Πολύ
νεώτεροι από όσο αρχικά υπολογιζόταν φαίνεται πως είναι αρκετοί δακτύλιοι του
Κρόνου που σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως δεν ξεπερνούν σε ηλικία ούτε τα εκατό
εκατομμύρια χρόνια, καθώς περιφέρονται γύρω από τον γιγάντιο πλανήτη τους
ηλικίας 4,6 δισεκατομμυρίων ετών. NASA's Cassini spacecraft is shown
heading for the gap between Saturn and its rings during one of 22 such dives of
the mission's finale in this illustration. The spacecraft will make a final
plunge into the planet's atmosphere on Sept. 15. Credits: NASA/JPL-Caltech
Οι
πρώτες αναλύσεις των δεδομένων που στέλνει το Cassini λίγες ημέρες πριν την
προγραμματισμένη «κύκνεια» βουτιά του στην ατμόσφαιρα του Κρόνου, εμπλουτίζουν
και αλλάζουν την ισχύουσα θεωρία, που ήθελε τους δακτυλίους πολύ μεγαλύτερους.
Νέα
δεδομένα λίγο πριν το τέλος
Recent images of
features in Saturn's C ring called "plateaus" reveal a streaky
texture that is very different from the textures of the regions around them. Credits:
NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute
Η
αποστολή βρίσκεται στον επίλογό της, πλησιάζοντας τον Κρόνο πιο κοντά από κάθε
άλλη φορά, από την άφιξη του Cassini στην «γειτονιά» του Κρόνου το 2004.
Στις
22 Απριλίου, το σκάφος πραγματοποίησε το τελευταίο του πέρασμα από τον δορυφόρο
Τιτάνα και, 4 ημέρες αργότερα, επιχείρησε πρώτη από μια σειρά «βουτιές» στο
κενό των 2.400 χιλιομέτρων ανάμεσα στον Κρόνο και τον εσωτερικό του δακτύλιο.
Σε
αυτό το στάδιο το διαστημικό σκάφος χαρτογραφεί από πολύ κοντά τον πλανήτη,
αναλύοντας ταυτόχρονα την σύσταση και τις ιδιότητες των δακτυλίων του. Τα νέα
στοιχεία από το Cassini καταδεικνύουν πως η μάζα αυτή είναι σε πολλές περιπτώσεις
σημαντικά μικρότερη από τις έως τώρα εκτιμήσεις.
Όσο
πιο βαρύ, τόσο πιο παλιό
Cassini has been
trying to weigh the rings. NASA/JPL-CALTECH/SSI
Όσο
πιο εκτεταμένος είναι ένας δακτύλιος, τόσο πιο παλιός πιθανότατα είναι καθώς η
ανθεκτικότητά του απέναντι στους «βομβαρδισμούς» μετεωριτών και τις βαρυτικές
παλιρροϊκές είναι ανάλογη της μάζα του.
Αν
όντως επαληθευθούν οι πρώτες αναλύσεις, τότε ενδεχομένως οι δακτύλιοι του να
έχουν σχηματιστεί από σπασμένα σώματα που διαλύθηκαν σε τροχιά γύρω από τον
πλανήτη στο πολύ πρόσφατο παρελθόν, τα τελευταία εκατοντάδες εκατομμύρια
χρόνια.
Οι
νεώτεροι δακτύλιοι ίσως προέρχονται από κομήτες ή σμήνη παγωμένων θραυσμάτων ή
ακόμα κι ενός παλιού φεγγαριού που έφτασε πολύ κοντά στον πλανήτη και
διαλύθηκε.
Τα
υπολείμματα αυτών των σωμάτων διαμόρφωσαν τους δακτυλίους όπως τους γνωρίζουμε
σήμερα, εξηγεί η Λίντα Σπίλκερ, μέλος της αποστολής του Cassini.
«Ίσως αυτό συνέβη περισσότερες από μία φορές.
Πιθανόν οι διαφορές μεταξύ των δακτυλίων να οφείλονται στα διαφορετικά είδη
[διαλυμένων] σωμάτων από τα οποία αποτελούνται. Κάποιοι από τους δακτυλίους δεν
είναι αρκετά μαζικοί, οπότε σίγουρα δεν έχουν επιβιώσει τους βομβαρδισμούς
μετεωριτών που έχουν μεσολαβήσει από τον σχηματισμό του πλανήτη έως και σήμερα»,
εξηγεί.
Οι
κίνδυνοι των «χαμηλών πτήσεων»
Cassini's final
orbits (blue) take the probe closer to the planet than it has ever been before.
NASA/JPL-CALTECH
Η
πιθανότητα ολοσχερούς καταστροφής του σκάφους (κόστους 3,2 δισεκατομμυρίων
δολαρίων) από την πρόσκρουσή του σε κάποιο σώμα είχε υπολογιστεί σε λιγότερο
από 1% και η NASA αποφάσισε να πάρει αυτό το ρίσκο.
Ούτως
ή άλλως, είκοσι χρόνια μετά την εκτόξευσή του από τον πλανήτη μας, το σκάφος
έχει αρχίσει να ξεμένει από καύσιμα καθώς πέφτει η απόδοση των θερμοηλεκτρικών
του γεννητριών, στην «καρδιά» των οποίων πάλλονται 33 κιλά πλουτωνίου-238.
Στις
15 Σεπτεμβρίου, το Cassini θα κάνει την τελευταία του βουτιά μέσα Κρόνο με
ταχύτητα 120.000 χιλιομέτρων την ώρα και μετά από τρία λεπτά πτώσης, η
εικοσαετής αποστολή θα τερματίζεται στην βραχώδη επιφάνεια κάτω από τόνους
ατμοσφαιρικών αερίων.
Οι
σημαντικότερες ανακαλύψεις
This false-color
view from NASA's Cassini spacecraft gazes toward the rings beyond Saturn's
sunlit horizon, where a thin haze can be seen along the limb. Credits:
NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute
Στο
ταξίδι του γύρω από το σύστημα του Κρόνου, το Cassini ανακάλυψε την ύπαρξη ενός
μεγάλου ωκεανού κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του δορυφόρου Εγκέλαδου που θα
μπορούσε να φιλοξενεί ζωή, και «θάλασσες υδρογονανθράκων» στον δορυφόρο Τιτάνα.
Αν
και οι επιστήμονες δεν ανίχνευσαν απευθείας κάποιον ζωντανό οργανισμό στο
φεγγάρι του Εγκέλαδου, το αέριο μοριακό υδρογόνο που εξέρχεται από σιφώνια στον
βραχώδη πάτο του ωκεανού του, θα μπορούσε να λειτουργεί ως η απαραίτητη πηγή
ενέργειας για τυχόν μικρόβια ή μικροοργανισμούς στον βυθό.
Ένας
«αποστειρωμένος θάνατος»
This mosaic
combines views captured by Cassini as it made the first dive of the mission's
Grand Finale on April 26, 2017, and shows details in bands and swirls in the
atmosphere. Credits: NASA/JPL-Caltech/SSI/Hampton University
Ένας
από τους λόγους που οι επιστήμονες θέλουν να καταστρέψουν το Cassini πάνω στον
Κρόνο, είναι για να βεβαιωθούν πως δεν θα μολυνθούν οι δορυφόροι αυτοί από
γήινα μικρόβια.
Πριν
ξεκινήσει για τον ουρανό το 1997, το Cassini είχε αποστειρωθεί ενδελεχώς αλλά
δεν αποκλείεται παρ’ όλα τα μέτρα που πήρε η NASA, να έχουν επιβιώσει πάνω στην
επιφάνειά του γήινοι μικροοργανισμοί.
Τυχόν
μόλυνσή των φεγγαριών, θα άλλαζε «με τον λάθος τρόπο» τα αποτελέσματα των
μελλοντικών ερευνών, σημειώνει η Αμερικανική Υπηρεσία Αεροναυπηγικής και
Διαστήματος.
