Γιατί οι γάτες λατρεύουν τα κουτιά; Why Do Cats Love Boxes So Much?

Σύμφωνα με τους επιστήμονες ο περιορισμένος χώρος προσφέρει στα χαριτωμένα κατοικίδια την ψευδαίσθηση της ασφάλειας. Cats in boxes are not just cute, they're also less stressed. Credit: Ilyashenko Oleksiy/Shutterstock.

Μπορεί για εμάς οι κούτες από μετακόμιση, οι συσκευασίες ηλεκτρονικών συσκευών και τα κουτιά παπουτσιών να είναι απλά άχρηστα αντικείμενα που ανήκουν στον κάδο της ανακύκλωσης, για τις γάτες όμως αποτελούν ευχάριστες κρυψώνες. Μάλιστα όσο μικρότερος ο χώρος τόσο μεγαλύτερη η ικανοποίηση στο βλέμμα τους μετά το στρίμωγμα μέσα σε αυτόν.

Οι επιστήμονες έχουν επιδιώξει να λύσουν το μυστήριο του… κουτιού, αναπτύσσοντας μια σειρά από θεωρίες γύρω από την ιδιαίτερη συνήθεια των χαριτωμένων αιλουροειδών. Μια από τις πιο διαδεδομένες αναφέρει ότι οι γάτες έλκονται ενστικτωδώς από τα κουτιά ακριβώς επειδή ο περιορισμένος χώρος στον οποίο κυριολεκτικά σφηνώνονται τους χαρίζει την ψευδαίσθηση της ασφάλειας από θηρευτές, ενόσω εκείνες παραμονεύουν για το δικό τους θήραμα.

Το κουτί, κουτάκι…

Όσο πιο πολύ οι γάτες στριμώχνονται σε έναν χώρο, τόσο πιο μεγάλη είναι η ικανοποίηση που διαγράφεται στο βλέμμα τους. Veterinary scientists from the University of Utrecht have answered the question we have all be asking, “Will a hiding box provide stress reduction for shelter cats?” They provide their answer in Applied Animal Behaviour Science. Credit: Renata Apanaviciene/Shutterstock.

Σε πρόσφατη μελέτη τους με σκοπό να δουν αν η συγκεκριμένη θεωρία ισχύει στην πραγματικότητα, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης στην Ολλανδία μελέτησαν τα επίπεδα του στρες σε γάτες που βρίσκονταν σε καταφύγιο ζώων.

Διαπίστωσαν λοιπόν ότι οι γάτες που είχαν κουτιά στη διάθεσή τους συνήθιζαν το νέο τους περιβάλλον ταχύτερα συγκριτικά με εκείνες που δεν μπορούσαν να τα χρησιμοποιήσουν σαν κρυψώνα. Τα κουτιά, πιστεύουν, προσφέρουν στα ζώα ένα μέσο διαχείρισης των νέων συνθηκών που μπορεί να προκύψουν στον χώρο καθώς είναι σε θέση ανά πάσα στιγμή να αποτραβηχτούν από αυτόν και να απομονωθούν.

Credit: Nataliya Kuznetsova/Shutterstock

Ένα κουτί, στα μάτια της γάτας, αποτελεί επίσης ένα ασφαλές «κρεβάτι» όπου μπορεί να απολαύσει τον ύπνο με την ησυχία της. Οι γάτες αγαπούν τον ύπνο από τη φύση τους. Σε γενικές γραμμές, κοιμούνται περί τις 18-20 ώρες την ημέρα οπότε η εξεύρεση μιας ασφαλούς κρυψώνας για τον ύπνο είναι ζωτικής σημασίας όταν π.χ. τίθεται ζήτημα επιβίωσης στη φύση.

Όπως φαίνεται όμως, πέρα από τα κουτιά υπάρχουν και ένα σωρό άλλα αντικείμενα που μαγνητίζουν τα πονηρά κατοικίδια. Συρτάρια, σακούλες και άλλα πράγματα μέσα στα οποία μπορούν να κρυφτούν ή να χρησιμοποιήσουν για να γίνουν… αόρατα.

Γάτες στον κύκλο

Πριν από λίγο καιρό μια σειρά από βίντεο στο YouTube που είχαν αναρτήσει ιδιοκτήτες γατών παρουσίαζε τα χαριτωμένα κατοικίδια να φιγουράρουν στο κέντρο ενός κύκλου που είχαν οι ίδιοι δημιουργήσει στο δάπεδο, με κιμωλία, κλωστή ή καλώδια. Πολλοί από αυτούς έκαναν λόγο για μια «μανία» των μικρόσωμων αιλουροειδών να κάθονται στο κέντρο του κύκλου.

Ο καθηγητής Ντάνιελ Μιλς, ειδικός στη συμπεριφορά των ζώων από το Πανεπιστήμιο Λίνκολν στις ΗΠΑ, είχε τότε προσπαθήσει να εξηγήσει το φαινόμενο χωρίς αποτέλεσμα: «Συνήθως τα χαμηλά "τείχη" προσφέρουν στη γάτα μια αίσθηση ασφάλειας. Για παράδειγμα, αν πάμε τη γάτα μας στον κτηνίατρο και τη βάλουμε εκεί σε ένα άγνωστο κλουβί, κατά πάσα πιθανότητα θα πάει να καθήσει μέσα στην άμμο, στο ειδικό δοχείο, όπου και θα χαμηλώσει το κεφάλι της ώστε να φτάνει ως τα όρια του δοχείου. Αυτό πιθανότατα συμβαίνει γιατί η συγκεκριμένη κίνηση - το να κρύβουν δηλαδή οι γάτες το κεφάλι τους πίσω από κάποιο οχυρό - τους προσφέρει την αίσθηση της ασφάλειας, ανεξαρτήτως του αν φαίνονται τα αφτιά τους. Κάτι τέτοιο ωστόσο δεν ισχύει στην περίπτωση ενός δισδιάστατου σχεδίου, π.χ. στο δάπεδο».

Επιστημονική διαμάχη για σχέδιο επικοινωνίας με εξωγήινους. Researchers call for interstellar messages to alien civilizations

Εδώ και 40 χρόνια, το SETI αφουγκράζεται τον ουρανό με ραδιοτηλεσκόπια. Scientists at a US conference have said it is time to try actively to contact intelligent life on other worlds. Seti listens out for signals using its own radio telescope array at Hat Creek in California.

Θα ήταν σώφρον να μεταδώσουμε μηνύματα στο Διάστημα που διατυμπανίζουν την ύπαρξή μας; Ή μήπως αυτό θα προσκαλούσε εξωγήινους κατακτητές; Το δίλημμα συζητήθηκε την Πέμπτη στο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης για την Πρόοδο της Επιστήμης, τον εμβληματικό οργανισμό που εκδίδει την έγκριτη επιθεώρηση «Science».

Οι υπέρ και οι κατά

Το γραφικό μήνυμα που μεταδόθηκε το 1974 από το Αρεσίμπο. A graphic message sent into space by the Arecibo radio telescope in the 1970s. Credit: ARNE NORDMANN/CREATIVE COMMONS

Οι υπεύθυνοι του SETI, του Ινστιτούτου για την Αναζήτηση Εξωγήινης Νοημοσύνης, τάχθηκαν όπως ήταν αναμενόμενο υπέρ μιας τέτοιας προσπάθειας. Ο Ντάγκλας Βάκοφ, διευθυντής του τμήματος Σύνθεσης Διαστρικών Μηνυμάτων στο SETI, προέβαλε ως βασικό επιχείρημα το γεγονός ότι οι τηλεοπτικές και άλλου είδους ραδιοεκπομπές από τη Γη έχουν ήδη φτάσει σε αποστάσεις δεκάδων ετών φωτός και θα μπορούσαν δυνητικά να έχουν ήδη γίνει αντιληπτές.

Ο Βάκοφ πιστεύει ότι, έπειτα από 40 χρόνια αναζήτησης για εισερχόμενα σήματα, οι οποίες δεν αποδώσει μέχρι σήμερα, το SETI πρέπει να περάσει σε αυτό που αποκαλείται «ενεργό SETI»: την αποστολή μηνυμάτων με ραδιοπομπούς υψηλής ισχύος, οι οποίες θα έφταναν πολύ μακρύτερα στο Διάστημα από ό,τι οι σημερινές, διάχυτες ραδιοεπικοινωνίες.

Η αλήθεια είναι ότι αυτό έχει επιχειρηθεί στο παρελθόν, έστω και λίγες φορές. Το 1974, επισημαίνει ο δικτυακός τόπος του Science, ένα μήνυμα μεταδόθηκε από το ραδιοτηλεσκόπιο του Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο, το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου, στην κατεύθυνση ενός αστρικού σμήνους σε απόσταση 25.000 ετών φωτός.

Η διαφωνία

H χρυσή πλάκα που μεταφέρουν τα διαστημικά σκάφη Pioneer 10 και 11.

Πιο πρόσφατα το 2008, η εταιρεία Doritos μετέδωσε μια διαφήμιση για τα σνακ της σε ένα δυνητικά κατοικήσιμο σύστημα σε απόσταση 42 ετών φωτός, χρησιμοποιώντας ως πομπό ένα ραντάρ στη Νορβηγία. Ο Ντέιβιντ Μπριν, αστροφυσικός και συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας που συμμετείχε στο συνέδριο, διαφώνησε με τον Βάκοφ καθώς θεωρεί ότι μια απόπειρα επικοινωνίας με εξωγήινους πολιτισμούς θα ήταν απερίσκεπτη.

Μια τέτοια απόφαση, είπε, θα έπρεπε να ληφθεί έπειτα από δημόσιο διάλογο και όχι με τη μεμονωμένη πρωτοβουλία ενός οργανισμού όπως το SETI. O Βάκοφ, από την πλευρά του, δεν λέει όχι στο διάλογο, πιστεύει όμως ότι στο μεταξύ θα έπρεπε να ξεκινήσουμε μεταδόσεις. Η διαμάχη είναι απίθανο να λήξει σύντομα, είναι όμως πιθανό να δώσει τροφή σε επιστήμονες που ανησυχούν ότι οι εξωγήινοι δεν είναι απαραίτητα φιλικοί, και επομένως καλό θα ήταν να επιβάλλουμε σιγή ασυρμάτου. Ένας από αυτούς είναι ο διάσημος βρετανός φυσικός Στίβεν Χόκινγκ, ο οποίος έχει προειδοποιήσει ότι η Γη θα μπορούσε να πάθει αυτό που έπαθαν οι ιθαγενείς της Αμερικής μετά την άφιξη των Ευρωπαίων κατακτητών.