Ερευνητές
συνδέουν τα εγκεφαλικά σήματα άλφα με τη δημιουργικότητα, υποστηρίζοντας ότι
αυτή είναι μια διακριτή νοητική κατάσταση η οποία μπορεί να καλλιεργηθεί. In a
recent study, based at the University of Western Ontario, Canada, found that
there are ways of training your brain to become more creative that require a
deep and focused training period—and yes, it is a distinct state. Winging it,
it turns out, is not so effective. Jazz pianist Joey Alexander performs onstage
at VH1 Save The Music 20th Anniversary Gala at SIR Stage37 on October 16, 2017
in New York City. (Photo by Jason Kempin/Getty Images for VH1 Save The Music)
Πόσο
δημιουργικός είστε; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα μπορεί ίσως τώρα να
αποτυπωθεί σε ένα απλό ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, καθώς ένας συγκεκριμένος τύπος
εγκεφαλικών κυμάτων, γνωστός ως κύματα άλφα, φαίνεται να συνδέεται με τη
δημιουργικότητα. Όπως μάλιστα ανακάλυψαν επιστήμονες από τον Καναδά, όσο πιο
συγχρονισμένα είναι αυτά τα κύματα τόσο υψηλότερης ποιότητας είναι το
δημιουργικό έργο που παράγει κάποιος. Το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα
αποτελέσματα παρατηρήθηκαν μόνο σε άτομα τα οποία είχαν περάσει από εκπαίδευση
στο δημιουργικό έργο που καλούνταν να επιτελέσουν κάνει τους ερευνητές να
πιστεύουν ότι η δημιουργικότητα είναι κάτι το οποίο μπορεί να καλλιεργηθεί.
Πιανίστες στον ηλεκτροεγκεφαλογράφο
Οι
ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο στον Καναδά, με επικεφαλής
τον Τζόελ Λοπάτα, θέλησαν να διερευνήσουν αν η δημιουργικότητα είναι μια
διακριτή νοητική κατάσταση η οποία μπορεί να μετρηθεί. Για να το κάνουν,
απευθύνθηκαν σε 22 πιανίστες, άνδρες και γυναίκες, με μουσική εκπαίδευση και
αυτοδίδακτους, ζητώντας τους να ακούσουν μελωδίες τζαζ και στη συνέχεια να τις
παίξουν στο πιάνο ή να αυτοσχεδιάσουν επάνω σε αυτές. Κατά τη διάρκεια της
εκτέλεσης αυτών των καθηκόντων οι ειδικοί κατέγραφαν την ηλεκτρική
δραστηριότητα στον προμετωπιαίο φλοιό των εθελοντών - μια περιοχή του εγκεφάλου
η οποία σχετίζεται με την οργάνωση των σκέψεων και των στόχων μας.
Όταν
οι ομάδες των νευρώνων στέλνουν σήματα ταυτόχρονα, δημιουργούν κύματα
ηλεκτρικής δραστηριότητας τα οποία αποτυπώνονται στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα. Οι
ειδικοί έχουν εντοπίσει διαφορετικούς τύπους εγκεφαλικών κυμάτων οι οποίοι
φαίνονται να σχετίζονται με διαφορετικές νοητικές καταστάσεις: τα κύματα δέλτα,
για παράδειγμα, ανιχνεύονται κατά τη διάρκεια του βαθέος ύπνου, τα κύματα θήτα
εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του ύπνου REM και των ονείρων, ενώ τα κύματα βήτα
θεωρείται ότι αποτελούν, μεταξύ άλλων, ένδειξη της κριτικής ανάλυσης.
Συγχρονισμός
σε... άλφα
Illustration by Timmy
Kucynda
Τα
κύματα άλφα, τα οποία έχουν συχνότητα περίπου 7-14 HZ, έχουν συνδεθεί από προηγούμενες έρευνες
με την επινόηση δημιουργικών ιδεών. Όταν οι επιστήμονες από τον Καναδά ανέλυσαν
τα εγκεφαλικά κύματα των εθελοντών που έπαιζαν πιάνο, εντόπισαν μια
διαφοροποίηση: σε όσους εξ αυτών είχαν μουσική εκπαίδευση στον αυτοσχεδιασμό,
διαπίστωσαν ότι τα κύματα άλφα ήταν περισσότερο συγχρονισμένα - κάτι το οποίο
σημαίνει ότι περισσότεροι νευρώνες ενεργοποιούνταν ταυτόχρονα - όσο πιο
δημιουργικοί ήταν οι συμμετέχοντες.
Συγκεκριμένα, στους πιανίστες που είχαν εκπαιδευθεί στον αυτοσχεδιασμό, τα κύματα άλφα εμφανίζονταν πιο συγχρονισμένα όταν έπαιζαν ξανά τη μουσική που είχαν ακούσει προηγουμένως αλλά συγχρονίζονταν ακόμα περισσότερο όταν οι εθελοντές γίνονταν πιο δημιουργικοί αυτοσχεδιάζοντας και δημιουργώντας τις δικές τους μελωδίες. Όταν οι ερευνητές ζήτησαν από ειδικούς στη μουσική να ακούσουν τα ηχογραφημένα κομμάτια που είχαν παίξει οι εθελοντές, διαπίστωσαν ότι αυτά που οι ειδικοί αξιολόγησαν ως καλύτερα ήταν εκείνα τα οποία συνδέονταν με τα περισσότερο συγχρονισμένα κύματα άλφα στα ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα.
Ενίσχυση
με τη σωστή παιδεία;
Ο
Κιθ Τζάρετ συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους πιανίστες της τζαζ όλων των
εποχών. Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, τα κύματα άλφα του εγκεφάλου του θα πρέπει
να συγχρονίζονται περισσότερο κατά τους αυτοσχεδιασμούς του. Keith Jarrett @ Davies
Symphony Hall in San Francisco.
Καθώς
στο πείραμα δεν παρατηρήθηκε αύξηση του συγχρονισμού των κυμάτων άλφα στους
εθελοντές οι οποίοι δεν είχαν μουσική εκπαίδευση στον αυτοσχεδιασμό, οι
ερευνητές θεωρούν ότι τα ευρήματά τους υποδηλώνουν επίσης πως η κατάλληλη
παιδεία μπορεί να ενισχύσει τη δημιουργικότητα. «Τα αποτελέσματά μας
υποδεικνύουν ότι η δημιουργικότητα μπορεί να περιγραφεί ως μια διακριτή νοητική
κατάσταση - μια κατάσταση μάλιστα η οποία μπορεί να καλλιεργηθεί μέσω της
εκπαίδευσης και να αντικατοπτρίσει την
ποιότητα του τελικού προϊόντος» γράφουν στο σχετικό άρθρο τους στην επιθεώρηση
«Neuropsychologia».
Άλλοι
επιστήμονες οι οποίοι δεν συμμετείχαν στη συγκεκριμένη μελέτη επισημαίνουν
ωστόσο ότι η δημιουργικότητα είναι κάτι πάρα πολύ σύνθετο ώστε να μπορεί να
θεωρηθεί μια μεμονωμένη νοητική κατάσταση. Όπως και να έχει, τα κύματα άλφα
φαίνονται να σχετίζονται με αυτήν, τουλάχιστον όσον αφορά τη μουσική. Όπως
αναφέρει το «New
Scientist», σε πειράματα που έκανε μια άλλη ομάδα
ερευνητών είδε ότι η υποβολή αρχάριων μουσικών της τζαζ σε ηλεκτρική εγκεφαλική
διέγερση βελτίωνε αισθητά το παίξιμό τους. «Ίσως
αυτό να τους έβαλε σε μια κατάσταση κυμάτων άλφα, κατά την οποία ήταν
ικανότεροι να επινοήσουν νέες ιδέες βελτιώνοντας το παίξιμό τους» σχολίασε
στο περιοδικό ο κ. Λοπάτα, ο οποίος δεν συμμετείχε στη συγκεκριμένη μελέτη.
Πηγές: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0028393217300994?via%3Dihub - https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnhum.2016.00579/full
- http://www.tovima.gr/science/article/?aid=952124
