Νίκος Καρούζος, «Οιδίππους τυραννούμενος»

Pierre-Auguste Renoir, Oedipus Rex, 1895 

Εζούσα τις πιο βαθιές μου λεπτομέρειες

καθώς αργά ο έρμος

διανύω την κόλαση

περιμένοντας καρπούς απ’ τα ψέματα πάλι

την όσφρηση του βίαιου μυαλού μου κι ο θάνατος

αχολογούσε άρωμα μητέρας

βόσκοντας έρωτα στην αναισθησία

των άστρων ανεπαίσχυντα.

Λοιπόν η άβυσσος ο καταπιώνας που δεν κοπάζει.

Δικό μου είναι αυτό το βιβλίο η δάκνουσα λαλιά

κι η ανάγνωση.

Δεν έχω κανένα δικαίωμα στην ευτυχία.

Από τη συλλογή «Οιδίπους τυραννούμενος και άλλα ποιήματα», Ίκαρος, 2014

H επίσκεψη στον προϊστορικό οδοντίατρο ήταν μάλλον εφιαλτική. Oldest tooth filling was made by an Ice Age dentist in Italy

Τα αρχαιότερα σφραγίσματα ηλικίας 13.000 ετών εντοπίστηκαν στην περιοχή της Τοσκάνης στην Βόρεια Ιταλία. O προϊστορικός «οδοντίατρος» καθάριζε και μεγάλωνε με κάποιο μικρό λίθινο εργαλείο τις τρύπες (μάλλον χωρίς αναισθητικό...), προτού τις παραγεμίσει με το υλικό του σφραγίσματος το οποίο μάλλον είχε αντισηπτικές ιδιότητες. Seen from above in computer reconstructions, cavities in two human teeth dating to around 13,000 years ago contain signs of an ancient treatment for tooth decay. Marks on the inner walls of each cavity were made by a pointed stone tool used to remove infected tissue, researchers propose. Credit: Stefano Benazzi

Ιταλοί ερευνητές πιστεύουν ότι ανακάλυψαν στην περιοχή Ριπάρο Φρέντιαν της Τοσκάνης, στη βόρεια Ιταλία, σφραγίσματα από οργανικό υλικό σε δόντια ηλικίας 13.000 ετών, τα οποία είναι τα αρχαιότερα που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα.

Τα σφραγίσματα, που βρέθηκαν σε ένα ζευγάρι μπροστινά δόντια, τους κεντρικούς κοπτήρες της άνω γνάθου, είχαν γίνει από μια μορφή φυσικών υδρογονανθράκων, το βιτουμένιο, ένα είδος ημι-στερεής ορυκτής πίσσας, που είχε ανακατευτεί με φυτικές ίνες και...τρίχες.

Λίθινα... βασανιστήρια

Two front teeth from a person who lived in what’s now northern Italy around 13,000 years ago contain clues to Stone Age dentistry, a new study finds. These ancient examples of treated tooth decay are shown from the side (top) and looking down on the chewing surface (bottom). Credit: Stefano Benazzi

Η μελέτη των δοντιών με ισχυρό μικροσκόπιο αποκάλυψε ότι τα δόντια είχαν μεγάλες κουφάλες, στο εσωτερικό των οποίων υπήρχαν οριζόντιες χαραγματιές.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο προϊστορικός «οδοντίατρος» καθάριζε και μεγάλωνε με κάποιο μικρό λίθινο εργαλείο τις τρύπες (μάλλον χωρίς αναισθητικό...), προτού τις παραγεμίσει με το υλικό του σφραγίσματος, το οποίο μάλλον είχε αντισηπτικές ιδιότητες.

Πιθανότατα τα αρχαία σφραγίσματα εξυπηρετούσαν τον ίδιο στόχο με τα σημερινά, δηλαδή να μειώσουν τον πόνο και να αποτρέψουν τον εγκλωβισμό της τροφής μέσα στα χαλασμένα δόντια.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Στέφανο Μπενάτσι του Πανεπιστημίου της Μπολόνια, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό περιοδικό φυσικής ανθρωπολογίας «Journal of Physical Anthropology», σύμφωνα με το New Scientist.

Η φροντίδα των δοντιών αναπτύχθηκε στις νεολιθικές αγροτικές κοινωνίες, αλλά νωρίτερα οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες της παλαιολιθικής εποχής είχαν αρχίσει να πειραματίζονται με την οδοντιατρική.

Παλαιότερα, οι αρχαιολόγοι είχαν ανακαλύψει στη Σλοβενία ένα σφράγισμα από κερί μελισσών σε δόντι ηλικίας 6.500 ετών.

Πηγές: Gregorio Oxilia et al. The dawn of dentistry in the late upper Paleolithic: An early case of pathological intervention at Riparo Fredian, American Journal of Physical Anthropology (2017). DOI: 10.1002/ajpa.23216 - http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=873216

Κίνδυνο καρδιακής νόσου συνεπάγονται τα γκρίζα μαλλιά στους άνδρες. Grey hair linked with increased heart disease risk in men

Rembrandt, Autoportrait, Self-portrait, 1663. Η αθηροσκλήρωση και το γκριζάρισμα των μαλλιών μοιράζονται κοινούς μηχανισμούς σύμφωνα με νέα μελέτη. A new study has found that men with grey hair are at greater risk of heart disease. Τhe researchers assessed the prevalence of grey hair in patients with coronary artery disease.

Μπορεί τα γκρίζα μαλλιά να προσδίδουν γοητεία στον άνδρα, αλλά μελέτη που παρουσιάστηκε στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας στη Μάλαγα της Ισπανίας, έρχεται να προσθέσει μια νέα και καθόλου ευοίωνη παράμετρο.

Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η δρ Ειρήνη Σαμουήλ, καρδιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου στην Αίγυπτο, τα γκρίζα μαλλιά συνεπάγονται αυξημένο κίνδυνο καρδιακής νόσου για τους άνδρες.

«Η γήρανση είναι ένας αναπόφευκτος παράγοντας κινδύνου εκδήλωσης στεφανιαίας νόσου και σχετίζεται με δερματολογικές ενδείξεις που μπορεί να σηματοδοτούν αυξημένο κίνδυνο. Πρέπει να μελετήσουμε περισσότερο τα δερματικά σημάδια κινδύνου που θα μας δώσουν το περιθώριο της πρώιμης παρέμβασης στην εξέλιξη της καρδιαγγειακής νόσου», εξήγησε η ερευνήτρια.

Η αθηροσκλήρωση και το γκριζάρισμα των μαλλιών μοιράζονται κοινούς μηχανισμούς, όπως η εξασθενημένη επιδιόρθωση του DNA, το οξειδωτικό στρες, η φλεγμονή, οι ορμονικές αλλαγές και η γήρανση των λειτουργικών κυττάρων.

Τα νέα στοιχεία

It found that if at least half of a man’s thatch has turned grey they are at an increased risk. The risk was independent of a man’s age and other cardiovascular risk factors such as smoking. GETTY

Η μελέτη εστίασε στην συχνότητα των γκρίζων μαλλιών σε ασθενείς στεφανιαία νόσο και αν ήταν ανεξάρτητος δείκτης κινδύνου της νόσου. Στο δείγμα συμπεριλήφθησαν 545 άνδρες που υποβλήθηκαν σε πολυτομική υπολογιστική τομογραφία στεφανιογραφία λόγω υποψίας στεφανιαίας νόσου. Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε υποομάδες ανάλογα με την παρουσία ή απουσία στεφανιαίας νόσου και την ποσότητα γκρίζων/λευκών μαλλιών.

Η ποσότητα των γκρίζων μαλλιών αντιστοιχίστηκε σε ένα σκορ όπου 1=μαύρα μαλλιά, 2=περισσότερα μαύρα παρά λευκά, 3=εξίσου μαύρα-λευκά, 4=περισσότερα λευκά από μαύρα και 5=μόνο λευκά.

Στους παραδοσιακούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου συμπεριλήφθηκε η υπέρταση, ο διαβήτης, το κάπνισμα, η δυσλιπιδαιμία και το οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου.

Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι ένα σκορ μαλλιών 3 και άνω σχετιζόταν με αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου ανεξαρτήτως της ηλικίας και των εδραιωμένων καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου. Οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο είχαν στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερο σκορ λευκών τριχών και υψηλότερη στεφανιαία ασβεστοποίηση από τα άτομα χωρίς στεφανιαία νόσο.

Η περαιτέρω ανάλυση έδειξε ότι, η ηλικία, το σκορ γκριζαρίσματος των μαλλιών, η υπέρταση και η δυσλιπιδαιμία ήταν ανεξάρτητοι προγνωστικοί παράγοντες αθηροσκληρωτικής στεφανιαίας νόσου. Μόνο η ηλικία ήταν ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας των γκρίζων μαλλιών.

«Η μελέτη δείχνει ότι, ανεξάρτητα της χρονολογικής ηλικίας, το γκριζάρισμα των μαλλιών δείχνει την βιολογική ηλικία και μπορεί να είναι προειδοποιητικό σημάδι καρδιαγγειακού κινδύνου», συμπλήρωσε η ερευνήτρια τονίζοντας ότι οι ασυμπτωματικοί ασθενείς με υψηλό κίνδυνο στεφανιαίας νόσου θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά για την αποφυγή πρώιμων καρδιακών επεισοδίων.

Πηγές: European Society of Cardiology - http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=873209