Τι θα βλέπατε αν σας στόχευαν από τη Σελήνη με λέιζερ, This Is What a Laser From the Moon Looks Like

Μια δέσμη υπέρυθρου φωτός όπως ανιχνεύθηκε από τον σταθμό της ESA στην Τενερίφη. This infrared image shows a laser beam signal from NASA's LADEE moon probe as seen in infrared by the European Space Agency's Optical Ground Station in Tenerife, Spain on Oct. 26, 2013. Credit: ESA

Το διαστημικό σκάφος της NASA LADEE (Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer) – προφέρεται όπως το “laddie,” και όχι “lady” – που είχε εκτοξευθεί στις 6 Σεπτεμβρίου, βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη.

Το LADEE θα μελετήσει τη σύνθεση και τη δομή της ελάχιστης ατμόσφαιρας της Σελήνης. Μεταξύ άλλων είναι εφοδιασμένο με ένα νέο προηγμένο σύστημα επικοινωνίας που δοκιμάζεται για πρώτη φορά και ίσως επιφέρει επανάσταση στις διαστημικές επικοινωνίες.

Η μετάδοση πληροφοριών γίνεται διαμέσου της υπέρυθρης ακτινοβολίας μια μέθοδος που είναι έξι φορές γρηγορότερη σε σχέση με την εκπομπή διαμέσου ραδιοκυμάτων

NASA's Lunar Laser Communications Demonstration is a novel test of next-generation communications tech. See how the system works in this SPACE.com infographic. Credit: R. Toro/SPACE.com

Σχεδόν όλες οι διαστημικές αποστολές βασίζονται σήμερα στις ραδιοεπικοινωνίες, οι οποίες όμως συναντούν σημαντικούς περιορισμούς. Ένα πρόβλημα είναι ότι το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα δεν είναι απεριόριστο, και οι συχνότητες που αντιστοιχούν στα ραδιοκύματα και τα μικροκύματα είναι πλέον κατειλημμένες. Η NASA, όμως, χρειάζεται όλο και ταχύτερες μεταδόσεις, και μια καλή λύση είναι η αξιοποίηση της ακτινοβολίας λέιζερ σε άλλες, πιο ευρύχωρες συχνότητες.

Τον Οκτώβριο, το λέιζερ του Ladee έθεσε νέο ρεκόρ ταχύτητας για εξωγήινες μεταδόσεις στα 622 Mbps. Αυτό σημαίνει ότι οι μελλοντικές αποστολές της NASA θα μπορούν να μεταδίδουν βίντεο σε υψηλή ανάλυση και σε 3D.

O επίγειος σταθμός της ESA στο νησί της Τενερίφης. The European Space Agency's Optical Ground Station on the volcanic island of Tenerife., Spain, is used for quantum communication and teleportation experiments, as well as for laser communication with satellites, space debris tracking and asteroid searches. Credit: ESA

Στις 26 Οκτωβρίου, η οπτική μετάδοση του δορυφόρου ελήφθη από επίγειο σταθμό της ESA στο νησί της Τενερίφης, έξω από τις δυτικές ακτές της Αφρικής. Η δέσμη που έφτασε στο σταθμό δεν θα ήταν ορατή με γυμνό μάτι, δεδομένου ότι το λέιζερ εκπέμπει στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος. Με τη βοήθεια μιας υπέρυθρης κάμερας, όμως, η εξωγήινη λάμψη ήταν δυνατό να φωτογραφηθεί.

Τα δεδομένα που έλαβε η ESA μεταδόθηκαν στη χαμηλότερη ταχύτητα των 40 Mbps, η οποία όμως είναι αρκετές φορές μεγαλύτερη από ό,τι σε μια τυπική ευρυζωνική σύνδεση για το σπίτι.

An artist's illustration for the high-tech laser communications system on NASA's LADEE moon dust probe now in lunar orbit. Credit: NASA

Εκτός από το σταθμό της Τενερίφης, το Ladee στοχεύει επίσης το λέιζερ σε έναν σταθμό της NASA στο Νιου Μέξικο και σε έναν δεύτερο σταθμό της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας.

Ουίλλιαμ Τζόζεφ Μάλλορντ Τέρνερ, Το πλοίο των σκλάβων. William Joseph Mallord Turner, The Slave Ship

Joseph Mallord William Turner, Το Δουλεμπορικό, Slavers throwing overboard the Dead and Dying - Typhon coming on ("The Slave Ship"), 1840, Oil on canvas, 35 3/4 x 48 1/4 in. Museum of Fine Arts, Boston

Το 1840 στο Λονδίνο, είχε προγραμματιστεί μια διεθνής συνάντηση μεταξύ των σπουδαίων και ευγενών εκείνης της εποχής με σκοπό να εκφράσουν την δίκαιη αγανάκτησή τους κατά της δουλείας στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Joseph Mallord William Turner, εξοικειωμένος με το θέμα πολλά χρόνια πριν υπό την καθοδήγηση του προστάτη του, Walter Fawkes, ήθελε να εκφράσει την γνώμη του στον καμβά. Και πώς το κάνει;

Slavers throwing overboard the Dead and Dying - Typhon coming on ("The Slave Ship") (detail), 1840.

Με το να γίνει ένα αγκάθι στα πλευρά της προσωπικής του επιτυχημένης σταδιοδρομίας. Γυρίζει πίσω 60 χρόνια για να αναστήσει ένα από τα πιο επαίσχυντα επεισόδια στην ιστορία της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, κατά το οποίο 132 Αφρικανοί, άνδρες, γυναίκες και παιδιά - με τα χέρια και τα πόδια τους αλυσοδεμένα - ρίχτηκαν στη γεμάτη καρχαρίες θάλασσα στα βρώμικα νερά της Καραϊβικής.

Ο Turner μας πνιγεί σ'αυτή την ιστορική στιγμή, μας τραβά μέσα σ'αυτό το τρομακτικό χάσμα στον ωκεανό, μας κρατά βουτηγμένους μέσα στο αιματοβαμμένο φως του, ακριβώς στην ίδια απόχρωση που παίρνει νόημα όταν αιματώνεται το οπτικό σας νεύρο καθώς κλείνετε τα μάτια σας απέναντι στο εκτυφλωτικό φως του ήλιου. Αν και σχεδόν όλοι τους, οι σύγχρονοι με αυτόν επικριτές του πιστεύουν ότι αυτός ο πίνακάς του αντιπροσωπεύει το πιο χαμηλό επίπεδο μέσα στην καλλιτεχνική του δράση, εξαιτίας της απερίσκεπτης αδιαφορίας του Turner προς τους κανόνες της τέχνης, στην πραγματικότητα ήταν ο μεγαλύτερος του θρίαμβος στο γλυπτό σκάλισμα του χωροχρόνου.

Joseph Mallord William Turner, ‘Self Portrait’, about 1799, Tate Gallery, London © The Art Archive / Tate Gallery, London / Eileen Tweedy

Ο Ουίλλιαμ Τζόζεφ Μάλλορντ Τέρνερ (William Joseph Mallord Turner) γεννήθηκε στο Λονδίνο 1775, στη λαϊκή συνοικία του Κόβεν Γκάρντεν όπου ο πατέρας του ασκούσε το επάγγελμα του κομμωτή. Από πολύ μικρή ηλικία έδωσε δείγματα ενός πρόωρου ταλέντου, σχεδιάζοντας επιτυχημένα αντίγραφα από εικόνες περιοδικών ή χρωματίζοντας χαλκογραφίες. Οι επιδόσεις του Τέρνερ, που μόλις 9 ετών αμειβόταν από γνωστούς του πατέρα του, έδειξαν το δρόμο που θα έπρεπε να ακολουθήσει το παιδί θαύμα.

Το μεγάλο κανάλι, The Grand Canal, Venice, 1835, Oil on canvas, 36 x 48 1/8 in. (91.4 x 122.2 cm), The Metropolitan Museum of Art, New York

Άρχισε την σταδιοδρομία του ως τοπογράφος και σχεδιαστής. Ο Τέρνερ γράφεται στη σχολή ζωγραφικής της Βασιλικής Ακαδημίας το 1789 και σε ηλικία 18 ετών έχει δικό του εργαστήριο και δέχεται πολλές παραγγελίες για αντίγραφα υδατογραφιών με τοπία και σχέδια αρχιτεκτόνων που πρέπει να χρωματίσει. Ο πατέρας του εγκαταλείπει το επάγγελμα του κομμωτή για να παρασταθεί στο γιό του, αφού η μητέρα του είχε καταλήξει στο ψυχιατρείο.

Η Διδώ κτίζει την Καρχηδόνα, Dido building Carthage; or the Rise of the Carthaginian Empire, 1815, Oil on canvas, 155.5 x 232 cm, National Gallery, London

Στη ζωγραφική επηρεάστηκε στη νεανική του ηλικία από τον Τόμας Γκέρτιν και τον Ρόμπερτ Κόζενς, από τους χώρους και τις σκηνογραφικές κατασκευές κλασικού τύπου, γνωστές από τα έργα του Πουσσέν και του Κλωντ Λορραίν, που διακρίνονται σε έργα όπως «Η Διδώ κτίζει την Καρχηδόνα», (1815). Στα μεταγενέστερα έργα, ακόμη και με υψηλό θέμα, όπως το «Ανάκτορο του Καλιγούλα στη Βαΐα» και το «Προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ», η κλασική επίδραση παραμερίζεται από ένα φωτιστικό όργιο, που τείνει να σβήσει τα περιγράμματα των αντικειμένων, για να προβάλει το μεγαλείο των φυσικών στοιχείων.

The Temple of Jupiter Panellenius, Restored, Exhibited 1816. Oil on canvas. 46 x 70 in. (116.8 x 177.8 cm)

Με την έννοια αυτή ο Τέρνερ ήταν ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους της εποχής του, ο πρώτος μεγάλος ρομαντικός που κατόρθωσε να δώσει στις πλούσιες και γεμάτες φαντασία κλίμακες των λευκών, των κίτρινων και των γαλάζιων, έναν ισχυρά υποβλητικό και ποιητικό τόνο. Ο Τέρνερ υπήρξε ο πρόδρομος των εμπρεσιονιστών σε ότι αφορά την απόδοση του φωτός. 

The Angel Standing in the Sun, Exhibited 1846. Oil on canvas. 31 x 31 in. (78.8 x 78.8 cm) 

Εκτός από το πλήθος των ελαιογραφιών ο Τέρνερ δημιούργησε και πολλές υδατογραφίες, χαρακτικά και σχέδια, πολλά από τα οποία συγκεντρωμένα σε τόμους, ανήκουν στις σειρές Liber studiorum, Rivers of England, Turner’s Annual Tour και άλλες, τεκμήρια κυρίως των πολλών ταξιδιών του.

Keelmen Heaving in Coals by Moonlight, 1835. Oil on canvas. 36 3/8 x 48 3/8 in. (92.4 x 122.9 cm). Widener Collection.

Στο έργο του «Ξεφόρτωμα κάρβουνου, στο σεληνόφως», (1835), η αφήγηση τοποθετείται στο δεύτερο επίπεδο και χρησιμεύει μόνο σαν αφορμή. Το δράμα, η εποποιία έχουν εξαφανιστεί όπως και το βάρος, η μάζα, η ορμή και η κίνηση στη δομή, στην κατασκευή και στο χρώμα. Το τοπίο δεν είναι πια μια εξωτερική πραγματικότητα, αλλά ένας απλός καμβάς, που χρησιμεύει στον καλλιτέχνη για να ενορχηστρώσει τον κόσμο του φωτός, με μια παλέτα που μεταλλάζει. Κύριο μοτίβο είναι η πανσέληνος, κυρίαρχο στοιχείο της σκηνής, στο χώρο και στο χρώμα. Τα άλλα στοιχεία είναι βοηθητικά, όπως οι ανταύγειες στο νερό και στα πανιά ή η απεραντοσύνη του ουρανού. Ο Τέρνερ παίζει με τα στοιχεία αυτά για να δημιουργήσει εντυπώσεις αντιθέσεων στις μαύρες σιλουέτες, καθώς φωτίζονται από μικρές ασημένιες λάμψεις, ή στις φαντασμαγορικές φωτιές, από όπου ξεπροβάλουν με απροσδόκητο ρυθμό, ασθενικά ανθρώπινα φαντάσματα, αιχμάλωτα μέσα στον κύκλο μιας κακής μαγγανείας. 

Από τους λαμπρότερους ανακαινιστές στην ιστορία της ζωγραφικής, ο Τέρνερ έπαιρνε σαν θεματικό υλικό τα ίδια τα φυσικά στοιχεία και τα συμβόλιζε σαν αφηρημένες δυνάμεις. Αισθανόταν τη φύση σαν χρώμα και φως και ακολουθώντας τον ρομαντισμό της εποχής του, ενδιαφερόταν για τις θεαματικές όψεις της θάλασσας, του ουρανού και των βουνών, καθώς και για τον δραματικό χαρακτήρα των ατμοσφαιρικών φαινομένων του χιονιού, του ανέμου και της βροχής. Η τέχνη του Τέρνερ γινόταν όλο και πιο αφηρημένη. Στο έργο του «Το Δουλεμπορικό», (1840), είναι ένα κλασικό παράδειγμα της τέχνης του τα τελευταία χρόνια, όπου το φως και η ατμόσφαιρα, παρά οι γραφικές σκηνές ήταν τα θέματα που κυριαρχούσαν στη ζωγραφική του. Το εστιακό σημείο της ηρωικής θαλασσογραφίας δεν είναι το πλοίο, αλλά ο ήλιος που βασιλεύει και το δράμα είναι η συμφωνική παρουσίαση ουρανού και θάλασσας και όχι η ανθρώπινη κτηνωδία. Το πολύ έντονο φως, η πηγή κάθε φωτός, ο ήλιος, τοποθετείται στο κέντρο της συνθέσεως. Ο πίνακας βασίζεται στην ιστορία του δουλεμπορικού πλοίου Ζονγκ. Όταν μια επιδημία εκδηλώθηκε στο πλοίο, το 1783, ο καπετάνιος έριξε τους δούλους στη θάλασσα αφού δεν θα εισέπραττε καμία ασφάλεια για εκείνους που πέθαιναν από αρρώστια.

Ανεμοστρόβιλος, πλοίο στην είσοδο του λιμανιού, ή Ατμόπλοιο μέσα σε χιονοθύελλα, Snowstorm, 1842, Oil on canvas, 91.5 x 122 cm (36 x 48 in.), National Gallery, London

Η πρώτη ελαιογραφία που εξέθεσε ο Τέρνερ στη Βασιλική Ακαδημία ήταν μια θαλασσογραφία. Σε όλη του τη ζωή ο καλλιτέχνης ζήτησε την έμπνευσή του από το θέαμα της θάλασσας και των πλοίων. Στην εποχή του η θάλασσα κατείχε σημαντική θέση στην πολιτική και κοινωνική ζωή της Αγγλίας. Το έργο του «Ανεμοστρόβιλος, πλοίο στην είσοδο του λιμανιού» ή «Ατμόπλοιο μέσα σε χιονοθύελλα», παρουσιάστηκε το 1842 στη Βασιλική Ακαδημία και αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα της τεχνοτροπίας του Τέρνερ, ο οποίος επιδιώκει να αποδώσει με τη ζωγραφική του διάφορες ορατές αλλά και απτές αξίες όπως τα σύννεφα και τη θάλασσα, στοιχεία παραδοσιακά στη ζωγραφική τέχνη. Ακόμη τον ατμό και τα φωτεινά σήματα που εκπέμπουν τα πλοία όταν βρίσκονται σε κίνδυνο και την ομίχλη. Μας δίνει την εντύπωση του σκοτεινού σκάφους, της σημαίας που κυματίζει θαρραλέα στον ιστό. Μιας μάχης με το μαινόμενο πέλαγος και με την απειλητική καταιγίδα. Τις λεπτομέρειες τις καταπίνει το εκτυφλωτικό φως και οι μαύροι ίσκιοι των σύννεφων της καταιγίδας. Εδώ τα χρώματα γίνονται πιο λεπτά, γκρίζα, άσπρα, πράσινα, μερικές κίτρινες και γαλάζιες πινελιές.

Το πλοίο Βαν Τρόμπ μπάζει νερά καθώς αλλάζει πορεία, Van Tromp Going About to Please His Masters - Ships a Sea Getting a Good Wetting, 1844

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Τέρνερ τα πέρασε στο Τσέλσι, στις όχθες του Τάμεση, κρύβοντας την αληθινή του ταυτότητα κάτω από το ψεύτικο όνομα Μπόοθ. Ο Τέρνερ είχε χαρακτήρα εκκεντρικό. Ήταν τύπος ιδιότροπος και μοναχικός, φιλάργυρος στο έπακρο και η συμπεριφορά του συχνά προκαλούσε υποψίες. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, το 1829, έγινε μισάνθρωπος, απέφευγε τις κοινωνικές σχέσεις. Πέθανε τον Δεκέμβριο του 1851 από αρθρίτιδα. Ενταφιάστηκε στον καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου, πλάι στον συνάδελφό του Τζόσουα Ρέυνολντς. Για τον Τέρνερ η φύση καθρεπτίζει και εκφράζει τα συναισθήματα του ανθρώπου. Ακατανόητος για το κοινό, ο πίνακας αυτός δεν πουλήθηκε ποτέ.

Phryne Going to the Public Baths as Venus: Demosthenes Taunted by Aeschines, exhibited 1838

Μαζί με άλλες 300 ελαιογραφίες και προσχέδια με λάδι και 18.000 υδατογραφίες και σχέδια, κληροδοτήθηκε από τον Τέρνερ και πέρασε στο αγγλικό κράτος το 1851, όταν πέθανε ο καλλιτέχνης.

Βιβλιογραφία:

- E.H. Gombrich, 1998, «Το χρονικό της Τέχνης», Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης

- Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ», Όλες οι γνώσεις για όλους, Τόμος 14ος, 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ», Αθήναι

- Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ», Όλες οι γνώσεις για όλους, Τόμος 15ος, 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ», Αθήναι

- Τα Μεγάλα Μουσεία του Κόσμου, (Εθνική Πινακοθήκη-Ουάσιγκτων), (Μουσείο Καλών Τεχνών-Βοστώνη), 1970, Εκδόσεις Φυτράκη - Αθήναι

- Ιστοσελίδα της Wikipedia

Ξεκινά η εποχή της αστρονομίας των νετρίνων, IceCube pushes neutrinos to the forefront of astronomy

Mια αλληλεπίδραση νετρίνου 250 TeV με τον ανιχνευτή IceCubeA 250 TeV neutrino interaction in IceCube. At the neutrino interaction point (bottom), a large particle shower is visible, with a muon produced in the interaction leaving up and to the left. The direction of the muon indicates the direction of the original neutrino.

Τα νετρίνα είναι σωματίδια που πιστεύεται ότι δημιουργήθηκαν στη Μεγάλη Έκρηξη που γέννησε το Σύμπαν και έκτοτε ταξιδεύουν στο Διάστημα με ταχύτητες κοντινές σε αυτές του φωτός. Νετρίνα δημιουργούνται επίσης μέσα σε βίαιες κοσμικές διεργασίες και φαινόμενα. Μέχρι την δεκαετία του 1980 οι επιστήμονες δεν είχαν καταφέρει να εντοπίσουν νετρίνα με καταγωγή εκτός του ηλιακού μας συστήματος.

Το 1987 εντοπίστηκαν κάποια εξωηλιακά νετρίνο ενώ χρειάστηκε να φτάσουμε στον περασμένο Απρίλιο για να εντοπιστούν δύο ακόμη. Ένας τόσο «φτωχός» αριθμός δεν ήταν ωστόσο ικανός να βοηθήσει στην επιστημονική διερεύνηση κοσμικών φαινομένων που συνδέονται με τα σωματίδια αυτά. Τώρα όμως  ερευνητές στην Ανταρκτική υποστηρίζουν ότι εντόπισαν 28 κοσμικά νετρίνα τα οποία όπως φαίνεται μπορούν να φωτίσουν διάφορα κοσμικά φαινόμενα. Η ανακάλυψη χαιρετίστηκε διεθνώς ως μία από τις σημαντικότερες στη σωματιδιακή φυσική. Πολλοί ειδικοί μάλιστα κάνουν λόγο για την έναρξη μιας νέας εποχής ή καλύτερα για τη δημιουργία ενός νέου επιστημονικού κλάδου, της «αστρονομίας των νετρίνων» όπως την ονομάζουν.

Τα νετρίνα

A computer reconstruction of a downward-moving cosmic ray muon (an elementary particle similar to an electron) track, observed in the IceCube Neutrino Detector. The colored dots represent light sensors that detected photons emitted by the muon as it traversed the ice near the sensors. The size of the dots is proportional to the number of photons detected by the sensor, while the different colors indicate the time of detection of the photons, and consequently the direction of the muons movement. (The red sensors detected the track, and then the yellow, and then green, following the rainbow.) The track in the ice in the lower portion of the picture is close to one kilometer in length. Neutrinos are produced by the decay of radioactive elements and elementary particles such as pions. Unlike other particles, neutrinos are antisocial and difficult to trap in a detector. It is the feeble interaction of neutrinos with matter that makes them uniquely valuable as astronomical messengers. Unlike photons or charged particles, neutrinos can emerge from deep inside their source and travel across the universe without interference. They are not deflected by interstellar magnetic fields and are not absorbed by intervening matter. However, this same trait makes cosmic neutrinos extremely difficult to detect; immense instruments are required to find them in sufficient numbers to trace their origin. Although trillions of neutrinos stream through your body every second, none may leave a trace in your lifetime.

Τα νετρίνα είναι στοιχειώδη σωματίδια που δημιουργούνται κατά τη ραδιενεργό διάσπαση, δηλαδή κατά τη διάρκεια πυρηνικών αντιδράσεων όπως αυτές που συντελούνται στο εσωτερικό των άστρων και στους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Δημιουργούνται επίσης κατά την αλληλεπίδραση των κοσμικών ακτίνων με άτομα ύλης.

Τα περισσότερα νετρίνα που φθάνουν στη Γη προέρχονται από τον Ήλιο. Το πρόβλημα με τα συγκεκριμένα σωματίδια έγκειται κυρίως στο ότι είναι πολύ δύσκολο να ανιχνευθούν γιατί αλληλεπιδρούν πολύ ασθενώς με την ύλη και επιπλέον κινούνται σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός.

Ορισμένα νετρίνα έχουν πολύ μεγαλύτερη ενέργεια, καθώς προέρχονται από πολύ πιο μακρινές και ισχυρές πηγές σε σχέση με τον Ήλιο, όπως από εκρήξεις ακτίνων γάμμα σε άλλους γαλαξίες, μαύρες τρύπες και ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες (κβάζαρ), γι’ αυτό και λέγονται «κοσμικά νετρίνα». Η παρατήρηση αυτών των μακρινών «αγγελιαφόρων» μπορεί να ρίξει περισσότερο φως στα πιο βίαια γεγονότα του Σύμπαντος.

Εντοπισμός στους πάγους

O ανιχνευτής του IceCube μέσα στους πάγους εντόπισε 28 νετρίνα προκαλώντας ενθουσιασμό στην επιστημονική κοινότητα. Digital Optical Modules View of signal cables from strings of Digital Optical Modules extending down into the ice, part of the IceCube Neutrino Detector. Elusive particles, called neutrinos, will be detected arriving from distant astrophysical sources and carrying information about those sources, just as rays of light reveal objects to conventional telescopes. The IceCube Neutrino Detector is a neutrino telescope currently under construction at the South Pole. Like its predecessor, the Antarctic Muon and Neutrino Detector Array (AMANDA), IceCube is being constructed in deep Antarctic ice by deploying thousands of spherical optical sensors (photomultiplier tubes, or PMTs) at depths between 1,450 and 2,450 meters. The sensors are deployed on "strings" of sixty modules each, into holes in the ice that is melted using a hot water drill. The data that IceCube will collect will also contribute to our understanding of cosmic rays, supersymmetry, weakly interacting massive particles (WIMPS), and other aspects of nuclear and particle physics.

Το IceCube είναι ένα παρατηρητήριο που βρίσκεται στο ερευνητικό κέντρο Σκοτ-Αμούνδσεν κοντά στον Νότιο Πόλο και θεωρείται ένα είδος «CERN των πάγων». Στα ερευνητικά προγράμματα του IceCube συμμετέχουν 260 επιστήμονες από 11 χώρες (ΗΠΑ, Βρετανία, Γερμανία, Σουηδία, Βέλγιο, Ελβετία, Ιαπωνία, Καναδάς, Ν. Ζηλανδία, Αυστραλία και Ν. Κορέα).

The Ice Cube Lab.

O ανιχνευτής του IceCube δεν βρίσκεται ούτε στο Διάστημα, ούτε καν στην επιφάνεια της Γης, αλλά αντίθετα βαθιά στο υπέδαφος. Καταλαμβάνει όγκο ενός κυβικού χιλιομέτρου κάτω από τους πάγους (εξ ου και το όνομά του) και περιλαμβάνει 5.160 ψηφιακούς οπτικούς αισθητήρες βυθισμένους με 86 χαλύβδινα καλώδια μέσα σε τρύπες που έχουν βάθος 1,5 έως 2,5 χλμ. κάτω από την επιφάνεια του πάγου.

Όταν κάποιο νετρίνο τύχει να αλληλεπιδράσει με κάποιον ατομικό πυρήνα, τότε ο αισθητήρας καταγράφει τη σύγκρουση σαν μια «χιονοστιβάδα» άλλων σωματιδίων που εκπέμπουν φως. Όσο πιο έντονο είναι το παραγόμενο φως, τόσο υψηλότερης ενέργειας είναι το νετρίνο που πιάνεται στα παγωμένα δίχτυα του IceCube.

Εύρηκα!

The IceCube Laboratory at the Amundsen-Scott South Pole Station, in Antarctica, hosts the computers collecting raw data. Only events selected as interesting for physics studies are sent to UW–Madison, where they are prepared for use by any member of the IceCube Collaboration. Sven Lidstrom. IceCube/NS

Aπό το 2011 οι επιστήμονες του IceCube προσπαθούν να «συλλάβουν» κάποιο από τα κοσμικά νετρίνα. Μετά από πολλές αποτυχίες και απογοητεύσεις εντόπισαν τον περασμένο Απρίλιο δύο κοσμικά νετρίνα και τώρα άλλα 28.

«Πρόκειται για τεράστιο εύρημα. Μπορεί να σηματοδοτεί τη ξεκίνημα της αστρονομίας νετρίνων», δήλωσε ο Ντάρεν Γκραντ, καθηγητής Φυσικής του καναδικού Πανεπιστημίου της Αλμπέρτα και ένας από τους επικεφαλής του IceCube.

Τα 28 νετρίνα που «έπιασε» το IceCube, προέρχονται από άγνωστες μακρινές πηγές εκτός του ηλιακού μας συστήματος, καθώς έχουν υψηλή ενέργεια άνω των 30 TeV, ενώ δύο από αυτά άνω των 1.000 TeV, όταν -συγκριτικά- ο αναβαθμισμένος επιταχυντής του CERN το 2015 θα κάνει συγκρούσεις σωματιδίων με συνολική ενέργεια 14 ΤeV.

Η ανακάλυψη αναμένεται να προσφέρει νέα δεδομένα στην κατανόηση φαινομένων όπως οι εκρήξεις σουπερνόβα και ο σχηματισμός μελανών οπών. Η εξέλιξη αυτή ανάμεσα στα άλλα ενισχύει τις προσπάθειες κατασκευής ανιχνευτών νετρίνων σε διάφορες περιοχές της Γης, όπως στα βάθη της Μεσογείου.

Αντρέ Κερτέζ. André Kertész

“Κάθε φωτογραφία του Kertész περιέχει μιαν έκπληξη”, H. C. Bresson

Ο André Kertész γεννιέται ως Andor Kertész στην Βουδαπέστη από εβραίους γονείς στις 2 Ιουλίου 1894, μεσαίο από τα τρία αγόρια της οικογένειας. Ο πατέρας του ήταν βιβλιοπώλης, αλλά όταν πέθανε η οικογένεια αντιμετώπισε οικονομικά προβλήματα. Η βοήθεια ήρθε από τον αδερφό της μητέρας, που τους πήρε μαζί του στο Szigetbecse, μια μικρή πόλη της Ουγγαρίας. Η επαρχιακή ζωή και οι εικόνες της επηρεάζουν τον Kertész στη φωτογραφική του πορεία.

Σε ηλικία έξι μόλις ετών, το 1900, πρωτοβλέπει περιοδικά με φωτογραφίες. Κυριολεκτικά μαγεμένος, αποφασίζει ότι θα γίνει φωτογράφος, όταν μεγαλώσει. Αργότερα θα πει ότι από πολύ νωρίς έβλεπε τον κόσμο φωτογραφικά, “συνθέτοντας με το μάτι” πολύ πριν αξιωθεί με τις πρώτες του οικονομίες να αγοράσει (το 1912, 18 ετών) την πρώτη του μηχανή που ήταν μια ICA με πλάκες 4,5x6. Θα πάρει την μηχανή μαζί του πηγαίνοντας το 1914 στρατιώτης στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πράγμα που, όπως έλεγε, τον βοήθησε να επιβιώσει. Μετά τον πόλεμο επιστρέφει με μισή καρδιά στο Χρηματιστήριο. Για λίγο καιρό αλλάζει δουλειά και ασχολείται με τη μελισσοκομία. Αλλά η βασική του ασχολία και η μόνη πηγή χαράς είναι γι αυτόν η φωτογράφηση.

Το 1925 ο André Kertész φεύγει για το Παρίσι – όπου φτάνουν συνεχώς και πολλοί άλλοι ξένοι καλλιτέχνες – με την οριστική απόφαση να αφοσιωθεί στη φωτογραφία. Η πόλη τον γοητεύει και αρχίζει αμέσως να την περιδιαβάζει και να την φωτογραφίζει. Το Παρίσι είναι την εποχή αυτή η καλλιτεχνική καρδιά του κόσμου, παρόλο που αντίστοιχους πόλους έλξης αποτελούν και η Γερμανία και η Νέα Υόρκη. Ο Kertész αρχίζει να συναναστρέφεται διάφορους γνωστούς καλλιτέχνες, τόσο Γάλλους όσο και ξένους, μεταξύ των οποίων και πολλούς Ούγγρους. Μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο η δουλειά του γίνεται γνωστή και πολλά περιοδικά του ζητούν φωτογραφίες.

Το 1928 αγοράζει μία από τις πρώτες Leica. Οι παραγγελίες πολλαπλασιάζονται, ενώ ταυτόχρονα φωτογραφίζει αδιάκοπα και για τον ίδιο, χωρίς συγκεκριμένο αντικείμενο, τη ζωή στους δρόμους, τους φίλους του κ.λ.π. Πολύ σύντομα θα κάνει και τις πρώτες του εκθέσεις και θα πουλήσει και μερικές φωτογραφίες σε συλλογές Μουσείων. Ακολουθούν τα βιβλία, όπου κυριαρχούν οι προσωπικές του φωτογραφίες από το αγαπημένο του Παρίσι, την πόλη που τον δέχτηκε στους κόλπους της και τον αναγνώρισε σαν ταλαντούχο φωτογράφο, την πόλη όπου βρήκε τον εαυτό του και οριστικοποίησε τη φωτογραφική του ματιά. Το 1931 έρχεται να τον βρει η μετέπειτα γυναίκα του και από πολλών χρόνων αγαπημένη του, η Elisabeth.

Το 1935 υπήρξε μια μοιραία χρονιά για τον Kertész. Αποφασίζει να φύγει με την γυναίκα του για τη Νέα Υόρκη, μετά από μία πρόταση τού πρακτορείου Keystone. Υπολογίζει να λείψει ένα χρόνο περίπου. Όμως, χάρη σε μια παράξενη συγκυρία, θα ζήσει εκεί την υπόλοιπη ζωή του. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι στη χώρα αυτή δεν θα βρει, για πολλά χρόνια, ούτε αναγνώριση, ούτε την αγάπη, που τόσο αφειδώς του είχε επιδαψιλεύσει το Παρίσι. Τα διάφορα ειδησεογραφικά περιοδικά, που ανθούν την εποχή αυτή στην Αμερική, βρίσκουν τις φωτογραφίες του πολύ προσωπικές, πολύ “ομιλητικές”, όπως του είπε ένα από αυτά, εννοώντας προφανώς ότι δεν ήταν αρκετά αδιάφορες για να τις σχολιάσουν όπως θα ήθελαν οι εκδότες, και από την άλλη καθόλου «εντυπωσιακές» και επομένως ελκυστικές, για τους αναγνώστες.

Ο Kertész πικραίνεται πολύ με όλα αυτά, αλλά δεν κάνει την παραμικρή υποχώρηση. Διακόπτει τη συνεργασία του με το Keystone. Επιβιώνει χάρη σε μια μικρή επιχείρηση της Elisabeth. Από την άλλη μεριά, η δουλειά του δεν αναγνωρίζεται (παρά μόνον σποραδικά) ούτε από τούς «καλλιτεχνικούς» φωτογραφικούς κύκλους, δηλ. από τα μουσεία, τις γκαλερί και τους εκδοτικούς οίκους. Θα κάνει την πρώτη του ατομική έκθεση μετά 10 χρόνια, το 1945 στο Σικάγο, ενώ στην Νέα Υόρκη θα εκθέσει μόνος του για πρώτη φορά το 1964 στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης.

Το 1945 με πρωτοβουλία του Alexei Brodovitch, βγαίνει ένα βιβλίο του με τίτλο “Day of Paris”, το οποίο περιλαμβάνει μόνο γαλλικές φωτογραφίες. Παρόλη την πικρία του, δεν είναι εύκολο για τούς Kertész να γυρίσουν στο Παρίσι, λόγω του Πολέμου, και το ΄44 αποκτούν και οι δυο τους την Αμερικανική υπηκοότητα. Κατά τα χρόνια που ακολουθούν ο Kertész θα έχει μια περιορισμένη συνεργασία με μερικά περιοδικά, έως ότου, το 1949, υπογράψει ένα αποκλειστικό συμβόλαιο με το περιοδικό “House and Garden”, όπου θα δουλέψει έως το 1962. Παράλληλα, φωτογραφίζει και με τη Leica στον ελεύθερο χρόνο του (που όμως είναι λίγος), παραμένοντας όμως πάντοτε στο περιθώριο των αμερικανικών καλλιτεχνικών κύκλων.

Από το 1962 και μετά, και κυρίως από τότε που ο Szarkowski τού κάνει έκθεση στο MOMA (1964) αρχίζει (σιγά-σιγά πρώτα και ραγδαία στη συνέχεια) μια διεθνής πλέον και σε όλα τα επίπεδα αναγνώριση τού Kertész. Εκθέτει σ’ όλο τον κόσμο, εκδίδει βιβλία, δέχεται διεθνείς διακρίσεις. Ωστόσο, δεν θα ξεπεράσει ποτέ την πικρία του απέναντι στις Η.Π.Α.

Το 1977 η Elisabeth πεθαίνει από καρκίνο και ο ίδιος είναι πια 83 ετών. Εξακολουθεί να ζει στο διαμέρισμα όπου έζησαν σχεδόν από την αρχή, πάνω στη Washington Square, και φωτογραφίζει ακόμα, παρόλο που τα χέρια του χάνουν σιγά-σιγά τη σταθερότητά τους.

Προς το τέλος της ζωής του, φωτογραφίζει με ένταση, αποκλειστικά μέσα στο σπίτι του, διάφορες συνθέσεις αντικειμένων, στη μνήμη της Elisabeth, καθώς και εικόνες από το παράθυρό του, που θα γίνουν βιβλίο το 1981 με τίτλο “From my window”. Η διεθνής αναγνώριση συνεχίζεται και το 1982 παίρνει το μεγάλο εθνικό βραβείο φωτογραφίας στο Παρίσι. Πέθανε στο διαμέρισμά του στις 28 Σεπτεμβρίου τού 1985 σε ηλικία 91 ετών.

Ο Kertész υπήρξε κατ’ εξοχήν ο άνθρωπος της πρακτικής, που δεν θεωρητικοποίησε ποτέ τη δουλειά του και τις απόψεις του.  Οποτεδήποτε εκφράστηκε για το πώς έβλεπε την φωτογραφία, το ύφος του είχε μάλλον μια κατασταλαγμένη βεβαιότητα, παρά οποιαδήποτε αναλυτική διάθεση.

“Είμαι ερασιτέχνης”, είχε πει κάποτε, “και σκοπεύω να παραμείνω ερασιτέχνης σ’ όλη μου τη ζωή. Για μένα, η φωτογραφία πρέπει να συλλαμβάνει τη βαθύτερη φύση των πραγμάτων… Τόσο οι φωτογράφοι που κάνουν ρεπορτάζ, όσο και οι ερασιτέχνες, προσπαθούν να φτιάξουν μιαν ανάμνηση ή ένα ντοκουμέντο: αυτό είναι η καθαρή, η γνήσια φωτογραφία”. Ήξερε, ωστόσο, καλά ότι ακόμα και η πιο καθαρή φωτογραφία εμπεριέχει τον φωτογράφο. Όταν του είχαν πει ότι οι φωτογραφίες του “μιλούσαν πολύ”, είχε αντιτάξει ότι “δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει την μηχανή του, χωρίς να εκφραστεί”.

Σ’ ολόκληρη τη ζωή του δεν κάνει τίποτε άλλο, από το να ορίζει και να ξαναορίζει τη σχέση ανάμεσα σ’ αυτό που υπάρχει και στον τρόπο με τον οποίο εκείνος το βλέπει, ή, καλύτερα, από το να ψάχνει να βρει το φωτογραφικό “ισοδύναμο” του πραγματικού. Οι φωτογραφίες του André Kertész μας δείχνουν τον κόσμο, αλλά μας μιλάνε για τη φωτογραφία.