Μια
λέμβος είναι διακοσμημένη με σταυρούς, οι ειδικοί όμως δεν γνωρίζουν αν το
σύμβολο είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία. One of the
recovered log boats was decorated with a criss-cross pattern on both the inside
and the outside of the vessel. It is uncertain whether there was any particular
significance to the decoration or if the owner simply wanted to personalise it.
Οκτώ
λέμβοι της Εποχής του Χαλκού που βρέθηκαν κοντά στο Πιτερμπόρο της Ανατολικής
Αγγλίας μπήκαν σε ειδικό... ψυγείο προκειμένου να συντηρηθούν. Οι λέμβοι, οι
οποίες είναι κατασκευασμένες από «μασίφ» κορμούς δέντρων, δεν είναι οι πρώτες
αυτής της εποχής που ανασκάπτονται στη Βρετανία. Είναι όμως η πρώτη φορά που
ένας τόσο μεγάλος αριθμός προϊστορικών σκαφών έρχεται στο φως στο ίδιο σημείο.
Καθώς προέρχονται από διαφορετικές χρονικές στιγμές και έχουν διασωθεί σε
άριστη κατάσταση, είναι σε θέση να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο
ζωής και τις συνήθειες των κατόχων τους, οι οποίοι υπήρξαν οι βόρειοι σύγχρονοι
των δικών μας Μινωιτών.
Ian Panter, of the
York Archaological Trust and the log project's conservationist, inspects one of
the eight Bronze Age log boats dug out of the ground at a quarry near
Peterborough. The vessels, thought to be up to 3,500-years-old would most
likely have been used to transport people and cargo.
Οι
λέμβοι ανασκάφηκαν μαζί με μια πληθώρα άλλων ευρημάτων (όπλα, παγίδες, αγγεία
και εργαλεία) σε ένα λατομείο στον αρχαιολογικό χώρο του Μαστ Φαρμ, σε μια
περιοχή η οποία έχει αποδειχθεί πλούσια σε αρχαιολογικά ευρήματα της βρετανικής
Εποχής του Χαλκού, πριν από 3.500 χρόνια. Έχουν διατηρηθεί σε εξαιρετικά καλή
κατάσταση «θαμμένες» μέσα στην παλιά κοίτη ενός ποταμού (του ποταμού Νένε) και
οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά ανθρώπων και
προϊόντων στα κανάλια των βαλτότοπων που την εποχή εκείνη κάλυπταν αυτό το
σημείο της Ανατολικής Αγγλίας.
The log boats discovered
in Peterborough were a similar elegant shape to those used during the annual
Oxford and Cambridge Boat Race. The log boats are around 8.5m long whereas the
international class eights boats are more than double this length, at 19.9m.
This gives archaeologists clues as to how many people could sit in the log boat
compared to modern-day vessels.
Η
κάθε λέμβος είναι φτιαγμένη από έναν μονοκόμματο κορμό δέντρου (έξι από
βελανιδιά, μία από σημύδα και μία από φλαμουριά). Η μικρότερη έχει μήκος 3,5 μ.
και η μεγαλύτερη 8,5 μ. Οι περισσότερες φέρουν «εξελιγμένα» εξαρτήματα (όπως
λαβές ή εγκοπές για την τοποθέτηση σανίδων) καθώς και διακοσμήσεις. Μια μάλιστα
είναι εξ ολοκλήρου διακοσμημένη με σταυρούς, αν και οι ειδικοί δεν γνωρίζουν αν
το συγκεκριμένο «μοτίφ» είχε κάποιο ιδιαίτερο νόημα. Όλες έχουν εμφανή σημάδια
επισκευών και συντήρησης, γεγονός το οποίο δείχνει ότι οι κάτοχοί τους τις
φρόντιζαν επιμελώς. Είναι επίσης εμφανές ότι βυθίστηκαν στον ποταμό επίτηδες,
αλλά σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, αφού βρέθηκαν σε διαφορετικά στρώματα
της αρχαίας κοίτης. Προς το παρόν είναι άγνωστο αν βυθίστηκαν στο πλαίσιο
κάποιου τελετουργικού - όπως π.χ. μιας νεκρώσιμης τελετής - ή αν απλώς οι
κάτοχοί τους αποφάσισαν ότι δεν τις χρειάζονται πια.
The timbers were
kept wet before archaeologists moved the boats from the mud to a purpose-built
facility. Techniques pioneered on the Mary Rose Tudor warship are being
employed to preserve the eight log boats.
Το
εύρημα θεωρείται μοναδικό, όχι μόνο για τα βρετανικά αλλά και για τα παγκόσμια
δεδομένα. Για τον λόγο αυτόν δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στη συντήρηση των
προϊστορικών σκαφών. Για να τα διατηρήσει ανέπαφα και να τα εμποδίσει να
διαλυθούν ερχόμενα σε επαφή με τον αέρα, η ομάδα των συντηρητών που ανέλαβε το
έργο θα εφαρμόσει και εδώ τις πρωτοποριακές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για
τη συντήρηση του «Mary Rose», του πολεμικού πλοίου της εποχής των Τυδώρ.
It is the first
time so many Bronze Age log boats have been found so close together. Usually
log boats are found singly but at Much Farm there were eight, and they were all
painstakingly excavated by archaeologists.
Σε
πρώτη φάση οι λέμβοι τοποθετήθηκαν σε έναν ψυχρό θάλαμο που κατασκευάστηκε
ειδικά για αυτές στο Αρχαιολογικό Πάρκο του Φλαγκ Φεν, σε απόσταση λίγων
χιλιομέτρων από το σημείο της ανασκαφής τους. Η ψύξη θα επιβραδύνει το στέγνωμα
του ξύλου, εμποδίζοντας βιολογικές διαδικασίες (όπως π.χ. η ανάπτυξη βακτηρίων)
που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τη φθορά ή τη σήψη του. Για την περαιτέρω
σταθεροποίηση του ξύλου θα εφαρμοστεί επί δυο χρόνια ένα ειδικό κερί με γλυκόλη
πολυαιθυλενίου.
The eight Bronze
Age boats have been moved to a purpose-built facility where they will be
conserved. Over the two-year project they will be sprayed with a special wax
that will preserve the timbers.
Ο
όλος σχεδιασμός, ο οποίος έγινε από συντηρητές με επικεφαλής τον Ιαν Πάντερ του
York Archaeological Trust, έχει ως στόχο να διατηρήσει τις λέμβους ακέραιες -
γεγονός πρωτοφανές εφόσον ως τώρα οι προϊστορικές λέμβοι που έχουν ανακαλυφθεί
χρειάστηκε να τεμαχιστούν για να συντηρηθούν. Οι εδικοί ευελπιστούν ότι η
διαδικασία συντήρησης θα αποκαλύψει περισσότερα σχετικά με την ιστορία των
προϊστορικών σκαφών. Καθ' όλη τη διάρκειά της οι επισκέπτες θα μπορούν να
βλέπουν τις λέμβους μέσα από μια γυάλινη προθήκη.
Emma Turvey, a
conservation technician, inspects one of the boats in cold storage. The boats,
which can be viewed through glass panels by the public, has slots for transom
boards and some of them had carrying handles.
«Είναι
εξαιρετικά σημαντικό ότι οι λέμβοι του Μαστ Φαρμ μεταφέρθηκαν στο Αρχαιολογικό
Πάρκο του Φλαγκ Φεν, επειδή αποτελούν μέρος της ίδιας ιστορίας» δήλωσε σε
σχετικό δελτίο Τύπου ο Μαρκ Νάιτ της Αρχαιολογικής Μονάδας του Κέιμπριτζ, ένας
εκ των κορυφαίων προϊστορικών αρχαιολόγων της Βρετανίας ο οποίος συμμετείχε
στην ανασκαφή τους. «Η άφιξή τους αντιπροσωπεύει κάτι σαν "επιστροφή στο
σπίτι" επειδή τόσο οι λέμβοι όσο και η προϊστορική οδός που ανακαλύφθηκε
στο Φλαγκ Φεν αντιπροσωπεύουν καινοτόμους τρόπους μεταφοράς σε ένα τοπίο που
εξαφανιζόταν γρήγορα κάτω από τα νερά που ανέβαιναν».
Last week it was
reported that the National Trust has constructed a 2,300-year-old Celtic log
boat over the course of three weeks in tribute to the one discovered in Poole
harbour in 1964.
Η
προϊστορική οδός του Φλαγκ Φεν, μια σειρά από ξύλινες πλατφόρμες και πασσάλους
που εκτείνεται σε μήκος περίπου ενός χιλιομέτρου ενώνοντας το νησί Γουίτλσι του
σημερινού Κέιμπριτζσαϊρ με το Πιτερμπόρο, είναι μια μοναδική κατασκευή η οποία
θεωρείται παγκοσμίως ισάξιας σημασίας με το Στόουνχεντζ. Πριν από 4.000 χρόνια
η στάθμη των υδάτων ανέβηκε ξαφνικά σε αυτή την περιοχή, πλημμυρίζοντας την
ξηρά και δημιουργώντας κανάλια και βαλτοτόπους. Αρχικά οι άνθρωποι εγκατέλειψαν
τα πλημμυρισμένα εδάφη, όπως όμως δείχνουν όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα,
περίπου στη Μέση Εποχή του Χαλκού άρχισαν όχι μόνο να προσαρμόζονται στο νέο
περιβάλλον αλλά και να το εκμεταλλεύονται προς όφελός τους.