδεις όπως ο Δίας. Διαθέτουν δηλαδή τα δύο βασικά «προαπαιτούμενα» για τη παρουσία της ζωής. Είναι δηλαδή βραχώδεις και σχετικά μικροί σε μέγεθος. Ένας ακόμη κρίσιμος παράγοντας (θεωρητικά ο πιο κρίσιμος) δηλαδή αυτός της θερμοκρασίας είναι αντικείμενο μελέτης από τους επιστήμονες. Την ανακάλυψη επιβεβαίωσε ομάδα αστρονόμων από μεγάλα πανεπιστήμια των ΗΠΑ (Μπέρκλεϊ, Καλιφόρνια) χρησιμοποιώντας επίγεια τηλεσκόπια στη Χαβάη και τη Χιλή.

Οι αποστάσεις

Είναι πιθανό να διαθέτουν συνθήκες φιλικές στην παρουσία της ζωής. Artistic representations of all the potentially habitable exoplanets (including the newly-discovered EPIC 201367065d) ranked from best to worst by the Earth Similarity Index. Earth, Mars, Jupiter, and Neptune are shown for scale on the right. Image credit: PHL / UPR Arecibo.

Ο ένας από τους τρεις πλανήτες βρίσκεται στη λεγόμενη «κατοικήσιμη» ζώνη, δηλαδή στην κατάλληλη απόσταση από το άστρο του, ώστε να διαθέτει νερό σε υγρή μορφή και να μπορεί να φιλοξενεί κάποιες μορφές ζωής. Οι άλλοι δύο κινούνται σε τροχιά πολύ κοντά στο μητρικό τους άστρο για αυτό και ολοκληρώνουν μια πλήρη περιστροφή σε μόλις 45 μέρες. Όμως σύμφωνα με τους ερευνητές αναφέρουν ότι το άστρο είναι λιγότερο θερμό από τον Ήλιο και συνεπώς οι δύο πλανήτες που βρίσκονται κοντά του δεν… ψήνονται και για αυτό υπάρχουν δυνητικά κάποιες πιθανότητες να διαθέτουν συνθήκες που να επιτρέπουν την παρουσία κάποιων μορφών ζωής.

Το γεγονός ότι το EPIC 201367065 είναι αρκετά φωτεινό και βρίσκεται σε αρκετά κοντινή απόσταση από εμάς επιτρέπει στους επιστήμονες να στρέψουν τα διαστημικά τηλεσκόπια σε αυτό με αυξημένες πιθανότητες να καταφέρουν να συλλέξουν ατμοσφαιρικά δεδομένα από τους τρεις εξωπλανήτες του συστήματος. Σε πρώτη φάση αναμένεται να χρησιμοποιηθεί το Hubble για την παρατήρηση των νέων εξωπλανητών. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».