Δήμητρα Μήττα, "Σαμοθράκη". Dimitra Mitta, "Samothrace"

«Eεεε .... φυγέτε από ’κει.» Πήρε πέτρες και τις πέταξε σε εκείνα τα αλητόπαιδα που της χαλούσαν τον πύργο. Tα σκόρπισε στους πέντε αέρηδες που απορρόφησαν την ιαχή τους.

Σ’ αυτόν τον πύργο μεγάλωσε. Σ’ αυτόν οργάνωνε τα ταξίδια που δεν έκανε ποτέ. Από αυτόν παρακολουθούσε το μπες - βγες των καραβιών στα Στενά. Άλλοτε τα ’βλεπε να πηγαίνουν κάλμα κι άλλοτε να χάνονται ανάμεσα στις μύτες που σχημάτιζαν δυο διαδοχικά κύματα.

Τα μάτια της γέμιζαν από το μπλε της θάλασσας σε όλες τις αποχρώσεις που έπαιρνε από τον καιρό.

Τον πύργο των ματιών της κατέστρεφαν εδώ και καιρό τουρίστες που ανακάλυπταν το νησί και τα παιδιά του τόπου με όλη τη σκληρότητα που έδειχναν σε εμμονές που δεν καταλαβαίνουν. Τα κυνηγούσε, κι ύστερα έφτιαχνε τις ζημιές: ξανατοποθετούσε τις πέτρες στη θέση τους, κυρίως σε εκείνο το τραύμα του τοίχου που είχε και τις μεγαλύτερες απώλειες. Άπλωνε τα χέρια της, τον αγκάλιαζε με όλα τα κύτταρα του κορμιού της και μάζευε τη ζεστασιά που είχε απλωθεί στο κορμί του από τον ήλιο. Έβαζε το αυτί της στις πέτρες και αφουγκραζόταν τους ήχους του, μαζεμένους από τόσους αιώνες. Ήχοι μπερδεμένοι, όχι τόσο από πανοπλίες και ρόδες κάρων όσο από αέρηδες και κύματα. Φωνές της φύσης μαζεμένες από αιώνες, συμπυκνωμένες και πιεσμένες μέσα στα κύτταρα των οικοδομικών υλικών του πύργου. Μέσα σ’ αυτόν τον πύργο και γύρω από αυτόν είχε γίνει παιδί του Καιρού, όχι πριγκηπέσα μιας συγκεκριμένης εποχής, που κατοικεί στον πύργο, αλλά πλάσμα φυσικό. Κάποιες στιγμές την έπιανε η φροντίδα για το συγκεκριμένο, πότε και πώς έγιναν όλα αυτά που τώρα ήταν ερείπια στο νησί της.

Τότε άνοιγε βιβλία ή τριγυρνούσε στους μυστικούς τόπους, εκεί που οι τωρινοί άνθρωποι έβρισκαν ερείπια και προσπαθούσαν από αυτά και για αυτά να δέσουν ένα νόημα.

Χανόταν στις αίθουσες του μικρού μουσείου. Όποτε στεναχωριόταν στον κλειστό χώρο έβγαινε, ανέπνεε θαλασσινούς αέρηδες και ξαναέμπαινε. Στεκόταν με τις ώρες μπροστά στο γυναικείο άγαλμα με τις ανοιγμένες φτερούγες. Το πόδι της ακέφαλης φιγούρας ήταν μπροστά, πατώντας στέρεα, σαν να ήθελε να κρατήσει αντίσταση, και το ρούχο, διάφανο και χωρίς αντιστάσεις, έφευγε προς τα πίσω. Μερικές φορές της φαινόταν ότι το άγαλμα πνιγόταν στον κλειστό χώρο και βαριανάσαινε όπως και αυτή. Τότε ήταν που της ερχόταν να κουβαλήσει το άγαλμα έξω και να το στήσει στην αυλή του μουσείου προς το πέλαγος, να ανοίξει το στήθος της γυναίκας και να αφήσει τον αέρα να γεμίσει το σώμα. Δεν της ταίριαζε για το άγαλμα ο κλειστός χώρος.

Τριγυρνούσε στους χώρους που άκουσε κάποιους να τους λένε ιερούς. Έστηνε το αυτί της σε συνομιλίες ανθρώπων που της φαίνονταν να ξέρουν τι γινόταν εκεί παλιά, και, κρυφακούγοντας, της φάνηκε ότι βρήκε την πραγματική θέση του αγάλματος μέσα στον ιερό χώρο.

Winged Victory of Samothrace, circa 220-185 BC, Samothrace. Parian marble for the statue and gray Rhodian marble for the boat and base, total H. 5.57 m. Champoiseau expeditions of 1863, 1879 and 1891. Paris, Musée du Louvre.

Μα βέβαια, να ’το. Εδώ είναι. Ακριβώς στο τέλος του μεγάλου δρόμου με τις κιονοστοιχίες ήταν ο τόπος που τον είχαν κάνει να μοιάζει με λιμάνι, με κρουνούς που έτρεχαν συνέχεια και γέμιζαν τον χώρο με νερό, τεχνητή λίμνη σε αναπαράσταση λιμανιού. Μέσα εκεί, με τους κυματισμούς που δημιουργούσαν οι κρουνοί, κουνιόταν η πλώρη ενός πλοίου διακοσμημένη με τη γυναικεία φιγούρα με τα ανοιχτά φτερά, όμοια πουλί που πετάει μπροστά από το πλοίο.

O. Benndorf and K. von Zumbusch, A model of the Winged Victory of Samothrace. Plaster Lost, Berlin University.

Το πρόσωπο όμως. Πώς ήταν το πρόσωπό της. Αυτό ακόμη δεν μπορούσε να το φανταστεί, γι’ αυτό και το πλοίο της φαινότανε ακίνητο, δεμένο στο λιμάνι, ανέτοιμο ακόμη για τα ταξίδια που το προόριζαν. Η μικρή αυτή λεπτομέρεια της κατέστρεφε όλο το σκηνικό, όλη την αίσθηση που της δημιουργούσε η εικόνα.

Εξακολουθούσε να τριγυρνά στους τόπους της. Την είχανε μάθει και την άφηναν να μπαίνει ελεύθερα, ακόμη και τη νύχτα. Ο φύλακας της έλεγε: «Πάλι εδώ είσαι;» και της άνοιγε τις πόρτες. Τον είδε λοιπόν τον χώρο με όλους τους καιρούς και σε όλες τις ώρες της μέρας και της νύχτας. Τον είδε βράδυ, ενώ ήταν πρωί, με τη σελήνη ολόγιομη να ρίχνει το φως της ανάμεσα στις ψηλόλιγνες φιγούρες των κιόνων, να δημιουργεί σκιές που ρίχνονταν ανάμεσά τους, όμοιες με φιγούρες που κρύβονταν πίσω τους, έτοιμες για τις μεγάλες τελετές.

Κάτι τέτοιες ώρες είχε την αίσθηση ότι ένα βράδυ μιας άλλης εποχής θα μπορούσε χωρίς αναστολές να συμμετάσχει στις φρικιαστικές θυσίες που άκουσε ότι γίνονταν εκεί, σαν θύτης που σηκώνει το μαχαίρι ή θύμα που το δέχεται μέσα της, ψυχρή λεπίδα που ζεσταίνεται από τη θερμότητα των υγρών του κορμιού που έτρεχαν από την πληγή. Το ’βαζε στα πόδια όταν αισθανότανε τα χέρια της να σηκώνονται ψηλά και να κατεβαίνουν με ορμή στο ανοιγμένο κορμί της, θύτης και θύμα συγχρόνως.

Αναγκάστηκε να ταξιδέψει μέχρι την απέναντι όχθη. Φορούσε φαρδιά φούστα και ένα φουλάρι δεμένο στο λαιμό. Τριγυρνούσε στο καράβι παρακολουθώντας τους γλάρους που κάθονταν στον αφρό που άφηνε το πλοίο, και που σηκώνονταν για να κυνηγήσουν το πλοίο, μόλις αυτό έφευγε λιγάκι. Κινήθηκε προς την πλώρη. Εκεί ο αέρας, ελεύθερος από κάθε αντίσταση από λαμαρίνες του καραβιού, ορμούσε και σάρωνε τα κορμιά. Η φούστα της κινήθηκε βίαια προς τα πίσω. Τα πνευμόνια γέμιζαν από τον αέρα που ορμούσε στην ψυχή της ελευθερώνοντάς την από κάθε προκαθορισμένο σχήμα. Γινόταν μπαλόνι που φούσκωνε παίρνοντας τη μορφή της γυναίκας του μουσείου. Αυτό ήταν. Ναι αυτό ήταν. Η εικόνα ολοκληρωνόταν και η αίσθηση την κυρίευε.

Το έβλεπε πια μπροστά της, με το κεφάλι τοποθετημένο στη θέση του, το άγαλμα που ήταν πρώτα τοποθετημένο στην πλώρη ενός καραβιού μέσα σε μια τεχνητή λίμνη, ομοίωμα λιμανιού. Το έβλεπε, γιατί ο αέρας την ανάγκασε να πατήσει, για να μπορέσει να σταθεροποιηθεί, όπως ακριβώς και το άγαλμα. Το έβλεπε, γιατί ο αέρας κόλλησε το μπλουζάκι πάνω της και τράβηξε τη φούστα πίσω με ορμή, γλύφοντας το κορμί της και αφήνοντας να διαγράφονται οι καμπύλες των ποδιών και του στήθους, ακόμη και η τρύπα του αφαλού. Το έβλεπε να στέκεται με ανοιχτά φτερά κόντρα στον άνεμο. Άπλωσε τα χέρια και ο αέρας της τα τράβηξε προς τα πίσω αφήνοντάς τα πάλι λίγο πιο χαλαρά κάθε φορά που άλλαζε την ορμή του, δημιουργώντας μια κίνηση. Το έβλεπε πια το άγαλμα και με το κεφάλι του, καθώς τα δικά της χαρακτηριστικά τραβιόταν προς τα πίσω δημιουργώντας ένα έντονο γωνιώδες σχήμα με πλευρές της γωνίας τα μάγουλα, τα μάτια στα πλάγια, τα χείλη έντονα μοιρασμένα στα δύο και με κορυφή του τριγώνου τη γραμμή που ξεκινούσε από τη μέση του μετώπου, εκεί που τελείωνε η χωρίστρα των μαλλιών, κατέβαινε στη μύτη, προχωρούσε στην καμπύλη των χειλιών και τελείωνε στο ανεπαίσθητο βαθούλωμα που είχε το πηγούνι. Και ξαφνικά, το φουλάρι που είχε δεμένο στο λαιμό της σηκώθηκε και σκέπασε το κεφάλι τραβώντας ακόμη περισσότερο προς τα πίσω τα χαρακτηριστικά αλλά συγκρατώντας τα μαλλιά σταθερά. Αυτό λοιπόν ήταν το πρόσωπο της νίκης του νησιού της. Ένα πρόσωπο με τραβηγμένα προς τα πίσω από τον αέρα χαρακτηριστικά και καλυμμένα με ένα από τα πέπλα του ρούχου.

Τον χειμώνα έγινε κάτι περίεργο. Τη βρήκαν παγωμένη και δεμένη πάνω σε ένα καμπύλο ξύλο με το αριστερό πόδι να πατά μπροστά και τα χέρια σηκωμένα ψηλά να έχει βρει τη στάση της Νίκης της Σαμοθράκης στο ταξίδι με το καράβι. Τη βρήκαν μπροστά από τον βενετσιάνικο πύργο των ματιών της με το πόδι να πατά στην άκρη του βράχου έτοιμη να πετάξει πάνω στις θάλασσες, βέβαιη ότι ο αέρας θα σηκώσει τα φουστάνια της και θα την κρατήσει εκεί ψηλά, όμοια πουλί, να συνοδεύει τα καράβια στα ταξίδια τους και να ρίχνει κάποιο από τα πέπλα της στους ναυαγούς για να τους σώσει.

Votive stele dedicated to the Great Gods, 2nd century BC, Larissa. Marble, H. 63.5 cm. Heuzey and Daumet expedition. Paris, Musée du Louvre.

Χρόνια αργότερα και τελείως ξαφνικά ακούστηκε πως την είχε δέσει εκεί κάποιος, φορώντας τα ρούχα παλιού ιερέα, αφού τη μύησε στα μυστήρια.

Δήμητρα Μήττα, από τις "Μυθιστορίες του εφήμερου", Αθήνα: Γαβριηλίδης, 2006.

Σπάνιες φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης από έκθεση στη Bologna. Impronte della Salonicco antica in mostra al museo Medievale

1.Εκκλησία της Αγίας Σοφίας, διαμήκεις τμήμα από το βόρειο διάδρομο (σχέδιο RW Schultz, SH Barnsley 1888-1890, και WS George, 1907-1909 ). Salonicco, Chiesa di Santa Sofia, sezione longitudinale attraverso il corridoio nord (disegno di R.W. Schultz, S.H. Barnsley 1888-1890, e W.S. George, 1907-1909). I mosaici della basilica di San Demetrio, edificata nel V secolo, il lungo colonnato della navata centrale della basilica Acheiropoietos, l’Arco di Galerio con i rilievi che mostrano le vittorie contro i Persiani dell’imperatore romano. È questa la Salonicco antica da riscoprire grazie alla mostra documentaria «Impressioni bizantine. Salonicco attraverso le immagini fotografiche e i disegni della British School at Athens» allestita al Museo Medievale (via Manzoni 4) da venerdì 11 aprile (ore 17.30) al 28 settembre. Una serie di pannelli riproducono una quarantina di fotografie scattate tra la fine dell’800 e gli inizi del ‘900 dagli architetti inglesi Robert Weir Schultz e Sidney Howard Barnsley che visitarono la città per motivi di studio, influenzati dal movimento artistico “Arts and Crafts” e cercando ispirazione proprio nell’estetica antica. Monumenti storici che furono in gran parte distrutti in un incendio del 1917 ma che oggi si possono di nuovo ammirare. Accanto alle fotografie, confluite poi nella prestigiosa scuola archeologica inglese, sono esposti alcuni oggetti provenienti dalle collezioni dei Musei medievale e archeologico di Bologna. L’esposizione è realizzata in collaborazione, tra gli altri, con l’Università bolognese ed è affiancata da un ricco calendario di visite guidate e conferenze.

Τα ψηφιδωτά της Βασιλικής του Αγίου Δημητρίου, που χτίστηκε τον πέμπτο αιώνα, η μεγάλη κιονοστοιχία του μεσαίου κλίτους της βασιλικής Αχειροποιήτου, η Αψίδα του Γαλέριου με τα ανάγλυφα που δείχνουν τις νίκες του Ρωμαίου αυτοκράτορα εναντίον των Περσών.

Museo Civico Medievale.

Αυτή είναι η παλιά Θεσσαλονίκη που μπορούμε να ανακαλύψουμε, χάρη στην έκθεση ντοκιμαντέρ: «Βυζαντινές Εντυπώσεις. Η Θεσσαλονίκη δια μέσω της φωτογραφίας και των σχεδίων της Βρετανικής Σχολής στην Αθήνα», που στήθηκε στο Μεσαιωνικό Μουσείο (Via Manzoni 4) από την Παρασκευή 11η Απριλίου έως τις 28 Σεπτεμβρίου 2014.

2.Αψίδα του Γαλερίου (φωτογραφία του P. Zepdji). Salonicco, Arco di Galerio (foto di P. Zepdji).

Μια σειρά από πίνακες, αναπαράγουν σαράντα φωτογραφίες, από τα τέλη του 800 και τις αρχές του 900, από τους Βρετανούς αρχιτέκτονες Robert Weir Schultz και Sidney Howard Barnsley, οι οποίοι επισκέφθηκαν την πόλη για εκπαιδευτικούς σκοπούς, επηρρεασμένοι από την καλλιτεχνική κίνηση "Αrts and Crafts", ψάχνοντας για εμπνεύσεις στην αρχαία αισθητική.

3.Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, το εσωτερικό μετά την πυρκαγιά του 1917 (φωτογραφία Asluck MH, 1922). Salonicco, Chiesa di San Demetrio, interno dopo l'incendio del 1917 (foto M.H. Asluck, 1922).

Ιστορικά μνημεία, που σε μεγάλο βαθμό καταστράφηκαν από την πυρκαγιά του 1917, αλλά που σήμερα μπορεί να τα θαυμάσει κανείς και πάλι.

4.Παναγιάριο ζωγραφισμένο ξύλο με Filossenia του Αβραάμ, Μεσαιωνικό δημοτικό μουσείο, Bologna. Panagiario in legno dipinto con la Filossonia di Abramo, Museo Civico Medievale, Bologna.

5.Εκκλησία της Παναγίας της Αχειροποιήτου, λεπτομέρεια από το ψηφιδωτό της οροφής (σχέδιο WS George, 1907-1909). Salonicco, Chiesa di Panagia Acheiropoietos, particolare del mosaico del soffitto (disegno di W. S. George, 1907-1909).

Τις φωτογραφίες, που στη συνέχεια συνέρρευσαν στην αναγνωρισμένου κύρους Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή, συνοδεύουν μερικά αντικείμενα που προέρχονται από τις συλλογές των αρχαιολογικών και μεσαιωνικών μουσείων της Bologna.

6.Αγίας Σοφίας, θέα από τα βορειοανατολικά (φωτογραφία RW Schultz, SH Barnsley 1888-1890). Salonicco, Chiesa di Santa Sofia, vista da nord-est (foto di R.W. Schultz, S.H. Barnsley 1888-1890).

Η έκθεση πραγματοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, με τη συνεργασία του Πανεπιστημίου της Bologna και πλαισιώνεται από ξεναγήσεις και διαλέξεις.

Πηγή: bologna.repubblica.it

Φιλόδοξη αποστολή σε μια από τις βαθύτερες τάφρους της Γης, Into the Deep: Expedition Seeks Life in Ocean Trench

Το πρόγραμμα ξεκινά με ρομποτικές καταδύσεις στην Τάφρο του Κέρμαντεκ, στην οποία έχουν ανακαλυφθεί αλλόκοτα πλάσματα. The oceanic zone begins in the area off shore where the water measures 200 metres (656 feet) deep or deeper.

Ένα φιλόδοξο, διεθνές πρόγραμμα για τη μελέτη των βαθύτερων σημείων των ωκεανών ξεκινά με ρομποτικές καταδύσεις στην Τάφρο του Κέρμαντεκ, ένα από τα βαθύτερα και ψυχρότερα υποβρύχια φαράγγια στον πλανήτη, στο οποίο έχουν ήδη ανακαλυφθεί αλλόκοτα πλάσματα.

Μια από τις ψυχρότερες περιοχές του ωκεανού

These cusk eels (Ophidiidae) are Bassozetus aff. robsustus from 6400m in the Kermadec Trench. (Dr. Alan Jamieson, Oceanlab, University of Aberdeen)

Η Τάφρος του Κέρμαντεκ κατεβαίνει απότομα σε βάθος 10.047 μέτρων έξω από τη Νέα Ζηλανδία στον Ειρηνικό. Παγωμένο νερό που εισρέει από την Ανταρκτική κάνει την τάφρο μια από τις ψυχρότερες περιοχές του ωκεανού σε όλο τον πλανήτη.

Συνολικά 14 καταδύσεις στο αβυσσαλέο φαράγγι θα πραγματοποιηθούν έως τις 30 Μαΐου στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος Hades (Άδης), το οποίο χρηματοδοτεί το αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Επιστήμης.

A dip test of Nereus in Auckland Harbor enabled the team to perform an initial check of vehicle systems the night before leaving port. (Photo by Ken Kostel, Woods Hole Oceanographic Institution)

Στην αποστολή θα χρησιμοποιηθεί το τηλεχειριζόμενο βαθυσκάφος Nereus του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου του Γουντς Χολ στη Μασαχουσέτη, ενός από τους ερευνητικούς φορείς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Το ρομπότ θα προσπαθήσει να προσελκύσει τα ζώα της τάφρου με δολώματα και θα συλλέξει δείγματα DNA για την αναγνώριση νέων ειδών.

Στο Κέρμαντεκ το μεγαλύτερο αμφίποδο του κόσμου

Γιγάντιο αμφίποδο Eurythenes gryllus από προηγούμενη κατάδυση στην Τάφρο Κέρμαντεκ. Οι συγγενείς του στην ξηρά είναι συγκριτικά μικροσκοπικοί. The big amphipod is Eurythenes gryllus from 6400m in the Kermadec Trench. (Dr. Alan Jamieson, Oceanlab, University of Aberdeen)

Τηλεχειριζόμενα υποβρύχια που είχαν καταδυθεί παλαιότερα στο Κέρμαντεκ είχαν εντοπίσει μεταξύ άλλων το Alicella gigantea, το μεγαλύτερο αμφίποδο του κόσμου με μήκος 34 εκατοστά. 

Οι περισσότεροι γνωρίζουμε τα αμφίποδα που ζουν στο χώμα και κουλουριάζονται αν κανείς τα αγγίξει. Το μήκος τους δεν είναι μεγαλύτερο από μερικά εκατοστά.

Coryphaenoides armatus, approaching one of Oceanlab's baited cameras at 4800m in the Porcupine Abyssal Plain. (NE Atlantic) (August 2011, RRS James Cook Cruise 62)

«Η πρόκληση για εμάς είναι να εξακριβώσουμε το εάν η ζωή στις ωκεάνιες τάφρους ακολούθησε διαφορετικά εξελικτικά μονοπάτια από ό,τι σε άλλες περιοχές των ωκεανών» εξήγησε ο Τιμ Σανκ, βιολόγος του Ινστιτούτου.

Collage of miscellaneous fauna from the Peru-Chile Trench (4600 to 8065m) featuring Macrouridae, ophidiidae, Liparidae and zoarcidae (all fish) plus some amphipods, ophuiroids and decapods. (Dr. Alan Jamieson, Oceanlab, University of Aberdeen)

Διασκορπισμένες κυρίως στην περιοχή του Ειρηνικού, οι ωκεάνιες τάφροι σημειώνουν τις λεγόμενες ζώνες υποβύθισης, στις οποίες μια τεκτονική πλάκα βυθίζεται κάτω από μια άλλη και παρασύρει μαζί της τον βυθό.

Snailfish snapped at nearly 23,000 feet (7,000 meters) depth in the northern Kermadec Trench. Credit: Dr. Alan Jamieson, Oceanlab, University of Aberdeen

H Τάφρος του Κέρμαντεκ, μήκους περίπου 1.000 χιλιομέτρων, σχηματίστηκε από την υποβύθιση της πλάκας του Ειρηνικού κάτω από την Ινδο-αυστραλιανή πλάκα.

Το βαθύτερο σημείο της Γης είναι η Τάφρος Μαριάνα στον Ειρηνικό με βάθος περίπου 11,03 χιλιομέτρων. Έχει δεχθεί μόνο δύο επισκέψεις από ανθρώπους, μία με το βαθυσκάφος Trieste το 1960 και μια δεύτερη με το Deepsea Challenger που μετέφερε τον σκηνοθέτη Τζέιμς Κάμερον το 2012.

Χελώνα του γλυκού νερού «διασχίζει το Αιγαίο», Surprising Genetic Similarity of Balkan Turtles Suggests They are Very Good Swimmers

Η γραμμωτή νεροχελώνα φαίνεται ότι μπορεί να επιβιώσει στη θάλασσα και να περάσει τα αιγαιοπελαγίτικα νερά διανύοντας μεγάλες αποστάσεις. Wide geographical barriers would, seemingly, prevent a small animal like the Balkan pond turtle from becoming a widely distributed animal. But new research into the freshwater turtles, formally known as Mauremys rivulata, reveals that despite geophysical barriers, the turtles are remarkably genetically similar throughout their distribution range. (Photo : M. Vamberger)

Η γραμμωτή νεροχελώνα, είδος του γλυκού νερού που απαντάται και στην Ελλάδα, φαίνεται ότι επιζεί στη θάλασσα και περιστασιακά διασχίζει το Αιγαίο, δείχνει ελληνογερμανική μελέτη που βασίστηκε σε γενετικές αναλύσεις.

Γενετική ομοιομορφία

Adult, Lesvos, Greece, June 2010, © Tommi Sandberg

Η νεροχελώνα Mauremys rivulata έχει μεγάλη γεωγραφική εξάπλωση, από την Κασπία μέχρι τα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, ακόμα και σε νησιά όπως η Κρήτη και η Κύπρος.

Young, Rhodes, July 2004, © Lasse Bergendorf

«Λόγω των πολλών γεωγραφικών εμποδίων, κυρίως του Αιγαίου, υποθέταμε ότι θα υπήρχαν επιμέρους πληθυσμοί με γενετικές διαφοροποιήσεις» λέει ο Ούβε Φριτς του Μουσείου Ζωολογίας της Δρέσδης, επικεφαλής της μελέτης.

Για να επιβεβαιώσει αυτή την υπόθεση, η ομάδα του Φριτς εξέτασε 13 σημεία του γονιδιώματος σε 340 δείγματα χελωνών από 63 περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, από την Ελλάδα και την Τουρκία μέχρι το Λίβανο και το Ισραήλ.

Τα αποτελέσματα όμως ήταν μη αναμενόμενα, καθώς όλα τα δείγματα παρουσίαζαν σχεδόν πανομοιότυπο γενετικό προφίλ. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει συνεχής ροή γονιδίων μεταξύ των επιμέρους πληθυσμών της χελώνας, η οποία «ομογενοποιεί» τη γονιδιακή δεξαμενή του είδους σε όλο το γεωγραφικό εύρος του.

Δεινές κολυμβήτριες ή «αποσκευές» του ανθρώπου;

Adults, Kourna, Crete, April 2006, © Lasse Bergendorf

Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι οι χελώνες μεταφέρθηκαν μαζικά από τον άνθρωπο. Οι ερευνητές, όμως, θεωρούν ότι αυτό είναι απίθανο: «Σε αντίθεση με άλλες χελώνες, η Mauremys rivulata δεν ήταν ποτέ δημοφιλής ως τροφή καθώς το κρέας της βρομάει. Δεν υπάρχει επομένως προφανής λόγος να μεταφέρθηκαν αυτές οι χελώνες σε τόσο μεγάλους αριθμούς» εξηγεί η Μελίτα Βάμπεργκερ, πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης.

Το συμπέρασμα είναι ότι οι χελώνες επιβιώνουν όταν τύχει να παρασυρθούν στη θάλασσα και διανύουν μεγάλες αποστάσεις κολυμπώντας. Εκτός βέβαια αν η γραμμωτή νεροχελώνα μεταφέρθηκε από ανθρώπους όχι για το κρέας της αλλά για το διακοσμητικό της ρόλο σε λιμνούλες και ποτάμια.

Η γραμμωτή νεροχελώνα ζει από την Κασπία μέχρι την Κύπρο. Σήμερα εκτρέφεται ως κατοικίδιο.

Σήμερα, εξάλλου, η Mauremys rivulata εκτρέφεται ως κατοικίδιο. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Zoologica Scripta.