Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Παρασκευή 1 Μαρτίου 2013

Γενετιστές υποστηρίζουν ότι βρήκαν την ηλικία της Ιλιάδας του Ομήρου, Geneticists Estimate Publication Date of The Iliad


Homer's The Iliad codex from approximately the late fifth-early sixth century B.C. Image: Iliad VIII 245-253 in codex F205


Ποια σχέση μπορεί να έχει ο Όμηρος και η Ιλιάδα με την γενετική; Επειδή στην εποχή μας όλα είναι πιθανά, ακόμη κι αυτό, πράγματι επιστήμονες της γενετικής αποφάσισαν να μελετήσουν την Ιλιάδα χρησιμοποιώντας μεθόδους της επιστήμης τους προκειμένου να προσδιορίσουν το έτος συγγραφής της. Σύμφωνα έτσι με τη μελέτη προέκυψε ότι ο Όμηρος - εφ΄ όσον βεβαίως ήταν ένας και όχι πολλοί οι συγγραφείς, καθώς σήμερα οι απόψεις διίστανται _ έγραψε το ωραιότερο και πλέον σύνθετο έργο του, την Ιλιάδα το 762 π.Χ. (με προσθήκη ή αφαίρεση 50 χρόνων).

Το σημαντικό είναι, ότι η χρονολογία αυτή συμπίπτει με εκείνη που προτείνουν οι περισσότεροι μελετητές της Ιλιάδας καθώς η γενική εκτίμηση είναι. ότι το ομηρικό έπος γράφτηκε τον 8ο π.Χ. αιώνα. Το απροσδόκητο επομένως βρίσκεται στο γεγονός, ότι γι΄ αυτή την προσέγγιση χρησιμοποιήθηκαν οι ίδιες τεχνικές που αποκωδικοποίησαν τη γενετική ιστορία του ανθρώπου με την παρακολούθηση της μετάλλαξης των γονιδίων.

Στην επιστημονική ομάδα που επιχείρησε την πρωτότυπη έρευνα μετείχαν ένας εξελικτικός θεωρητικός στο Πανεπιστήμιο του Reading της Βρετανίας ο Μαρκ Πάγκελ, ένας γενετιστής στο Πανεπιστήμιο της Ιατρικής και Οδοντιατρικής του Νιου Τζέρσεϋ, ο Ερικ Αλτσούλερ και η Αντρέα Καλίντ γλωσσολόγος στο Reading και το Ινστιτούτο Sante Fe στο Νέο Μεξικό.


Aphrodite rescuing her son Aeneas, wounded in fight, scene from The Iliad. Work on display in the Staatliche Antikensammlungen. Image: Bibi Saint-Pol

«Οι γλώσσες συμπεριφέρονται όπως ακριβώς τα γονίδια», δηλώνει ο Pagel. «Προσπαθήσαμε λοιπόν να τεκμηριώσουμε τις κανονικότητες στη γλωσσική εξέλιξη και μελετήσαμε το λεξιλόγιο του Ομήρου ως μέσο για να δούμε αν η γλώσσα εξελίσσεται έτσι, όπως πιστεύαμε. Αν ναι, τότε θα έπρεπε να βρούμε μία ημερομηνία για τον Όμηρο». Οι επιστήμονες λοιπόν παρακολούθησαν τις λέξεις στην Ιλιάδα με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο παρακολουθούν τα γονίδια στο γονιδίωμα.

Στο έργο τους χρησιμοποίησαν όμως και ένα γλωσσικό εργαλείο που αποκαλείται «Swadesh word list» (από το όνομα του αμερικανού γλωσσολόγου Morris Swadesh που το σχεδίασε στη δεκαετία του 1940 και του 1950). «Αυτός ο κατάλογος περιλαμβάνει περίπου 200 έννοιες, που εκφράζονται με λέξεις σε κάθε γλώσσα και κάθε πολιτισμό, όπως λέξεις για τα μέρη του σώματος, για χρώματα, για συγγενικές σχέσεις όπως πατέρας και μητέρα», είπε ο Pagel.

Στην Ιλιάδα βρήκαν 173 από αυτές και στη συνέχεια, μέτρησαν πόσο άλλαξαν. Εξέτασαν επίσης την γλώσσα των Χετταίων, ενός λαού που υπήρξε κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου και την σύγχρονη ελληνική, και εντόπισαν τις αλλαγές στις λέξεις. Ακριβώς δηλαδή, όπως μετριέται η γενετική ιστορία του ανθρώπου, πηγαίνοντας πίσω και βλέποντας πως και πότε τα γονίδια μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου.

Jean Auguste Dominique Ingres, Η αποθέωση του Ομήρου, L'Apothéose d'Homère, 1827

Όσο για τον ίδιο τον Όμηρο το μυστήριο της ύπαρξής του φυσικά παραμένει. «Είναι απίθανο να υπήρξε ποτέ ένα άτομο με το όνομα του Ομήρου, που να έγραψε την Ιλιάδα», δηλώνει πάντως Brian Rose, καθηγητής κλασικών σπουδών και επιμελητής του Τμήματος Μεσογείου στο Μουσείο του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια. «Η Ιλιάδα είναι μία συλλογή προφορικών παραδόσεων που πηγαίνουν πίσω στο 13ο αιώνα π.Χ. Πρόκειται για ένα αμάλγαμα από πολλές ιστορίες που επικεντρώθηκαν σε συγκρούσεις σε μια συγκεκριμένη περιοχή της σημερινής βορειοδυτικής Τουρκίας», προσθέτει.





Ποιος σκότωσε την αδελφή της Κλεοπάτρας; Found: Skeleton of the younger sister Cleopatra had murdered

Οι επιστήμονες με τη βοήθεια του υπολογιστή και χρησιμοποιώντας το DNA των οστών που βρέθηκαν στην Έφεσο, κατάφεραν να φτιάξουν μια τρισδιάστατη απεικόνιση του προσώπου της Αρσινόης. This image shows reconstruction of Cleopatra's murdered half-sister, Arsinoe IV, created in 2009 by scientists at Scotland's University Of Dundee.

Τα οστά της Αρσινόης, ετεροθαλούς αδερφής της Κλεοπάτρας, που σύμφωνα με τις πηγές δολοφονήθηκε στην Έφεσο πιστεύει, ότι έχει εντοπίσει η αυστριακή αρχαιολόγος και αρχιτέκτονας Χίλκε Τουρ, μέλος της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών.

Την θεωρία της μάλιστα, πρόκειται να αναπτύξει σε ομιλία της στο Μουσείο Ιστορίας της Νότιας Καρολίνας στις ΗΠΑ την 1η Μαρτίου. Με τίτλο «Ποιος σκότωσε την Αρσινόη; Και άλλες ιστορίες από την Έφεσο» η αρχαιολόγος, που έχει εργαστεί με το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο επί πολλά χρόνια στα παράλια της Μικράς Ασίας και ειδικά στη λαμπρή αρχαία πόλη μιλάει για μια ιστορία 2000 ετών, όταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε κατακτήσει μεγάλο μέρος του αρχαίου κόσμου αλλά και η Κλεοπάτρα, με την έπαρση της βασίλισσας προσπαθούσε να σώσει τον δικό της.

Στην Έφεσο η Χίλκε Τουρ εργάσθηκε από την εποχή που ήταν φοιτήτρια έως πρόσφατα το 2005, που ήταν βοηθός του διευθυντή των ανασκαφών με ειδικότητα στην ερμηνεία κτιρίων και γενικώς, μνημείων.

Το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο άλλωστε δραστηριοποιείται στην περιοχή από το 1895 ενώ σήμερα στην ερευνητική ομάδα υπάρχουν επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Τώρα η ίδια θέλει να αποδείξει ότι ο τάφος, που έχει βρεθεί σε ένα από τα μνημεία της πόλης, το Οκτάγωνο ανήκει στην Αρσινόη Δ΄, την οποία σύμφωνα με τις ορισμένες πηγές έβαλε να δολοφονήσουν η Κλεοπάτρα.

Cleopatra ordered the murder of her younger sister, Princess Arsinöe.

Η ανασκαφή του Οκταγώνου άρχισε το 1904 και δύο χρόνια αργότερα εντοπίσθηκε ταφικός θάλαμος με σκελετό γυναίκας, που σύμφωνα με την εξέτασή του ήταν περίπου 20 χρονών. Αναζητώντας στοιχεία στην Ιστορία η Χίλκε Τουρ βρήκε πράγματι κάποιες πηγές που λένε, ότι κατά το έτος 41 π. Χ. η Αρσινόη δολοφονήθηκε στην Έφεσο από την Κλεοπάτρα και τον ρωμαίο εραστή της. Αλλά και το ίδιο το κτίριο χρονολογείται, από τον αρχιτεκτονικό τύπο και τη διακόσμηση του στο δεύτερο μισό του πρώτου αιώνα π. Χ. Μέσα στην πόλη εξάλλου, δεν θάβονταν οι απλοί άνθρωποι αλλά μόνον αυτοί, που είχαν αριστοκρατική καταγωγή ή είχαν προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες.

Her  skeleton was discovered in Turkey.

Στη συνέχεια της ιστορίας πάντως υπάρχει ένα μυστήριο καθώς το κεφάλι από τον σκελετό χάθηκε στη Γερμανία κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, όπου είχε μεταφερθεί για εξέταση ενώ περαιτέρω εξετάσεις DNA που έγιναν στο υπόλοιπο σώμα έδειξαν απλώς, ότι η ηλικία της γυναίκας μπορεί να ήταν μικρότερη, δηλαδή 16 χρονών. Αυτό είναι ασύμβατο με τη θεωρία της αρχαιολόγου, η οποία δεν πτοείται όμως, αντίθετα αναφέρει ένα ακόμη στοιχείο: Το σχήμα του κτιρίου, που όπως λέει, μοιάζει με το κεντρικό τμήμα του περίφημου Φάρου της Αλεξάνδρειας, ο οποίος είχε κατασκευαστεί από τους Πτολεμαίους Μακεδόνες, προγόνους της Κλεοπάτρας.

John William Waterhous, Cleopatra,  1888

Η Ιστορία τώρα λέει τα εξής: Το 48 π. Χ. όταν η Κλεοπάτρα προσπαθούσε να κρατήσει το θρόνο της μέσα στις αντιπαλότητες της δυναστείας συνδέθηκε με τον Ιούλιο Καίσαρα. Η ετεροθαλής αδερφή της όμως Αρσινόη Δ΄ υποκίνησε τους Αιγύπτιους εναντίον τους. Τότε η Ρώμη έστειλε ενισχύσεις για να υποστηρίξει την βασιλεία της Κλεοπάτρας και η Αρσινόη συνελήφθη και οδηγήθηκε στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, προκειμένου να εκτεθεί ως αιχμάλωτος στην πομπή για τον θρίαμβο του Καίσαρα. Αλλά παρ΄ ότι σ΄ αυτές τις περιπτώσεις οι αιχμάλωτοι στη συνέχεια εκτελούνταν, προς μεγάλη απογοήτευση της Κλεοπάτρας, ο Καίσαρας χάρισε τη ζωή στην Αρσινόη στέλνοντάς την απλώς εξορία στην Έφεσο, όπου εκείνη ίδρυσε έναν ναό στο ιερό της Άρτεμης.

Όταν όμως το 44 π. Χ. ο Ιούλιος Καίσαρας δολοφονήθηκε η Κλεοπάτρα συνδέθηκε με τον Μάρκο Αντώνιο, τον οποίο και έπεισε για τη δολοφονία της Αρσινόης μέσα μάλιστα, στο ιερό της Εφέσου. Μία δεκαετία βέβαια αργότερα, θα πέθαιναν και οι ίδιοι.

Πηγή: Το Βήμα

Πόσο μακριά στο σύμπαν έχουν φτάσει οι τηλεοπτικές μας εκπομπές; The Tiny Humanity Bubble


Στο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας «Επαφή» του Carl Sagan, οι ραδιοαστρονόμοι στη Γη συλλαμβάνουν σήματα  από τον Βέγα που βρίσκεται σε απόσταση 25 έτη φωτός. Η αρχική αποκωδικοποίηση του σήματος έδειξε ότι αυτό περιείχε τηλεοπτικά στιγμιότυπα με τον Αδόλφο Χίτλερ να κηρύσσει την έναρξη των Ολυμπιακών αγώνων το 1936!

Η εναρκτήρια τελετή των Ολυμπιακών του Βερολίνου ήταν στην πραγματικότητα η πρώτη τηλεοπτική εκπομπή από τη Γη με κάποια υπολογίσιμη ισχύ. Αυτό το τηλεοπτικό σήμα – σε αντίθεση με τις συνηθισμένες ραδιοφωνικές εκπομπές των προηγούμενων δεκαετιών – διαπέρασε την ιονόσφαιρα και έφυγε προς το διάστημα.

Σύμφωνα λοιπόν με την πλοκή του μυθιστορήματος το σήμα αυτό συνέλαβαν οι εξωγήινοι στον Βέγα και το έστειλαν ξανά πίσω, δείχνοντας έτσι στους κατοίκους της Γης ότι «ανίχνευσαν» την ύπαρξή τους (χωρίς βέβαια να έχουν καμιά ιδέα για το τι ήταν ο Χίτλερ).

Αν υιοθετήσουμε την άποψη του Carl Sagan, ότι τα πρώτα ραδιοτηλεοπτικά σήματα ικανά να ανιχνευθούν από εξωγήινους, διέφυγαν προς το διάστημα την δεκαετία του 1930, τότε αυτά θα έχουν διανύσει από τότε μέχρι σήμερα περίπου 80 έτη φωτός.

Ή δεδομένου ότι οι άνθρωποι εξέπεμπαν ραδιοκύματα από τις αρχές του αιώνα και κάποια από αυτά διέφυγαν στο διάστημα, τότε θα έχουν διανύσει χονδρικά απόσταση 100 ετών φωτός.

Έτσι υπάρχει μια σφαίρα διαμέτρου 200 ετών φωτός, στην οποία περιέχονται «σημάδια» που θα αποκάλυπταν την ύπαρξη του ανθρώπινου πολιτισμού σε όποιον εξωγήινο πολιτισμό βρίσκεται μέσα στην σφαίρα αυτή (και θα είχε τη δυνατότητα να συλλάβει αυτά τα ραδιοτηλεοπτικά κύματα).

Ενώ αυτή η σφαίρα των 200 ετών φωτός είναι αστρονομικά μεγάλη απόσταση (στην κυριολεξία), σε σύγκριση με το μέγεθος του γαλαξία μας είναι πολύ μικρή – και σε σύγκριση με το σύμπαν εντελώς μηδαμινή. Αυτό αποδεικνύει η εικόνα που κατασκεύασε ο Adam Grossman:


Mankind has been broadcasting radio waves into deep space for about a hundred years now — since the days of Marconi. That, of course, means there is an ever-expanding bubble announcing Humanity’s presence to anyone listening in the Milky Way. This bubble is astronomically large (literally), and currently spans approximately 200 light years across. But how big is this, really, compared to the size of the Galaxy in which we live (which is, itself, just one of countless billions of galaxies in the observable universe)? To answer that question, I put together the following diagram of our galaxy with the "Humanity Bubble" embedded within it.

Η “φούσκα” των 200 ετών φωτός είναι η μικρή μπλε κουκκίδα μέσα στο πλαίσιο στην πρώτη εικόνα ή η κίτρινη κουκκίδα στη δεύτερη εικόνα. Βέβαια όταν ένα ραδιοφωνικό σήμα διανύσει μια απόσταση 100 ετών φωτός έχει εξασθενήσει τόσο πολύ που πιθανόν να είναι μη ανιχνεύσιμο. Αλλά κανείς δεν είναι σίγουρος με τεχνολογία των …. εξωγήινων!

Στο  παραπάνω βίντεο βλέπουμε τα πρώτα λεπτά της ταινίας «Επαφή» που βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Sagan. Το πλάνο δείχνει αρχικά τη Γη από κοντά και στη συνέχεια “απομακρύνεται” ταχύτατα. Όσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από τη Γη τόσο πιο παλιοί είναι και οι ραδιοτηλεοπτικοί ήχοι που ακούμε!