Τα βήματα του μεθυσμένου: Πώς η τυχαιότητα κυβερνά τη ζωή μας. The Drunkard's Walk: the story of randomness and its role in our lives

Marc Chagall, The Drunkard (Le saoul), 1912. With the born storyteller's command of narrative and imaginative approach, Leonard Mlodinow vividly demonstrates how our lives are profoundly informed by chance and randomness and how everything from wine ratings and corporate success to school grades and political polls are less reliable than we believe. By showing us the true nature of chance and revealing the psychological illusions that cause us to misjudge the world around us, Mlodinow gives us the tools we need to make more informed decisions. From the classroom to the courtroom and from financial markets to supermarkets, Mlodinow's intriguing and illuminating look at how randomness, chance, and probability affect our daily lives will intrigue, awe, and inspire.

Σ’ αυτό το ασεβές και διαφωτιστικό βιβλίο, ο Leonard Mlodinow μας δείχνει πώς η τύχη και οι πιθανότητες αποκαλύπτουν πολλά για την καθημερινή μας ζωή και για το πώς παρανοούμε τη σημασία όσων βιώνουμε, από μια χαλαρή συνομιλία μέχρι μια σοβαρή οικονομική αναποδιά. Το αποτέλεσμα είναι να αποδίδουμε συχνά τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της ζωής σε σαφείς αιτίες, ενώ στην πραγματικότητα επηρεάζονται καίρια από την τύχη.

Η επιτυχία του αγαπημένου μας ηθοποιού ή συγγραφέα ―στην πραγματικότητα η μοίρα όλων μας― αντανακλά, εξίσου με τις εγγενείς αρετές ή την ικανότητα σχεδιασμού, και την επίδραση της τύχης. Ακόμη και ένας επιχειρηματίας όπως ο Μπιλ Γκέιτς, που έχτισε μια αυτοκρατορία, ίσως να μην ήταν εξωπραγματικά ικανός αλλά απλώς πιο τυχερός από άλλους. Και προκαλεί ίσως σοκ να συνειδητοποιεί κανείς ότι έχει διπλάσιες πιθανότητες να σκοτωθεί σε τροχαίο ατύχημα πηγαίνοντας να αγοράσει ένα λαχείο απ’ ό,τι να κερδίσει το λαχείο.

Ο Mlodinow δείχνει γλαφυρά γιατί οι δημοσκοπήσεις, οι βαθμοί στο σχολείο, και πολλές άλλες ποσοτικές αξιολογήσεις της καθημερινότητας είναι λιγότερο αξιόπιστες απ’ όσο πιστεύουμε. Αποκαλύπτοντάς μας τις ψυχολογικές ψευδαισθήσεις που μας κάνουν να κρίνουμε λανθασμένα τον κόσμο γύρω μας, διαφωτίζει με αμεσότητα και χιούμορ τις αληθινές αιτίες των πραγμάτων. Παράλληλα, αφηγείται το μυθιστορηματικό χρονικό της τυχαιότητας, γραμμένο από επιφανείς τζογαδόρους και ευφυείς μαθηματικούς.

Από τις διαγνώσεις των γιατρών μέχρι τις αποφάσεις των δικαστηρίων, η διερεύνηση του Mlodinow συναρπάζει, εκπλήσσει και εμπνέει. Προσφέροντάς μας μια περιοδεία στην τυχαιότητα, αλλά και έναν καινούργιο τρόπο αντίληψης του κόσμου, αυτό το πρωτότυπο κι αναπάντεχο ταξίδι μάς υπενθυμίζει ότι πολλά πράγματα στη ζωή είναι τόσο προβλέψιμα όσο τα βήματα κάποιου που γυρνάει σπίτι του τρεκλίζοντας μετά από μια νύχτα στο μπαρ.

Παρουσίαση από τον Γιώργο Καρουζάκη:

Ξεφυλλίστε το βιβλίο

Αρκεί μια απλή παρατήρηση των συζητήσεων που γίνονται καθημερινά στα δημοφιλή κοινωνικά δίκτυα της εποχής, για να αντιληφθεί κάποιος ότι υπάρχουν δεκάδες άνθρωποι που εξηγούν και ερμηνεύουν κάθε λεπτό, με μεγάλη άνεση, κάθε φαινόμενο ή συμβάν, παγκόσμιο ή τοπικό, χωρίς πολλές φορές να επιτρέπουν σε κανένα στοιχείο και σε καμμία αμφιβολία να διαταράξει τη βεβαιότητά τους. Είναι προφανές ότι η φαντασίωση της απόλυτης γνώσης είναι περισσότερο σύμπτωμα ανθρώπινης αδυναμίας, παρά ικανότητα απόλυτης κατανόησης των φαινομένων του κόσμου.

Την ίδια στιγμή, αυτή η προσέγγιση της πραγματικότητας μοιάζει να είναι εγγενές χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης. «Ο ανθρώπινος νους», γράφει ο φυσικός Leonard Mlodinow στο βιβλίο του «Τα βήματα του μεθυσμένου. Πώς η τυχαιότητα κυβερνά τη ζωή μας» (Μετάφραση Ανδρέας Μιχαηλίδης – Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης),  είναι έτσι φτιαγμένος ώστε να εντοπίζει για κάθε γεγονός μια ορισμένη αιτία, και για τον λόγο αυτό δυσκολεύεται να αποδεχθεί την επιρροή άσχετων ή τυχαίων παραγόντων».

Μέσα από το βιβλίο του, ο συγγραφέας επιχειρεί με καίριες αναφορές σε επιστημονικά δεδομένα, με ζωηρά παραδείγματα από την καθημερινότητά μας και από την ιστορία της επιστήμης, να δείξει πώς η τύχη και οι πιθανότητες έχουν, τελικά, πολύ μεγαλύτερη σημασία στη ζωή μας από όσο πιστεύουμε. Η προσέγγισή του δεν αποτελεί, όπως αντιλαμβάνεστε, κάποιου είδους προτροπή να αποδεχτούμε μοιρολατρικά τη σημασία της τύχης. Μπορεί να μας βοηθήσει, όμως, να αναγνωρίσουμε τη δύναμη των τυχαίων διεργασιών στη ζωή μας και να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας.

Στο κεφάλαιο με τίτλο, «Παρατηρώντας μέσα από τον φακό της τυχαιότητας», στην προσπάθειά του να φωτίσει τη σχέση της πραγματικότητας με τους μηχανισμούς μέσα από τους οποίους οι άνθρωποι αναλύουν καταστάσεις, αναφέρει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από τον εκδοτικό χώρο. Τη δεκαετία του ’50 ορισμένοι έγκριτοι εκδότες είχαν απορρίψει την έκδοση ενός βιβλίου με σχόλια όπως «πολύ βαρετό», μια «καταθλιπτική καταγραφή κλασσικών οικογενειακών καυγάδων, μικρομπελάδων και εφηβικών συναισθημάτων». Πρόκειται, όμως, για ένα πασίγνωστο βιβλίο σήμερα, «Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ», που έχει πουλήσει τριάντα εκατομμύρια αντίτυπα και είναι ένα από τα βιβλία με τις μεγαλύτερες πωλήσεις όλων των εποχών. Η «Φάρμα των ζώων» του Τζορτζ Όργουελ είχε απορριφθεί, επίσης, με την αιτιολογία ότι είναι « αδύνατον να πουλήσει κανείς ιστορίες με ζώα στις Η.Π.Α», ενώ ο πρώτος Χάρι Πότερ της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ απορρίφθηκε από εννέα εκδότες πριν γνωρίσει την τεράστια επιτυχία που ξέρουμε.

Ο συγγραφέας αναφέρει τα συγκεκριμένα παραδείγματα για να τονίσει ότι η επιτυχία στη σταδιοδρομία μας, στις επενδύσεις, στις μικρές ή μεγάλες αποφάσεις της ζωής μας οφείλεται εξίσου τόσο σε τυχαίους παράγοντες όσο και στις ικανότητες, την ετοιμότητα και τη σκληρή μας δουλειά. «Συνεπώς », τονίζει, « η πραγματικότητα που αντιλαμβανόμαστε δεν αποτελεί άμεση αντανάκλαση των ανθρώπων ή των καταστάσεων που εμπλέκονται σε αυτήν, αλλά μια εικόνα που έχει αλλοιωθεί από την τυχαιοποιητική επίδραση απρόβλεπτων ή ρευστών εξωτερικών δυνάμεων. […] η σχέση δράσης και αποτελέσματος δεν είναι τόσο άμεση όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε».

Ο Leonard Mlodinow στην περιήγησή του στον ρευστό κόσμο της τυχαιότητας αξιοποιεί με εύληπτο τρόπο τη σκέψη και την έρευνα σπουδαίων θεωρητικών και επιστημόνων, όπως του Ελβετού μαθηματικού Γιακόμπ Μπερνούλι, του Γάλλου μαθηματικού, φυσικού και φιλοσόφου Μπλεζ Πασκάλ, του Γερμανού μαθηματικού Γιόχαν Καρλ Φρίντριχ Γκάους, του Γάλλου μαθηματικού και αστρονόμου Πιερ Σιμόν Λαπλάς, του Βρετανού κληρικού και μαθηματικού Τόμας Μπέυζ κά. Η σκέψη και οι κατακτήσεις τους δίνουν την ευκαιρία στον συγγραφέα να αναφερθεί, με σύγχρονα παραδείγματα (τους βαθμούς στο σχολείο, τις δημοσκοπήσεις, τις ιατρικές διαγνώσεις, τις δικαστικές αποφάσεις κ.ά) στους αντικρουόμενους νόμους των μεγάλων και μικρών αριθμών, στα ψευδώς θετικά αποτελέσματα και στην έλξη που ασκούν στους ανθρώπους οι θεωρίες συνωμοσίας («… συγχέουμε την πιθανότητα να συμβεί μια σειρά γεγονότων αν αυτά είναι προϊόν μιας τεράστιας συνωμοσίας με την πιθανότητα να υφίσταται μια τεράστια συνωμοσία αν συμβεί μια σειρά γεγονότων»). Αλλά και στον ρόλο που διαδραματίζουν οι προσδοκίες μας στις αξιολογήσεις, στις μετρήσεις, ακόμα και στις δημοσκοπήσεις.

John Berkey, Drunkard's Walk

Το στοιχείο που ενώνει αυτό το σύνθετο και πολυεπίπεδο πόνημα, το οποίο διαβάζεται με μεγάλο ενδιαφέρον, εντοπίζεται στον τίτλο του βιβλίου. Τα βήματα του μεθυσμένου ανακαλούν έναν μαθηματικό όρο που περιγράφει την τυχαία κίνηση, παρόμοια με εκείνη που ακολουθούν τα μόρια καθώς κινούνται στον χώρο, αλληλοσυγκρουόμενα διαρκώς με άλλα μόρια. «Η κίνηση αυτή», σημειώνει ο συγγραφέας στον πρόλογο του βιβλίου, «μπορεί να συμβολίζει μεταφορικά τη ζωή μας, την πορεία μας από το πανεπιστήμιο στην επαγγελματική σταδιοδρομία, από την εργένικη στην οικογενειακή ζωή, από την πρώτη μέχρι τη δέκατη όγδοη τρύπα στο γήπεδο του γκολφ». Το ακανόνιστο, χαοτικό βήμα του μεθυσμένου έχει, τελικά, έναν προορισμό. Για αυτό ο συγγραφέας πιστεύει ότι τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για να κατανοήσουμε τον βηματισμό του μεθυσμένου μπορούν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα τα γεγονότα και της δικής μας ζωής.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Leonard Mlodinow (Λέοναρντ Μλόντινοφ) έλαβε το διδακτορικό του στη φυσική από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Berkeley, εργάστηκε ερευνητικά στο Ινστιτούτο Max Planck, και τώρα διδάσκει μαθήματα σχετικά με την τυχαιότητα σε μελλοντικούς επιστήμονες στο Caltech. Έχει επίσης ασχοληθεί με τη συγγραφή σεναρίου για τις τηλεοπτικές σειρές ΜακΓκάιβερ και ΣταρΤρεκ: Η επόμενη γενιά. Τα προηγούμενα βιβλία του είναι, μεταξύ άλλων: «Το παράθυρο του Ευκλείδη: Η ιστορία της γεωμετρίας, από τις παράλληλες ευθείες έως τον υπερχώρο» (Κάτοπτρο, 2007), «Το ουράνιο τόξο του Φάυνμαν: Μια αναζήτηση του ωραίου στη φυσική και στη ζωή» (Αλεξάνδρεια, 2007) και, μαζί με τον Stephen Hawking, «Ένα συντομότερο χρονικό του χρόνου» (Κάτοπτρο, 2005).

Πηγές: http://www.cup.gr/book/ta-vimata-tou-methismenou/, physicsgg

Η πρώτη ρομπο-νυχτερίδα. New 'Bat Bot' Robot Flies Like a Bat

Μιμείται το πτηνό σε εμφάνιση και κίνηση. A new flying robot is the first to mimic the movements of a bat to flap gracefully through the air. Credit: Ramezani, Chung, Hutchinson, Science Robotics

Ερευνητές στις ΗΠΑ δημιούργησαν ένα ρομπότ που μιμείται τη νυχτερίδα στην εμφάνιση και στην κίνηση. Το ιπτάμενο ρομπότ λέγεται "Bat Bot" (κάτι σαν «νυχτερομπότ»), ζυγίζει 93 γραμμάρια και μπορεί να κουνά ανεξάρτητα και ασύμμετρα τις φτερούγες του.

Η μίμηση

Οι νυχτερίδες φημίζονται στο ζωικό βασίλειο για τις πτητικές ικανότητές τους και για τον τρόπο που κάνουν θεαματικές μανούβρες στον αέρα. Το μυστικό τους βρίσκεται στις πάνω από 40 αρθρώσεις που διαθέτουν στις φτερούγες τους και οι οποίες τους προσδίδουν μεγάλη ευκαμψία και ευελιξία.

Μέχρι τώρα, τα διάφορα ιπτάμενα ρομποτάκια συνήθως περιορίζονται σε απλές κινήσεις (π.χ. πάνω-κάτω) και δεν έχουν πετύχει να κάνουν πολύπλοκες κινήσεις στον αέρα. Αυτή τη φορά, οι μηχανικοί προσπάθησαν να μιμηθούν τις νυχτερίδες, όσο ήταν δυνατό, και το πέτυχαν σε ένα βαθμό, καθώς το νέο ρομπότ κάνει όντως μανούβρες τύπου νυχτερίδας, απότομες στροφές, κάθετες βουτιές κ.α. Για να αναπαράγουν τις αρθρώσεις των νυχτερίδων, οι ρομποτιστές χρησιμοποίησαν «οστά» από πανάλαφρα ανθρακονήματα και μαλακό «δέρμα» από σιλικόνη.

Το «Bat Bot» προορίζεται για βοήθεια στο έργο ομάδων διάσωσης, ως προσωπικός βοηθός, ως βοηθός σε κατασκευαστικά έργα κ.α. Καθώς είναι μαλακό και ελαφρύ, δεν αποτελεί κίνδυνο για ανθρώπους ή άλλα αντικείμενα στο περιβάλλον, αν έλθει σε επαφή μαζί τους. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ιλινόις και του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech), με επικεφαλής τον ιρανικής καταγωγής Αλιρεζά Ραμεζανί, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό περιοδικό ρομποτικής «Science Robotics».

Πηγή: http://www.tovima.gr/science/technology-planet/article/?aid=860334

Βρέθηκε μετεωρίτης που είχε εκτοξευθεί από ηφαίστειο του Άρη πριν από 2 δισ. χρόνια. Research finds evidence of 2 billion years of volcanic activity on Mars

Δείγμα του αρειανού μετεωρίτη Northwest Africa 7635. Sample of Martian meteorite Northwest Africa 7635. Credit: Mohammed Hmani

Ένας αρειανός μετεωρίτης που είχε βρεθεί στη βορειοδυτική Αφρική το 2012, προέρχεται από έκρηξη ηφαιστείου στον γειτονικό πλανήτη, πριν από τουλάχιστον δύο δισεκατομμύρια χρόνια. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξαν Αμερικανοί επιστήμονες, που ανέλυσαν τον μετεωρίτη.

Η διαπίστωση αυτή -στον βαθμό που είναι σωστή- σημαίνει ότι στον Άρη υπήρχε έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα, πριν από δύο δισεκατομμύρια χρόνια ή και περισσότερα. Αυτό επιβεβαιώνει ότι μερικά από τα αρχαιότερα ηφαίστεια του ηλιακού μας συστήματος υπάρχουν στον «κόκκινο» πλανήτη.

Το μεγαλύτερο ηφαίστειο και όρος στον Άρη, ο Όλυμπος, έχει ύψος σχεδόν 27 χιλιομέτρων, σχεδόν τριπλάσιο από το μεγαλύτερο ηφαίστειο στη Γη, το Μάουνα Κέα της Χαβάης, που έχει ύψος περίπου δέκα χιλιομέτρων (τα 4,2 χλμ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας).

Researcher Tom Lapen talks about 2 billion years of magmatism recorded from a single meteorite ejection site. Credit: University of Houston

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή γεωλογίας Τομ Λάπεν του Πανεπιστημίου του Χιούστον στο Τέξας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science Advances», μελέτησαν τον συγκεκριμένο μετεωρίτη και βρήκαν ότι αποτελείται από ένα ηφαιστειακό πέτρωμα (shergottite).

Ουσιαστικά, ό,τι γνωρίζουν οι επιστήμονες για τα αρειανά ηφαίστεια, προέρχεται από τις αναλύσεις μετεωριτών στη Γη. Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί 11 αρειανοί μετεωρίτες με παρόμοια ηφαιστειακή χημική σύνθεση, που υπολογίζεται ότι έχουν προέλθει από αρειανά ηφαίστεια την ίδια περίπου εποχή, προτού ταξιδέψουν στο διάστημα και καταλήξουν στον πλανήτη μας.

«Προέρχονται όλοι από παρόμοια ηφαιστειακή πηγή. Καθώς εκτιμάται ότι εκτοξεύθηκαν περίπου την ίδια εποχή, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι προέρχονται από την ίδια τοποθεσία στον Άρη», δήλωσε ο Λάπεν.

Προηγούμενοι αρειανοί μετεωρίτες είχαν χρονολογηθεί ότι έχουν ηλικία 327 έως 600 εκατομμυρίων ετών. Όμως οι εν λόγω παρεμφερείς ηφαιστειακοί μετεωρίτες είναι πολύ παλαιότεροι, χρονολογούμενοι έως και προ 2,4 δισεκατομμυρίων ετών.

Πηγές: "Two billion years of magmatism recorded from a single Mars meteorite ejection site," advances.sciencemag.org/content/3/2/e1600922, imerisia.gr – phys.org  

Κολλαγόνο 195 εκ. ετών! Scientists Find 195-Million-Year-Old Collagen In Dinosaur Bone

Είναι η αρχαιότερη πρωτεΐνη που έχει ποτέ βρεθεί διατηρημένη. A slice of the 195-million-year-old fossilized rib of Lufengosaurus reveals vascular canals, many of which contain hematite, probably derived from the dinosaur’s blood when it was alive. Credit: Robert Reisz

Οι επιστήμονες βρήκαν ίχνη κολλαγόνου μέσα στο απολιθωμένο οστό ενός δεινοσαύρου ηλικίας 195 εκατομμυρίων ετών. Είναι η αρχαιότερη πρωτεΐνη που έχει ποτέ βρεθεί διατηρημένη, επεκτείνοντας έτσι το προηγούμενο ρεκόρ κατά τουλάχιστον 100 εκατομμύρια χρόνια. Για «εντυπωσιακή ανακάλυψη» έκαναν λόγο οι επιστήμονες, αν και κάποιοι δεν έχουν πειστεί ακόμη.

Η τεχνική

A thin section of the rib of the 195 million year old dinosaur Lufengosaurus, cut along the length of the rib showing a vascular canal with dark hematite particles. These were probably derived from the iron rich blood cells of the living dinosaur, and would have provided the internal environment for the preservation of collagen. Lacunae, where adult bone cells would reside, are also preserved with dark hematite particles inside them. Credit: Robert Reisz

Οι μαλακοί ιστοί αποτελούν μοναδική πηγή βιολογικών και εξελικτικών πληροφοριών, όμως σπάνια διατηρούνται κατά τη διαδικασία της απολίθωσης, ενώ και η σύγχρονη εξαγωγή του δείγματος για ανάλυση μπορεί να ‘μολύνει' το πανάρχαιο υλικό.

An artist’s rendering of Lufengosaurus, an Early Jurassic dinosaur first unearthed in southwestern China in the 1930s and now seen in a new light, so to speak, thanks to infrared chemical signatures found in a fossilized rib. Credit: debivort/Wikimedia Commons

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον παλαιοντολόγο  Ρόμπερτ Ράιζ του Πανεπιστημίου του Τορόντο στον Καναδά χρησιμοποίησαν μια τεχνική υπέρυθρης φασματοσκοπίας, με τη βοήθεια ενός επιταχυντή-συγχρότρου στην Ταϊβάν, για να εξετάσουν τα απομεινάρια στο οστό ενός μεγάλου φυτοφάγου δεινόσαυρου (Lufengosaurus), ο οποίος ζούσε στην Κίνα κατά την πρώιμη Ιουρασική περίοδο, χωρίς να χρειασθεί να διακινδυνεύσουν τη βιολογική μόλυνσή του.

Τα ευρήματα

Close up of oblique cut of rib of 195 Million year old Lufengosaurus, showing how the bone was organized around vascular canals that contained blood vessels in the living dinosaur, and ran along the length of the rib. Some of the vascular canals are partially filled by dark hematite particles, likely derived from the blood of the dinosaur, and would have helped preserve the proteins within these canals. Small dark areas within the bone, around the vascular canals are lacunae, or spaces where the adult bone cells would have lived in the dinosaur. Credit: Robert Reisz

Οι αναλύσεις αποκάλυψαν μέσα στα κοιλώματα του οστού, όπου κάποτε υπήρχαν τα αιμοφόρα αγγεία, τμήματα πρωτεϊνών με την χαρακτηριστική μορφή του κολλαγόνου και άλλων πρωτεϊνών πλούσιων σε σίδηρο. Πάντως κάποιοι άλλοι επιστήμονες εμφανίσθηκαν πιο επιφυλακτικοί, θεωρώντας ότι η ανακάλυψη «είναι πολύ καλή, για να είναι αληθινή» και δήλωσαν ότι χρειάζονται περαιτέρω αναλύσεις που θα βεβαιώσουν, πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι όντως πρόκειται για τόσο παλαιό κολλαγόνο. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Communications».

Πηγή:  Yao-Chang Lee et al. Evidence of preserved collagen in an Early Jurassic sauropodomorph dinosaur revealed by synchrotron FTIR microspectroscopy, Nature Communications (2017). DOI: 10.1038/ncomms14220, http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=860156

Τα πιο μακρινά και ισχυρά blazars στο σύμπαν. NASA's Fermi Discovers the Most Extreme Blazars Yet

Black-hole-powered galaxies called blazars are the most common sources detected by NASA's Fermi. As matter falls toward the supermassive black hole at the galaxy's center, some of it is accelerated outward at nearly the speed of light along jets pointed in opposite directions. When one of the jets happens to be aimed in the direction of Earth, as illustrated here, the galaxy appears especially bright and is classified as a blazar. Credits: M. Weiss/CfA

Το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων-γάμα Fermi της NASA ανακάλυψε πέντε από τα πιο μακρινά και ισχυρά blazars, ένα είδος γαλαξιών που εκπέμπουν πανίσχυρες ακτίνες-γάμα λόγω των τεράστιων μαύρων που διαθέτουν στο κέντρο τους.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αστρονόμο Ρουπές Ότζα της NASA, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής «The Astrophysical Journal Letters». Τα blazars αποτελούν περίπου τις μισές πηγές ακτίνων-γάμα που έχει ανακαλύψει το τηλεσκόπιο Fermi μέχρι σήμερα.

NASA's Fermi Gamma-ray Space Telescope has discovered the five most distant gamma-ray blazars yet known. The light detected by Fermi left these galaxies by the time the universe was two billion years old. Two of these galaxies harbor billion-solar-mass black holes that challenge current ideas about how quickly such monsters could grow. Credits: NASA's Goddard Space Flight Center/Scott Wiessinger, producer 

Οι ισχυρές αυτές εκπομπές ακτίνων-γάμα πιστεύεται ότι δημιουργούνται, όταν ύλη θερμαίνεται και διασπάται, καθώς πέφτει μέσα σε μια γιγάντια μαύρη τρύπα, με μάζα εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη του Ήλιου. Τα blazars φωτίζουν έντονα το σύμπαν με την ακτινοβολία τους.    

Πηγές: https://www.nasa.gov/feature/goddard/2017/nasas-fermi-discovers-the-most-extreme-blazars-yet, physicsgg

                                

Είναι τελικά το Σύμπαν ένα ολόγραμμα; Substantial evidence of holographic universe

Ερευνητές με επικεφαλής Έλληνα επιστήμονα στηρίζουν την επαναστατική θεωρία. A sketch of the timeline of the holographic Universe. Time runs from left to right. The far left denotes the holographic phase and the image is blurry because space and time are not yet well defined. At the end of this phase (denoted by the black fluctuating ellipse) the Universe enters a geometric phase, which can now be described by Einstein's equations. The cosmic microwave background was emitted about 375,000 years later. Patterns imprinted in it carry information about the very early Universe and seed the development of structures of stars and galaxies in the late time Universe (far right). Credit: Paul McFadden

Τις πρώτες απτές ενδείξεις από παρατηρήσεις ότι το Σύμπαν δεν αποτελεί παρά ένα γιγάντιο και πολύπλοκο ολόγραμμα, μέσα στο οποίο όλοι ζούμε, πιστεύουν ότι ανακάλυψαν οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον ελληνικής καταγωγής Κώστα Σκενδέρη, καθηγητή Μαθηματικών Επιστημών του βρετανικού Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον.

Τα ευρήματα

A UK, Canadian and Italian study has provided what researchers believe is the first observational evidence that our universe could be a vast and complex hologram. Theoretical physicists and astrophysicists, investigating irregularities in the cosmic microwave background (the 'afterglow' of the Big Bang), have found there is substantial evidence supporting a holographic explanation of the universe -- in fact, as much as there is for the traditional explanation of these irregularities using the theory of cosmic inflation.

Η θεωρία αυτή έχει υποστηριχθεί εδώ και χρόνια, αλλά έως τώρα δεν υπήρχαν δεδομένα για να την υποστηρίξουν. Τώρα ομάδα επιστημόνων από τη Βρετανία, την Ιταλία και τον Καναδά ισχυρίζονται ότι ανακάλυψαν ανωμαλίες στην κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου (η οποία εμφανίσθηκε 375.000 χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη), οι οποίες παραπέμπουν σε μια ολογραφική εξήγηση του σύμπαντος.

Μάλιστα, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι οι ενδείξεις περί σύμπαντος-ολογράμματος στις παρατηρήσεις της μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου από τον ευρωπαϊκό δορυφόρο «Πλανκ» είναι τόσες, όσες και εκείνες που στηρίζουν την παραδοσιακή εξήγηση για το σύμπαν, με βάση τη θεωρία του «κοσμικού πληθωρισμού». Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Physical Review Letters».

Η θεωρία

Σύμφωνα με την νέα θεωρία το Σύμπαν είναι μια δομή δύο διαστάσεων και αυτό που βιώνουμε εμείς είναι ένα τρισδιάστατο ολόγραμμα.

Η ιδέα του ολογραφικού σύμπαντος πρωτοεμφανίσθηκε στη δεκαετία του ‘90 και, σε γενικές γραμμές, υποστηρίζει ότι όλη η πληροφορία που συνιστά την τρισδιάστατη πραγματικότητα της ζωής μας (συν τον χρόνο), εμπεριέχεται σε μια δισδιάστατη επιφάνεια στα σύνορα της πρώτης.

Professor Kostas Skenderis is Director of STAG within Mathematical Sciences at the University of Southampton.

Όπως λέει ο Κενδέρης, βασικός υπέρμαχος διεθνώς της εν λόγω θεωρίας, «φανταστείτε ότι οτιδήποτε βλέπετε, νιώθετε και ακούτε σε τρεις διαστάσεις, καθώς και η αντίληψη του χρόνου, στην πραγματικότητα πηγάζει από ένα επίπεδο πεδίο δύο διαστάσεων. Η ιδέα είναι παρόμοια με εκείνη των συνηθισμένων ολογραμμάτων, στα οποία μια τρισδιάστατη εικόνα κωδικοποιείται σε μια δισδιάστατη επιφάνεια, όπως σε ένα ολόγραμμα πάνω σε μια πιστωτική κάρτα. Όμως, εν προκειμένω, όλο το σύμπαν είναι έτσι κωδικοποιημένο!».

Ένα σχετικό παράδειγμα αφορά το σινεμά, όταν κανείς βλέπει μια ταινία σε 3D. Οι εικόνες φαίνεται να έχουν ύψος, πλάτος και βάθος, αλλά όλες προέρχονται από μια οθόνη δύο διαστάσεων. Στο σύμπαν-ολόγραμμα μπορούμε επιπλέον να αγγίξουμε τα αντικείμενα και έτσι η «προβολή» τους φαίνεται «πραγματική» από τη δική μας οπτική γωνία.

«Η ολογραφία συνιστά ένα τεράστιο άλμα προόδου στον τρόπο που σκεπτόμαστε για τη δομή και τη δημιουργία του σύμπαντος», τονίζει ο Σκενδέρης και ελπίζει ότι η ολογραφική θεωρία μπορεί να συμφιλιώσει σε ένα ενοποιημένο κοσμολογικό μοντέλο τις έως σήμερα «εχθρικές» θεωρίες της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν και τις κβαντικές. «Η έρευνά μας μάς πάει ένα βήμα ακόμη προς αυτή την κατεύθυνση», όπως λέει και αισιοδοξεί ότι η νέα μελέτη ανοίγει το δρόμο για την περαιτέρω κατανόηση του αρχέγονου σύμπαντος και του πώς αναδύθηκαν ο χώρος και ο χρόνος.

Πηγή: Niayesh Afshordi, Claudio Corianò, Luigi Delle Rose, Elizabeth Gould, Kostas Skenderis. From Planck Data to Planck Era: Observational Tests of Holographic Cosmology. Physical Review Letters, 2017; 118 (4) DOI: 10.1103/PhysRevLett.118.041301, http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=860140