Η «Επιστολή του Θεού» του Αϊνστάιν θα πουληθεί σε δημοπρασία. Albert Einstein letter in which physicist explicitly rejected religion to be auctioned

«Η λέξη Θεός για εμένα δεν είναι παρά η έκφραση και το προϊόν των ανθρώπινων αδυναμιών και η Αγία Γραφή (δεν είναι παρά μόνο) μια συλλογή σεβαστών μύθων, αλλά παρ' όλ' αυτά, μάλλον πρωτόγονων», γράφει ο Αϊνστάιν έναν χρόνο πριν από τον θάνατό του, τον Απρίλιο του 1955. “The word God is for me nothing but the expression and product of human weaknesses, the Bible a collection of venerable but still rather primitive legends,” writes the physicist, best known for his theory of relativity.

Μια χειρόγραφη επιστολή του Άλμπερτ Αϊνστάιν όπου περιγράφει τις απόψεις του για τον Θεό, τη θρησκεία και το νόημα της ζωής, θα δημοπρατηθεί στη Νέα Υόρκη στις αρχές Δεκεμβρίου και εκτιμάται ότι θα πιάσει 1-1,5 εκατ. δολάρια, ανακοίνωσε ο οίκος Christie’s.

Written a year before the legendary physicist died in 1955, Albert Einstein wrote in German from Princeton, New Jersey, to German philosopher Eric Gutkind.

Στην «Επιστολή του Θεού», που γράφτηκε στα γερμανικά το 1954 και απευθυνόταν στον φιλόσοφο Έρικ Γκούτκιντ, ο διασημότερος φυσικός του 20ού αιώνα δηλώνει κατηγορηματικά ότι δεν πιστεύει στην ύπαρξή του. «Η λέξη Θεός για εμένα δεν είναι παρά η έκφραση και το προϊόν των ανθρώπινων αδυναμιών και η Αγία Γραφή (δεν είναι παρά μόνο) μια συλλογή σεβαστών μύθων, αλλά παρ’ όλα αυτά, μάλλον πρωτόγονων», γράφει ο Αϊνστάιν ένα χρόνο πριν από το θάνατό του, τον Απρίλιο του 1955. «Καμία ερμηνεία, όσο δεξιοτεχνική και αν είναι, δεν θα το αλλάξει αυτό», πρόσθεσε.

H «Επιστολή του Θεού» γράφτηκε στα γερμανικά το 1954 και απευθυνόταν στον φιλόσοφο Έρικ Γκούτκιντ (φωτ.: Christie’s Images LTD).

Η επιστολή έχει έκταση μιάμιση σελίδα και γράφτηκε την εποχή που ο Αϊνστάιν ζούσε στο Νιου Τζέρσεϊ. Το 2008 το γράμμα πουλήθηκε σε δημοπρασία σε έναν ιδιώτη συλλέκτη αντί 404.000 δολαρίων.

Einstein abandoned religion at the age of 13 when he discovered mathematics. (Rex)

«Πρόκειται για μια από τις κατηγορηματικότερες δηλώσεις στη διαμάχη μεταξύ των επιστημών και της θρησκείας», σχολίασε ο Πίτερ Κλάρνετ, ειδικός του οίκου Christie’s στον τομέα των βιβλίων και των χειρογράφων.

Ο θεμελιωτής της θεωρίας της σχετικότητας, αν και Εβραίος ο ίδιος, δεν διστάζει να απορρίψει και τον ιουδαϊσμό: «Για εμένα, η εβραϊκή θρησκεία είναι, όπως όλες οι άλλες θρησκείες, η ενσάρκωση μιας πρωτόγονης δεισιδαιμονίας», σημειώνει.

Τον Οκτώβριο του 1917, ένα χειρόγραφο σημείωμα του Αϊνστάιν που αναφερόταν στο μυστικό της ευτυχίας πουλήθηκε στην Ιερουσαλήμ έναντι 1,56 εκατ. δολαρίων, ενώ η αρχική εκτίμηση ήταν ότι δεν θα έπιανε παρά 5.000-8.000 δολάρια.

«Μολονότι γράμματα και χειρόγραφα του Αϊνστάιν εμφανίζονται τακτικά σε δημοπρασίες, ελάχιστα είναι εκείνα που έχουν ιδιαίτερη σημασία», εξήγησε ο Κλάρνετ. Σύμφωνα με τον ειδικό, η επιστολή που θα πουληθεί στις 4 Δεκεμβρίου στη Νέα Υόρκη είναι εξίσου σημαντική με εκείνη που είχε στείλει ο Αϊνστάιν στον Αμερικανό πρόεδρο Φραγκλίνο Ρούζβελτ το 1939, με την οποία τον προειδοποιούσε για τις προσπάθειες της Γερμανίας να κατασκευάσει ατομική βόμβα. Εκείνη η επιστολή πουλήθηκε το 2002 έναντι 2 εκατ. δολαρίων.

Διαβάστε την επιστολή του Άλμπερτ Αϊνστάιν προς τον Γερμανό συγγραφέα Έρικ Γκούτκιντ:

Albert Einstein in 1950. (AFP/File Photo)

«Διάβασα ένα μεγάλο μέρος από το βιβλίο σας τις τελευταίες μέρες και σας ευχαριστώ πολύ για την αποστολή του. Με εντυπωσίασε ιδιαίτερα που μου το αποστείλατε. Όσον αφορά την πραγματική στάση απέναντι στη ζωή και στην ανθρώπινη κοινότητα έχουμε πολλά κοινά.

Η λέξη Θεός για μένα δεν είναι τίποτα περισσότερο από την έκφραση και το προϊόν της ανθρώπινης αδυναμίας, η Βίβλος μια συλλογή αξιότιμων, αλλά πρωτόγονων μύθων που είναι εντούτοις και αρκετά παιδαριώδεις. Καμία ερμηνεία όσο λεπτομερής κι αν είναι (για μένα) δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό.

Οι πολλαπλές ερμηνείες που δίδονται, δεν έχουν σχεδόν καμία σχέση με το αρχικό κείμενο. Για μένα η εβραϊκή θρησκεία, όπως όλες οι άλλες θρησκείες, είναι μια ενσάρκωση των πιο παιδαριωδών δεισιδαιμονιών.

Και ο εβραϊκός λαός, στον οποίο ευχαρίστως ανήκω, και με τη νοοτροπία του οποίου έχω βαθιά συγγένεια, δεν έχει καμία διαφορετική ποιότητα για μένα από ό,τι για όλους τους άλλους λαούς. Και όσον αφορά την εμπειρία μου, δεν είναι καλύτερη από ό,τι άλλες ομάδες πληθυσμού, αν και προστατεύονται από τις χειρότερες μορφές καρκίνου εξαιτίας έλλειψης δυνάμεως. Διαφορετικά δεν μπορώ να δω κάτι να με κάνει να πω “επέλεξε αυτούς”.

Γενικά θεωρώ ότι είναι επώδυνο να διεκδικείς προνομιακή θέση και να προσπαθείς να την υπερασπιστείς μεταξύ δύο τειχών υπερηφάνειας, μιας εξωτερικής ως άνθρωπος και μιας εσωτερικής ως εβραίος. Σαν άνθρωπος αξιώνεις, τρόπον τινά, την εξαίρεση από την αιτιολόγηση που σε άλλες περιπτώσεις γίνεται αποδεκτό, και σαν Εβραίος διεκδικείς το προνόμιο του μονοθεϊσμού. Αλλά η περιορισμένη αιτιολόγηση δεν είναι πλέον αιτιολόγηση, όπως αναγνώρισε ο υπέροχος Σπινόζα, πιθανώς ως πρωταρχικό κανόνα. Και οι ανιμιστικές ερμηνείες των θρησκειών της φύσης δε ακυρώνονται εξ ορισμού, από το μονοπώλιο. Με τέτοια τείχη μπορούμε να πετύχουμε μόνο μια συγκεκριμένη αυταπάτη, αλλά οι ηθικές μας προσπάθειες δεν εξυπηρετούνται από αυτά. Το αντίθετο μάλιστα.

Τώρα που έχω δηλώσει ανοιχτά τις διαφορές μας στις πνευματικές μας πεποιθήσεις, είναι σαφές για μένα ότι είμαστε πολύ κοντά σε βασικά πράγματα, δηλαδή: στις αξιολογήσεις μας για την ανθρώπινη συμπεριφορά. Αυτά που μας διαφοροποιούν είναι μόνο τα πνευματικά “στηρίγματα” και ο “εξορθολογισμός” στη γλώσσα του Φρόιντ.

Πέρα τούτων πιστεύω ότι θα κατανοούσαμε ο ένας τον άλλον πολύ καλά, αν μιλούσαμε για συγκεκριμένα πράγματα.»

Με φιλικές ευχαριστίες και τις καλύτερες ευχές,

δικός σας, Α. Αϊνστάιν

Princeton, 3. 1. 1954

Dear Mr Gutkind,

Inspired by Brouwer's repeated suggestion, I read a great deal in your book, and thank you very much for lending it to me. What struck me was this: with regard to the factual attitude to life and to the human community we have a great deal in common. Your personal ideal with its striving for freedom from ego-oriented desires, for making life beautiful and noble, with an emphasis on the purely human element. This unites us as having an "unAmerican attitude."

Still, without Brouwer's suggestion I would never have gotten myself to engage intensively with your book because it is written in a language inaccessible to me. The word God is for me nothing more than the expression and product of human weakness, the Bible a collection of honorable, but still purely primitive, legends which are nevertheless pretty childish. No interpretation, no matter how subtle, can change this for me. For me the Jewish religion like all other religions is an incarnation of the most childish superstition. And the Jewish people to whom I gladly belong, and whose thinking I have a deep affinity for, have no different quality for me than all other people. As far as my experience goes, they are also no better than other human groups, although they are protected from the worst cancers by a lack of power. Otherwise I cannot see anything "chosen" about them.

In general I find it painful that you claim a privileged position and try to defend it by two walls of pride, an external one as a man and an internal one as a Jew. As a man you claim, so to speak, a dispensation from causality otherwise accepted, as a Jew the privilege of monotheism. But a limited causality is no longer a causality at all, as our wonderful Spinoza recognized with all incision, probably as the first one. And the animistic interpretations of the religions of nature are in principle not annulled by monopolization. With such walls we can only attain a certain self-deception, but our moral efforts are not furthered by them. On the contrary.

Now that I have quite openly stated our differences in intellectual convictions it is still clear to me that we are quite close to each other in essential things, i.e; in our evaluations of human behavior. What separates us are only intellectual "props" and "rationalization" in Freud's language. Therefore I think that we would understand each other quite well if we talked about concrete things.

With friendly thanks and best wishes,

Yours,

A. Einstein

Πηγές: https://www.independent.co.uk/news/world/americas/einstein-letter-auction-god-religion-rejection-a8568886.html - http://www.lettersofnote.com/2009/10/word-god-is-product-of-human-weakness.html - https://enallaktikidrasi.com/2013/07/epistoli-tou-einstein-apokalyptei-tis-apopseis-tou-peri-theou/ - https://www.archaiologia.gr/blog/2018/10/05/

Έλληνες επιστήμονες ανακάλυψαν νέα ζώνη ακτινοβολίας πρωτονίων στον Κρόνο. Groundbreaking Science Emerges from Ultra-Close Orbits of Saturn

Στη νέα μελέτη περιγράφεται η ανακάλυψη μίας νέας ζώνης ακτινοβολίας πρωτονίων, που σχηματίζεται σε κοντινή απόσταση από τον πλανήτη, συνυπάρχει με τον δακτύλιο D και βρίσκεται σε σχεδόν πλήρη απομόνωση από την υπόλοιπη μαγνητόσφαιρα του Κρόνου. A new analysis of Cassini data could shed light on the origins of the massive belts. A few of the findings from Cassini's direct sampling: complex organics rain down from Saturn's rings; inner-ring particles take on electric charges and travel along magnetic-field lines; newly revealed electric-current system and radiation belt; and up-close measurement of Saturn's near-zero magnetic-field tilt. Credits: NASA/JPL-Caltech

Μία ζώνη ακτινοβολίας πρωτονίων πολύ υψηλής ενέργειας μεταξύ του Κρόνου και των πυκνών δακτυλίων του, ανακάλυψαν Έλληνες επιστήμονες, αναλύοντας τα πρώτα αποτελέσματα από την τελική φάση της αποστολής του διαστημικού σκάφους Cassini.

Στη νέα μελέτη, στην οποία συμμετέχει το Γραφείο Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών και η ομάδα του ακαδημαϊκού καθηγητή Σταμάτη Κριμιζή, περιγράφεται η ανακάλυψη μίας νέας ζώνης ακτινοβολίας πρωτονίων, που σχηματίζεται σε κοντινή απόσταση από τον πλανήτη, συνυπάρχει με τον δακτύλιο D και βρίσκεται σε σχεδόν πλήρη απομόνωση από την υπόλοιπη μαγνητόσφαιρα του Κρόνου.

Η ζώνη ακτινοβολίας δημιουργείται από την πρόσπτωση γαλαξιακής κοσμικής ακτινοβολίας στους δακτυλίους. Τα πρωτόνια που παράγονται με αυτόν τον τρόπο, αλληλεπιδρούν στη συνέχεια με την ατμόσφαιρα του Κρόνου, τον αμυδρό δακτύλιο D και τους υποδακτυλίους του D68 και D73.

Illustration: NASA's Cassini spacecraft dives between Saturn and its innermost rings, as part of the mission's Grand Finale. Credits: NASA/JPL-Caltech

Η ανακάλυψη παρουσιάσθηκε στο περιοδικό «Science» μαζί με άλλα άρθρα ξένων επιστημόνων σχετικά με τα πρώτα επιστημονικά αποτελέσματα της τελικής φάσης της αποστολής. Στις 15 Σεπτεμβρίου 2017 το Cassini ολοκλήρωσε, με μια εντυπωσιακή ‘βουτιά αυτοκτονίας’ στην πυκνή ατμόσφαιρα του Κρόνου, την ερευνητική αποστολή του που διήρκησε 13 χρόνια.

Illustration: NASA's Cassini spacecraft in orbit around Saturn. Credits: NASA/JPL-Caltech

Νωρίτερα το Cassini είχε διέλθει 22 φορές ανάμεσα στους δακτυλίους και στην επιφάνεια του γιγάντιου πλανήτη. Η περιοχή αυτή, που ήταν μέχρι τότε ανεξερεύνητη, περιλαμβάνει και τον δακτύλιο D, τον εσώτερο και πιο αμυδρό από τους δακτυλίους του Κρόνου.

The ring rain that Cassini’s Ion Neutral Mass Spectrometer caught falling from Saturn’s rings into its atmosphere is only about 24 percent water — a major surprise, given that Saturn’s ring system is almost entirely water ice. The rest of the ring rain is composed of organic material and other molecules. Credit: J.H. WAITE JR. ET AL/SCIENCE 2018

Όταν το Cassini είχε εισέλθει σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο τον Ιούλιο 2004, οι ανιχνευτές του επιστημονικού πειράματος MIMI (Magnetospheric IΜaging Instrument), που μετράει πολύ υψηλής ενέργειας φορτισμένα και ουδέτερα σωμάτια, εστίασε στην περιοχή μεταξύ του πλανήτη και του δακτυλίου D. Οι μετρήσεις «φωτογράφισαν» έναν πληθυσμό φορτισμένων σωματιδίων, η ακριβής σύσταση και ιδιότητες του οποίου ωστόσο παρέμειναν ασαφείς. Η μοναδική ευκαιρία να επαναληφθούν οι πρώτες μετρήσεις του 2004, παρουσιάσθηκε μετά τον Απρίλιο του 2017, αυτή τη φορά υπό καλύτερη γεωμετρία παρατήρησης.

Observations from Cassini’s final few months revealed a radiation belt composed of high-energy protons tucked inside the gas giant’s ring system. This belt (bright colors below) passes through Saturn’s thin, innermost D ring, and might be stripping water out of the ring material closest to Saturn. Credit: E. ROUSSOS ET AL/SCIENCE 2018

«Με το Cassini να πλησιάζει τόσο κοντά στον Κρόνο, μας δόθηκε η δυνατότητα να παρατηρήσουμε τα σωματίδια, τα οποία ίσως σχημάτιζαν τον πληθυσμό που το ΜΙΜΙ είχε ‘φωτογραφίσει’ το 2004, καθώς και άλλα, πολύ υψηλότερης ενέργειας, που δεν μπορούσαμε να μετρήσουμε από απόσταση», δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Δρ. Ηλίας Ρούσσος από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Έρευνα του Ηλιακού Συστήματος στο Γκέτινγκεν της Γερμανίας.

Το μαγνητικό πεδίο του Κρόνου είναι περισσότερο από δέκα φορές ισχυρότερο κοντά στον πλανήτη απ’ ό,τι εκτός των δακτυλίων. Αυτό καθιστά την παγίδευση των πρωτονίων εκεί τόσο αποτελεσματική, ώστε αυτά να παραμένουν δεσμευμένα στην ίδια περιοχή για χρόνια, αλληλεπιδρώντας συνεχώς με το δακτύλιο D και την ατμόσφαιρα του Κρόνου, έως ότου χάσουν όλη τους την ενέργεια. Ωστόσο, ο ρυθμός με τον οποίο τα πρωτόνια χάνουν ενέργειά ήταν άγνωστος, κυρίως γιατί η ποσότητα του υλικού στον αμυδρό δακτύλιο D ήταν επίσης άγνωστη.

«Χαμηλή ποσότητα σκόνης στο δακτύλιο D θα επέτρεπε να αναπτυχθούν τεράστιες εντάσεις σωματιδιακής ακτινοβολίας που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόβλημα στο Cassini», ανέφερε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Δρ. Νίκος Σέργης, επιστημονικός συνεργάτης του Γραφείου Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας και συν-συγγραφέας του άρθρου. «Το αντίθετο, δηλαδή ένας σχετικά πυκνός δακτύλιος D που θα απορροφούσε γρήγορα τα πρωτόνια, θα είχε ως αποτέλεσμα να μην δημιουργηθεί τέτοια ζώνη», πρόσθεσε.

Οι μετρήσεις αποκάλυψαν μια αξιοσημείωτη και σταθερή συσσώρευση ενεργειακών πρωτονίων σε μία ζώνη ακτινοβολίας, που εκτείνεται από τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας του Κρόνου και κατά μήκος όλου του δακτυλίου D. Αν και αρκετά από τα πρωτόνια που τη συγκροτούν, είχαν εξαιρετικά υψηλές ενέργειες, δέκα φορές υψηλότερη από ό,τι το ΜΙΜΙ ανέμενε να μετρήσει, τα επίπεδα σωματιδιακής ακτινοβολίας δεν ήσαν επικίνδυνα για το Cassini.

Πέραν του δακτυλίου D, εκτείνονται οι τρεις δακτύλιοι Α, Β και C, που λόγω της μεγάλης πυκνότητάς τους είναι ευδιάκριτοι στις φωτογραφίες του Κρόνου. Οι δακτύλιοι αυτοί σχηματίζουν ένα αδιαπέραστο εμπόδιο ακτίνας 62.000 χιλιομέτρων, όπου η παγίδευση φορτισμένων σωματιδίων είναι απαγορευτική. Αυτό σημαίνει πως η νέα ζώνη ακτινοβολίας στον Κρόνο δεν θα μπορούσε να επεκταθεί εκτός του δακτυλίου D, κάτι το οποίο οι μετρήσεις του ΜΙΜΙ επιβεβαίωσαν.

«Η τεράστια αποτελεσματικότητα των δακτυλίων Α-C να απορροφούν φορτισμένα σωματίδια δημιουργεί μια ζώνη ακτινοβολίας, που είναι εντελώς απομονωμένη από την υπόλοιπη, ευμετάβλητη μαγνητόσφαιρα του Κρόνου», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δρ. Κωνσταντίνος Διαλυνάς, συνεργάτης του Γραφείου Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας και συν-συγγραφέας του άρθρου.

Η απομόνωση αυτή της ζώνης ακτινοβολίας είναι χαρακτηριστικό που δεν συναντάται πουθενά αλλού στο ηλιακό μας σύστημα. Αυτό προσφέρει τη δυνατότητα να εξεταστεί μια ζώνη ακτινοβολίας υπό σχεδόν «εργαστηριακές συνθήκες» και αυτό γιατί ο μηχανισμός δημιουργίας της καθορίζεται μόνο από την εισροή κοσμικής ακτινοβολίας στο σύστημα του Κρόνου, μια φυσική διεργασία που είναι αμετάβλητη στο χρόνο. Στη Γη οι συνθήκες είναι πολύ πιο περίπλοκες, καθώς δεν υπάρχουν δακτύλιοι που θα μπορούσαν να σταματήσουν την απρόβλεπτα μεταβλητή εισροή σωματιδίων υψηλής ενέργειας από τον Ήλιο προς τις ζώνες ακτινοβολίας του πλανήτη μας.

This illustration imagines the view from NASA's Cassini spacecraft during one of its final dives between Saturn and its innermost rings, as part of the mission's Grand Finale. Credits: NASA/JPL-Caltech

Η παρατήρηση της νέας ζώνης ακτινοβολίας στον Κρόνο προστίθεται στην πληθώρα ανακαλύψεων της αποστολής Cassini, στην οποία συνέβαλε το πείραμα MIMI, με τη συμμετοχή και του Γραφείου Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών.

«Η ομάδα MIMI έχει δημοσιεύσει σχεδόν 200 άρθρα σε περιοδικά και βιβλία τα τελευταία 14 χρόνια, 45 εκ των οποίων είχαν ως επικεφαλής Έλληνες ερευνητές της ομάδας. Τα άρθρα αυτά δεν αφορούν μόνο σε σημαντικές ανακαλύψεις για την μαγνητόσφαιρα του Κρόνου, αλλά και για τα φεγγάρια του, τους δακτυλίους του, έως και την ηλιόσφαιρα», δήλωσε ο καθηγητής Σ. Κριμιζής, επικεφαλής του πειράματος MIMI και συν-συγγραφέας του άρθρου. «Αυτό είναι ένα τεράστιο επίτευγμα για μια πολυεθνική ομάδα, η οποία συντονίζεται από τις ΗΠΑ, αλλά συμπεριλαμβάνει μέλη από τη Γερμανία, τη Γαλλία, και την Ελλάδα», πρόσθεσε

Πηγές: E. Roussos et al. A radiation belt of energetic protons located between Saturn and its rings. Science. Vol. 361, October 5, 2018, p. 47. doi:10.1126/science.aat1962. - J.H. Waite Jr. et al. Chemical interactions between Saturn’s atmosphere and its rings. Science. Vol. 361, October 5, 2018, p. 51. doi:10.1126/science.aat2382. - https://www.nasa.gov/feature/jpl/groundbreaking-science-emerges-from-ultra-close-orbits-of-saturn - https://www.sciencenews.org/article/saturn-ring-rain-surprising-cocktail-chemicals - http://www.kathimerini.gr/988208/article/epikairothta/episthmh/ellhnes-episthmones-anakalyyan-nea-zwnh-aktinovolias-anamesa-ston-krono-kai-stoys-daktylioys-toy

Βρέθηκε αρχαίο «κόμικ» με ελληνικά γράμματα σε τάφο του 1ου αιώνα μ.Χ. στην Ιορδανία. Archaeologists Find Ancient 'Comics' Decorating Roman Tomb in Jordan

Στον τάφο υπάρχουν ζωγραφισμένες 260 φιγούρες ανθρώπων, θεών και ζώων, με λεζάντες δίπλα από τα κεφάλια τους που περιγράφουν τι λένε ή τι κάνουν. Rudimentary speech bubbles illustrate scenes from the Hellenistic frontier town Capitolias 2,000 years ago – in an incongruous combination of Greek and Aramaic. The clearing of the site of Capitolias, with the assistance of Dionysos and other gods. Credit: CNRS News

Μια αρχαία μορφή κόμικ, με... ελληνικά γράμματα, ανακάλυψαν αρχαιολόγοι σε έναν τάφο στη βόρεια Ιορδανία.

Map of the decapolises, a group of ten cities along the eastern frontier of the Roman Empire in the southeastern Levant. Credit: Nichalp

Ο αρχαίος αυτός τάφος που χρονολογείται από τον 1ο αιώνα μ.Χ. εντοπίστηκε κατά λάθος το Νοέμβριο του 2016, κατά τη διάρκεια οδικών εργασιών στην πόλη Μπάιτ Ρας της Ιορδανίας.

Έκτοτε οι αρχαιολόγοι ερευνούν το συγκρότημα αυτό που αποτελείται από δύο μεγάλους ταφικούς θαλάμους, στους οποίους υπάρχει μια σαρκοφάγος από βασάλτη.

Όμως η ομάδα του Γάλλου αρχαιολόγου Ζουλιέν Αλικό θεώρησε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες τις τοιχογραφίες που στολίζουν τους τοίχους και την οροφή του τάφου.

Αυτές παρουσιάζουν εικόνες από την καθημερινή ζωή, αλλά και από τον κόσμο των θεών. Διακόσιες εξήντα φιγούρες ανθρώπων, θεών και ζώων, κάποιες από τις οποίες συνοδεύονται από περίπου 60 μικρές λεζάντες δίπλα από τα κεφάλια διάφορων χαρακτήρων, σε μια τεχνική που θυμίζει τα σύγχρονα κόμιξ.

Όπως και στα κόμιξ οι λεζάντες αυτές περιγράφουν τι λένε ή τι κάνουν οι διάφοροι χαρακτήρες.

The theatre unearthed in the Hellenistic city of Capitolias, one of the ten Decapolises. Credit: Zachchan2015

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, οι σκηνές αυτές του αρχαίου κόμικ παρουσιάζουν την κατασκευή της πόλης Καπιτωλίας στην άκρη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ωστόσο αν και ο συνδυασμός εικόνας - κειμένου είναι εκπληκτικός για τους αρχαιολόγους στην Ιορδανία, η παρουσίαση αυτή σε στυλ κόμικ δεν είναι μοναδική.

Ακόμα και οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έβαζαν λεζάντες σε κάποιες τοιχογραφίες τους προκειμένου να διηγηθούν μια ιστορία.

A mural of stonecutters at work is accompanied by rudimentary speech bubbles written in Aramaic using Greek letters, decorating a tomb in Capitolias. Credit: CNRS News

Οι επιγραφές στην Ιορδανία έχουν πάντως ακόμα ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό. «Τα περίπου 60 κείμενα είναι στα αραμαϊκά, τη γλώσσα της περιοχής, όμως είναι γραμμένα με ελληνικά γράμματα», εξήγησε ο αρχαιολόγος Ζαν-Μπαπτίστ Ιόν που συμμετείχε στην ανασκαφή.

Ο συνδυασμός των δύο αυτών γλωσσών είναι πολύ σπάνιος και γι’ αυτό το λόγο ο Ιόν πιστεύει ότι οι στιχομυθίες που εντοπίστηκαν μπορούν να βελτιώσουν την κατανόησή μας της δομής και της εξέλιξης των αραμαϊκών.

Πηγές: https://www.haaretz.com/archaeology/MAGAZINE-archaeologists-find-ancient-comics-decorating-roman-tomb-in-jordan-1.6494732 - https://www.newsbomb.gr/kosmos/story/922116/vrethike-arxaio-komik-me-ellinika-grammata-se-tafo-toy-1oy-aiona-m-x-stin-iordania-vid