Ο άγνωστος άνδρας της Μοτύης

Young man (charioteer?), life size sculpture from Mozia. Half detail. Classical Period.

Το 1979, στη νησίδα Μοτύη (Mozia), στη Σικελία, κάτω από ένα λιθοσωρό βρέθηκε τυχαία ένα εξαιρετικής τέχνης μαρμάρινο άγαλμα ανδρός, ηρωικού μεγέθους, δηλαδή μεταξύ ανθρώπου και θεού. Το άγαλμα βρέθηκε εκτός της αρχικής του θέσης και του έλειπαν τα χέρια κάτω από τους ώμους και τα πόδια κάτω από τον μακρύ πτυχωτό χιτώνα. Χρονολογήθηκε στα μέσα του 5ου αιώνα, χαρακτηρίστηκε αμέσως ως ένα από τα ωραιότερα ελεύθερα γλυπτά της αρχαιότητας και ορισμένοι αρχαιολόγοι υποστήριξαν ότι το μάρμαρό του είναι παριανό. Μετά ακολούθησε η προβληματική που αφορούσε το ίδιο το έργο: το μέγεθός του, το ένδυμά του, και αυτή την ίδια τη μορφή του ωραίου και υπερήφανου νέου άνδρα.  Το πρόβλημα προσπάθησε να λύσει, χωρίς επιτυχία, το 1986 ένα συνέδριο και από τότε ως σήμερα το θέμα επανέρχεται με συζητήσεις και πολλά επιστημονικά δημοσιεύματα. Γιατί αυτή η μορφή; Έχουμε, με άλλα λόγια, έναν νέο και εύρωστο άνδρα που θηλυστολεί, φοράει δηλαδή γυναικεία ρούχα, όταν στα αρχαία γλυπτά εκτός από τους θεούς ποδήρη χιτώνα φορούσαν μόνο οι ιερείς, οι μουσικοί και οι ηθοποιοί και επίσης οι ηνίοχοι.  

«Το ότι πρόκειται για ιερέα δύσκολα γίνεται δεκτό, γιατί έχουμε έναν εύρωστο αθλητικό και ωραίο άνδρα, του οποίου η στάση είναι πολύ περίεργη για ιερέα» λέει ο καθηγητής Σταμπολίδης, που υποστηρίζει πως ούτε μουσικός μπορεί να ήταν, καθώς θα έπρεπε να κρατάει με το ένα χέρι όργανο και με το άλλο να παίζει. 

Το άγαλμα όμως έχει το ένα χέρι στη μέση όπως δείχνουν οι άκρες των δαχτύλων που έχουν απομείνει στο σώμα και το άλλο, από ό,τι φαίνεται, υψωνόταν. Αλλά και η περίπτωση να πρόκειται για ηθοποιό δεν πείθει, εφόσον δεχόμαστε ότι το έργο χρονολογείται από το 470-450 π.X., καθώς πρόκειται για μια εποχή που δεν έχουν ξεκινήσει καλά καλά οι αισχύλειες και οι σοφόκλειες τραγωδίες, για να μην πούμε και του Ευριπίδη που είναι μεταγενέστερες. H κοινωνία εκείνων των χρόνων θεωρούσε τον ηθοποιό, όπως και τους άλλους καλλιτέχνες, άτομα που την διασκέδαζαν και δεν είναι λογικό να τους έκανε ένα τέτοιο άγαλμα, και μάλιστα τόσο ακριβό. «Άρα μένει με περισσότερες πιθανότητες η περίπτωση του ηνιόχου. Ο άνδρας είναι νέος, ρωμαλέος, δυνατός και βρίσκουμε την ίδια στάση στον κατ' εξοχήν μυθικό ηνίοχο, τον Οινόμαο, στο ανατολικό αέτωμα του ναού του Διός στην Ολυμπία» καταλήγει ο κ. Σταμπολίδης. Αυτή, πολύ σύντομα, είναι η μία από τις πολλές ερμηνείες του άνδρα της Μοτύης. Το άγαλμα ήταν, με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες, στο Βρετανικό Μουσείο στην ίδια αίθουσα με τα κλεμμένα γλυπτά του Παρθενώνα.

Πιερ Αντό, Οι δρόμοι της σοφίας

Μάρκος Αυρήλιος Αντωνίνος, Marcus Aurelius Antoninus Augustus

Ζούμε σε έναν πολιτισμό στον οποίο η επιστήμη είναι εντελώς αυτόνομη, εντελώς ανεξάρτητη από τις ηθικές και υπαρξιακές αξίες. Και αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα, αν όχι το δράμα της εποχής μας. Πώς θα μπορέσει ο σύγχρονος κόσμος να ξαναβρεί μια σοφία, δηλαδή μια μορφή γνώσης, συνείδησης, η οποία δεν θα αφορά μόνο τα αντικείμενα της γνώσης, αλλά την ίδια τη ζωή, τον τρόπο που ζούμε και υπάρχουμε; Αυτός ο διαχωρισμός επιστήμης και σοφίας δεν υπήρχε στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα. Οι όροι «σοφός» και «σοφία», όταν κάνουν την πρώιμη εμφάνισή τους στα ποιητικά ή φιλοσοφικά κείμενα της αρχαίας Ελλάδας, ορίζουν τόσο την τεχνική ικανότητα όσο και την υπεροχή στη μουσική ή ποιητική τέχνη και υποδηλώνουν μια γνώση που είναι ταυτόχρονα το αποτέλεσμα της εκπαίδευσης που έδωσε ένας δάσκαλος, ο καρπός μιας μακράς εμπειρίας και το δώρο που δέχεται κάποιος χάρη σε μια θεϊκή έμπνευση. Στις συμβουλές της Αθηνάς οφείλει ο ξυλουργός τη σοφία του, την ικανότητα και τη γνώση του στην τέχνη της κατασκευής (Ιλιάδα) και χάρη στις μούσες ο ποιητής γνωρίζει τι και πώς πρέπει να εξυμνεί (Ησίοδος «Θεογονία»). Βρίσκουμε εδώ αυτό που θα είναι ένα σταθερό γνώρισμα της αρχαίας διδασκαλίας της σοφίας: αυτή είναι πάνω από όλα ιδιότητα των Θεών, η ίδια η ένδειξη της απόστασης που χωρίζει τους Θεούς από τους ανθρώπους.

Solon

Οι όροι «σοφός» και «σοφία» εφαρμόζονται και στην πολιτική γνώση. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα όταν οι αρχαίοι μιλούν για τους Επτά Σοφούς, ιστορικές μορφές του 7ου και 6ου αιώνα π.Χ., που έγιναν σύντομα μυθικές, οι οποίες διέθεταν ταυτόχρονα την τεχνική και την πολιτική γνώση. Είναι νομοθέτες και εκπαιδευτές, όπως ο Σόλων. Τα αποφθέγματα που αποδίδονται στη σοφία τους ήταν χαραγμένα κοντά στον ναό των Δελφών, πάνω σε μια στήλη που χαράχτηκε πιθανότατα τον 3ο αιώνα, από τον μαθητή του Αριστοτέλη Κλέαρχο. Μεταξύ αυτών των αποφθεγμάτων εμφανίζονται ονομαστές φράσεις: «Γνώθι σ' αυτόν», «Μηδέν άγαν», «Οι καιροί ου μενετοί», «Μέτρον άριστον». Τα δελφικά αποφθέγματα προορίζονταν, μεταξύ των άλλων, να βοηθήσουν τους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν την απόσταση που τους χωρίζει από τους Θεούς και την κατωτερότητα της γνώσης τους, επομένως και της σοφίας τους.

Η μέγιστη σοφία του ανθρώπου έγκειται στην αναγνώριση των ορίων του. Ή ακριβέστερα, όπως θα πει ο Σωκράτης αναφέροντας ακριβώς ένα χρησμό των Δελφών: «Ούτος υμών, ω άνθρωποι, σοφώτατος εστίν, όστις ώσπερ Σωκράτης έγνωκεν ότι ουδενός άξιος εστί τη αληθεία προς σοφίαν» (Πλάτωνος «Απολογία Σωκράτους»). Με τον 4ο αιώνα, για την ακρίβεια με τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα και με τον στοχασμό για τη χρήση του όρου «φιλοσοφία» (αγάπη για τη σοφία), εκδηλώνεται μια αποφασιστική στροφή στην αναπαράσταση του σοφού. Συνειδητοποιούν πράγματι τον υπεράνθρωπο χαρακτήρα της σοφίας, που αποτελεί μια κατάσταση υπερβατική και θεϊκή, από την οποία ο άνθρωπος δεν μπορεί παρά να γνωρίζει ότι χωρίζεται από μια πελώρια απόσταση. Ταυτόχρονα, η σοφία ταυτίζεται όλο και περισσότερο με την επιστήμη, δηλαδή με μια βέβαιη και αυστηρή γνώση, που δεν γίνεται ποτέ αντιληπτή εξάλλου όπως η δική μας σύγχρονη επιστημονική γνώση, επειδή συμπίπτει όλο και περισσότερο με μια γνώση του πράττειν, μια γνώση του ζην, με δυο λόγια με έναν ορισμένο τρόπο ζωής. Μετά τον Πλάτωνα, πράγματι, οι Έλληνες αποκτούν βαθιά συνείδηση του γεγονότος ότι δεν υπάρχει αληθινή γνώση που να μην είναι γνώση όλης της ψυχής, που να μην μετασχηματίζει επομένως την ολότητα της ύπαρξης εκείνου που την ασκεί (...) Αντίθετα με μιαν αρκετά διαδεδομένη και ανθεκτική γνώμη, ο αρχαίος σοφός δεν απαρνιέται την πολιτική δράση. Σε καμιά φιλοσοφική σχολή της αρχαιότητας, πράγματι, ο σοφός δεν εγκαταλείπει την επιθυμία και την ελπίδα να ασκήσει μια δράση πάνω στους άλλους ανθρώπους. Και αν το νόημα που αυτός θέλει να προσδώσει στη δράση του ποικίλλει ανάλογα με τις σχολές, ο σκοπός είναι πάντα ο ίδιος: να προσηλυτίσει, να απελευθερώσει, να σώσει τους ανθρώπους.

Ο Επίκουρος προσπαθεί να το κάνει δημιουργώντας μικρές ένθερμες κοινότητες, στις οποίες επικρατεί μια γαλήνια φιλία. Πλατωνικοί, αριστοτελικοί και στωικοί από τη μεριά τους δεν διστάζουν να προσπαθούν να προσηλυτίσουν ολόκληρες πόλεις, επηρεάζοντας τη σύνταξη των νόμων ή τον βασιλιά. Εξάλλου, σε όλες τις σχολές βρίσκονται περιγραφές του ιδανικού βασιλιά, οι οποίες εμπνέονται λιγότερο ή περισσότερο από το πρότυπο του ιδανικού σοφού. Όσο για τους κυνικούς, αυτοί προσπαθούν να δράσουν μέσα από το εντυπωσιακό παράδειγμα του δικού τους τρόπου ζωής. Σε κάθε περίπτωση, θα ήταν λάθος να νομίσουμε ότι η μορφή του σοφού, που περιγράφει και μιμείται ο φιλόσοφος, νομιμοποιεί τη φυγή και την απόδραση μακριά από την καθημερινή πραγματικότητα και από τους αγώνες της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Πάνω από όλα η μορφή του σοφού προσκαλεί τον φιλόσοφο στη δράση, όχι μόνον την εσωτερική, αλλά και την εξωτερική: να δρούμε σύμφωνα με τη δικαιοσύνη στην υπηρεσία της ανθρώπινης κοινότητας, λέει ο Μάρκος Αυρήλιος (...)

Μελετητής της αρχαίας φιλοσοφίας, ο Πιερ Αντό έχει διατελέσει διευθυντής της Ecole Pratique des Hautes Etudes  του Παρισιού και είναι επίτιμος καθηγητής στο College de France. Το παραπάνω κείμενό του είναι απόσπασμα δοκιμίου του που δημοσιεύτηκε στο ιταλικό περιοδικό «Micromega».

Προτάσεις για τη διδασκαλία της Ιστορίας Γ’ Λυκείου: Τα Εθνικά και Φιλελεύθερα Κινήματα στην Ευρώπη

Τα Εθνικά και Φιλελεύθερα Κινήματα στην Ευρώπη from Kostas Vakouftsis

ExoMars 2016 Mission: Τεχνητός δορυφόρος θα αναζητήσει μεθάνιο και άλλα αέρια

The ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO), along with an Entry, Descent and Landing Demonstrator Module (EDM), form the first mission in the ESA-NASA ExoMars Program. The Orbiter and EDM are scheduled to arrive at Mars in 2016. This image shows the Orbiter and the EDM in cruise configuration. Credit: ESA

Εκτός από το όχημα εξερεύνησης, στην αποστολή ExoMars περιλαμβάνεται επιπλέον ένας τεχνητός δορυφόρος που θα αναζητήσει στην ατμόσφαιρα του Άρη μεθάνιο και άλλα αέρια – ενδείξεις βιολογικής δραστηριότητας, όπως και μία στατική κάψουλα που θα πραγματοποιήσει μετρήσεις εκεί όπου θα προσεδαφιστεί. Παράλληλα με τα στοιχεία που θα προσφέρει στους επιστήμονες, η ExoMars θα αποτελέσει επίσης μία «πρόβα τζενεράλε» για μία σειρά από τεχνολογίες που η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA) σκοπεύει να χρησιμοποιήσει σε μία μεταγενέστερη, ακόμη πιο φιλόδοξη αποστολή, με ρομπότ που θα συλλέξουν δείγματα και θα τα μεταφέρουν πίσω στη Γη. 

Αυτός είναι ο λόγος, άλλωστε, που η ESA αποφάσισε να μην ακυρώσει την ExoMars τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν η NASA γνωστοποίησε πως δεν θα συμμετάσχει στη σχεδίαση και τη χρηματοδότησή της. Στο μεταξύ, τη θέση της NASA στην αποστολή πήρε η ρωσική διαστημική υπηρεσία (Roscosmos). Πέρα από το Διάστημα, πάντως, το εξελιγμένο σύστημα «μηχανικής όρασης» που αναπτύσσεται στην Ελλάδα είναι πιθανό να αποδειχθεί χρήσιμο και για άλλες εφαρμογές, πιο χρήσιμες στη Γη – όπως για ρομποτικούς διασώστες. «Όσον αφορά τα ελληνικά ιδρύματα, το έμμεσο όφελος είναι εξίσου σημαντικό, αφού το σύστημα δίνει την ευκαιρία στους φοιτητές μας να ασχοληθούν με τομείς που ανήκουν στην αιχμή της τεχνολογίας, για να υλοποιήσουν ένα πολύ απαιτητικό πρότζεκτ που θα δοκιμασθεί στην πράξη», συμπληρώνει ο κ. Σούντρης από το Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

«Ελληνική όραση» σε διαστημικό όχημα - Η αποστολή ExoMars θα ερευνήσει αν υπήρξε ή υπάρχει ζωή υπό τη μορφή μικροοργανισμών στον Άρη

Ένα σύστημα «μηχανικής όρασης» που συνθέτουν Έλληνες επιστήμονες θα χρησιμοποιεί το ρομποτικό όχημα εξερεύνησης που κατασκευάζει η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA) για μελλοντικές αποστολές. Μία εξ αυτών είναι και η αποστολή ExoMars, της οποίας το διαστημικό όχημα προβλέπεται να προσεδαφιστεί στον Άρη το 2018. 

Βασικός στόχος της αποστολής είναι να αναζητήσει στοιχεία που θα βοηθήσουν τους ειδικούς να απαντήσουν στο κατά πόσον υπήρξε στο παρελθόν, ή υπάρχει ακόμη και σήμερα, ζωή υπό τη μορφή μικροοργανισμών στον Κόκκινο Πλανήτη. Καθώς πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι ενδείξεις τέτοιων μικροοργανισμών πιθανότατα βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια, το ρομπότ δεν θα αναλύσει μόνο επιφανειακά δείγματα, αλλά και από το υπέδαφος. Για τον λόγο αυτό είναι εξοπλισμένο με ένα τρυπάνι ώστε να μπορεί να σκάψει έως και 2 μέτρα. Κάτι που θα κάνει σε διάφορες υποψήφιες περιοχές, αρκετά μακριά από το σημείο προσεδάφισης. «Επειδή το Κέντρο Ελέγχου στη Γη δεν θα βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με το όχημα, το ρομπότ θα πρέπει να πλοηγείται εντελώς αυτόνομα για να φτάσει σε αυτές τις περιοχές», λέει ο Δημήτριος Σούντρης, επίκουρος καθηγητής στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο και μέλος της επιστημονικής ομάδας. Έτσι, αρμοδιότητα της ομάδας, στην οποία συμμετέχουν επίσης ερευνητές από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο και το ΙΤΕ-ΙΠ Κρήτης, είναι να αναπτύξει το σύστημα που θα επιτρέπει στο όχημα να «βλέπει» γύρω του και να αποφασίζει πώς θα κινηθεί. Το σύστημα θα αποτελείται από τσιπ όπου θα «τρέχουν» ειδικοί αλγόριθμοι επεξεργασίας δεδομένων ρομποτικής όρασης. «Τα δεδομένα αυτά θα είναι οι φωτογραφίες από τις κάμερες υψηλής ανάλυσης που θα διαθέτει το ρομπότ και οι αλγόριθμοι θα δημιουργούν τρισδιάστατους χάρτες όπου θα απεικονίζεται με ακρίβεια ό,τι περιβάλλει το όχημα», εξηγεί ο κ. Σούντρης. Από τους χάρτες, το ρομπότ θα υπολογίζει κατ’ αρχάς ποια πορεία θα πρέπει να ακολουθήσει για να φτάσει στον προορισμό του. «Επίσης, θα του επιτρέπουν ανά πάσα στιγμή να αντιλαμβάνεται οποιοδήποτε εμπόδιο, όπως για παράδειγμα ένα βράχο που βρίσκεται μπροστά από τις ρόδες του, ώστε να στρίψει για να το αποφύγει».  Το ρομπότ της ESA δεν είναι, βέβαια, το πρώτο που θα εξερευνήσει τον Άρη – π.χ. το Curiosity βρίσκεται μόλις ενάμιση μήνα στον Κόκκινο Πλανήτη. Επομένως, ανάλογα συστήματα, και μάλιστα πετυχημένα, έχουν αναπτυχθεί και στο παρελθόν. Αυτό που ξεχωρίζει όμως τη δουλειά των Ελλήνων επιστημόνων είναι ότι η ESA θέλει το δικό της όχημα να «βλέπει»… καλύτερα και πιο γρήγορα. Πιο συγκεκριμένα, οι εικόνες από τις κάμερες θα έχουν ανάλυση 1.120 x 1.120 pixel, δηλαδή μεγαλύτερη ανάλυση απ’ ό,τι τα «μάτια» των άλλων ρομπότ. Κι αυτό γιατί οι ίδιες εικόνες θα μεταδίδονται ασύρματα στο Κέντρο Ελέγχου ώστε, από αυτές, οι υπεύθυνοι της αποστολής να αποφασίζουν ποιες περιοχές θα πρέπει να ερευνήσει το όχημα. «Έτσι, η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία θέλει το οπτικό υλικό να είναι όσο το δυνατόν καλύτερο, για να να μπορούν οι υπεύθυνοι να διακρίνουν ακόμη περισσότερες λεπτομέρειες στο αρειανό τοπίο», σημειώνει ο επίκουρος καθηγητής. Αυτό σημαίνει πως το σύστημα θα έχει να επεξεργαστεί οπτικά δεδομένα μεγαλύτερου όγκου. «Την ίδια στιγμή, όμως, θα πρέπει να τα επεξεργάζεται και με μεγαλύτερη ταχύτητα, καθώς το ρομπότ θα κινείται πιο γρήγορα απ’ ό,τι τα προγενέστερα οχήματα». Κατά συνέπεια, θα χρειάζεται να «αντιλαμβάνεται» ταχύτερα το περιβάλλον, δηλαδή οι χάρτες θα πρέπει να ανανεώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα. 

Έχοντας αναπτύξει μια πρώτη εκδοχή των αλγορίθμων και αφού τους ενσωμάτωσε στο κατάλληλο hardware, η ομάδα ολοκλήρωσε τον Ιούλιο με επιτυχία την αρχική φάση δοκιμών του συστήματος. Οι αλγόριθμοι θα βελτιωθούν ακόμη περισσότερο, ενώ θα γίνουν πολλά ακόμη τεστ που θα ελέγξουν αν η «όραση» του ρομπότ είναι απόλυτα αξιόπιστη, «αφού ακόμη κι ένα μικρό λάθος μπορεί να οδηγήσει στην πλήρη αποτυχία της αποστολής». Έτσι, για παράδειγμα, στόχος είναι οι αλγόριθμοι στο μέλλον να αξιοποιούν για τους χάρτες δεδομένα και από τεχνητούς δορυφόρους που περιστρέφονται γύρω από τον Άρη. Το τελικό τεστ του συστήματος θα γίνει από την ίδια την ESA, σε ένα πανομοιότυπο αντίγραφο του ρομπότ, που θα δοκιμασθεί σε περιβάλλον το οποίο προσομοιάζει στο ανάγλυφο του Άρη.

today's art: Ψηφιδωτό του Μεγάλου Αλεξάνδρου (Πομπηία), Αlexander mosaic photographed in Museo Archaeologico Naples

Ο Αλέξανδρος καβάλα στον Βουκεφάλα εφορμά κατά του Δαρείου στη μάχη της Ισσού (334 π.Χ.). Λεπτομέρεια από το περίφημο ψηφιδωτό που βρέθηκε στην επονομαζόμενη "Οικία του Φαύνου" στη Πομπηία. Είναι έργο του 1ου-2ου αιώνα π.Χ. και αντίγραφο ζωγραφικού έργου του 4ου αιώνα π.Χ. Βρίσκεται στο αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης. Το ψηφιδωτό κατασκευάστηκε το 150-100 π.Χ. περίπου. Ο άγνωστος καλλιτέχνης χρησιμοποίησε περίπου ενάμισι εκατομμύριο έγχρωμες ψηφίδες, οι οποίες είναι τοποθετημένες ανά τόξα. Το πολύτιμο έργο τέχνης κοσμούσε άλλοτε το δάπεδο της ιδιωτικής έπαυλης κάποιου ευπόρου ή κάποιας πλούσιας οικογένειας. Σύμφωνα με μια εκδοχή, το ψηφιδωτό κατασκευάστηκε στην Ελλάδα και μεταφέρθηκε στην Ρώμη. 

Detail of the Alexander Mosaic, representing Alexander the Great on his horse Bucephalus.

Το ψηφιδωτό ανακαλύφθηκε στους σύγχρονους χρόνους στις αρχαιολογικές ανασκαφές της Πομπηίας το 1831 και μεταφέρθηκε στη Νάπολη το 1843. Εκεί εκτίθεται σήμερα. Το 2003 το ψηφιδωτό αναλύθηκε επιστημονικά και καλλιτεχνικά, και κατασκευάστηκε ολοκληρωμένο αντίγραφό του, με αποκαταστημένα όλα τα τμήματα που έλειπαν, και αναζωογονημένα χρώματα. Το αντίγραφο εκτίθεται στην έπαυλη του Φαύνου. 

Reconstruction of the mosaic depiction of the Battle of Issus after a painting by Apelles found in the House of the Faun at Pompeii (published 1893).

Το μωσαϊκό απαθανατίζει μια σκηνή μάχης μεταξύ των στρατιωτών του Αλέξανδρου και του Δαρείου. Στα αριστερά κυριαρχεί η μορφή του έφιππου Αλέξανδρου, επάνω στον Βουκεφάλα. Φοράει τον θώρακά του, ο οποίος είναι διακοσμημένος με το γοργόνιο της μέδουσας. Στα δεξιά εικονίζεται ο Δαρείος επάνω σε άρμα, ενώ διατάζει τους στρατιώτες του που τρέπονται σε φυγή. Στο κέντρο βλέπουμε τον αδερφό του Δαρείου, Οξειάρτη, που πέφτει στη μάχη για να σώσει τον βασιλιά.

Δημήτρης Λιαντίνης: Η πιο ωραία παγκόσμια Ελληνική λέξη