Kαλλιόπη Εξάρχου, «Ωραία ως Έρημος»

Federico Zandomeneghi, Homage to Toulouse-Lautrec, 1917

Τι δουλειά έχω εγώ

με τους αρματωμένους;

Ούτε τα όπλα τους θέλω

ούτε το κακό τους

Με βαραίνουν

και δεν αντέχω

Ανυπόφορα φορτία

Και γέρνω

Γερνώ

Εγείρομαι

ξημερώματα

στις όχθες

της εκλαμπρότατης αυγής

μέχρι

να νυχτώσει και πάλι

μοναξιά

ως Έρημος

Ανυπεράσπιστη

Ανεπίστρεπτη

Ωραία

ως Θάνατος

Jean Béraud, L'escrimeuse, The Swordswoman

Kαλλιόπη Εξάρχου, "Μάχιμα χείλη", Σοκόλη 2014

Δεκαετίες μετά την ανακάλυψή του, τα πρώτα κοντινά του Πλούτωνα. NASA Spacecraft Returns New Images of Pluto En Route to Historic Encounter

Ο Πλούτωνας και ο Χάροντας, ένα από τα πέντε φεγγάρια του. The image of Pluto and its moon Charon, taken by NASA’s New Horizons spacecraft, was magnified four times to make the objects more visible. Over the next several months, the apparent sizes of Pluto and Charon, as well as the separation between them, will continue to expand in the images. Image Credit: NASA/JHU APL/SwRI

«Ο πατέρας μου θα είχε ενθουσιαστεί» λέει η κόρη του Κλάιντ Τόμπω, ο οποίος ανακάλυψε τον Πλούτωνα το 1930. Στην επέτειο των 106 ετών από τη γέννηση του αστρονόμου, η αποστολή New Horizons της NASA, η πρώτη που θα επισκεφθεί τον Πλούτωνα, μετέδωσε τις πιο κοντινές εικόνες του πλανήτη-νάνου που έχουν ληφθεί ως σήμερα. Οι νέες εικόνες, τραβηγμένες από απόσταση περίπου 200 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, δείχνουν μόνο δύο μικρές φωτεινές κηλίδες, τον Πλούτωνα και τον μεγαλύτερο από τους πέντε δορυφόρους του, τον Χάροντα. Κι όμως, οι εικόνες είναι μακράν καλύτερες από αυτές που μπορούν να προσφέρουν τα σημερινά τηλεσκόπια -ακόμα και για το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, ο Πλούτωνας έχει διαστάσεις μερικών μόνο εικονοστοιχείων.

Η αποστολή

Η αποστολή New Horizons της NASA μετέδωσε τις πιο κοντινές εικόνες του πλανήτη-νάνου που έχουν ληφθεί ως σήμερα. Artist’s concept of NASA’s New Horizons spacecraft as it passes Pluto and Pluto’s largest moon, Charon, in July 2015. Image Credit: NASA/JHU APL/SwRI/Steve Gribben

Στις 14 Ιουλίου, όταν το New Horizons περάσει από τον Πλούτωνα σε ελάχιστη απόσταση 10.000 χιλιομέτρων, θα μεταδώσει εικόνες της επιφάνειας με ανάλυση περίπου 100 μέτρων ανά εικονοστοιχείο. Θα είναι η πρώτη και τελευταία ευκαιρία -το New Horizons, το οποίο εκτοξεύτηκε το 2006, είναι το ταχύτερο σκάφος που έχει εκτοξευτεί ποτέ στο βαθύ Διάστημα, και πλησιάζει τώρα τον στόχο του με ταχύτητα 13 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο. Δεν υπάρχει τρόπος να επιβραδύνει, και θα προσπεράσει τον Πλούτωνα για πάντα.

Clyde Tombaugh: Discoverer of Pluto February 4, 1906 to January 17, 1997.

«Ο πατέρας μου θα είχε ενθουσιαστεί με το New Horizons» σχολιάζει σε ανακοίνωση της NASA η Αν Τόμπω, κόρη του αμερικανού αστρονόμου Κλάιντ Τόμπω που ανακάλυψε επίσημα τον Πλούτωνα και πέθανε το 1997.

NASA’s New Horizons is the first mission to Pluto and the Kuiper Belt of icy, rocky mini-worlds on the solar system’s outer frontier. This animation follows the New Horizons spacecraft as it leaves Earth after its January 2006 launch, through a gravity-assist flyby of Jupiter in February 2007, to the encounter with Pluto and its moons in summer 2015. Image Credit: NASA/JHUAPL

«Το να βλέπει κανείς τον πλανήτη που ανακάλυψε και να μάθει περισσότερα· να μπορέσει να δει τα φεγγάρια του Πλούτωνα, αυτό θα τον είχε αφήσει έκπληκτο» είπε. Την εποχή του Τόμπω ο Πλούτωνας θεωρούνταν πλανήτης. Αυτό άλλαξε το 2006, όταν η Διεθνής Ένωση Αστρονομίας υποβίβασε το σώμα στη νέα κατηγορία των πλανητών νάνων, στην οποία ανήκουν ακόμα τέσσερα σώματα, όλα τους πέρα από την Τροχιά του Ποσειδώνα: Δήμητρα, Έριδα, Χαουμέα και Μακεμάκε.

Ο «Αφροαμερικανός» πίθηκος. Is this South America's first monkey? Fossils found in Amazon may be the first primates to cross the Atlantic from Africa

Εντοπίστηκε το πρώτο είδος πρωτεύοντος θηλαστικού της αμερικανικής ηπείρου που έφτασε εκεί από την Αφρική. A reconstruction of the 38 million year old Perupithecus ucayalensis (left) found in South America is shown above alongside a species it closely resembled - Talahpithecus parvus, that lived in Libya 39 milion years ago. Credit: Ron Blakey

Στις όχθες ενός ποταμού στο Περού εντοπίστηκαν απολιθώματα ενός αρχαίου είδους πιθήκου που ζούσε στην αμερικανική ήπειρο. Ειδικοί του Μουσείου Φυσικών Επιστημών της Αργεντινής και του Μουσείου Φυσικής Ιστορία του Λος Άντζελες που μελέτησαν τα απολιθώματα υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ένα άγνωστο μέχρι στιγμής είδος που ζούσε πριν από 36 εκ. έτη στην αμερικανική ήπειρο και δεν είναι μόνο το αρχαιότερο είδος πιθήκου της ηπείρου που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα αλλά πιστεύεται ότι είναι το αρχαιότερο είδος πρωτεύοντος θηλαστικού που πάτησε το πόδι του στην Αμερική.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του πρώτου πιθήκου της Αμερικής ο οποίος έφτασε εκεί από την Αφρική. This artists impression of Perupithecus ucayaliensis shows that the small primate may have looked like. Credit: Jorge Gonzalez

Το νέο είδος ονομάστηκε Perupithecus ucayaliensis και έχει ηλικία δέκα εκ. έτη μεγαλύτερη από εκείνη του μέχρι σήμερα αρχαιότερου είδους πιθήκων της Αμερικής τα απολιθώματα του οποίου είχαν εντοπιστεί στη Βολιβία. 

The scientists examined fossilised teeth (above) that were found found in the Peruvian Amazon in Santa Rosa.

Οι παλαιοντολόγοι πιστεύουν ότι τα πρώτα θηλαστικά έφτασαν από την Αφρική στην Νότιο Αμερική με φυσικές σχεδίες όταν η Νότιος Αμερική δεν είχε ακόμη συνδεθεί με τη Βόρειο Αμερική κάτι που συνέβη τελικά πριν από περίπου τρία εκ. έτη. Η μελέτη των ερευνητών δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».  

Εκατοντάδες δισ. «αδέλφια» της Γης στον Γαλαξία. Are there 200 Billion Earth-like worlds in the Milky Way? Stars have an average of two habitable planets in orbit, study claims

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι υπάρχουν αμέτρητοι πλανήτες σαν την Γη στον γαλαξία μας αλλά και το Σύμπαν. Australian scientists say our galaxy could be teeming with habitable worlds (illustration shown). If each star has an average of two planets, there will be 200 billion. They base this on a 200-year-old method called the Titius-Bode relation. This was used to predict some planets in our own solar system.

Μια νέα μελέτη ερευνητών στην Αυστραλία επιβεβαιώνει προηγούμενες που αναφέρουν ότι υπάρχει τεράστιος αριθμός αριθμός πλανητών με χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά της Γης στον γαλαξία μας, δηλαδή πλανητών φιλόξενων προς την ζωή.

Αμέτρητοι

Using the Titius-Bode relation, the researchers say there are an average of two planets in the habitable zone of each star. Also known as the goldilocks zone, this is the distance from a star where liquid water, crucial for life, can exist. This would suggest that are hundreds of billions of potentially habitable planets in the galaxy.

Τη νέα μελέτη πραγματοποίησαν επιστήμονες του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας (ANU) οι οποίοι υποστηρίζουν ότι στην μεγάλη πλειοψηφία των άστρων του γαλαξία μας στα οποία έχει αναπτυχθεί ένα πλανητικό σύστημα υπάρχουν τουλάχιστον δύο πλανήτες που βρίσκονται στην λεγόμενη κατοικήσιμη ζώνη. Βρίσκονται δηλαδή σε απόσταση τέτοια από το μητρικό τους άστρο ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν εκεί συνθήκες ευνοϊκές για την παρουσία  της ζωής.

The team look at multi-planet systems that were known to contain at least three planets, as detected by the Kepler space telescope (illustrated). 'We use a generalised Titius-Bode relation to predict the periods of 228 additional planets in 151 of these Kepler multiples,' the researchers wrote.

Οι ερευνητές κατέληξαν στα συμπεράσματα τους μελετώντας δεδομένα από τον «κυνηγό των πλανητών», το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler. Στο άρθρο τους που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomy Society» υποστηρίζουν ότι υπάρχουν εκατοντάδες δισ. κατοικήσιμοι πλανήτες στον γαλαξίας μας και κατ' επέκταση αμέτρητοι τέτοιοι πλανήτες στο Σύμπαν. 

Predicted architectures of distant star systems. The solid red rectangles represent predicted exoplanets and their relative uncertainties. Image: Bovaird et al.

Έσπευσαν πάντως να σημειώσουν ότι αν και το Σύμπαν μοιάζει άκρως φιλικό για την ανάπτυξη ζωής εντούτοις δεν φαίνεται ότι είναι φιλικό στην ανάπτυξη ζωής με νοημοσύνη παρόμοια με του ανθρώπου αφού όπως τονίζουν αν υπήρχε ένας εξελιγμένος πολιτισμός σαν τον δικό μας είτε θα είχαμε έρθει με κάποιο τρόπο σε επαφή με αυτόν ή θα είχαμε εντοπίσει την παρουσία του.

Ξεκινά η κατασκευή του εξερευνητή της Ευρώπης. Mission to Europa: Nasa announces funding to send probe to Jupiter's ice moon

Η αποστολή Clipper θα εξερευνήσει την επιφάνεια της Ευρώπης στην οποία πιθανώς ζουν σύνθετες μορφές ζωής. The possibility of discovering life elsewhere in the solar system has come a step closer after Nasa announced funding to send a spacecraft to examine one of Jupiter’s icy moons. The Europa Clipper could launch in the middle of the next decade. An illustration of the proposed Europa Clipper performing a fly-by over Europa.

Η NASA επιβεβαίωσε τις πληροφορίες που υπήρχαν ότι ενέκρινε μια από τις προτάσεις εξερεύνησης της Ευρώπης, του δορυφόρου του Δία. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης υπάρχει ένας ωκεανός που πιθανώς να φιλοξενεί κάποιες μορφές ζωής για αυτό και ο δορυφόρος αποτελεί διακαή πόθο εξερεύνησης για τους επιστήμονες. Η αποστολή θα ονομαστεί Clipper και αν όλα πάνε σύμφωνα με τον προγραμματισμό το σκάφος που θα εξερευνήσει την Ευρώπη θα ξεκινήσει το ταξίδι του στα μέσα της δεκαετίας του 2020.

Το πλάνο

Η NASA ανακοίνωσε ότι ξεκινά η χρηματοδότηση της αποστολής Clipper που θα ταξιδέψει στον παγωμένο δορυφόρο του Δία. Jupiter's ice-covered moon, Europa, has a deep ocean. (AP)

Η NASA ανακοίνωσε ότι προϋπολογίστηκε για τον επόμενο ένα χρόνο ένα ποσό της τάξης των 30 εκ. δολαρίων για να ξεκινήσει το πρόγραμμα κατασκευής του σκάφους. Το κόστος της αποστολής έχει υπολογιστεί στα δύο δισ. δολάρια με την NASA να προσφέρει περίπου 250 εκ. δολάρια και αναζητεί πλέον συμμάχους για να προχωρήσει το σχέδιο. Αυτός πιθανότατα δεν θα είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) που οργανώνει τη δική του αποστολή εξερεύνησης σε τρεις δορυφόρους του Δία η οποία θα ξεκινήσει το 2022.

A map of Europa's southern pole, where the geysers are thought to be erupting; an artist's conception of the geysers. (Nasa/JPL-Caltech/Seti)

Η NASA θα κάνει ότι μπορεί για να γίνει η αποστολή Clipper η οποία θα συλλέξει δεδομένα από την επιφάνεια της Ευρώπης. Η αποστολή Clipper θα είναι προπομπός για επόμενες αποστολές οι οποίες θα προσπαθήσουν να διεισδύσουν στην παγωμένη επιφάνεια και να εξερευνήσουν τον ωκεανό που βρίσκεται από κάτω.

Τελικά ο Νεύτωνας είχε δίκιο για τα δέντρα. Gravity-defying trees explained by Newton

O Ισαάκ Νεύτωνας το 1689, σε ηλικία 46 ετών, σε πορτρέτο του Godfrey Kneller. Godfrey Kneller's 1689 portrait of Isaac Newton aged 46. © GL Archive / Alamy.

Πώς καταφέρνουν τα δέντρα να αψηφούν τη δύναμη της βαρύτητας και να αντλούν νερό στα φύλλα τους σε ύψος ακόμα και δεκάδων μέτρων; Ο Νεύτωνας είχε φτάσει πολύ κοντά στην εξήγηση, αποκαλύπτει ένα ανέκδοτο σημείωμά του από τη δεκαετία του 1660.

Ο μεγάλος φυσικός, πατέρας της Κλασικής Μηχανικής, διατύπωσε την υπόθεση ότι το ηλιακό φως προκαλεί εξάτμιση του νερού από τους πόρους των φύλλων «και με τον τρόπο αυτό οι χυμοί ανεβαίνουν διαρκώς από τις ρίζες των δέντρων προς τα πάνω».

Ο Νεύτωνας μπορεί να μην γνώριζε τις λεπτομέρειες της φυσιολογίας των φυτών, ωστόσο η θεωρία του βρίσκεται πολύ κοντά στη σύγχρονη εξήγηση.

Αψηφώντας τη βαρύτητα, καταφέρνουν να αντλούν νερό στα φύλλα τους. Coastal redwoods, the tallest trees on Earth. This titan lives in Prairie Creek Redwoods State Park, California, USA and is probably over 1,500 years old. The photo is a mosaic composed of 84 images. Courtesy of Michael Nichols, National Geographic Creative.

Το λεγόμενο ξύλωμα, τα αγγεία των δέντρων που μεταφέρουν νερό, ουσιαστικά σχηματίζουν συνεχόμενες στήλες νερού που εκτείνονται από τις ρίζες μέχρι τα ψηλότερα φύλλα.

Παρά τη δύναμη της βαρύτητας, το νερό μπορεί να ανεβαίνει εύκολα μέσα στο ξύλωμα, καθώς τα αγγεία έχουν μικρή διάμετρο και δημιουργούν το λεγόμενο τριχοειδές φαινόμενο (αν για παράδειγμα βουτήξει κανείς στο νερό έναν πολύ λεπτό σωλήνα, ο σωλήνας θα γεμίσει αυτόματα λόγω της επιφανειακής τάσης του νερού και της ιδιότητάς του να κολλάει στα τοιχώματα).

Λόγω του τριχοειδούς φαινομένου, το νερό που εξατμίζεται από τους πόρους των φύλλων ουσιαστικά τραβάει ολόκληρη τη στήλη νερού προς τα πάνω -το υγρό γεμίζει αυτόματα τον κενό χώρο που αφήνει πίσω του το νερό που εξατμίζεται.

«Σε συνδυασμό με τις σύγχρονες γνώσεις μας για την υδροδυναμική των φυτών, οι εικασίες [του Νεύτωνα] δείχνουν πάνσοφες» γράφει ο Ντέιβιντ Μπίρλινγκ του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ στη Βρετανία, παρουσιάζοντας τη μελέτη του για τον μεγάλο φυσικό στην επιθεώρηση «Nature Plants».

Οι σημειώσεις του Νεύτωνα για τα δέντρα. The diagram in the top left depicts evaporation of water from a shoot. Cropped image reproduced with permission from the Syndics of the Cambridge University Library.

H θεωρία του Νεύτωνα για τα δέντρα ανακαλύφθηκε σε ένα σημειωματάριο που χρησιμοποιούσε ο μεγάλος φυσικός στα φοιτητικά του χρόνια.

400-year-old tree: A pencil sketch of Newton's apple tree as it was in 1840.

Είναι κρίμα που δεν δημοσιεύτηκε, δεδομένου ότι η ικανότητα των δέντρων να ζουν ενάντια στη βαρύτητα παρέμεινε μυστήριο για τους επόμενους δύο αιώνες.

Ο T.rex των τρωκτικών. Giant rodent used incisors like tusks

Ο τεράστιος J.monesi είναι αναμφισβήτητα ο βασιλιάς των τρωκτικών. The largest rodent ever to have lived may have used its front teeth just like an elephant uses its tusks, a new study has found. “We concluded that Josephoartigasia must have used its incisors for activities other than biting, such as digging in the ground for food, or defending itself from predators. This is very similar to how a modern day elephant uses its tusks,” an investigator said. Artist's impression of Josephoartigasia monesi. Credit: James Gurney

Το μεγαλύτερο τρωκτικό που περπάτησε ποτέ στη Γη, ζύγιζε περίπου 1.000 κιλά (ένα τόνο) και ήταν μεγάλο σαν βούβαλος. Το ζώο ζούσε στη Νότια Αμερική πριν από περίπου 3 εκατομμύρια χρόνια και χρησιμοποιούσε το μεγάλα μπροστινά δόντια του όπως ένας ελέφαντας χρησιμοποιεί τους χαυλιόδοντές του.

Comparison of a silhouette of Josephoartigasia monesi with a person and a drawing of a pacarana, its closest living relative. Credit: Andres Rinderknecht and Ernesto Blanco

Ερευνητές από τις ΗΠΑ και την Ουρουγουάη, με επικεφαλής τον δρ. Φίλιπ Κοξ του Πανεπιστημίου της Υόρκης έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Journal of Anatomy» και σε αυτή αναφέρουν ότι το γιγάντιο τρωκτικό (με την επιστημονική ονομασία Josephoartigasia monesi) έμοιαζε εμφανισιακά με ινδικό χοιρίδιο - αλλά σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα.

Εντοπίστηκε το μεγαλύτερο είδος που πάτησε το πόδι του στη Γη και είχε μέγεθος βουβαλιού. Josephoartigasia monesi, a rodent closely related to guinea pigs, lived in South America approximately three million years ago. It is the largest fossil rodent ever found, with an estimated body mass of 2,200lbs (1,000kg), and was similar in size to a buffalo (shown in this comparison).

Το δάγκωμά του ζώου (του οποίου έχει διασωθεί το απολίθωμα μόνο του κρανίου του που έχει μήκος μισού μέτρου) εκτιμάται, με βάση προσομοιώσεις σε υπολογιστή, ότι ήταν τρεις φορές πιο δυνατό από αυτό μιας σημερινής τίγρης ή ενός κροκοδείλου.

Josephoartigasia monesi fossils. Credit: Andres Rinderknecht and Ernesto Blanco

Με τα επίφοβα δόντια του, το τρωκτικό κυνηγούσε την τροφή του, αμυνόταν, αλλά και έσκαβε στο χώμα.