Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΤΕΧΝΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΤΕΧΝΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 29 Μαρτίου 2021

H Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να «γράψει» ένα μεγάλο μυθιστόρημα; Kazuo Ishiguro and Venki Ramakrishnan: imagining a new humanity

Μπορεί να γραφτεί ένα καλό, ένα υπέροχο μυθιστόρημα αξιοποιώντας τις δυνατότητες που μας δίνει η Τεχνητή Νοημοσύνη; Σε αυτό το ερώτημα κλήθηκαν να δώσουν, μεταξύ άλλων, απάντηση δύο Νομπελίστες. Ο 69χρονος Ινδικής καταγωγής βρετανο-αμερικανός βιολόγος  Venkatraman «Venki» Ramakrishnan που κέρδισε το 2009 το Νόμπελ στη Χημεία και ο 67χρονος γεννημένος στο Ναγκασάκι της Ιαπωνίας Βρετανός συγγραφέας Kazuo Ishiguro που κέρδισε το 2017 το Νόμπελ στη Λογοτεχνία έστω και από διαφορετικές εκκινήσεις συμφώνησαν ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι αρκετά επαρκής για να «παράγει» τώρα ή στο εγγύς μέλλον ένα μεγάλο μυθιστόρημα. Two Nobel laureates on the ethics of AI and gene-editing, the battle over truth and the age-old rift between the ‘two cultures’.

Η απάντηση τους δόθηκε στο ένθετο Life & Arts της εβδομαδιαίας έκδοσης των Finacial Times, FT Weeked (Kazuo Ishiguro and Venki Ramakrishnan: imagining a new humanity).

Facial recognition software in use at the headquarters of the artificial intelligence company Megvii, in Beijing, May 2018 © New York Times/Redux/eyevine

A staff member feeds cloned monkeys with circadian rhythm disorders at the Institute of Neuroscience of Chinese Academy of Sciences in Shanghai, January 2019 © Xinhua News Agency/eyevine

Οι δύο Νομπελίστες έφεραν μέσα από τη συζήτηση τους σε πρώτο πλάνο όλες τις αλήθειες (από την πλευρά της Επιστήμης) που συνθέτουν τη νέα φάση της ανθρωπότητας και κυρίως, το αίτημα της ανάδειξης ενός νέου Ανθρωπισμού που θα έρθει να αντιμετωπίσει όλα εκείνα τα ηθικά ζητήματα που ξεπηδούν από την ραγδαία ανάπτυξη της Artificial Intelligent –Τεχνητή Νοημοσύνη και της Gene Editing (μια ομάδα τεχνολογιών που δίνουν στους επιστήμονες τη δυνατότητα να αλλάξουν το DNA ενός οργανισμού).

Mariano de la Roca y Delgado (1825–1872), Miguel de Cervantes imagining El Quixote (1858), oil on canvas, 171 x 210 cm, Museo Nacional del Prado, Madrid, Spain. Wikimedia Commons.

Αλλά, ας επανέλθουμε στα …μυστικά ενός καλού μυθιστορήματος. Ο Venki Ramakrishnan πιστεύει ότι ένα καλό μυθιστόρημα θέτει ερωτήσεις και αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να κάνει η Τεχνητή Νοημοσύνη.

«Η Τεχνητή Νοημοσύνη, αυτή τη στιγμή, ίσως δεν καταλαβαίνει την ανθρώπινη ενσυναίσθηση για να γράψει ένα μυθιστόρημα που θα σε έκανε να γελάσεις και να κλαις».

A technician runs diagnostics on a humanoid robot at the World AI Conference in Shanghai, July 2020 © Bloomberg

Αλλά, πέραν της συγγραφής ή ακόμη καλύτερα, της παραγωγής ενός καλού μυθιστορήματος η ανθρωπότητα έχει μπροστά της και υπέρτερες προκλήσεις λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η τελευταία ολοένα και περισσότερο παίζει ρόλο στις πολιτικές καμπάνιες μέσα από την ανίχνευση πολιτικών συμπεριφορών και  το ερώτημα είναι αν μπορεί να κάνει και το επόμενο βήμα δηλαδή του επηρεασμού της ψήφου. Ένα μεγάλο ερωτηματικό με πολλές δύσκολες απαντήσεις. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν έχει τη δύναμη να είναι η παραγωγός μιας νέας, μεγάλης Ιδέας που θα υπερβεί τις ιδεολογίες των προηγούμενων αιώνων!

Πηγές: https://www.ft.com/content/eca7988d-2961-4b27-9368-ff58c966e969 - https://www.in.gr/2021/03/29/b-science/dyo-nompelistes-texniti-noimosyni-kai-megalo-mythistorima/

 











 

Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2021

Παρακολουθείστε το πρώτο θεατρικό έργο γραμμένο από τεχνητή νοημοσύνη. The first theatre play written by artificial intelligence

Πριν 100 χρόνια ένα θεατρικό έργο γραμμένο από τον Τσέχο συγγραφέα Κάρελ Τσάπεκ εισήγαγε τον νέο όρο «ρομπότ» και τώρα ένα ρομπότ έγραψε το πρώτο στον κόσμο θεατρικό έργο, που έκανε πρεμιέρα με Τσέχους ηθοποιούς στο διαδίκτυο την Παρασκευή. Δεν είναι ακριβώς σεξπηρικών προδιαγραφών, αλλά δεν είναι και για πέταμα… To mark the centenary of the premiere of Karel Čapek’s famous play R.U.R., which first used the word “robot”, Prague’s Švanda Theatre is rehearsing a play written by artificial intelligence. Photo: archive of Švanda Theatre

Πρόκειται για την ιστορία ενός ρομπότ, το οποίο μετά το θάνατο του αφεντικού του βρέθηκε στο έλεος διαφόρων ατόμων της ανθρώπινης κοινωνίας. Το έργο (παιγμένο στα τσεχικά με αγγλικούς υπότιτλους) κινείται σε μια λεπτή γραμμή μεταξύ μαύρης κωμωδίας του παραλόγου και υπαρξιακού δράματος:

The story of the robot, which after the death of its master was left at the mercy of various individuals of human society, balances on a thin line between absurd black comedy with existential drama. An "autobiographical" play written by artificial intelligence that talks about the search for closeness of someone in a world where people have not known or are not able to make simple contact with each other for some time, and in which the path of one person to another is the hardest to cover. Credit: Švanda Theatre

«Είναι ένα είδος φουτουριστικού Μικρού Πρίγκιπα», δήλωσε στο «Science» ο Τσέχος θεατρικός συγγραφέας Ντέιβιντ Κόστακ του Πανεπιστημίου του Καρόλου στην Πράγα, ο οποίος επόπτευσε το έργο διάρκειας μιας ώρας, που περιγράφει την ιστορία ενός ρομπότ που βγαίνει στον κόσμο για να μάθει σχετικά με την κοινωνία, τα ανθρώπινα συναισθήματα και τον θάνατο.

The script was created by a widely available artificial intelligence (AI) system called GPT-2. Created by Elon Musk’s company OpenAI, this “robot” is a computer model designed to generate text by drawing from the enormous repository of information available on the internet. (You can test it here.) So far, the technology has been used to write fake newsshort stories, and poems. The play is GPT-2’s first theater production, the team behind it claims. ANDRZEJ WOJCICKI/SCIENCE PHOTO LIBRARY/GETTY IMAGES

Το κείμενο δημιουργήθηκε από το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης GPT-2, που ανέπτυξε η εταιρεία OpenAI του Αμερικανού Ίλον Μασκ (Space X και Tesla). Το «έξυπνο» σύστημα έχει σχεδιαστεί ώστε να παράγει κείμενα με βάση τον τεράστιο όγκο πληροφοριών που είναι διαθέσιμες στο Ίντερνετ. Η ίδια τεχνολογία έχει χρησιμοποιηθεί για να παράγει ψευδείς (fake) ειδήσεις, μικρές ιστορίες και ποιήματα. Τώρα, έγραψε και το πρώτο θεατρικό έργο.

Οι Τσέχοι ερευνητές έδωσαν αρχικά στο GPT-2 δύο προτάσεις διαλόγου, από τις οποίες το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης «πιάστηκε» για να προσθέσει έξτρα κείμενο. Βέβαια, προς το παρόν, δεν πρέπει να έχει κανείς υπερβολικές απαιτήσεις. Μετά από μερικές προτάσεις, το λογισμικό αρχίζει να γράφει πράγματα που δεν ακολουθούν πάντα με λογικό τρόπο την πλοκή, φθάνοντας στο σημείο κάποιες στιγμές να ξεχνά ακόμη και ότι ο πρωταγωνιστής είναι ρομπότ και όχι άνθρωπος ή στη μέση ενός διαλόγου να μετατρέπει έναν άνδρα σε γυναίκα.

Τα προβλήματα αυτά οφείλονται στο ότι το πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης αδυνατεί να κατανοήσει πραγματικά το νόημα των προτάσεων. Απλώς συνδυάζει λέξεις που έχει ανακαλύψει ότι συχνά χρησιμοποιούνται μαζί. Όσο μεγαλώνει το κείμενο που γράφει, τόσο αυξάνει και η πιθανότητα να λέει ανοησίες.

Photo: archive of Švanda Theatre

Για να μειώσουν αυτή την πιθανότητα, οι Τσέχοι ερευνητές έσπασαν το θεατρικό έργο σε οκτώ σκηνές, κάθε μία από τις οποίες περιείχε ένα διάλογο ανάμεσα σε δύο χαρακτήρες. Επιπλέον, κατέφυγαν σε μερικές «λαθροχειρίες», διορθώνοντας π.χ. το φύλο του πρωταγωνιστή, όταν το λογισμικό το είχε ξαφνικά αλλάξει στη μέση μιας πρότασης. Συνολικά, περίπου στο 10% του κειμένου έγιναν ανθρώπινες παρεμβάσεις, ενώ το υπόλοιπο 90% προήλθε ατόφιο από το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης.

Ο ειδικός στην τεχνητή νοημοσύνη Τσαντ ΝτεΣαντ του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης εκτίμησε ότι θα χρειαστούν περίπου 15 χρόνια, ακόμη, έως ότου ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης είναι σε θέση να γράψει τελείως μόνο του ένα πολύπλοκο και συνεκτικό θεατρικό έργο από την αρχή έως το τέλος. Όμως, ήδη το πρώτο αυτό πείραμα δείχνει τις νέες δυνατότητες που ανοίγονται για το μέλλον.

Όπως επισήμανε ο υπολογιστικός γλωσσολόγος Ρούντολφ Ρόζα του Πανεπιστημίου του Καρόλου, ο οποίος ξεκίνησε πριν δύο χρόνια να δουλεύει πάνω στη δημιουργία τού συγκεκριμένου θεατρικού έργου από τεχνητή νοημοσύνη, «πριν δέκα χρόνια θα μπορούσε κανείς να πάρει από ένα τέτοιο πρόγραμμα μόνο μια πρόταση, που και αυτή έμοιαζε με πρόταση μόνο αν ήσουν τυχερός».

Photo: Alena Hrbková / Švanda Theatre

Οι Τσέχοι ερευνητές παραδέχτηκαν ότι το κείμενο αποτέλεσε πραγματική πρόκληση για τους ηθοποιούς, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ακόμη πολύ καλή στο να συνδυάζει τη δράση και το συναίσθημα με τρόπο που να «λειτουργεί» το θεατρικό έργο. Όπως ανέφερε ο Κόστακ, «μία από τις ηθοποιούς μού είπε ότι ήταν η πιο απαιτητική δουλειά της καριέρας της».

Αλλά και οι θεατές ίσως να μην εκτιμήσουν όλοι το χιούμορ του «έξυπνου» συστήματος. Ενδεικτικά, σε μια σκηνή ένα αγόρι ζητάει από το ρομπότ να του πει ένα αστείο και αυτό απαντά πως όταν το αγόρι γεράσει και πεθάνει, όταν τα παιδιά και τα εγγόνια του αγοριού θα έχουν επίσης πεθάνει, το ίδιο το ρομπότ θα συνεχίσει να υπάρχει. Οι περισσότεροι θεατές μάλλον θα ανατριχιάσουν παρά θα γελάσουν…

Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη έχει στο γράψιμο της μια κάπως σουρεαλιστική ροπή στο σεξ και στη βία. Για παράδειγμα, σε μια σκηνή η αρχική συζήτηση για την ευθανασία καταλήγει σε μια διαμάχη ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές σχετικά με το ποιος έχει βάλει το δάκτυλό του στον πρωκτό του άλλου!

«Μην κατηγορείτε τον υπολογιστή, που απλώς αντανακλά, χωρίς φίλτρο ή ντροπή, αυτά που οι άνθρωποι γράφουν στο διαδίκτυο», λέει ο Κόστακ. «Είναι σαν ένα παιδί που ακούει τους γονείς του στο σπίτι να μιλάνε με τρόπο που δεν θα μιλούσαν δημοσίως. Μετά το παιδί πάει στο σχολείο και αρχίζει να μιλάει ανοιχτά με τον ίδιο τρόπο».

Πηγές: https://www.theaitre.com/ - https://www.sciencemag.org/news/2021/02/kinky-and-absurd-first-ai-written-play-isn-t-shakespeare-it-has-its-moments - https://www.amna.gr/home/article/532385/To-proto-theatriko-ergo-grammeno-apo-techniti-noimosuni-ekane-pagkosmia-premiera 

 










 

Κυριακή 10 Ιανουαρίου 2021

Στο «φως» άγνωστος πίνακας του Ελ Γκρέκο. Previously Unknown El Greco Painting Comes to Light in Spain

Χρειάστηκαν πάνω από δύο χρόνια εργασίας, μελετών και αναλύσεων προκειμένου να πιστοποιηθεί η αυθεντικότητα του έργου του Ελ Γκρέκο. A small-scale painting of Jesus Christ wearing the crown of thorns and carrying the cross has been authenticated as a work by the Renaissance painter El Greco. Detalle del Cristo atribuido al Greco. CAEM

Ένας μικρών διαστάσεων πίνακας που ανήκει σε ιδιώτη συλλέκτη και απεικονίζει τον Ιησού με το αγκάθινο στεφάνι να φέρει τον σταυρό, αποδόθηκε στον κορυφαίο έλληνα ζωγράφο Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, γνωστό και ως Ελ Γκρέκο.

El Greco, Christ Carrying the Cross, 1580, 105 X 59 cm, Metropolitan Museum of Arts - New York.

H αυθεντικότητα του έργου -που παρουσιάζει ομοιότητες με τον πίνακα «Ο Χριστός φέρων τον Σταυρόν» (1580)- πιστοποιήθηκε μετά από εκτεταμένη ανάλυση και έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Center d’Art d’Època Moderna (CAEM) του Πανεπιστημίου της Λιέιδα στην Καταλονία.

Ο καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης και διευθυντής του CAEM, δρ. Σίμο Κομπάνι συνεργάστηκε με την Κάρμεν Γκαρίδο, ιδρύτρια και διευθύντρια του Τμήματος Τεκμηρίωσης του Μουσείου του Πράδο, καθώς και την ερευνήτρια Μαριόνα Ναβάρο.

Όπως δήλωσε στην El Pais «χρειάστηκαν πάνω από δύο χρόνια συναρπαστικής εργασίας, μελετών και αναλύσεων. Για μας είναι μεγάλη είδηση και ένας φόρος τιμής στην Κάρμεν, η οποία απεβίωσε ξαφνικά στις 8 Δεκεμβρίου».

The newly authenticated El Greco painting. COURTESY CAEM

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του CAEM, πρόκειται για δημιουργία του ίδιου του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου και όχι για έργο του εργαστηρίου ή των μαθητών του. Μέρος των αναλύσεων αφορούσε τη σύγκριση του πίνακα με έργα του ζωγράφου τα οποία βρίσκονται στις συλλογές του Μουσείου Ελ Γκρέκο στο Τολέδο και του Πράδο στη Μαδρίτη.

Ο δρ. Κομπάνι πιστεύει ότι το έργο μπορεί να ήταν άγνωστο μέχρι τώρα επειδή ο ζωγράφος το κράτησε στο εργαστήριό του και δεν το παρουσίασε σε έκθεση κατά τη διάρκεια της ζωής του. Μάλιστα, θεωρεί ότι πιθανώς λειτουργούσε ως μοντέλο ή οδηγός για άλλους πίνακες με παρόμοια θεματολογία.

«Ωστόσο, λόγω του εκλεπτυσμένου φινιρίσματος του εξαιρετικού αυτού έργου και λαμβάνοντας υπόψιν το μικρό μέγεθος του, μπορεί επίσης να προοριζόταν για το ιδιωτικό παρεκκλήσι κάποιου ευγενή ή κληρικού», πρόσθεσε.

Πηγές: https://elpais.com/cultura/2021-01-02/ - https://www.artnews.com/art-news/news/el-greco-painting-authenticated-1234580702/ - https://www.tovima.gr/2021/01/09/culture/sto-fos-agnostos-pinakas-tou-el-gkreko/

 











Δευτέρα 1 Ιουλίου 2019

Νέος πίνακας του Ντελακρουά βρέθηκε στο Παρίσι. Lost version of Delacroix's 'mythic' masterpiece discovered in Paris

Πρόκειται για το έργο «Σπουδή για τις Γυναίκες του Αλγερίου». Ο πίνακας εκτίθεται στη γκαλερί Mendes και αναμένεται να ταξιδέψει σύντομα εκτός Ευρώπης. French gallerist Philippe Mendes poses next to Eugene Delacroix's lost preliminary painting of “Women of Algiers in Their Apartment." (STEPHANE DE SAKUTIN/AFP/Getty Images)

Μια ελαιογραφία με επιρροές της Ανατολής, εκθαμβωτική με έντονα χρώματα, προκαταρκτική σπουδή των διάσημων «Γυναικών του Αλγερίου» του Λούβρου, παρουσιάζεται στη γκαλερί Mendes στο Παρίσι, ενάμισι χρόνο μετά τον εντοπισμό της και την αναγνώρισή της ως αυθεντικού έργου του Ευγένιου Ντελακρουά.

Eugene Delacroix's oil painting 'Women of Algiers in their Apartment' at the Galerie Mendes in Paris.

Διαστάσεων 46 επί 38 εκατοστών, ο πίνακας δείχνει μια γυναίκα να κάθεται σε νωθρή στάση δίπλα σε μια μαύρη υπηρέτρια, η οποία γυρνά το κεφάλι της και την κοιτάζει ενώ απομακρύνεται.

Virginie Cauchi-Fatiga, a Delacroix expert, analysed the technique and use of colours, compared it with other Delacroix paintings, then used infrared and X-ray images to determine its authenticity.

Ο Φιλίπ Μαντές και η ιστορικός τέχνης ειδική στον Ντελακρουά, Βιρζινί Κοσί-Φατιγκά, ερεύνησαν και εξιχνίασαν την ιστορία αυτού του χαμένου πίνακα, μια σπουδή για τις «Γυναίκες του Αλγερίου μέσα στο διαμέρισμά τους».

Γοητευμένος από την Ανατολή, o Ντελακρουά (1798-1863) είχε πάει στο Αλγέρι τον Ιούνιο του 1832 έπειτα από μια διαμονή στο Μαρόκο. Το έργο φιλοτεχνήθηκε γύρω στο 1833-1834 και περιλαμβανόταν στη συλλογή του κόμη του Μορνέ, ενός διπλωμάτη που ο Ντελακρουά είχε συνοδεύσει στη βόρεια Αφρική. Τον Ιανουάριο του 1850, ο κόμης πούλησε σε δημοπρασία ένα μέρος της συλλογής του, συμπεριλαμβανομένων επτά έργων ζωγραφικής του Ντελακρουά.

Eugène Delacroix, Femmes d'Alger dans leur appartement, 1834. Oil on canvas, 180 × 229cm, Louvre.

Τρεις από τους πίνακες εκτίθενται σήμερα σε μουσεία: ο διάσημος πίνακας του Λούβρου, ένας πίνακας στο Μουσείο Φαμπρ του Μονπελιέ και ένας άλλος στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Ρουέν. Ο αριθμός 118 της πώλησης Μορνέ, που μέχρι πρότινος θεωρείτο ο πίνακας του Μονπελιέ, αποδείχτηκε ότι είναι αυτός που ανακαλύφθηκε από τον Φιλίπ Μαντές. Συγκεκριμένα μια συλλέκτρια που είχε τον πίνακα κρεμασμένο στο διαμέρισμά της στο Παρίσι τον πήγε στον Μαντές για να της πει τη γνώμη του. «Όλος ο Ντελακρουά είναι εδώ! Τα χρώματα φτερουγίζουν, το φως πάλλεται», δήλωσε στο AFP ο Μαντές ενθουσιασμένος ενώ ομολογεί πως είχε μια «μύχια πεποίθηση» ότι ανακάλυπτε στον σκονισμένο πίνακα έναν αυθεντικό Ντελακρουά. «Η πεποίθησή μου επιβεβαιώθηκε από ιστορικές έρευνες που διήρκησαν ενάμισι χρόνο».

The number '118' is pictured on the back of the frame of Delacroix's painting that was registered when a study of his work was sold in 1850 by the Count de Mornay.

Στο πίσω μέρος αυτής της σπουδής για τις «Γυναίκες του Αλγερίου μέσα στο διαμέρισμά τους» υπάρχει εξάλλου ο αριθμός 118 γραμμένος με στένσιλ.

Ο πίνακας εκτίθεται στη γκαλερί Μαντές και αναμένεται να ταξιδέψει σύντομα εκτός Ευρώπης, καθώς μουσεία και συλλέκτες εξέφρασαν ενδιαφέρον μετά τη σημαντική αυτή ανακάλυψη.

Ο πίνακας «Ιουδήθ και Ολοφέρνης», έργο του Καραβάτζο. Μετά την ανακάλυψή του, το γαλλικό κράτος κατέταξε το 2016 τον πίνακα στην κατηγορία του «εθνικού θησαυρού» εμποδίζοντας την πώλησή του στο εξωτερικό έως τον Νοέμβριο του 2018. Ωστόσο, το κράτος άφησε τελικά να εκπνεύσει η προθεσμία κατά την οποία μπορούσε το ίδιο να αποκτήσει το έργο. Η έλλειψη βεβαιότητας για τη γνησιότητά του συνέβαλε κυρίως στην απόφασή του να μην καταστεί αγοραστής. Το θέμα της γνησιότητας του πίνακα δίχασε τους διεθνείς ειδικούς. Αν και οι περισσότεροι διέκριναν σε αυτόν το χέρι του Καραβάτζο, του μεγάλου μετρ του κιαροσκούρο, άλλοι εξέφρασαν αμφιβολίες γιατί θεωρούσαν τον συγκεκριμένο πίνακα αντίγραφο του Φλαμανδού ζωγράφου Λουί Φινσόν (1580-1617) που φιλοτέχνησε αρκετούς πίνακες στο στιλ του Καραβάτζο.

Αυτή η παρουσίαση έως τις 11 Ιουλίου ενός πίνακα του Ντελακρουά που ανακαλύφθηκε πρόσφατα διαδέχεται αυτήν στον οίκο δημοπρασιών Ντρουό ενός άλλου πίνακα, του «Ιουδήθ και Ολοφέρνης» που φιλοτεχνήθηκε το 1607 και αποδίδεται στον Καραβάτζο. Ο πίνακας επρόκειτο να βγει στο σφυρί στις 27 Ιουλίου στην Τουλούζη όπου βρέθηκε, αλλά 48 ώρες νωρίτερα αγοράστηκε από ιδιώτη συλλέκτη.






Κυριακή 2 Ιουνίου 2019

Γίνεται να είναι ο ζωγράφος ένας αλγόριθμος; Could a computer ever create better art than a human?

Θα μπορούσε ένας υπολογιστής να δημιουργήσει ένα έργο τέχνης καλύτερο από το ανθρώπινο; Όχι λένε οι ειδικοί, μπορεί όμως να βοηθήσει τους καλλιτέχνες να παράγουν καλύτερο πολιτισμό. To πορτρέτο του Εντμόν ντε Μπελαμί δημιουργήθηκε από έναν αλγόριθμο που επεξεργάστηκε δεδομένα 15.000 πινάκων. This portrait was created by computer, so is it really art and is it any good? CHRISTIE'S

Πέρυσι, ένα πορτρέτο του Εντμόν ντε Μπελαμί πουλήθηκε για 432.000 δολάρια (94.000 ευρώ), ποσόν υπερβολικό θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς, για την εικόνα ενός αγνώστου. Το όνομα Μπελαμί δεν είχε ξανακουστεί, όπως ούτε και του καλλιτέχνη. Στην πραγματικότητα το έργο δημιουργήθηκε από έναν αλγόριθμο που χρησιμοποίησε ένα σύνολο δεδομένων που είχαν ληφθεί από 15.000 πορτρέτα ζωγραφισμένα μεταξύ του 14ου και του 20ού αιώνα. Και σύμφωνα με τον κριτικό του BBC, είναι «ψιλοσκουπίδι»… Η πώληση, η οποία εξέπληξε τον οίκο Christie’s, έθεσε πολλά σημαντικά ερωτήματα.

Μπορεί ένας υπολογιστής, χωρίς ανθρώπινο συναίσθημα, να είναι ποτέ δημιουργικός; Είναι αυτό το πορτρέτο πραγματική τέχνη; Και τελικά παίζει ρόλο κάτι από όλα αυτά, εφόσον οι άνθρωποι είναι έτοιμοι να πληρώσουν για κάτι τέτοιο; Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται και τελικά ίσως φτάσει ή ξεπεράσει την ανθρώπινη ευφυΐα, τι σημαίνει αυτό για τους καλλιτέχνες και τη βιομηχανία της τέχνης εν γένει;

Romy Lorenz says AI has no "internal world" from which to create true art. ROMY LORENZ

Οι αλγόριθμοι έχουν ήδη δημιουργήσει έργα τέχνης, ποιήματα και μουσικά κομμάτια, αλλά μήπως δεν δημιουργούν και απλώς μιμούνται; Η νευροεπιστήμονας Ρόμι Λόρεντς λέει ότι εξαρτάται κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο ορίζουμε τη δημιουργικότητα. Αν δημιουργικότητα σημαίνει να βρούμε εντελώς νέους τρόπους για την επίλυση προβλημάτων, τότε η τεχνητή νοημοσύνη το έχει ήδη επιτύχει, υποστηρίζει, επικαλούμενη την εταιρεία DeepMind, θυγατρική της της Google.

Chinese Go player Ke Jie was eventually defeated by DeepMind's AlphaGo AI program. REUTERS

Το 2017, ένα από τα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης της DeepMind νίκησε στο GO (αρχαίο και εξαιρετικά περίπλοκο κινεζικό επιτραπέζιο παιχνίδι) τον νούμερο ένα παίκτη στον κόσμο, κατορθώνοντας προφανώς μέσα σε λίγες μέρες να κάνει δημιουργικές νέες κινήσεις και καινοτόμες στρατηγικές. «Η Google θα έλεγε ότι ήταν δημιουργικότητα, νέοι τρόποι εύρεσης λύσεων που δεν διδάχθηκαν» λέει η Λόρεντς. Μήπως όμως η τέχνη είναι κάτι περισσότερο από δημιουργική επίλυση προβλημάτων;

Τα παιχνίδια, ιδιαίτερα εκείνα που λαμβάνουν χώρα στους εικονικούς κόσμους, αποτελούν το ιδανικό περιβάλλον για τη δημιουργική επίλυση των προβλημάτων. Αλλά ζητώντας από έναν αλγόριθμο να δημιουργήσει χωρίς ανθρώπινη συμβολή, τα αποτελέσματα είναι πραγματικά βαρετά, υποστηρίζει ο καθηγητής Πληροφορικής με έδρα τη Νέα Υόρκη, Τζούλιαν Τογκέλιους. Ένα παράδειγμα ήταν η κυκλοφορία του παιχνιδιού No Man’s Sky, το οποίο πρόσφερε προς εξερεύνηση 18 πεντάκις εκατομμύρια αλγοριθμικά δημιουργημένους πλανήτες.

No Man's Sky uses "procedural generation" to create new worlds automatically. HELLO GAMES

«Στο No Man’s Sky, υπάρχουν περισσότερα μέρη από όσα θα μπορούσατε να επισκεφθείτε σε μια ζωή, με διαφορετική χλωρίδα και πανίδα, αλλά αυτό το παιχνίδι είχε αντικρουόμενες κριτικές – είναι μεν τεχνικό αριστούργημα, αλλά δεν προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον να το παίξεις» λέει ο Τογκέλιους.

«Αυτοί οι αλγόριθμοι είναι καταπληκτικοί, μπορούν να κάνουν όλο και περισσότερα, αλλά πάντα θα υπάρχουν πράγματα που θα θέλουμε να προσθέσουμε εμείς οι άνθρωποι. Το δύσκολο (να αναδημιουργηθεί) είναι η δύναμη της ευαισθησίας και της πρόθεσης του ανθρώπινου εγκεφάλου».

Η δρ Λόρεντς επισημαίνει ότι η αληθινή καλλιτεχνική δημιουργικότητα διαφέρει από τη δημιουργική επίλυση προβλημάτων, καθώς απαιτεί την εξέλιξη της οπτικής του καλλιτέχνη, κάτι που οι μηχανές φαίνεται ότι δεν έχουν την ικανότητα να κάνουν. «Η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει εσωτερικό κόσμο, ούτε την ανάγκη να δημιουργήσει τις επιθυμίες ή τους φόβους του». 

Dr Alice Eldridge (l) and Dr Chris Kiefer (r) play their self-resonating feedback cellos. DR ALICE ELDRIDGE

Τα αποτελέσματα είναι πολύ πιο καρποφόρα όταν οι καλλιτέχνες δουλεύουν με τις μηχανές αντί να αφήνουν τον απόλυτο έλεγχο στην τεχνητή νοημοσύνη. Η μουσικός και διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ δρ Αλις Ελντριτζ προτείνει να την αντιμετωπίσουμε ως «ακόμα ένα εργαλείο που έχουμε σχεδιάσει, όπως ο τροχός ή η μηχανή καύσης».

Ο συνδυασμός της ακουστικής, του ηλεκτρισμού, και ενός αλγορίθμου βοήθησαν την Ελντριτζ να δημιουργήσει ένα βιολοντσέλο που παράγει μουσική χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Στην περίπτωση αυτή «η δουλειά του καλλιτέχνη είναι να διαμορφώσει τον ήχο, μοιάζει περισσότερο με χορό παρά με τον “έλεγχο” ενός οργάνου με τον παραδοσιακό τρόπο» λέει. «Αυτό δημιουργεί έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης και σχεδίασης της σχέσης μας με τα μουσικά όργανα και την τεχνολογία εν γένει». 

Ο Μικ Γκρίρσον, από το Ινστιτούτο Δημιουργικής Πληροφορικής UAL στο Λονδίνο, πιστεύει ότι η πρόοδος στην τεχνητή νοημοσύνη θα «οδηγήσει σε καλύτερη τέχνη, σε νέους τύπους καλλιτεχνών και σε νέα μέσα». Το 2016, το σκανδιναβικό συγκρότημα Sigur Rós χρησιμοποίησε ένα λογισμικό του Γκρίρσον για να δημιουργήσει μια διαρκώς εξελισσόμενη έκδοση ενός από τα singles του, το οποίο έπαιξε σε ένα 24ωρο οδικό ταξίδι στην Ισλανδία. Μεμονωμένα μουσικά στοιχεία του τραγουδιού τροφοδοτήθηκαν μέσω του λογισμικού για να δημιουργήσουν ένα τραγούδι που, όπως σε μια ζωντανή παράσταση, είναι διακριτικά διαφορετικό σε κάθε επανάληψη ανταποκρινόμενο στις προτροπές των θεατών.

Ο πρωτοποριακός συνθέτης και παραγωγός Μπράιαν Ενο, ο οποίος μεταξύ άλλων έχει συνεργαστεί με τους Roxy Music, David Bowie και Coldplay, είναι επίσης μεγάλος λάτρης της χρήσης αλγορίθμων για τη δημιουργία μουσικής που αλλάζει διαρκώς.

Οι Massive Attack χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη στις συναυλίες τους. The band Massive Attack have been experimenting with AI to create unique pieces of art. GETTY IMAGES

Ο καθηγητής Γκρίρσον έχει συνεργαστεί και με τους Massive Attack για την ανανέωση του Mezzanine με τεχνητή νοημοσύνη, με αφορμή την 20ή επέτειο του άλμπουμ. Έτσι, οι επισκέπτες μιας έκθεσης στο Barbican του Λονδίνου θα μπορούν να επηρεάσουν τον ήχο με τις κινήσεις τους.

Ενώ, λοιπόν, η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ακόμη μια απειλή για τους καλλιτέχνες, ο Γκρίρσον πιστεύει ότι οι μηχανές δεν θα γίνουν ποτέ ανταγωνιστές τους: «Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να μειώσει την ανθρώπινη δημιουργικότητα, από ανθρώπους που θέλουν να κερδίσουν χρήματα, αλλά υπεύθυνοι για αυτό είναι άνθρωποι (όχι η τεχνολογία)» λέει. «Η τεχνολογία δεν πρόκειται ποτέ να είναι αρκετά καλή ώστε να παράγει καλύτερο πολιτισμό από τους ανθρώπους που τη χρησιμοποιούν για να δημιουργήσουν τον δικό τους».











Τετάρτη 15 Μαΐου 2019

H τέχνη συναντά την τεχνητή νοημοσύνη. Dali lives: Art meets artificial intelligence

Μουσείο «ανέστησε» τον Σαλβαντόρ Νταλί με τεχνητή νοημοσύνη. Imagine Salvador Dali welcoming you to the The Dali Museum as if he were alive today, sharing observations on current events and shedding light on the motivations behind his artwork. In April, that imagined Dali becomes real with the debut of Dali Lives, a groundbreaking AI experience exclusively at The Dali. Using cutting-edge artificial intelligence (AI), Dali Lives will provide Museum visitors an opportunity to learn more about Dali’s life from the person who knew him best: the artist himself. When the experience opens, visitors will be able to interact with an engaging life-like Salvador Dali on a series of screens throughout the Museum. © Salvador Dali Museum, Inc., St. Petersburg, FL, 2019. 

Ο Σαλβαντόρ Νταλί υποδέχεται o ίδιος τους επισκέπτες του στο The Dali Museum στο Σεντ Πίτερσμπεργκ της Φλόριντα από το Σάββατο, 11 Μαΐου- επέτειο της γέννησης του καλλιτέχνη- με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης.

Το «Dali Lives» είχε ανακοινωθεί τον Ιανουάριο και είναι μια πρωτοβουλία προς τιμήν του μεγάλου καλλιτέχνη για τα 115 χρόνια από τη γέννησή του. Η εμπειρία «Dali Lives» αξιοποιεί τεχνολογία machine learning για τη δημιουργία ενός ομοιώματος του Νταλί, με το οποίο οι επισκέπτες μπορούν να αλληλεπιδρούν σε οθόνες ανά το μουσείο.

Όπως είχε πει ο Χανκ Χάιν, εκτελεστικός διευθυντής του μουσείου, ο ίδιος ο Νταλί είχε εκφράσει την ελπίδα πως, μετά τον θάνατό του, οι άνθρωποι θα έλεγαν πως «ο Νταλί πέθανε, αλλά όχι εντελώς». Με την τεχνολογία αυτή, οι επισκέπτες μπορούν να βιώσουν την προσωπικότητα του καλλιτέχνη από κοντά, θαυμάζοντας παράλληλα τα έργα του.

Το μουσείο συνεργάστηκε με την Goodby Silverstein & Partners (GS&P) για να «αναστήσει» τον «άρχοντα» του σουρεαλισμού: Στο πλαίσιο του εγχειρήματος, αξιοποιήθηκαν εκατοντάδες συνεντεύξεις, αποφθέγματα και πλούσιο αρχειακό υλικό, που χρησιμοποιήθηκαν για να «εκπαιδεύσουν» έναν αλγόριθμο Α.Ι. έτσι ώστε να «μάθει» το πρόσωπο του Νταλί. Στη συνέχεια έψαξαν και βρήκαν έναν ηθοποιό με παρόμοια σωματικά χαρακτηριστικά. Ακολούθως, η τεχνητή νοημοσύνη φτιάχνει ένα ομοίωμα του Νταλί που να αντιστοιχεί στο πρόσωπο και τις εκφράσεις του καλλιτέχνη. Για σκοπούς πληροφόρησης και ενημέρωσης των επισκεπτών που αλληλεπιδρούν με το «Dali Lives», το μουσείο χρησιμοποίησε αυθεντικά γραπτά του ίδιου του Νταλί, σε συνδυασμό με πιο μοντέρνα μηνύματα, τα οποία, συνολικά, αναλαμβάνει να «ζωντανέψει» ο ηθοποιός.

Όπως σημειώνει το Popular Mechanics, πρόκειται για μια επίδειξη του επιπέδου στο οποίο έχει φτάσει η τεχνολογία των deepfakes, που επιτρέπει τη ρεαλιστική «εισαγωγή» διάσημων σε βίντεο. Σε συνδυασμό με ηθοποιό που μιμείται τη χαρακτηριστική προφορά του καλλιτέχνη, το τελικό αποτέλεσμα είναι μια ιδιαίτερα εντυπωσιακή διαδραστική εμπειρία, που είναι διαφορετική για τον κάθε επισκέπτη.




Δευτέρα 13 Μαΐου 2019

Ερωτικό γράμμα διαβάζει το «Κορίτσι» στον πίνακα του Βερμέερ; A “new” Vermeer in Dresden

Γιοχάνες Φερμέερ, «Κορίτσι που διαβάζει γράμμα μπροστά στο ανοιχτό παράθυρο». Το έργο κατά τη διάρκεια των εργασιών συντήρησης. Φωτ.: Staatliche Kunstsammlungen Dresden. Johannes Vermeer, Girl Reading a Letter at an Open Window, current intermediate state of restoration, with partially uncovered picture of Cupid. (photo: Wolfgang Kreische – © SKD)

Τα έργα των μεγάλων ζωγράφων του παρελθόντος δεν παύουν να μας εκπλήσσουν. Εργασίες συντήρησης αποκαλύπτουν στοιχεία τα οποία παρέμεναν μυστικά για αιώνες. Το γνωστό αποδεικνύεται άγνωστο. Τώρα, ένας κρυμμένος Ερωτιδέας στον πίνακα του Γιοχάνες Φερμέερ (Βερμέερ, είναι γνωστός στην Ελλάδα) «Κορίτσι που διαβάζει γράμμα μπροστά στο ανοιχτό παράθυρο» πρόκειται να αναδυθεί στον καμβά ενός από τα πιο διάσημα, παγκοσμίως, έργα της Δυτικής ζωγραφικής αφότου παρέμεινε επί δυόμισι αιώνες κάτω από μια στρώση χρώματος!

Γιοχάνες Φερμέερ, «Κορίτσι που διαβάζει γράμμα μπροστά στο ανοιχτό παράθυρο». Το έργο πριν από τις εργασίες συντήρησης. Φωτ.: Staatliche Kunstsammlungen Dresden. Johannes Vermeer (1632-1675), Girl Reading a Letter at an Open Window, ca. 1657-59 Gemäldegalerie Alte Meister, Dresden

Κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης του πίνακα στη Gemaldegalerie της Δρέσδης, οι συντηρητές ανακάλυψαν, προς μεγάλη τους έκπληξη, ότι ο γυμνός θεός Έρωτας, στο πάνω δεξιά τμήμα του έργου, είχε καλυφθεί με χρώμα πολλά χρόνια μετά το θάνατο του ζωγράφου. Στο πρωτότυπο έργο, ο «πίνακας μέσα στον πίνακα» στον οποίο αναπαρίστατο ο Ερωτιδέας ήταν κρεμασμένος στον τοίχο πίσω από το κορίτσι που διάβαζε το γράμμα. Αυτό είχε διαπιστωθεί, πριν από 40 χρόνια, έπειτα από εξέταση του έργου με ακτίνες Χ. Οι ειδικοί, όμως, είχαν καταλήξει ότι ο ίδιος ο μεγάλος Φλαμανδός ζωγράφος τον είχε καλύψει με χρώμα. Αποφασίστηκε να αποκαταστήσουν τον Ερωτιδέα στον πίνακα όταν εργαστηριακά τεστ αποσαφήνισαν ότι είχε καλυφθεί δεκαετίες αργότερα από την ολοκλήρωση του έργου από τον Φερμέερ.

«Αυτό είναι η πιο εντυπωσιακή εμπειρία της καριέρας μου» δήλωσε η επικεφαλής συντηρήτρια στην Πινακοθήκη της Δρέσδης, Ούτα Νάιντχαρντ. «Το κάνει διαφορετικό έργο ζωγραφικής».

Ο πίνακας ολοκληρώθηκε γύρω στο 1657, ανήκει στις συλλογές της Δρέσδης από το 1742 και είναι ένας από τους μόνο 35 πίνακες ζωγραφικής που οριστικά αποδίδονται στον μαέστρο.

«Είναι η μοναδική ένδειξη που υπαινίσσεται ιστορία έρωτα» δηλώνει η Νάιντχαρντ.





Τετάρτη 6 Μαρτίου 2019

Η φωνή του Ρέμπραντ ακούγεται ξανά. Hear Rembrandt speak

Ρέμπραντ, «Αυτοπροσωπογραφία», 1658. Frick Collection, Νέα Υόρκη. Ο σπουδαίος Ολλανδός ζωγράφος μας «μιλάει» ξανά, 350 χρόνια από τον θάνατό του. Dutch painter Rembrandt van Rijn (1606 to 1669) has been dead for 350 years, but has been given a voice again in Amsterdam. American scientists presented a reconstruction of his voice last week in Amsterdam in six videos, entitled the Rembrandt Tutorials, in which the icon speaks about his technique of painting.

Ακόμη και έπειτα από 350 χρόνια από το θάνατό του, το έργο του Ρέμπραντ εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα στην Ιστορία της Τέχνης, και όχι μόνο, ενώ ποτέ δεν σταματά να μας εκπλήσσει όσο κι εάν πιστεύουμε πως η έρευνα για τη ζωή και τη δράση του δημιουργού του έχει πλέον συντελεστεί. Όμως τι συμβαίνει με την ίδια του τη φυσική παρουσία; Σήμερα ένα πληροφοριακό σύστημα έχει κατορθώσει να αναπλάσει και ανασυστήσει το ηχόχρωμα της φωνής του, ανοίγοντας νέες προοπτικές για την κατανόηση αυτής της περίπλοκης καλλιτεχνικής φυσιογνωμίας.

Ο Ρέμπραντ είναι ίσως ο διαπρεπέστερος εκπρόσωπος του λεγόμενου Χρυσού Αιώνα της ολλανδικής/φλαμανδικής ζωγραφικής. Υπήρξε ο φωτισμένος «δάσκαλος» πολλών άλλων καλλιτεχνών του καιρού του, που διέπρεψαν κατόπιν και ως ανεξάρτητοι καλλιτέχνες, όπως ο Φέρντιναρντ Μπολ, ο Κάρελ Φαμπρίτσιους, ο Βίλεμ Ντοστ. Ο ίδιος ο Ρέμπραντ, μέσα από τα μαθήματά του, τους καθοδηγούσε στο χώρο της τεχνικής: τώρα, ο ήχος των εμπνευσμένων λόγων του αναβιώνει χάρη στη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, που βασίστηκε στις διεξοδικές έρευνες των συντηρητών του Rijkmuseum του Άμστερνταμ για το χαρακτήρα του ιδιοφυούς ζωγράφου.

Η «φωνή του Ρέμπραντ» είναι διαθέσιμη σε κάθε χρήστη του Youtube και αποκαλύπτει το σχετικώς ένρινο ηχόχρωμα ενός άνδρα που μιλά με ταχύτητα τα ολλανδικά.

The Rijksmuseum is holding a retrospective of Rembrandt’s works to mark the 350th anniversary of the death of the artist. PHOTO: AGENCE FRANCE-PRESSE

Η εργασία αυτή ήταν πρωτοποριακή, καθώς βασιζόταν στη βιομετρία των φυσικών χαρακτηριστικών του Ρέμπραντ και των λεπτομερειών της καθημερινής του συμπεριφοράς, στο πλαίσιο του εντοπισμού ενός φωνητικού ηχοχρώματος που θα προσεγγίζει την αληθινή φωνή του. Πρόκειται για μία έρευνα εντελώς αντίθετη από αυτήν που ακολουθούν οι ειδικοί στην ιατροδικαστική, που πασχίζουν να ανακατασκευάσουν το πρόσωπο του ομιλητή –ο οποίος συνήθως είναι κάποιος ύποπτος για εγκλήματα– με βάση τις ηχογραφήσεις της φωνής του. Για το λόγο αυτό επιστρατεύθηκε η ειδική επιστήμονας του πανεπιστημίου Κάρνεγκι Μέλον (Πίτσμπουργκ) Ρίτα Σινγκχ, η οποία εκμυστηρεύεται πως έμεινε ενεή όταν το Rijkmuseum της ζήτησε να ανασυστήσει τον τρόπο που μιλούσε ο Ρέμπραντ. Η διεύθυνσή του ήθελε ο κόσμος να ακούσει πώς μιλούσε ο μεγάλος δημιουργός, τώρα που γιορτάζεται η 350η επέτειος από το θάνατό του.

Η Σινγκχ συνεργάζεται με το FBI και επισημαίνει πως γι’ αυτό το εγχείρημα «υπάρχουν εκατοντάδες παράγοντες που πρέπει να συμβάλουν για την επακριβή αναπαράσταση της φωνής». «Για παράδειγμα, τονίζει, για τον Ρέμπραντ δεν γνωρίζουμε εάν είχε όλα του τα δόντια». Για να έλθει εις πέρας το επίτευγμα τούτο θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη η επακριβής κατάσταση της υγείας του και οι ιδιαιτερότητες της μύτης, του λαιμού του, το ύψος και το βάρος του.

Rembrandt, L'Ultime Autoportrait, The Ultimate Self-portrait, 1669

Επίσης έγιναν μετρήσεις του κρανίου του, μία λεπτομέρεια που τη γνώση της διευκόλυναν οι πολυπληθείς αυτοπροσωπογραφίες του δημιουργού σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. «Μόλο που πρέπει να λάβουμε υπόψη πως δεν υπάρχουν εκεί όλες οι λεπτομέρειες, καθώς δεν είναι φωτογραφίες», εξηγεί η Σινγκχ.

Μόλις συλλέχθηκαν οι λεπτομέρειες και έγινε η επεξεργασία και ανάλυσή τους, χρειάστηκε να αναπαραχθεί πιστά και η προφορά των ολλανδικών του Χρυσού Αιώνα. Η φωνή που προέκυψε είναι βέβαια ρομποτική, όμως το πανεπιστήμιο του Λάιντεν, από την πλευρά του, προσάρμοσε από γλωσσολογικής πλευράς τα σημερινά ολλανδικά σε εκείνα που μιλιόντουσαν κατά τον Χρυσό 17ο Αιώνα. Στην περίπτωση του Ρέμπραντ δεν ήταν μία διάλεκτος, αλλά «το επίσημο ιδίωμα της εποχής», σύμφωνα με τους ειδικούς. Μεταξύ άλλων (για να κατανοήσει κανείς τη διαφορά), οι ειδικοί πιστεύουν πως ο Ρέμπραντ εξέφερε τον τύπο skilderdook για να δηλώσει τον καμβά, αντί της σημερινής εκφοράς της λέξης skilderdoek.

Rembrandt, Autoportrait, Self-portrait, 1663. Londres, Kenwood House, The Iveagh Bequest.

Μετά την προσαρμογή στον τόνο, το λεξιλόγιο και ακόμη στον υποθετικό τρόπο αναπνοής κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, μπορεί κάποιος να ακούσει και να φανταστεί τον Ρέμπραντ να εξηγεί το πώς αναμειγνύονται τα χρώματα, ποιες είναι οι βασικές αρχές του προσχεδίου ή την προσωπική του ιδέα περί τέχνης. Σαν να έδινε μαθήματα στους βοηθούς του εργαστηρίου του.

Rembrandt, Portrait de Saskia Riant,  Portrait of Laughing Saskia, 1633

Από την πλευρά του, ο Γιόναθαν Μπίκερ, συγγραφέας του έργου «Ρέμπραντ, η βιογραφία ενός επαναστάτη», διαβεβαιώνει πως ο μεγάλος «μαέστρο» «μπορεί να μη συμβιβαζόταν με τους κανόνες και να μην ήταν συνεπής με τους πελάτες του, όμως ήταν ένας άνθρωπος ζεστός στις προσωπικές και τις οικογενειακές του σχέσεις και πολύ γενναιόδωρος με τους μαθητές του».