Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 2012

ΣΠΑΝΙΟ ΒΙΝΤΕΟ ΤΗΣ ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Δείτε ένα απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ του Ροβήρου Μανθούλη "Βίοι παράλληλοι του Εμφυλίου". Το απόσπασμα περιλαμβάνει τα Κινηματογραφημένα επίκαιρα του 1944 παραγωγή της Φίνος Φιλμ που έχουν θέμα την απελευθέρωση της Αθήνας από το Γερμανικό στρατό. Δεν προβλήθηκαν ποτέ στην Ελλάδα.


Ανακαλύφθηκαν από το Ροβήρο Μανθούλη σε κινηματογραφικά αρχεία στις ΗΠΑ και παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα στην αρχική τους μορφή ενσωματωμένα στο ντοκιμαντέρ του "Βίοι παράλληλοι του Εμφυλίου".

Το απόσπασμα αναρτήθηκε στο διαδίκτυο με την άδεια του Ροβήρου Μανθούλη.

O πολιτισμός μειώνει το IQ του ανθρώπου; Civilisation is making humanity less intelligent, study claims


In a more civilised time the selection process which favoured the smartest of our ancestors and weeded out the dullards is no longer in force  Photo: ALAMY

Μια ενδιαφέρουσα αλλά και αμφιλεγόμενη θεωρία ανέπτυξε ένας επιστήμονας στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με αυτήν,  η ανθρώπινη ευφυΐα έφτασε στο ανώτατο σημείο της πριν από μερικές χιλιάδες έτη και όσο αναπτυσσόταν ο πολιτισμός ο άνθρωπος άρχισε παράλληλα να χάνει την…εξυπνάδα του.

Το χρονικό της ευφυΐας

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το επίπεδο της ανθρώπινης ευφυΐας άρχισε να αναπτύσσεται πριν από περίπου 500 χιλιάδες έτη και συνέχισε να εξελίσσεται για άλλες 450 χιλιάδες έτη όταν πλέον ο άνθρωπος απέκτησε την ικανότητα της αφηρημένης σκέψης - την ικανότητα δηλαδή  να σκέφτεται ή να συλλαμβάνει νοερά μια έννοια η οποία αποτελεί σημαντικό «συστατικό» της λογικής και της δημιουργικότητας.

Η ανάπτυξη του νοητικού επιπέδου ήταν απολύτως απαραίτητη για την επιβίωση στους μακρινούς μας προγόνους οι οποίοι έπρεπε να βρίσκουν τρόπους να προφυλάσσονται, να φτιάχνουν κατοικίες, να βρίσκουν τροφή, να κυνηγούν κ.λ.π.

Η νέα θεωρία

Gerald Crabtree, lead author of the study published in the journal Trends in Genetics, claims the brain drain has been going on for centuries

Σύμφωνα με τον Τζέραλντ Κράμπτρι, εξελικτικό βιολόγο στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ όταν ο πολιτισμός έφτασε σε ένα επίπεδο όπου ο άνθρωπος δεν χρειαζόταν πλέον να παλεύει καθημερινά για την επιβίωσή του, άρχισε να υπολειτουργεί η διαδικασία της φυσικής επιλογής η οποία ευνοεί την επιβίωση του εξυπνότερου.



Ο Κράμπτρι υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος έφτασε στο ανώτατο νοητικό επίπεδό του πριν από 2-6 χιλιάδες έτη. Στο τέλος αυτής της περιόδου πιστεύει ότι υπήρξαν κάποιες γονιδιακές μεταλλάξεις που επηρέασαν αρνητικά τις νοητικές αλλά και συναισθηματικές μας ικανότητες. Ο επιστήμονας αναφέρει ότι υπάρχουν 2-5 χιλιάδες γονίδια που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανθρώπινη ευφυΐα και ισχυρίζεται ότι ακόμη και μια μόλις μετάλλαξη σε κάποιο από αυτά τα γονίδια είναι ικανή να μειώσει την εξυπνάδα μας.


«Η ανάπτυξη των γονιδίων της ευφυΐας πιθανότατα έκανε την εμφάνισή της σε έναν κόσμο όπου ο άνθρωπος ήταν εκτεθειμένος στους φυσικούς μηχανισμούς επιλογής σε καθημερινή βάση. Όμως ο άνθρωπος δεν δέχεται πλέον αυτού του είδους τις πιέσεις. Η ανάπτυξη της γεωργίας πριν από μερικές χιλιάδες έτη οδήγησε στην ανάπτυξη μεγάλων κοινοτήτων που λειτουργούσαν υποστηρικτικά για τα μέλη τους και έτσι άρχισε να περιορίζεται η ανάγκη της συνεχούς εξεύρεσης μεθόδων επιβίωσης. Ένας κυνηγός που δεν έβρισκε αποτελεσματικές λύσεις για τροφή και ασφαλές καταφύγιο έχανε γρήγορα τη ζωή του τόσο ο ίδιος όσο φυσικά και εκείνοι που εξαρτώνταν από εκείνον. Σήμερα μια κακή απόφαση ενός στελέχους μιας εταιρείας, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στην επιβράβευση». 

Σύμφωνα με τη νέα θεωρία ο πολιτισμός μειώνει το IQ του ανθρώπου

Σύμφωνα με τον Κράμπτρι ο μηχανισμός της φυσικής επιλογής ανήκει πλέον στο μακρινό παρελθόν. «Στοιχηματίζω ότι αν εμφανιζόταν ξαφνικά σήμερα ένας μέσος πολίτης της αρχαίας Αθήνας θα είχε υψηλότερο επίπεδο ευφυΐας σε σύγκριση με τους περισσότερους από εμάς. Θα είχε ισχυρότερη μνήμη, μεγαλύτερη διαύγεια πνεύματος και καλύτερη κρίση και οπτική στη διαχείριση των ζητημάτων. Στα επόμενα τρεις χιλιάδες έτη είναι πιθανό όλοι οι άνθρωποι να έχουν υποστεί τουλάχιστον άλλες δύο γονιδιακές μεταλλάξεις που θα μειώσουν περαιτέρω τις νοητικές και συναισθηματικές ικανότητες τους. Όμως πιθανότατα η επιστήμη θα έχει προχωρήσει τόσο πολύ ώστε θα καλύπτει τα κενά και θα βρίσκει εκείνη τις λύσεις στα προβλήματα που θα εμφανίζονται».

Οι αντιδράσεις

Όπως ήταν αναμενόμενο η θεωρία του αμερικανού επιστήμονα η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Trends in Genetics» προκάλεσε πολλές συζητήσεις και αντιδράσεις στην επιστημονική κοινότητα. «Ο Κάμπτρι βασίζει τη θεωρία του στην άποψη ότι η ανθρώπινη ευφυΐα εξελίχθηκε ώστε να χτίζουμε σπίτια ή να ρίχνουμε ακόντια σε αγριογούρουνα. Όμως δεν είναι αυτές οι ικανότητες που οδήγησαν στην αύξηση του μεγέθους του ανθρώπινου εγκεφάλου. Στην πραγματικότητα, εκείνο που οδήγησε στην εξέλιξη του εγκεφάλου μας είναι ο πολύπλοκος κόσμος που φτιάξαμε και αυτός ο πολύπλοκος κόσμος δεν πρόκειται να χαθεί. Το πώς επιλέγουμε τον σύντροφό μας ή το πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας είναι χαρακτηριστικά που θα μας ακολουθούν πάντοτε. Προσωπικά δεν βλέπω στο ορατό τουλάχιστον μέλλον να υπάρχει λόγος ανησυχίας. Μια εξελικτική διαδικασία όπως αυτή που αναφέρει ο Κάμπτρι απαιτεί δεκάδες χιλιάδες έτη για να ολοκληρωθεί και χωρίς αμφιβολία, αν η ανθρωπότητα δεν αυτοκαταστραφεί, η επιστημονική εξέλιξη θα βρίσκει συνεχώς τις απαραίτητες λύσεις για τα προβλήματα που θα εμφανίζονται» αναφέρει ο Ρόμπιν Ντάνμπαρ, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.








Bρέθηκε μόριο που ίσως ήταν ο πρόγονος του DNA, Scientists Discover Possible Building Blocks of Ancient Genetic Systems in Earth's Most Primitive Organisms

To μόριο AEG ανιχνεύθηκε σε κυανοβακτήρια, μικρόβια που απαντώνται και σε ακραία περιβάλλοντα όπως οι θερμοπηγές

Cyanobacteria can survive in extreme habitats is remarkable, such as the hot springs of Yellowstone National Park. (Credit: © Galyna Andrushko / Fotolia)

Ένα μόριο που μπορεί να σχηματίζει πολυμερείς ενώσεις ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά στη φύση, ενισχύοντας έτσι την ανεπιβεβαίωτη θεωρία ότι ήταν ο χημικός πρόγονος του DNA. Το μόριο AEG, το οποίο θεωρούνται μέχρι τώρα συνθετική ουσία, χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα από τα κυανοβακτήρια, ανακάλυψε διεθνής ομάδα ερευνητών.

Το DNA

Λόγω της χημικής του αστάθειας, της περιπλοκότητας και των σύνθετων μοριακών μηχανών που απαιτούνται για τη λειτουργία του, το DNA θεωρείται απίθανο να υπήρξε το πρώτο γενετικό υλικό στη Γη. Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν σήμερα ότι, πριν από την εμφάνιση του DNA, οι ζωντανοί οργανισμοί βασίζονταν στο συγγενικό μόριο RNA, το οποίο είναι πιο σταθερό, πιο απλό και, το κυριότερο, μπορεί να δρα από μόνο του ως καταλύτης για αντιδράσεις με άλλα μόρια RNA.



Το μόριο AEG, ή Ν-(2αμινοαιθυλ)-γλυκίνη ανιχνεύθηκε σε κυανοβακτήρια, μικρόβια που βρίσκονται και σε ακραία περιβάλλοντα όπως οι θερμοπηγές. Το μονομερές AEG που όταν πολυμερίζεται μπορεί να σχηματίσει ένα σκελετό πεπτιδικού νουκλεϊνικού οξέως φαίνεται πάνω αριστερά (Α)


Ορισμένοι επιστήμονες όμως υποψιάζονται ότι το RNA δεν ήταν το πρώτο είδος γενετικού υλικού που ανακάλυψε η εξέλιξη. Και ως πιθανός πρόγονος του RNA έχει προταθεί το AEG, ή Ν-(2αμινοαιθυλ)-γλυκίνη. Όπως συμβαίνει και με τα νουκλεοτίδια, τις χημικές υπομονάδες από τις οποίες αποτελείται το DNA, τα μόρια AEG μπορούν να συνδέονται μεταξύ τους και να σχηματίζουν μακριές αλυσίδες (ονομάζονται «πεπτιδικά νουκλεϊκά οξέα»), πάνω στις οποίες θα μπορούσε, έστω θεωρητικά, να αποθηκευθεί γενετική πληροφορία.

To μόριο


Το AEG δημιουργήθηκε τεχνητά το 1991, μέχρι σήμερα όμως δεν είχε βρεθεί στη φύση. Τώρα, η θεωρία για τον ρόλο του στην εμφάνιση της ζωής δείχνει να ενισχύεται -αλλά όχι να αποδεικνύεται- από τον εντοπισμό του μορίου σε ένα μεγάλο αριθμό ειδών κυανοβακτηρίων.  Τα κυανοβακτήρια, εξάλλου, θεωρούνται από τις αρχαιότερες μορφές ζωής. Ζουν σε λίμνες, ποτάμια και θάλασσες σε όλο τον κόσμο και είναι γνωστά για την αντοχή τους σε ακραία περιβάλλοντα, από τις βραστές θερμοπηγές μέχρι το κατεψυγμένο περιβάλλον της Αρκτικής.

«Η ανακάλυψη AEG σε κυανοβακτήρια ήταν μη αναμενόμενη» σχολιάζει ο Δρ Πολ Αλαν Κοξ του Πανεπιστημίου Weber της Γιούτα.  «Όταν γράφαμε το κείμενο για τη δημοσίευσή μας, μάθαμε ότι οι συνάδελφοί μας στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης είχαν κάνει μια παρόμοια ανακάλυψη. Τους καλέσαμε λοιπόν να συνυπογράψουν το άρθρο» προσθέτει.

Η ανακάλυψη

Η αμερικανο-σουηδική ομάδα εξέτασε δείγματα κυανοβακτηρίων από τη Συλλογή Καλλιεργειών Παστέρ στο Παρίσι καθώς και από την Ιαπωνία, το Γκουάμ, το Κατάρ και την έρημο Γκόμπι της Μογγολίας. Όλα τα είδη που εξετάστηκαν βρέθηκαν να παράγουν AEG, αν και ο ρόλος του μορίου στη φυσιολογία των μικροβίων παραμένει ακόμα ανεξακρίβωτος.

Μέχρι να διαπιστωθεί ποια ακριβώς είναι η χρησιμότητα του AEG στα σημερινά κυανοβακτήρια, η σημασία της ανακάλυψης για τη μελέτη της εξέλιξης της ζωής θα παραμένει ασαφής. «Δεν έχουμε ακόμα αρκετά δεδομένα για να καταλήξουμε σε τέτοια συμπεράσματα» αναγνωρίζει ο Κοξ. Επισημαίνει, όμως, ότι η φαρμακευτική βιομηχανία ήδη πειραματίζεται με συνθετικά πολυμερή AEG, τα οποία σχεδιάστηκαν να συνδέονται πάνω σε συγκεκριμένα ελαττωματικά γονίδια και να μπλοκάρουν έτσι τη λειτουργία τους. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην αμερικανική επιθεώρηση PLoS ONE.












Το Σύμπαν τρέχει σαν…τρενάκι λούνα παρκ, A window back to 11billion years ago: Most detailed 3D map of the universe unveiled by scientists

Most detailed 3D map of the universe: Scientists have studied the brightest objects in the sky to come up with the most complex image of the cosmos ever made. The red indicates areas where more gas has got through, while blue areas have let less gas through

Διεθνής ομάδα αστρονόμων κατάφερε να «χαρτογραφήσει» την εξέλιξη του Σύμπαντος και να αποκαλύψει τον ρυθμό της ανάπτυξης και ειδικά της διαστολής του. Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι μετά τη Μεγάλη Έκρηξη το Σύμπαν άρχισε να διαστέλλεται χωρίς ωστόσο να γνωρίζουμε μέχρι σήμερα με ακρίβεια τα στάδια της ανάπτυξής του στον χώρο.

Η νέα μελέτη πήγε πολύ πίσω το ρολόι του χρόνου και αποκάλυψε τους ρυθμούς αυτής της ανάπτυξης. Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης η διαστολή του Σύμπαντος δεν ήταν γραμμική αλλά όπως αναφέρουν οι ερευνητές έμοιαζε με την κίνηση στα τρενάκια ταχύτητας των λούνα παρκ. Η διαστολή ξεκίνησε με αργό ρυθμό και κάποια στιγμή έκανε την εμφάνιση της η μυστηριώδης σκοτεινή ενέργεια που έδωσε στο Σύμπαν την ώθηση που χρειαζόταν για να αρχίσει να διαστέλλεται με ταχύτητα και οι γαλαξίες να αρχίσουν να απομακρύνονται με επιτάχυνση ο ένας από τον άλλον.

Τα νέφη υδρογόνου


The new map pinpoints the location of gas clouds backlit by 50,000 quasars studied by the Sloan Digital Sky Survey. (Image: Sloan Digital Sky Survey)

Ερευνητές που εργάζονται στο πρόγραμμα BOSS (Φασματοσκοπική Έρευνα Ταλάντωσης Βαρυονίων) μελετούν τα κοσμικά αντικείμενα που είναι γνωστά με τον όρο κβάζαρ. Βασικό εργαλείο του προγράμματος είναι το τηλεσκόπιο Sloan Foundation Telescope στο Νέο Μεξικό.

Το πρόγραμμα BOSS ξεκίνησε το 2009 και η διάρκεια του είναι πενταετής. Σε αυτό συμμετέχουν 63 επιστήμονες από εννέα χώρες οι οποίοι έχουν μελετήσει μέχρι στιγμής περισσότερα από 50 χιλιάδες κβάζαρ. Τελικός στόχος είναι ο αριθμός των κβάζαρ που θα μελετηθούν να αγγίζει τις 160 χιλιάδες.

Η μελέτη των κβάζαρ επέτρεψε στους ερευνητές να χαρτογραφήσουν τα νέφη του υδρογόνου στο Διάστημα. Η τρισδιάστατη κατανομή των νεφών υδρογόνου χρησιμοποιήθηκε ως ένα είδος «ιχνηλάτη» της επιρροής που είχε η σκοτεινή ενέργεια στην εξέλιξη του Σύμπαντος. Σύμφωνα με το Καθιερωμένο Μοντέλο Κοσμολογίας η σκοτεινή ενέργεια (μαζί με τη σκοτεινή ύλη) αποτελεί το 96% του Σύμπαντος

Τα κβάζαρ

Τα κβάζαρ είναι μακρινά και λαμπρά αντικείμενα του Σύμπαντος, που το  καθένα  εκπέμπει ενέργεια εκατοντάδες φορές μεγαλύτερη από έναν γιγάντιο γαλαξία. Πρωτοανακαλύφθηκαν το 1960, όταν οι αστρονόμοι έψαχναν για πολύ ισχυρές ραδιοπηγές. Γι' αυτόν το λόγο ονομάστηκαν QUAsi-stellAR (ημιαστρικές ραδιοπηγές) ή ημιαστέρες.


Καλλιτεχνική απεικόνιση στην οποία καταγράφεται η εξέλιξη του Σύμπαντος. Ακτίνες φωτός από μακρινά κβάζαρ (οι κουκκίδες αριστερά) απορροφώνται μερικώς καθώς περνούν μέσα από νέφη διαγαλαξιακού υδρογόνου (κέντρο): CREDIT: Zosia Rostomian, LBNL; Nic Ross, BOSS Lyman-alpha team, LBNL; and Springel et al, Virgo Consortium and the Max Planck Institute for Astrophysics

An illustration showing how SDSS-III was able to measure the distant universe. Light rays from distant quasars (dots at left) are partially absorbed as they pass through clouds of intergalactic hydrogen gas (centrE). CREDIT: Zosia Rostomian, LBNL; Nic Ross, BOSS Lyman-alpha team, LBNL; and Springel et al, Virgo Consortium and the Max Planck Institute for Astrophysics

Σήμερα ξέρουμε πως δεν έχουν καμιά ομοιότητα με τους αστέρες αν και στις φωτογραφίες μοιάζουν. Η μελέτη τους είναι σπουδαία λόγω της εικόνας που σχηματίζουμε για τα αρχαιότερα αντικείμενα του Σύμπαντος. Δημιουργήθηκαν στο αρχέγονο Σύμπαν και η ηλικία τους συγκρίνεται με αυτή του ίδιου του Σύμπαντος. Αν και υπήρχαν πολλές θεωρίες για την προέλευσή τους η κυρίαρχη επιστημονική άποψη είναι πως τα κβάζαρ είναι πυρήνες γαλαξιών που περιέχουν στο κέντρο τους μια μεγάλη μαύρη τρύπα.

Η κοσμική «σπρωξιά»

Σύμφωνα με τους ερευνητές μετά τη Μεγάλη Έκρηξη που υπολογίζεται ότι συνέβη πριν από περίπου 13.7 δισ. έτη υπήρξε ταχεία διαστολή του Σύμπαντος όμως τρία δισ. έτη αργότερα ο ρυθμός διαστολής άρχισε να μειώνεται σταδιακά και να υπάρχει επιβράδυνση. Όπως αναφέρει η μελέτη, λίγο αργότερα θα κάνει την καταλυτική εμφάνισή της η σκοτεινή ενέργεια που θα δώσει την απαραίτητη ώθηση στους γαλαξίες ώστε να αρχίσουν να απομακρύνονται με ταχύτητα ο ένας από τον άλλο.

The map could unlock the mysteries of how the universe expanded and may give clues to the nature of dark energy driving its onward march

«Τώρα για πρώτη φορά βλέπουμε την εφηβεία του Σύμπαντος στην εποχή λίγο πριν ξεκινήσει η ραγδαία ανάπτυξή του. Αν σκεφτούμε το Σύμπαν ως τρενάκι του λούνα παρκ τότε αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη ράγα της καθόδου και τρέχουμε με επιτάχυνση. Η μελέτη που κάναμε δείχνει πότε το Σύμπαν βρισκόταν στη ράγα της ανόδου και ο αργός ρυθμός επέκτασής του οφειλόταν στις βαρυτικές δυνάμεις που επιδρούσαν αρνητικά στην ταχύτητά του» αναφέρει ο Ματ Πιέρι, του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ, μέλος της ερευνητικής ομάδας. H μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astronomy & Astrophysics».