Ελεύθερα σχολεία: Από τη Μαρία Μοντεσσόρι στη Λάρα Κροφτ! Free schools: From Maria Montessori to Lara Croft!

Έφθασε η ώρα που τα ηλεκτρονικά παιχνίδια θα γίνονται πλατφόρμες διδασκαλίας και οι μαθητές θα στέλνουν στο σχολείο το άβατάρ τους. Computer games will become platforms for teaching and students will be sent to school their avatar.

Η ημέρα που οι μαθητές θα στέλνουν στο σχολείο το... άβατάρ τους, θα χρησιμοποιούν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως πλατφόρμες διδασκαλίας και αντί να απομνημονεύουν πληροφορίες θα επιτρέπεται να τις γκουγκλάρουν, προκειμένου να επικεντρωθούν στην ανάλυσή τους, δεν είναι και τόσο μακριά!

Ίσως να μην είναι κοντά για τη χώρα μας, αφού η πρόσβαση της τεχνολογίας στα σχολεία περιορίζεται στην πειραματική χρήση διαδραστικών πινάκων και στη χορήγηση φορητών υπολογιστών σε μαθητές της πρώτης τάξης των γυμνασίων που έγινε μία και μόνη χρονιά.

A virtual campus in ProtoSphere. (Image courtesy ProtonMedia.)

Στην Ιταλία όμως, λέει ο έλληνας καθηγητής του δημόσιου ιταλικού - αλλά διεθνούς - Τηλεματικού Πανεπιστημίου Uninettuno κ. Κυριάκος Κουβελιώτης, «δημιουργήσαμε μια εικονική πανεπιστημιούπολη (virtual campus) όπου οι φοιτητές μου μπορούν σε πραγματικό χρόνο, όπου και να βρίσκονται στον κόσμο, χρησιμοποιώντας τον ψηφιακό τους εαυτό (avatar) να παρακολουθούν διαλέξεις, να λύνουν τις απορίες τους, να συνομιλούν με τους συμφοιτητές τους από τον υπολογιστή τους, το tablet τους ή το κινητό τους τηλέφωνο. Οπτικά μπορεί η διαδικασία να παραπέμπει σε ηλεκτρονικό παιχνίδι, ουσιαστικά όμως προσφέρει όλα τα θετικά στοιχεία ενός παιχνιδιού συνδυασμένα με μια απίστευτα αποδοτική μετάδοση γνώσης».

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ

Στην εποχή μας, οι αυστηρά δομημένες μορφές και τύποι εκπαίδευσης που οι μεγαλύτεροι έχουμε συνηθίσει δεν είναι απλώς σε μια διαδικασία μετάβασης και αλλαγής, έχουν ήδη αλλάξει. Αυτό το αντιλαμβάνονται τα παιδιά, αλλά όχι και τόσο ευκρινώς οι μεγαλύτεροι! Η διαδικασία όμως αυτών των αλλαγών είναι τόσο γρήγορη που έχει ξεπεράσει τα όποια θεσμικά πλαίσια θα μπορούσαν να τις φιλοξενήσουν.

«Στην Ελλάδα νομίζουμε ότι η καθολική χρήση των διαδραστικών πινάκων ή μια πλατφόρμα ψηφιακού σχολείου είναι φοβερά καινοτόμες πρωτοβουλίες και μας οδηγούν σε μια νέα εποχή, ενώ ουσιαστικά αυτό που ονομάζουμε "νέα γνώση" είναι ήδη παρελθόν. Πλέον υπάρχει η διαδικασία της αυτομάθησης (self-learning), της μεικτής μάθησης (blended learning), της υβριδικής μάθησης (hybrid learning) και της ελεύθερης και ανοικτής μάθησης (open learning). Δεν απέχει πολύ η εποχή που οι μαθητές όχι απλώς θα μαθαίνουν μόνοι τους αλλά θα κάνουν οι ίδιοι το μάθημα!», παρατηρεί ο κ. Κουβελιώτης.

Teachers will use real-life situations in lessons and will be free to employ game-based learning, which Mr Livingstone said will make classes more relevant to young people’s lives.

Στη Βρετανία, ο Ιαν Λίβινγκστον, πρωτοπόρος σχεδιαστής διάσημων ηλεκτρονικών παιχνιδιών όπως λ.χ. το Τομπ Ράιντερ, ετοιμάζεται να ιδρύσει ένα γκρουπ από «ελεύθερα σχολεία» στα οποία οι μαθητές δεν θα χρειάζεται να αφομοιώνουν πληροφορίες τις οποίες μπορούν να βρουν μέσω της Google. Θα χρησιμοποιούν τα παιχνίδια για να μαθαίνουν, ενώ τα ίδια τα παιδιά θα μπορούν να «διδάσκουν» τους συμμαθητές τους, όταν επιτυγχάνουν κάτι αξιομνημόνευτο! 

Ο καθηγητής Συγκριτικής Παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών κ. Σήφης Μπουζάκης παρατηρεί ότι στο σχέδιο αυτό υιοθετείται ένας άλλος ρόλος του δασκάλου, ο ρόλος του πλοηγού, του διευκολυντή και όχι του δασκάλου από καθέδρας. «Το σχολείο που προτείνει ο Iαν Λίβινγκστον στηρίζεται στις παιδαγωγικές αρχές της ενθάρρυνσης, της επικοινωνίας και της επίλυσης προβλημάτων. Καταργούνται - έτσι πιστεύει ο Λίβινγκστον - η βιβλιοκεντρική μάθηση και τα κλειστά "προγράμματα-φυλακή" που προωθούνται στην Αγγλία. Προάγεται στο "νέο σχολείο" η επικοινωνιακή μέθοδος, η συνεργασία ανάμεσα στους μαθητές, ανάμεσα στους μαθητές και στον δάσκαλο. Και οι μαθητές μαθαίνουν από τους συμμαθητές τους», υποστηρίζει.

Η ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ 

West London Free School opens...London Mayor Boris Johnson (centre right) and Toby Young (centre left) with Headmaster Thomas Packer (top centre) and the first students of the newly opened West London Free School. Photo: PA

Ο θεσμός των «ελεύθερων σχολείων» λειτουργεί στη Βρετανία από το 2011 και βασίστηκε σε αντίστοιχες πρωτοβουλίες των ΗΠΑ, του Καναδά και της Σουηδίας. Η βασική τους καινοτομία έγκειται στο γεγονός ότι προάγουν την ολιστική εκπαίδευση και δίνουν τη δυνατότητα απόκλισης από το αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου και από τις παραδοσιακές μεθόδους μετάδοσης της γνώσης, αλλά και της αξιολόγησης. Η μεθοδολογία περιλαμβάνει βιωματική εκπαίδευση, κοινωνικές δεξιότητες, χρήση νέων τεχνολογιών και πολύ πειραματισμό. Η τελευταία φορά που εφαρμόστηκε τόσο καινοτόμα μέθοδος ήταν την εποχή που η Μαρία Μοντεσσόρι επινόησε το παιδαγωγικό σύστημα όπου το διδακτικό υλικό προσαρμοζόταν στις ανάγκες του παιδιού, συνοδευόταν από εποπτικά βοηθήματα και παράλληλα γινόταν προσπάθεια οι μαθητές να χρησιμοποιούν όλες τις αισθήσεις τους.

Η βάση του Μοντεσσοριανού συστήματος είναι η βαθιά εμπιστοσύνη στο παιδί και ο απεριόριστος σεβασμός στις ικανότητές του να αναπτυχθεί από μόνο του. Μότο δε της μεθόδου αποτελεί το «βοήθησέ με να το κάνω μόνος μου» και γι’ αυτό η αγωγή του παιδιού πρέπει να είναι τέτοια ώστε να σέβεται την ανάγκη του για προσωπική ελευθερία, τον ατομικό του ρυθμό και τα ενδιαφέροντά του. Όσο για το ζήτημα της πειθαρχίας, αυτή, σύμφωνα με την Μοντεσσόρι, βρίσκεται εν δυνάμει στο βαθύτερο «είναι» το παιδιού. The Montessori educational method began with Maria Montessori, the remarkable physician, anthropologist, and phychologist who was born in Italy in 1870.

Μόνο που στον καιρό μας η Μαρία Μοντεσόρι έγινε Λάρα Κροφτ! Αν απλουστεύαμε τη μεθοδολογία των «ελεύθερων σχολείων» θα μπορούσε κανείς να πει ότι αποτελούν επανάληψη της «μοντεσοριανής μεθόδου», συνδυασμένη με τη χρήση νέων τεχνολογιών και ηλεκτρονικών υπολογιστών. «Δεν είναι όμως έτσι, καθώς αυτό που θα πρέπει όλοι να καταλάβουμε σχετικά με την επίδραση της τεχνολογίας στην εκπαίδευση, όχι μόνο στην πρωτοβάθμια αλλά σε όλα τα επίπεδα, είναι ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας δεν βοηθά απλώς τις διδακτικές μεθοδολογίες ως εργαλείο όπως οι περισσότεροι θεωρούν, αλλά αντίστροφα δημιουργεί πλέον η ίδια από μόνη της νέες μεθοδολογίες στην εκπαίδευση. Αν προσεγγίσουμε με αυτόν τον τρόπο το θέμα θα δούμε τους υπολογιστές, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, ακόμα και τα κοινωνικά δίκτυα με άλλη ματιά. Σίγουρα πιο ώριμη και χωρίς ενοχές», σημειώνει ο κ. Κουβελιώτης.

ΕΠΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Ο Ιαν Λίβινγκστον, λοιπόν, πιστεύει ότι τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα μέσω των παιχνιδιών και ότι είναι καλό να επικεντρωθεί η διδασκαλία σε πράγματα που απολαμβάνουν. Ο Λίβινγκστον μάλιστα, σύμφωνα με ρεπορτάζ των «Τάιμς» του Λονδίνου, φέρεται να επηρεάζει τον γραμματέα Εκπαίδευσης Μάικλ Γκοβ, τον οποίον έπεισε να επανασχεδιαστούν τα μαθήματα Επιστήμης Υπολογιστών.

«Οι μαθητές αναγκάζονται να μαθαίνουν πολλά πράγματα και γεγονότα, τα οποία είναι ασύνδετα μεταξύ τους, προκειμένου να περάσουν τις εξετάσεις που απαιτούν τυχαία μνήμη, εξετάσεις που βασικά αποτελούν μια λοταρία και σχετίζονται περισσότερο με καταλόγους παρά με τη διαδικασία της μάθησης. Αυτό ήταν καλό για τη βικτοριανή εποχή ίσως, αλλά όχι σήμερα. Τα πρωτοβάθμια σχολεία είναι πιο ευέλικτα καθώς εφαρμόζουν καλύτερα τη διδασκαλία μέσω παιχνιδιού, όμως όταν πηγαίνεις στο γυμνάσιο όλα αλλάζουν και σου ζητούν να καθήσεις ακίνητος, να δουλεύεις μόνος, χωρίς συνεργασίες και πολλά ομαδικά πρότζεκτ», υποστηρίζει.

Πηγή: http://www.tanea.gr/

Διαγνωστικό τεστ για την κλινική κατάθλιψη. A blood test could be developed for depression

Vincent van Gogh, Sorrowing old man ('At Eternity's Gate'), 1890. Το νέο τεστ ίσως επιτρέψει στους ειδικούς να βοηθήσουν ταχύτερα και αποτελεσματικότερα άτομα που πάσχουν από κλινική κατάθλιψη. Blood test for depression developed after scientists discover the condition causes a spike in certain chemicals.

Αμερικανοί ερευνητές εντόπισαν εννέα χημικούς παράγοντες στο αίμα οι οποίοι συνδέονται με την κλινική κατάθλιψη  και ανέπτυξαν ένα τεστ που αναμένεται να βοηθήσει σε πιο έγκαιρη διάγνωση της διαταραχής και σε αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της.

Η διαταραχή

David Lewis, The Great Depression, 1912. Oil on canvas, 54.6 x 80 cm. Cynon Valley Museum & Gallery. Εντοπίστηκαν εννέα χημικοί παράγοντες στο αίμα που συνδέονται με τη σοβαρή διαταραχή. Early onset major depression has a worst prognosis than the adult onset condition and affects up to 25 per cent of people in their late teens.

Η κλινική κατάθλιψη που αποτελεί την πιο βαριά μορφή αυτής της διαταραχής είναι δύσκολο να διαγνωστεί επειδή οι γιατροί χρειάζονται χρόνο για να διαπιστώσουν αν ο ασθενής πάσχει όντως από κλινική διαταραχή ή αν τα ψυχολογικά και άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει είναι προϊόν μιας δυσάρεστης εμπειρίας ή ενός τραγικού γεγονότος που συνέβη σε αυτόν πρόσφατα. Η κατάθλιψης σε ελαφρά μορφή εμφανίζεται σε αρκετούς ανθρώπους που για διαφόρους λόγους αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα για μικρά διαστήματα της ζωής τους.

Οι πάσχοντες από κλινική κατάθλιψη αντιμετωπίζουν το πρόβλημα για αρκετά χρόνια και νιώθουν ότι η ζωή δεν έχει κανένα νόημα χωρίς όμως να υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος ή αιτία που να τους έχει οδηγήσει σε αυτή τη συναισθηματική κατάσταση.

Η ανακάλυψη

Pablo Picasso, The Old Guitarist, 1903–04. Oil on panel, 122.9 cm × 82.6 cm. Art Institute of Chicago. Many of us suffer from depression from time to time, which can range from being down for a few days to years of suffering with no obvious cause.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Northwestern στο Σικάγο έκαναν αναλύσεις αίματος σε 32 ασθενείς με κλινική κατάθλιψη και σε 32 που δεν παρουσιάζουν κανενός είδος ψυχολογικό πρόβλημα. Εντόπισαν εννέα χημικούς παράγοντες στο αίμα τα επίπεδα των οποίων παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση σε άτομα που πάσχουν από κλινική κατάθλιψη.

Οι ερευνητές ανέπτυξαν και ένα τεστ αίματος που μετρά τα επίπεδα ορισμένων εξ αυτών των χημικών παραγόντων. Ευελπιστούν ότι το τεστ αυτό θα αποτελέσει ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των ειδικών ώστε να βλέπουν και να αντιμετωπίζουν έγκαιρα το πρόβλημα σε κάποιον ασθενή. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Translation Psychiatry».

Tο πρώτο σουπερνόβα που ανακάλυψε η Γαία. Gaia discovers its first supernova

Η Γαία (Gaia), το νέο ευρωπαϊκό διαστημικό τηλεσκόπιο που θα καταγράψει με ακρίβεια τη θέση και την ταχύτητα τουλάχιστον ενός δισεκατομμυρίου άστρων του Γαλαξία μας, εντόπισε τυχαία την πρώτη της έκρηξη υπερκαινοφανούς (σουπερνόβα) η οποία συνέβη σε ένα μακρινό γαλαξία. An artist’s impression of a Type Ia supernova – the explosion of a white dwarf locked in a binary system with a companion star. While other types of supernovas are the explosive demises of massive stars, several times more massive than the Sun, Type Ia supernovas are the end product of their less massive counterparts. Low-mass stars, with masses similar to the Sun’s, end their lives gently, puffing up their outer layers and leaving behind a compact white dwarf. Due to their high density, white dwarfs can exert an intense gravitational pull on a nearby companion star, accreting mass from it until the white dwarf reaches a critical mass that then sparks a violent explosion. Credit: ESA/ATG medialab/C. Carreau

Η Γαία, η οποία ξεκίνησε να λαμβάνει παρατηρήσεις στις 25 Ιουλίου, σαρώνει τον ουρανό ανά τακτά χρονικά διαστήματα έτσι ώστε το καθένα από το ένα δισεκατομμύριο άστρα που έχει στο στόχαστρό της να καταγραφεί τουλάχιστον 70 φορές στα επόμενα πέντε χρόνια, με στόχο την εξακρίβωση της τροχιάς και της ταχύτητάς του εντός του Γαλαξία.

Κατά τη διάρκεια δύο διαδοχικών παρατηρήσεων με διαφορά ενός μήνα, η Γαία κατέγραψε στις 30 Αυγούστου μία εντυπωσιακή αύξηση της φωτεινότητας ενός γαλαξία που βρίσκεται 500 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας.

To σουπερνόβα Gaia14aaa και ο γαλαξίας που το φιλοξενεί. This image shows the supernova named Gaia14aaa as seen on 10 September 2014 with the robotic Liverpool Telescope on La Palma, in the Canary Islands, Spain. This is a Type Ia supernova – the explosion of a white dwarf locked in a binary system with a companion star – and it was discovered in the data collected with ESA’s Gaia satellite on 30 August. In the left panel, the image from the Liverpool Telescope shows both Gaia14aaa and its host galaxy, named SDSS J132102.26+453223.8, which is about 500 million light-years away. In this image, the supernova is slightly offset from the galaxy’s core. The central panel shows an image of the same galaxy, taken as part of the Sloan Digital Sky Survey, several years before the explosion of Gaia14aaa could be observed from Earth. The right panel was obtained by subtracting the second image, which contains the light emitted by the galaxy, from the first one, which depicts both the galaxy and the supernova. The difference between the two images clearly shows the appearance of Gaia14aaa. Credit: M. Fraser/S. Hodgkin/L. Wyrzykowski/H. Campbell/N. Blagorodnova/Z. Kostrzewa-Rutkowska/Liverpool Telescope/SDSS

Η δραματική αυτή αλλαγή, όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες οφειλόταν σε μία έκρηξη υπερκαινοφανούς, έκρηξη ενός άστρου δηλαδή που έχει φθάσει στο τέλος της ζωής του και καθώς εκρήγνυται απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες ακτινοβολίας. Το συμβάν, που πήρε το όνομα Gaia14aaa αποτελεί το πρώτο εύρημα της Γαίας που δεν εμπίπτει στο κύριο επιστημονικό της σκοπό, αν και στο μέλλον μας επιφυλάσσει πολλές παρόμοιες ανακαλύψεις.

«Καθώς η Γαία κοιτάει κάθε τμήμα του ουρανού ξανά και ξανά, έχουμε μία ευκαιρία να εντοπίσουμε χιλιάδες άλλες παροδικές πηγές που μπορεί να είναι σημάδια ορισμένων από τα πιο ισχυρά φαινόμενα στο Σύμπαν, όπως αυτή η σουπερνόβα», εξηγεί ο Δρ. Σάιμον Χόντζκιν, από το ινστιτούτο αστρονομίας του Κέμπριτζ και μέλος της επιστημονικής ομάδας της Γαίας.

Light curve of galaxy SDSS J132102.26+453223.8 obtained with Gaia. It shows the evolution in time of the galaxy’s brightness. The brightness is indicated on the vertical axis; smaller magnitude values indicate a brighter source. The light curve shows how the galaxy significantly brightened up between the two consecutive Gaia observations because of a stellar explosion, or supernova, which was named Gaia14aaa. This is the first supernova discovered with Gaia. Credit: ESA/Gaia/DPAC/Z. Kostrzewa-Rutkowska (Warsaw University Astronomical Observatory) & G. Rixon (Institute of Astronomy, Cambridge)

Η κατακόρυφη αύξηση της ακτινοβολίας του μακρινού γαλαξία θα μπορούσε να οφείλεται και σε άλλες εξίσου ενεργητικές πηγές, όπως για παράδειγμα την «κατανάλωση» μεγάλης ποσότητας μάζας από μία υπερμεγέθη μαύρη τρύπα και για να εξακριβώσουν την πηγή οι ερευνητές κατέφυγαν στην ανάλυση του φάσματος της ακτινοβολίας αλλά και στην παρατήρηση του γαλαξία με επίγεια τηλεσκόπια. Η ύπαρξη σιδήρου και άλλων βαρειών στοιχείων στην ακτινοβολία αλλά και η κατανομή του φάσματος της Gaia14aaa συνιστούν πως πρόκειται τελικά για μία έκρηξη σουπερνόβα τύπου Ia (έκρηξη σε ένα δυαδικό αστρικό σύστημα δηλαδή, στο οποίο το ένα από τα δύο άστρα είναι λευκός νάνος).

Οι σουπερνόβα είναι πολύ σπάνια φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα δύο με τρεις φορές ανά αιώνα σε έναν τυπικό γαλαξία. Σε όλο τον ουρανό όμως, στον οποίο υπάρχουν δισεκατομμύρια γαλαξίες προκύπτουν πολύ συχνά ευκαιρίες παρατήρησής τους που μέχρι σήμερα έμεναν σε ένα μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτες. Πλέον οι επιστήμονες αναλύουν τα δεδομένα από την πρώτη έκρηξη υπερκαινοφανούς που εντόπισε η Γαία και βελτιώνοντας τις τεχνικές και το λογισμικό τους αναμένουν σε σύντομο χρονικό διάστημα την ανακάλυψη τριών παρόμοιων εκρήξεων κάθε ημέρα, πολλαπλασιάζοντας κατά ένα μεγάλο παράγοντα τα διαθέσιμα ερευνητικά δεδομένα για τους αστρονόμους.

Πηγή: www.esa.int