Καλλιόπη Εξάρχου, «Λάθος εκτίμηση»

Max Oppenheimer, Der Blutende (The Bleeding Man), 1911.

Κουράζεται κι ο Έρωτας;

Πρήζονται τα πόδια του;

Λυγίζουν τα χέρια του;

Ματώνουν τα χείλη του;

Του φόβου και του ελέους

ο αγγελόπτερος;

Και τον νόμιζα υπεράνω

Paul Klee, Lovers, 1920.

Καλλιόπη Εξάρχου, «Μάχιμα χείλη», Σοκόλης 2014.

To αρχαιότερο έγκλημα! Was this the world's first murder victim?

Το κρανίο του ανθρώπου που δολοφονήθηκε πριν από 430 χιλιάδες έτη. Archaeologists have uncovered evidence of what may be the world's first murder some 430,000 years ago. Cranium 17 - a young Neanderthal apparently murdered with two blows to the head. Image credit: (Javier Trueba / Madrid Scientific Films)

Φονικά τραύματα στο κρανίο ενός συγγενούς του ανθρώπου, το οποίο χρονολογείται προ 430.000 ετών και ανακαλύφθηκε σε ένα ισπανικό σπήλαιο, αποκαλύπτουν το αρχαιότερο έγκλημα, που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα.

Προϊστορικό CSI

Archaeologists carry out excavation work on the 'Pit of Bones' in Spain. 

Eρευνητές, με επικεφαλής την παλαιοντολόγο Νοέμι Σάλα του Κέντρου Εξέλιξης του Συγχρόνου Ανθρώπου του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης ανακάλυψαν σε ένα υπόγειο σπήλαιο της βόρειας Ισπανίας, γνωστό και ως «Ο λάκος με τα οστά», απομεινάρια σκελετών τουλάχιστον 28 ατόμων, τα οποία μάλλον ανήκαν στα «ξαδέρφια» μας, τους Νεάντερταλ.

The injuries sustained to Cranium 17. A view of the puncture from the outside, from the inside and with a use of a microscope. Image credit: (Sala et al/PLOS One)

Το ένα από τα καλοδιατηρημένα κρανία φέρει δύο μεγάλα τραύματα. Οι σύγχρονες εγκληματολογικές τεχνικές αποκάλυψαν ότι προήλθαν από δύο ξεχωριστά πλήγματα από το ίδιο αντικείμενο, λίθινο ή ξύλινο.

Modern forensic techniques show the victim was probably killed by two blows to the head before being tossed into a cave 430,000 years ago. A detailed CT scan of the skull showed that the two fractures were almost indistinguishable. Image credit: (Sala et al/PLOS One)

Οι επιστήμονες αποκλείουν τα θανάσιμα τραύματα να προήλθαν από πτώση του ατόμου (άγνωστο αν ήταν άνδρας ή γυναίκα) και θεωρούν ότι είναι προϊόν σκόπιμης φονικής ενέργειας, πράγμα που καθιστά τη συγκεκριμένη περίπτωση τον αρχαιότερο γνωστό φόνο στην ανθρώπινη (προ)ιστορία.

Archaeologists carry out excavation work on the 'Pit of Bones' in Spain. Photo Credit: AFP/Getty Images.

Οι παλαιοανθρωπολόγοι θεωρούν την ανακάλυψη άλλη μία ένδειξη ότι η φονική βία αποτελούσε μέρος της ζωής των προγόνων μας. Ο φόνος στο ισπανικό σπήλαιο συνέβη εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια προτού οι πρόγονοί μας φθάσουν στην Ευρώπη από την Αφρική. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PLOS One».

Ανακαλύφθηκε άγνωστος πρόγονος μας. New Hominin Species Discovered in Ethiopia

Ζούσε στην Αιθιοπία μαζί με τη «Λούσι» πριν από περίπου 3,5 δισ. Έτη. A multinational group of anthropologists has described a new human ancestor species that lived in what is now the Afar region of Ethiopia about 3.3 – 3.5 million years ago, overlapping in time with the famous Lucy’s species, Australopithecus afarensis. Casts of the jaws of Australopithecus deyiremeda. The specific name, deyiremeda, means ‘close relative’ in the language spoken by the Afar people. Image credit: Laura Dempsey / Cleveland Museum of Natural History.

Ένα νέο είδος προγόνου του ανθρώπου, ανακάλυψαν οι επιστήμονες στην περιοχή Αφάρ της Αιθιοπίας. Η ανακάλυψη, που περιπλέκει ακόμη περισσότερο το ανθρώπινο «οικογενειακό δέντρο», καθώς προσθέτει ένα ακόμη «κλαδί» σε αυτό, βασίζεται σε οστά γνάθου και δόντια, που χρονολογούνται προ 3,3 έως 3,5 εκατ. ετών.

Ο καινούργιος συγγενής μας

Sculptor's Rendering of the Hominin Australopithecus afarensis. Image credit: Dave Einsel / Getty Images

Το άγνωστο έως τώρα προανθρώπινο είδος, που είχε χαρακτηριστικά τόσο ανθρώπου όσο και πιθήκου, ονομάσθηκε Australopithecus deyiremeda, που σημαίνει «στενός συγγενής» στην τοπική διάλεκτο. Υπήρξε συγγενής και γείτονας της διάσημης «Λούσι» (Australopithecus afarensis), που έζησε πριν από 2,8 έως 3,8 εκατ. χρόνια και είχε ανακαλυφθεί το 1974, σε απόσταση περίπου 35 χιλιομέτρων από την τοποθεσία της νέας ανακάλυψης.

Ένα κομμάτι της γνάθου του άγνωστου μέχρι σήμερα «στενού συγγενή» μας. The left half of the lower jaw of Australopithecus deyiremeda. Image credit: Yohannes Haile-Selassie / Cleveland Museum of Natural History.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αιθιοπικής καταγωγής ανθρωπολόγο δρ. Γιοχάνες Χαϊλέ-Σελασιέ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Κλίβελαντ στις ΗΠΑ, δήλωσαν ότι, μετά και τη νέα ανακάλυψη, ενισχύεται η πεποίθηση πως πολλά προανθρώπινα είδη συνυπήρχαν στην ίδια περιοχή.

The type specimen (a-e) and paratype specimens (f-k) of Australopithecus deyiremeda. Image credit: Yohannes Haile-Selassie et al.

Συνεπώς το πρώιμο στάδιο της ανθρώπινης εξέλιξης υπήρξε σαφώς πιο περίπλοκο, από ό,τι πίστευαν έως τώρα οι επιστήμονες. Όπως είπε ο Σελασιέ, μόνο αν μελλοντικά ανακαλυφθούν περισσότερα απολιθώματα, η καταγωγή του ανθρώπου θα φωτισθεί καλύτερα. Παλαιότερα, οι επιστήμονες πίστευαν ότι υπήρχε μόνο ένα προανθρώπινο είδος που ζούσε προ 3 έως 4 εκατ. ετών, όμως αυτή η εικόνα ανατρέπεται πλέον. Ο σύγχρονος άνθρωπος (Homo sapiens) εμφανίσθηκε πριν από περίπου 200.000 χρόνια. Το αρχαιότερο είδος της ευρύτερης ανθρώπινης οικογένειας (του γένους Homo) εκτιμάται ότι έζησε πριν από περίπου 2,8 έως 3,2 εκατ. χρόνια, όταν εμφανίσθηκαν και τα αρχαιότερα λίθινα εργαλεία.

Πηγή: Yohannes Haile-Selassie et al. 2015. New species from Ethiopia further expands Middle Pliocene hominin diversity. Nature 521, 483-488; doi: 10.1038/nature14448.