Εγκατάσταση Νεάντερταλ στη Μεσσηνία, New Neanderthal remains from Mani peninsula, Southern Greece: The Kalamakia Middle Paleolithic cave site

Left. Map of Greece showing the approximate position of Kalamakia and other Middle Paleolithic sites with human remains in the Mani peninsula. Right. View of the opening of the Kalamakia cave showing the excavated sediments. CREDIT: Katerina Harvati et al.

Η ανακάλυψη οστών και εργαλείων των Νεάντερταλ σε ένα ακόμα σπήλαιο της Πελοποννήσου υποδεικνύει ότι ο ελλαδικός χώρος ήταν ενδιάμεσος σταθμός για τη μετανάστευση των συγγενών μας από την Αφρική στην Ευρώπη, ανακοίνωσε η ομάδα μιας διακεκριμένης ελληνίδας ερευνήτριας.

«Μέχρι πρόσφατα, ελάχιστα ήταν γνωστά για τη βαθιά προϊστορία της Ελλάδας, κυρίως επειδή η αρχαιολογική έρευνα εστιάζεται στην κλασική περίοδο και τις νεότερες περιόδους» σχολιάζει στo LiveScience.com η Κατερίνα Χαρβάτη, παλαιοανθρωπολόγος του Πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν στη Γερμανία.

Οι Νεάντερταλ, ξαδέλφια του σύγχρονου ανθρώπου, είναι γνωστό ότι άκμασαν στην Ευρώπη πριν την άφιξη του Homo sapiens από την Αφρική. Το τέλος ήρθε πριν από περίπου 35.000 χρόνια, όταν εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς.

Η Ελλάδα πάνω στη διαδρομή διασποράς των σύγχρονων ανθρώπων

Η μορφολογία αυτών των προγόμφιων που βρέθηκαν σε σπηλιά της Μάνης μαρτυρά ότι τα δόντια προέρχονται από Νεάντερταλ.  The Kalamakia premolars. Upper premolars KAL2 (top left) and KAL5 (top right). Lower premolars KAL6 (bottom left) and KAL9 (bottom right). Buccal (a,d,g,j), occlusal (b,e,h,k) and lingual (c,f,i,l) views. Scale in centimetres. (Πηγή: Harvati et al.)

 «Η Ελλάδα βρίσκεται ακριβώς πάνω στην πιθανότερη διαδρομή διασποράς των σύγχρονων ανθρώπων και των αρχαιότερων συγγενών τους από την Αφρική στην Ευρώπη μέσω της Εγγύς Ανατολής» λέει η δρ Χαρβάτη.

Όπως επισημαίνει, οι βόρειες ακτές της Μεσογείου φαίνεται ότι αποτέλεσαν σημαντικό καταφύγιο για τους ανθρώπινους πληθυσμούς κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων, η οποία έληξε πριν από περίπου 15.000 χρόνια.

Η ομάδα της δρος Χαρβάτη, στην οποία συμμετείχαν ερευνητές της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας Βορείου Ελλάδας, καθώς και γάλλοι συνάδελφοί τους, παρουσιάζουν τα νέα ευρήματα στην επιθεώρηση Journal of Human Evolution.

Σε σπηλιά στις δυτικές ακτές της Μεσσηνίας

H σπηλιά στη θέση Καλαμάκια στις δυτικές ακτές της Μεσσηνίας στην οποία βρέθηκαν τα νέα ευρήματα.

Στη σπηλιά της θέσης Καλαμάκια, στις δυτικές ακτές της Μεσσηνίας, οι πολυετείς ανασκαφές έφεραν στο φως οστά και εργαλεία που καλύπτουν ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, από τα 100.000 μέχρι τα 39.000 χρόνια πριν -περίοδο ακμής των Νεάντερταλ.

Μέσα στη σπηλιά ανακαλύφθηκαν μεταξύ άλλων εργαλεία από σχιστόλιθο, χαλαζία και κοχύλια, καθώς και 14 θραύσματα οστών από ενήλικες και παιδιά -δόντια, ένας σπόνδυλος, τμήμα ενός κρανίου και οστά του ποδιού. Τα χαρακτηριστικά των δοντιών μαρτυρούν ότι προέρχονται από Νεάντερταλ, εκτιμούν οι ερευνητές.

Μέχρι σήμερα, το μόνο εύρημα Νεάντερταλ στον ελλαδικό χώρο ήταν ένα δόντι που βρέθηκε προ ετών στη σπηλιά Λακωνίς στο Γύθειο.

«Τα ευρήματα στα Καλαμάκια, μαζί με ένα δόντι από τη γειτονική σπηλιά της Λακωνίδος, είναι τα πρώτα λείψανα Νεάντερταλ που αναγνωρίζονται στην Ελλάδα» αναφέρει η δρ Χαρβάτη.

Η Δρ Κατερίνα Χαρβάτη  κατέχει την έδρα Βιοαρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο του Τίμπιγκεν. 

Οι ανακαλύψεις «επιβεβαιώνουν την ύπαρξη μιας ακμάζουσας και μακρόβιας κοινότητας Νεάντερταλ στην περιοχή» επισημαίνει η ερευνήτρια, η οποία το 2009 είχε βραβευτεί από την AAS, τον αμερικανικό οργανισμό που εκδίδει το κορυφαίο περιοδικό Science.

Περαιτέρω μελέτες θα μπορούσαν στο μέλλον να προσφέρουν στοιχεία και για το κατά πόσο οι Νεάντερταλ και οι σύγχρονοι άνθρωποι συνυπήρξαν και ενδεχομένως διασταυρώθηκαν στον χώρο της Ελλάδας.