Γιώργος Δάγλας, Τρία Άτιτλα

Theresa Bernstein, The Immigrants, 1923

1.

Είναι κάτι πλοία

που ταξιδεύουν ακυβέρνητα

χρόνια πολλά

σε μια παράξενη ομίχλη.

Πλοία φαντάσματα τα λένε

κι όλοι αποφεύγουν να μιλάνε γι’ αυτά.

Είναι κάποιοι κυνηγημένοι

που κάποτε μας υπερασπίστηκαν

και χάθηκαν μ’ ένα όπλο στον ώμο

χωρίς σκιά.

Πότε πότε ένας αλαφροΐσκιωτος τους βλέπει,

μα όλοι αποφεύγουν να τον πιστέψουν.

Josef Herman, Refugees, c.1941

***

2.

Vincent van Gogh, The Painter on the Road to Tarascon, 1888

Δρόμοι μικροί και ξένοι

και τόσο δικοί μας

που τόσο ποθήσαμε

και δεν βαδίσαμε ποτέ.

Πόσες φόρες

μέχρι το άλλο τετράγωνο είπαμε

μετά θα φύγουμε.

Τώρα σκοτεινοί συνωμότες σκάβουν τα θεμέλια.

Καταργήθηκαν οι θέσεις των ασυρματιστών

των ταχυδρομικών διανομέων.

Τώρα κατασκευαστές αοράτων συρματοπλεγμάτων και ταριχευτές πουλιών μας ορίζουν.

Αύριο,

πίσω από τα βουνά

πίσω από τη ψυχή μας

ένα τρένο θα περιμένει την αιωνία αναχώρηση

Πιο κάτω, μέσα στην ομίχλη

το πλοίο. Το πλοίο που θα μας πάρει

Κι όλο να πλησιάζει η καταιγίδα

η έκρηξη

η ανάληψη

Κι όλο να μένουμε πίσω

στις αποβάθρες της πίκρας

στα λιμάνια της αποδοχής

Κι όμως

ένα μικρό βήμα ήταν…

Giacomo Balla, Jeune fille courant sur le balcon, 1912

***

3.

Winslow Homer, The Gulf Stream, 1899

Τελευταία φορά που υποχωρώ

σ’ αυτό το πόλεμο

που τρέχω στους δακρυσμένους δρόμους

πίσω από τους κρότους των ασπίδων

που ανοίγω καταφύγια

που φοβάμαι το αίμα και το σώμα

τα ουρλιαχτά του θηρίου

τα μάτια – τις λέξεις-τους τροχούς των αρμάτων

Το Κολοσσαίον

τις ιαχές στο γήπεδο Καραϊσκάκη. Τελευταία φορά

που με σέρνουν δεμένο στα άλογα τους

που περιμένω στην ουρά του ταμείου να πληρώσω το παράβολο υποταγής τελευταία φορά

που παραμερίζω

να περάσουν οι μισθοφόροι του αυτοκράτορα

που κοιτάζω αδιάφορα τα πτώματα στους δρόμους

τους υπηρέτες να μεταφέρουν τον έφορο εσόδων

τους κυβερνήτες να αναγελούν την άνοιξη

Τελευταία φορά

που ανοίγω την πόρτα

στους εισαγγελικούς λειτουργούς

στους ιεροκήρυκες μίσους

στους διανομείς ελπίδας

στους μεταπράτες ονείρων

στους επενδυτές φόβου

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΥΠΟΧΩΡΩ ΜΕ ΤΟ ΑΤΑΚΤΟ ΠΛΗΘΟΣ. ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΦΟΡΑ

Umberto Boccioni, The City Rises (La città che sale), 1910

Αστροναύτης ελέγχει ρομπότ στη Γη. An astronaut aboard the ISS just controlled a robot on Earth

Ανοίγει ο δρόμος για να φτιαχτούν εύκολα βάσεις ή και πόλεις σε άλλους πλανήτες. Ο Κένταυρος όπως ονομάζεται το ρομπότ που βρίσκεται στην Ολλανδία ελέγχεται από ένα αστροναύτη. Scientists say they are closer to being able to build human settlements on distant planets after an astronaut on the International Station Station remotely guided the Interact Centaur Rover (pictured) on Earth by touch alone.

Ένα ακόμη εντυπωσιακό πείραμα εξελίσσεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Ο Δανός αστροναύτης Αντρέας Μόγκενσεν ελέγχει από τον ISS ένα ρομπότ που βρίσκεται στο εργαστήριο τηλερομποτικής τεχνολογίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος στην Ολλανδία.

Danish astronaut Andreas Mogensen (pictured) performed the experiment in which he placed a peg into a very tight hole from the ISS.

Το επίτευγμα ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη τεχνολογιών που θα επιτρέπουν την εκτέλεση εργασιών σε άλλους πλανήτες από ρομπότ από πολύ μακριά.

NASA Commentator Crawford Jones talks with Dr. Andre Schiele, the head of the ESA (European Space Agency) Telerobotics and Haptics Laboratory and the principal investigator of the Interact experiment, about the plans for a first of its kind operation from the International Space Station. Danish astronaut Andreas Mogenson will use a special joystick in the Columbus module to perform the first force-feedback-based teleoperation of a rover-based robotic arm system on Earth, getting tactile force feedback from the ground through the joystick to perform a mechanical assembly task with extremely tight clearances. Such a system could permit astronauts orbiting a planet to control robots on the surface, or people on Earth to drive robots in areas too dangerous for people to go themselves.

Οι θιασώτες αυτής της ιδέας είναι να αναπτυχθούν τεχνολογίες που θα μας επιτρέπουν να στέλνουμε σε άλλους πλανήτες ρομποτικούς «εργάτες» που θα κατασκευάζουν γρήγορα βάσεις ή ακόμη και ολόκληρες πόλεις για να εγκατασταθούν εκεί άνθρωποι.

Αφήστε τους μαθητές να... χορτάσουν ύπνο. Sleep scientists' wake-up call for later school starts

Augustus Edwin Mulready, 'A Recess on a London Bridge'. Πρέπει σύμφωνα με τους ειδικούς να ξεκινούν πιο αργά τα μαθήματα στα σχολεία για να κερδίζουν ύπνο οι μαθητές. Go away: scientific research supports the teenage view that they should not be bothered and should be left to sleep.

Την τολμηρή πρόταση τα δημοτικά να ξεκινάνε στις 8:30 έως 9 το πρωί, τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις 10 και τα πανεπιστήμια στις 11, ώστε οι νέοι -που πάσχουν από χρόνια έλλειψη ύπνου- να κοιμούνται περισσότερο, έκαναν Βρετανοί επιστήμονες.

Οι πειρασμοί και τα οφέλη

"Screen time" in the evening can contribute to body clock disruption (Thinkstock).

Σήμερα πολλοί έφηβοι δεν κοιμούνται πάνω από έξι ώρες το βράδυ, καθώς εξαιτίας των νέων ηλεκτρονικών συσκευών (έξυπνα κινητά υπολογιστές ταμπλέτες κ.α.), οι νυχτερινοί «πειρασμοί» έχουν αυξηθεί. Είναι πάντως αμφίβολο -με βάση την έως τώρα εμπειρία- κατά πόσο οι εκπαιδευτικοί, αλλά και πολλοί γονείς, ιδίως οι εργαζόμενοι, θα ενθουσιαστούν από την ιδέα.

Οι Βρετανοί επιστήμονες, με επικεφαλής τον δρ. Πολ Κέλι του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που ετοιμάζουν μια μεγάλη έρευνα για να «τεστάρουν» στην πράξη την ιδέα τους, παρουσίασαν το σκεπτικό τους στο Βρετανικό Φεστιβάλ Επιστήμης.

The availability of artificial light has shifted humans' daily rhythm (Thinkstock).

Οι ερευνητές υποστήριξαν ότι η καθυστερημένη έναρξη του σχολείου «θα έχει τεράστια οφέλη για τους εφήβους». Όπως είπαν, η σύγχρονη κοινωνία κακώς δίνει πολύ μικρή σημασία στο λεγόμενο βιολογικό «ρολόι», με συνέπεια να έχει απορυθμιστεί ο βιολογικός ρυθμός των νέων, οι οποίοι κοιμούνται αργά και ξυπνάνε νωρίς.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η χρόνια στέρηση του ύπνου έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, στην ψυχολογία, αλλά και στην ικανότητα μάθησης των νέων. Για «τεράστιο κοινωνικό ζήτημα» έκανε λόγο ο Κέλι, καθώς οι νέοι χάνουν καθημερινά γύρω στις δύο ώρες αναγκαίου ύπνου ή δέκα συνολικά μέσα στην εβδομάδα (πλην του σαββατοκύριακου).

Το πρόγραμμα

The body clock of adolescents tends to run up to three hours later than young children and older adults (Science Photo Library).

Οι ερευνητές της Οξφόρδης θα ξεκινήσουν εντός του 2016 το νέο πρόγραμμα «Teensleep» (Εφηβικός Ύπνος), με τη συμμετοχή 100 σχολείων, προκειμένου να διεξάγουν «την μεγαλύτερη στον κόσμο τυχαιοποιημένη δοκιμή» πάνω στο θέμα, με τα σχολεία αυτά να ξεκινάνε σε διαφορετικές ώρες.

Τα αποτελέσματα -μεταξύ των οποίων η επίδραση στους βαθμούς των μαθητών- θα ανακοινωθούν το 2018. Ο Κέλι επεσήμανε ότι όχι μόνο στην περίπτωση των νέων, αλλά στους περισσότερους ανθρώπους ηλικίας δέκα έως 55 ετών ο οργανισμός τους δεν είναι βιολογικά προγραμματισμένος να σηκώνονται τόσο νωρίς είτε για το σχολείο είτε για τη δουλειά, γι' αυτό, άλλωστε, καταφεύγουν στα ξυπνητήρια.     

«Έχουμε μια κοινωνία στερημένη από ύπνο, απλώς η ηλικιακή ομάδα 14-24 ετών είναι πιο στερημένη από τις άλλες», τόνισε και πρόσθεσε ότι δεν υπάρχει καμία επιστημονική δικαιολογία, προκειμένου τα σχολεία να ξεκινάνε τόσο νωρίς. Οι επιστήμονες υπογράμμισαν ότι, μεταξύ άλλων, η χρόνια ανεπάρκεια του ύπνου επιδρά στον τρόπο που «δουλεύουν» τα γονίδια και ορισμένες ψυχικές παθήσεις, όπως η σχιζοφρένεια, έχουν σχετιστεί και με την έλλειψη ύπνου.

Γονιδιακή «ρωγμή» στην καταγωγή των Βάσκων. Ancient genomes link early farmers to Basques

Ενδιαφέροντα στοιχεία για το παρελθόν των Βάσκων παρουσιάζει η νέα μελέτη. Δεν είναι αυτόχθονες όπως υποστηρίζουν αλλά προϊόν πρόσμιξης με άλλους πληθυσμούς. An international team led by researchers at Uppsala University reports a surprising discovery from the genomes of eight Iberian Stone-Age farmer remains. The analyses revealed that early Iberian farmers are the closest ancestors to modern-day Basques, in contrast previous hypotheses that linked Basques to earlier pre-farming groups. This is an illustration of every day life in the El Portalon cave during the Neolithic and Copper Age. Credit: Artist: María de la Fuente

Οι Βάσκοι της βόρειας Ισπανίας και της νότιας Γαλλίας ανέκαθεν θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως έναν ξεχωριστό πληθυσμό, ενώ η μοναδική γλώσσα τους, που είναι άσχετη από τις ινδοευρωπαϊκές αλλά και από οποιανδήποτε άλλη στον κόσμο, πάντα αποτελούσε πονοκέφαλο για τους γλωσσολόγους.

Τώρα, για πρώτη φορά, με τη βοήθεια της ανάλυσης του αρχαίου DNA, αποκαλύπτεται ότι οι Βάσκοι κατάγονται από τους τοπικούς πληθυσμούς των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών της Ιβηρικής Χερσονήσου, οι οποίοι αναμείχθηκαν σταδιακά με τους πρώτους γεωργούς που ήλθαν ως μετανάστες από τα ανατολικά. Έτσι, μάλλον καταρρίπτεται ο ισχυρισμός ότι οι Βάσκοι ήταν ένας πληθυσμός καταγόμενος αποκλειστικά από αυτόχθονες κυνηγούς-συλλέκτες, απομονωμένος εδώ και τουλάχιστον 10.000 χρόνια - κάτι που ίσως τους δυσαρεστήσει!

Η μελέτη

The burial was found deliberately sheltered by large limestone blocks and three other blocks carefully protected the child´s head. The grave was scattered with grave goods suggesting a special status of this boy. The burial is covered by different ornaments, such as ceramics fragments of different sizes sealed with a green-like clay, vessel parts, flint flakes, a bone arrowhead, quartzite and, most surprisingly, the boy was left accompanied by an almost complete calf in anatomical position. This child possibly died of malnutrition as evidenced by a series of lesions in his skull and bones indicating the boy suffered from rickets and/or scurvy (Castilla et al, 2014) at different stages of his life. Credit: Eneko Iriarte

Διεθνής ομάδα γενετιστών, με επικεφαλής τον καθηγητή Ματίας Γιάκομπσον του σουηδικού Πανεπιστημίου της Ουψάλα ανέλυσαν δείγματα DNA από οκτώ σκελετούς της λίθινης εποχής, που βρέθηκαν στο σπήλαιο Ελ Πορταγιόν στην Αταπουέρκα της βόρειας Ισπανίας (καρδιά της χώρας των Βάσκων) και ζούσαν πριν από 3.500 έως 5.500 χρόνια, σε μια εποχή που η γεωργία είχε επικρατήσει, άρα ήσαν γεωργοί.

Η ανάλυση συμπέρανε ότι οι στενότεροι γενετικά συγγενείς των σημερινών Βάσκων ήσαν οι εκείνοι οι πρώτοι νεολιθικοί αγρότες της Ιβηρικής και όχι οι μεσολιθικοί αυτόχθονες κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες που προηγήθηκαν των γεωργών. Το βασκικό γονιδίωμα έχει μια παρεμφερή ιστορία με τους ανθρώπους της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, οι οποίοι επίσης προήλθαν από ένα ανακάτεμα των ντόπιων κυνηγών-συλλεκτών με τους αγρότες-μετανάστες.

Οι ερευνητές δήλωσαν ότι οι Βάσκοι - αφότου «γεννήθηκαν» από την επιμιξία των ντόπιων νομάδων και των αγροτών μεταναστών- έμειναν σχετικά απομονωμένοι, χάρη και στο δυσπρόσιτο της περιοχής τους, κατά τα τελευταία 5.000 χρόνια, αλλά όχι περισσότερο. Αυτοί οι πρώτοι Βάσκοι κατάφεραν να απομονωθούν από όλες τις κατοπινές μεταναστεύσεις στην Ιβηρική και έτσι να διατηρήσουν μια διακριτή γενετική και πολιτισμική ταυτότητα. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PNAS».

Η γλώσσα

Όσον αφορά τη σύγχρονη βασκική γλώσσα, το μυστήριο παραμένει. Μια εκδοχή -την οποία υποστηρίζει η νέα γενετική έρευνα- είναι ότι προήλθε από μια γλώσσα που μιλούσαν οι πρώτοι γεωργοί στην Ιβηρική, προτού επικρατήσει η ινδο-ευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια. Μια εναλλακτική εκδοχή είναι ότι οι ρίζες της βασκικής βρίσκεται σε μια γλώσσα που μιλούσαν οι κυνηγοί-συλλέκτες και η οποία διατηρήθηκε ακόμη και μετά την επικράτηση της γεωργίας στην Ιβηρική. Πολλοί από τους σχεδόν 700.000 Βάσκους από παλιά ζητούν να γίνουν ανεξάρτητο κράτος.

Πηγή: Ancient genomes link early farmers from Atapuerca in Spain to modern-day Basques, PNAS, www.pnas.org/cgi/doi/10.1073/pnas.1509851112

Τρώγαμε κουάκερ πριν από 32 χιλιάδες έτη! Stone-age people were making porridge 32,000 years ago!

Εντυπωσιακά ευρήματα σε σπήλαιο στην Ιταλία. Wall paintings in Grotta Paglicci, Italy (Image: Stefano Ricci).

Ιταλοί επιστήμονες ανακάλυψαν τις αρχαιότερες ενδείξεις κατανάλωσης βρώμης από παλαιολιθικούς νομάδες πριν από 32.000 χρόνια περίπου, δηλαδή σχεδόν 25.000 χρόνια προτού εμφανιστεί η γεωργία και η καλλιέργεια των δημητριακών.

Η ανακάλυψη

Πανάρχαια «λιχουδιά» φαίνεται ότι ήταν η βρώμη για τον σύγχρονο άνθρωπο. Grinding stone from Grotta Paglicci, Italy (Image: Stefano Ricci).

Ερευνητές, με επικεφαλής την Μάρτα Μαριότι Λίπι του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας, έκαναν την ανακάλυψη σε ένα σπήλαιο της νοτιοανατολικής Ιταλίας, όπου ζούσαν κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες και το οποίο ήταν γεμάτο με βραχογραφίες αλόγων και εργαλεία της λίθινης εποχής.

Οι επιστήμονες βρήκαν πολλά ίχνη από σπόρους βρώμης πάνω σε ένα λίθινο «γουδί». Σε αυτό μάλλον οι προϊστορικοί άνθρωποι άλεθαν με πέτρες τους κόκκους από τα άγρια φυτά της βρώμης, αφού προηγουμένως τους είχαν εκθέσει σε θερμότητα, πιθανώς για να τους αποξηράνουν (όπως γίνεται και σήμερα πριν την επεξεργασία τους).

Οι ερευνητές ανέφεραν ότι αν και δεν υπάρχουν ακόμη απτές αποδείξεις ότι οι σπόροι βρώμης στη συνέχεια ανακατεύονταν με νερό και βράζονταν ή μαγειρεύονταν με άλλο τρόπο, κάτι τέτοιο μπορεί να θεωρηθεί πιθανό. Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν μάλιστα ότι οι πρόγονοί μας κοπάνιζαν και έτρωγαν διάφορα άγρια δημητριακά ακόμη πιο πίσω στο παρελθόν. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PNAS».

Πηγή: PNAS, DOI: 10.1073/pnas.1505213112

«Σκαντζόχοιρος» θα εξερευνά πλανήτες και αστεροειδείς. NASA Built a Hedgehog Robot to Explore Comets and Asteroids

Επαναστατικό ρομπότ της NASA θα μπορεί να κινείται σε δύσβατους εξωγήινους κόσμους. The 'hedgehog' rover moves by jumping around, and can fall and roll on almost any terrain.

Τα ρομποτικά οχήματα εξερεύνησης, τα γνωστά rover όπως αυτά που έχουν σταλεί στον Άρη, δεν μπορούν να κινούνται στις συχνά δύσβατες επιφάνειες πλανητών, δορυφόρων και σίγουρα θα έχουν πολύ μεγάλες δυσκολίες να κινηθούν πάνω σε αστεροειδείς.

After pointing itself in the right direction, Hedgehog can either hop long distances using one or two spikes or tumble short distances by rotating from one face to another.

Έτσι ομάδα ερευνητών κατασκεύασε για λογαριασμό της NASA ένα μικρό ρομποτάκι που μοιάζει με κύβο το οποίο διαθέτει εξογκώματα που του επιτρέπουν να κινείται (ουσιαστικά να κυλάει) με άνεση σε κάθε είδους επιφάνεια και να συλλέγει δεδομένα.

Two Hedgehog prototypes -- one from Stanford and one from JPL -- were tested aboard NASA's C-9 aircraft for microgravity research in June 2015.  During one of the experiments on the parabolic flights, the researchers confirmed that Hedgehog can also perform a 'tornado' manoeuvre, in which the robot aggressively spins to launch itself from the surface.

Το ρομπότ κατασκεύασε ομάδα επιστημόνων από τα πανεπιστήμια ΜΙΤ και Στάνφορντ και το εργαστήριο αεριοπροώθησης JPL της NASA. Τα εξογκώματα του ρομπότ του επιτρέπουν στο ρομπότ να κινείται εύκολα παντού και στο εσωτερικό τους περιέχουν διάφορα όργανα και αισθητήρες για να κάνουν μετρήσεις και αναλύσεις του εδάφους και του αέρα. Δείτε ένα βίντεο για τον ρομποτικό «σκαντζόχοιρο» διαστημικής εξερεύνησης:

Οι ερευνητές χαρακτηρίζουν το ρομπότ ως «σκαντζόχοιρο» και αυτό είναι το όνομα με το οποίο παρουσιάζεται από τα ΜΜΕ σε όλο τον κόσμο.

Οι καυτές στήλες του μανδύα της Γης. Broad plumes rooted at the base of the Earth's mantle beneath major hotspots

Το υπολογιστικό μοντέλο δείχνει δεκάδες στήλες καυτών πετρωμάτων να αναβλύζουν από τη βάση του μανδύα. Most of the known volcanic hotspots are linked to plumes of hot rock (red) rising from two spots on the boundary between the metal core and rocky mantle 1,800 miles below Earth’s surface. Image credit: University of California - Berkeley

Ένας τρισδιάστατος χάρτης του γήινου μανδύα, ο οποίος δημιουργήθηκε με προσομοιώσεις και ανάλυση σεισμικών δεδομένων, επιβεβαιώνει την κρατούσα θεωρία για τις στήλες καυτού βράχου που αναβλύζουν από βάθος 2.900 χιλιομέτρων και συχνά γεννούν ηφαίστεια στην επιφάνεια.

Το εσωτερικό της Γης μοιάζει με κρεμμύδι: ο εξωτερικός φλοιός, ο οποίος περιέχει τους ωκεανούς και τις ηπείρους, καλύπτει έναν παχύ μανδύα από θερμό αλλά στέρεο βράχο. Κάτω από τον μανδύα βρίσκεται ο εξώτερος πυρήνας, αποτελούμενος από λιωμένο σίδηρο και νικέλιο, κάτω από τον οποίο κρύβεται ο εσώτερος μανδύας, μια γιγάντια σφαίρα από συμπαγή σίδηρο.

Η θερμότητα του πυρήνα αναγκάζει τα πετρώματα του μανδύα να ανεβαίνουν μέχρι τον φλοιό όπου ψύχονται και αρχίζουν να ξαναπέφτουν προς το κέντρο -το ίδιο συμβαίνει για παράδειγμα με το νερό που θερμαίνεται στη βάση μιας κατσαρόλας.

Το 1971, ο αμερικανός γεωφυσικός Τζέισον Μόργκαν πρότεινε τη θεωρία ότι οι τεκτονικές πλάκες του φλοιού επιπλέουν πάνω από στατικές, ανοδικές στήλες καυτού βράχου, οι οποίες αναβλύζουν από το όριο ανάμεσα στον μανδύα και τον φλοιό. Σε αντίθεση με τις τεκτονικές πλάκες που διαρκώς μετακινούνται, αυτές οι στήλες, γνωστές και ως λοφία, παραμένουν στη θέση τους για εκατομμύρια χρόνια.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα λοφία διαπερνούν τον υπερκείμενο φλοιό που κινείται και δημιουργούν έτσι αλυσίδες ηφαιστειακών νησιών όπως το αρχιπέλαγος της Χαβάης. Μέχρι σήμερα, επισημαίνουν οι συντάκτες της νέας μελέτης, οι ενδείξεις για την ύπαρξη αυτών των στηλών παρέμεναν ανεπαρκείς.

Η νέα έρευνα, η οποία δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature, δείχνει τώρα να επιβεβαιώνει τη θεωρία. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ ανέλυσαν την πορεία των σεισμικών κυμάτων από 273 ισχυρούς σεισμούς την τελευταία εικοσαετία. Η ταχύτητα και η πορεία των κυμάτων αυτών επηρεάζεται από μεταβολές της πυκνότητας, επιτρέποντας στους ερευνητές να υπολογίσουν τη δομή ολόκληρου του μανδύα.

Supercomputer simulation of plumes of hot rock rising through the mantle to the surface, where they generate volcanic eruptions that form island chains. Animation by Scott French, NERSC & Berkeley Lab; video by Roxanne Makasdjian and Stephen McNally, UC Berkeley.

Το υπολογιστικό μοντέλο που προέκυψε δείχνει δεκάδες λοφία καυτού βράχου να κοχλάζουν κάτω από τον φλοιό. «Μέχρι σήμερα κανείς δεν είχε δει αυτά τα κιονοειδή αντικείμενα που συνεχίζονται από τη βάση του μανδύα μέχρι το ανώτερο τμήμα του» υπερηφανεύεται ο Σκοτ Φρεντς, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης.

Το εντυπωσιακό είναι πως όλα τα λοφία δείχνουν να πηγάζουν από δύο θερμές περιοχές στη βάση του μανδύα, διαμέτρου 5.000 χιλιομέτρων η καθεμία, οι οποίες βρίσκονται σε αντιδιαμετρικές θέσεις κάτω από την Αφρική και τον Ειρηνικό.

Τρισδιάστατος χάρτης του γήινου μανδύα που δημιουργήθηκε με προσομοιώσεις και ανάλυση σεισμικών δεδομένων. The 1,800-mile thick mantle under the Pacific Ocean contains rising plumes of hot rock that fan out at the surface to stationary hotspots, where they generate island chains as Earth’s crust moves due to plate tectonics. Scott French image.

Σε βάθος 1.000 χιλιομέτρων από την επιφάνεια, τα λοφία έχουν διάμετρο 600 έως 1.000 χιλιόμετρα. Πάνω από αυτό το βάθος αρχίζουν να απλώνονται σαν τα δέλτα των ποταμών. Σε αυτές της περιοχές του φλοιού υπάρχουν συχνά ηφαίστεια, έστω κι αν δεν βρίσκονται ακριβώς πάνω από το λοφίο.

Τα λοφία είναι τουλάχιστον 400 βαθμούς Κελσίου πιο θερμά από τον υπόλοιπο μανδύα και πιθανότατα έχουν ελαφρώς διαφορετική χημική σύσταση, κάτι που αποτυπώνεται και στη σύσταση των ηφαιστείων πάνω από τα λοφία.

Τα λοφία εκτιμάται ότι παραμένουν ενεργά και στάσιμα για πολλά εκατομμύρια χρόνια. Το εντυπωσιακό όμως είναι ότι οι δύο γιγάντιες θερμές περιοχές από όπου αναβλύζουν τα λοφία εκτιμάται ότι παραμένουν στη θέση τους, κάτω από την Αφρική και τον Ειρηνικό, εδώ και 250 εκατομμύρια χρόνια.

Πηγή: news.in.gr – news.berkeley.edu