Ευρωπαίοι
αστρονόμοι ανακάλυψαν την κοντινότερη στη Γη μαύρη τρύπα που έχει βρεθεί ποτέ.
Απέχει μόλις 1.000 έτη φωτός από τον πλανήτη μας και έχει ως συνοδούς δύο άστρα
ορατά ακόμη και με γυμνό μάτι, μαζί με τα οποία δημιουργεί ένα τριπλό σύστημα. This
artist’s impression shows the orbits of the objects in the HR 6819 triple
system. This system is made up of an inner binary with one star (orbit in blue)
and a newly discovered black hole (orbit in red), as well as a third object,
another star, in a wider orbit (also in blue). The team originally believed
there were only two objects, the two stars, in the system. However, as they
analysed their observations, they were stunned when they revealed a third,
previously undiscovered body in HR 6819: a black hole, the closest ever found
to Earth. The black hole is invisible, but it makes its presence known by its gravitational
pull, which forces the luminous inner star into an orbit. The objects in this
inner pair have roughly the same mass and circular orbits. The observations,
with the FEROS spectrograph on the 2.2-metre telescope at ESO’s La Silla,
showed that the inner visible star orbits the black hole every 40 days, while
the second star is at a large distance from this inner pair. Credit: ESO/L.
Calçada
Προφανώς
η ίδια η μαύρη τρύπα είναι αόρατη, αφού ούτε το φως δεν μπορεί να «δραπετεύσει»
από αυτήν, όμως γίνεται αντιληπτή έμμεσα μέσω των βαρυτικών επιδράσεων της στα
άστρα πέριξ αυτής.
Οι
ερευνητές, με επικεφαλής τον Τόμας Ριβίνιους του Ευρωπαϊκού Νοτίου
Αστεροσκοπείου (ESO)
στη Χιλή, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας και
αστροφυσικής «Astronomy
& Astrophysics». Όπως
δήλωσε ο ερευνητής Πετρ Χαντράβα της Ακαδημίας Επιστημών της Τσεχίας,
«εκπλαγήκαμε τελείως, όταν συνειδητοποιήσαμε ότι αυτό είναι το πρώτο αστρικό
σύστημα με μια μαύρη τρύπα που μπορεί να δει κανείς ακόμη και με γυμνά μάτια».
Αυτός
ο χάρτης δείχνει την θέση στον αστερισμό του Τηλεσκοπίου, του τριπλού
συστήματος HR 6819 που περιλαμβάνει και την πλησιέστερη στην Γη μαύρη τρύπα.
Ενώ η μαύρη τρύπα είναι αόρατη, τα δυο άστρα του HR 6819 φαίνονται στον
νυχτερινό ουρανό του νοτίου ημισφαιρίου με γυμνό μάτι. This chart shows
the location of the HR 6819 triple system, which includes the closest black
hole to Earth, in the constellation of Telescopium. This map shows most of the
stars visible to the unaided eye under good conditions and the system itself is
marked with a red circle. While the black hole is invisible, the two stars in
HR 6819 can be viewed from the southern hemisphere on a dark, clear night without
binoculars or a telescope. Credit: ESO, IAU and Sky & Telescope
Η
μαύρη τρύπα βρίσκεται στον αστερισμό του Τηλεσκοπίου του ουρανού του νοτίου ημισφαιρίου,
ενώ το διπλό αστρικό σύστημα είναι το HR 6819. Το ένα από τα δύο άστρα ολοκληρώνει κάθε 40 μέρες μια
τροχιά γύρω από την αόρατη μαύρη τρύπα, ενώ το δεύτερο άστρο βρίσκεται σε
μεγαλύτερη απόσταση από το ζευγάρι του πρώτου άστρου και της μαύρης τρύπας.
Η
συγκεκριμένη μαύρη τρύπα είναι μια από τις πρώτες που έχουν βρεθεί να μην
αλληλεπιδρούν βίαια με το περιβάλλον τους, συνεπώς φαίνεται πραγματικά μαύρη.
«Ένα αόρατο αντικείμενο με μάζα τουλάχιστον τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τον
Ήλιο μπορεί να είναι μόνο μια μαύρη τρύπα», δήλωσε ο Ριβίνιους.
Οι
αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει μέχρι σήμερα μόνο δύο δεκάδες μαύρες τρύπες στο
γαλαξία μας και σχεδόν όλες αλληλεπιδρούν έντονα με το γύρω χώρο, κάνοντας
αισθητή την παρουσίας τους μέσω της απελευθέρωσης ισχυρών ακτίνων-Χ. Όμως
εκτιμάται ότι στη διάρκεια της ζωής του γαλαξία μας πολύ περισσότερα άστρα
έχουν καταρρεύσει βαρυτικά δημιουργώντας μαύρες τρύπες.
A team of
astronomers from the European Southern Observatory (ESO) and other institutes
has discovered a black hole lying just 1000 light-years from Earth. The black
hole is closer to our Solar System than any other found to date and forms part
of a triple system that can be seen with the naked eye. The team found evidence
for the invisible object by tracking its two companion stars using the MPG/ESO
2.2-metre telescope at ESO’s La Silla Observatory in Chile. Credit: ESO
Ο
εντοπισμός μιας τέτοιας «σιωπηλής» και μάλιστα κοντινής μαύρης τρύπας αποτελεί
ένδειξη, σύμφωνα με τον Ριβίνιους, ότι «πρέπει να υπάρχουν εκατοντάδες
εκατομμύρια μαύρες τρύπες εκεί έξω, εμείς όμως ξέρουμε μόνο πολύ λίγες.
Ξέροντας τι να ψάξουμε, θα μας διευκολύνει να τις βρούμε».
Ήδη
υπάρχουν υποψίες ότι ένα άλλο κάπως πιο μακρινό σύστημα, το LB-1, μπορεί επίσης να αποτελεί τριπλό
σύστημα δύο άστρων και μιας μαύρης τρύπας.
Πηγές:
https://www.aanda.org/articles/aa/full_html/2020/05/aa38020-20/aa38020-20.html
- https://www.eso.org/public/news/eso2007/
- https://www.kathimerini.gr/1076977/article/epikairothta/episthmh/anakalyf8hke-h-kontinoterh-sth-gh-mayrh-trypa
