Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2012

today's art: Théodore Géricault, Le Radeau de la Méduse, The Raft of the Medusa, 1818-1819, Paris, musée du Louvre

Στις 5 Ιούνιου 1816 η φρεγάτα του Γαλλικού Ναυτικού "Μέδουσα", μαζί με άλλα 3 πλοία, σαλπάρει από το Εξ της Γαλλίας για το Saint Louis της Σενεγάλης, για να παραλάβει την αποικία από τους Βρετανούς από τους όποιους τους χαρίστηκε σαν απόδειξη της ευαρέσκειας τους για την αποκατάσταση της βασιλείας στην Γαλλία. Ο Ναπολέων έχει ηττηθεί πριν ένα χρόνο στο Βατερλώ και στο θρόνο είχε ανέλθει ο Λουδοβίκος XVIII.

Κυβερνήτης στην "Μέδουσα" τοποθετήθηκε ο 53χρονος αριστοκράτης Viscount Hugues Duroy de Chaumereys που δεν είχε ξανακυβερνήσει πλοίο και είχε και 25 χρόνια απομακρυνθεί από την θάλασσα. Ο Chaumereys ήταν πιστός μοναρχικός και μετά από μια αποτυχημένη επιδρομή των μοναρχικών είχε διαφύγει στην Αγγλία.

Το πλοίο μετέφερε περίπου 400 άτομα, μεταξύ των οποίων τον νέο κυβερνήτη της Σενεγάλης και τους στρατιώτες του, μια ομάδα αποίκων οι περισσότεροι δημοκρατικοί που θέλουν αν κάνουν μια νέα αρχή στην ζωή τους, και 160 μέλη του πληρώματος.

Ο ανεπαρκής Chaumereys αντί να βασιστεί στους υπό αυτόν αξιωματικούς πολλοί από τους οποίους ήσαν δημοκρατικοί και έμπειροι γιατί είχαν λάβει μέρος στους πρόσφατους πολέμους βασίστηκε στα λεγόμενα ενός επιβάτη που ισχυριζόταν πως γνώριζε τις τότε κακά χαρτογραφημένες ακτές της Αφρικής.

Θέλοντας να φτάσει πιο γρήγορα από τα άλλα πλοία η Μέδουσα έπλευσε κοντά στις αφρικανικές ακτές και έτσι τα ξεπέρασε μεν αλλά έχασε και την επαφή με αυτά. Δυστυχώς όμως το πλοίο κόλλησε σε μια ξέρα ανοικτά της Μαυριτανίας, έριξε αρχικά ότι μπορούσε από περιττά βάρη ελπίζοντας ότι με την παλίρροια θα ξεκολλούσε, όμως δεν ξεκόλλησε, αλλά παρ΄όλα αυτά ο κυβερνήτης δεν επέτρεψε στο πλήρωμα να πετάξει τα κανόνια του πλοίου γιατί φοβήθηκε τον αντίκτυπο που θα είχε αυτό στη Γαλλία και έτσι τελικά αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει.

Στις 6 μόνο λέμβους του πλοίου επιβιβάστηκαν οι προύχοντες, οι βαθμοφόροι και οι ναυτικοί, ενώ 148 άνδρες και μια γυναίκα, ανέβηκαν σε μια μικρή και ελαφριά σχεδία που έφτιαξαν εκ των ενόντων οι μαραγκοί του πλοίου, έχοντας μια σακούλα γαλέτες, λίγο κρασί, και δύο φλασκιά νερό που καυγαδίζοντας μεταξύ τους ,το έχυσαν. Με το βάρος τόσων ανθρώπων η σχεδία ήταν μισοβυθισμένη και το νερό έφτανε περίπου μέχρι την μέση τους. Επάνω στην "Μέδουσα" έμειναν 17 άτομα από τα οποία μετά 52 μέρες βρέθηκαν ζωντανοί και μισότρελοι μόνο 3.

Την σχεδία την έσερνε μια βάρκα και είτε τυχαία είτε εκ προθέσεως ο υποπλοίαρχος έκοψε το σχοινί που ήταν δεμένη και έτσι αυτή μένει ακυβέρνητη για 13 μέρες μέχρι να την βρει το πλοίο "Άργος". Φρικτές ιστορίες είχαν γίνει αυτό το διάστημα επάνω στην σχεδία από τους διψασμένους και πεινασμένους ναυαγούς. Καυγάδες με δολοφονίες και τραυματισμούς, πληγωμένοι να πετάγονται στην θάλασσα, άλλοι να παραφρονούν, άλλοι να πεθαίνουν από πείνα και αφυδάτωση, κανιβαλισμοί σε πτώματα που τα ξέραιναν στον ήλιο για μπορέσουν να τα φάνε χωρίς αηδία. Τελικά βρέθηκαν ζωντανοί σε άθλια κατάσταση 15, και από αυτούς οι 5 πέθαναν λίγο μετά την διάσωση τους.

Η τραγωδία αυτή προκάλεσε μεγάλη αίσθηση στην εποχή της και την εκμεταλλεύτηκε ανάλογα η βοναπαρτική αντιπολίτευση της εποχής .

Ο κυβερνήτης της "Μέδουσας" πέρασε από στρατοδικείο το οποίο και τον αθώωσε γιατί οι Γάλλοι δεν ήθελαν να γελοιοποιηθούν στα μάτια των Βρετανών για την ανικανότητα του αριστοκράτη κυβερνήτη που είχαν τοποθετήσει στο πλοίο.Βέβαια πέρασε την υπόλοιπη ζωή του στο κήπο του μέσα στην γενική περιφρόνηση και όταν κυκλοφορούσε στον δρόμο τα παιδιά του πετούσαν πέτρες.

Η ιστορία αυτή συγκλονίζει τον νεαρό ζωγράφο Jean-Louis-Théodore Gericault (1791-1824), ο οποίος προερχόμενος από πλούσια οικογένεια, είχε την οικονομική δυνατότητα να ξοδέψει αρκετά χρήματα προκειμένου να ζωγραφίσει ένα τεράστιο πίνακα διαστάσεων 4,91Χ 7,16 μέτρων όπως είναι το "Ναυάγιο της Μέδουσας".

Επίσης θέλοντας να απεικονίσει πιστά την τραγωδία που διαδραματίστηκε επάνω στην σχεδία, διαβάζει ένα φυλλάδιο που έγραψαν δύο από τους επιζήσαντες του ναυαγίου, ο Henri Savigny και ο Alexandre Correard, οι οποίοι και απεικονίζονται στο κάτω μέρος του ιστού, κατασκευάζει δε ένα ακριβές αντίγραφο της σχεδίας στο εργαστήριο του το οποίο και μετέφερε απέναντι από το νοσοκομείο Βeaujon στο οποίο πήγαινε και παρατηρούσε τα πρόσωπα των μελλοθανάτων και τα νεκρά σώματα στο νεκροτομείο. Χρησιμοποίησε επίσης και ζώντα μοντέλα και ο Ευγένιος Ντελακρουά είναι το πτώμα με τα απλωμένα χέρια και το πρόσωπο κάτω στο κέντρο της σύνθεσης. Για να ολοκληρώσει απερίσπαστος το έργο του, κουρεύεται και κλείνεται για 8 μήνες στο ατελιέ του.

Όταν το πλοίο της σωτηρίας των ναυαγών φάνηκε στον ορίζοντα και το είδαν οι ναυαγοί, αυτό για δύο ώρες περίπου χάθηκε πάλι, μέχρι τελικά να τους βρει και να τους σώσει. Στον πίνακα δεν γνωρίζουμε αν αποτυπώνεται η στιγμή που έχει φανεί το Άργος ή απομακρύνεται και οι επιζώντες προσπαθούν απελπισμένα να τραβήξουν την προσοχή του.

Ο πίνακας εκτίθεται για πρώτη φορά στο Σαλόνι Ζωγραφικής που άνοιξε στις 25 Αυγούστου 1819, αποτελεί ένα από τα βασικά εκθέματα της έκθεσης και λόγω της φήμης του που έχει προηγηθεί της έκθεσης του, έχει λογοκριθεί ο τίτλος του που γράφεται στο βιβλίο της έκθεσης ως Σκηνή Ναυαγίου.

Το έργο προκαλεί αίσθηση στο κοινό από έντονο θαυμασμό μέχρι αποστροφή.

Ταυτόχρονα του αποδίδονται πολλές ερμηνείες, ως αλληγορία που σχετίζεται με την πολιτική κατάσταση στην χώρα μέχρι το τότε γιγαντούμενο κίνημα για την απελευθέρωση των μαύρων, λόγω του κεντρικού ήρωα που είναι μιγάς ή μαύρος. Παρ΄όλη την απήχηση που είχε το έργο ο Gericault δεν βρήκε αγοραστή και εξέθεσε το έργο του στην Ευρώπη και την Αγγλία με πληρωμή εισιτηρίου, τακτική που δεν ήταν ασυνήθης εκείνη την εποχή.40.000 άνθρωποι το είδαν μόνο στο Λονδίνο το οποίο ενθουσιάστηκε από το έργο.

Πέντε χρόνια μετά την ολοκλήρωση του έργου του ο Gericault πέθανε σε ηλικία μόλις 32 ετών από φυματίωση της σπονδυλικής στήλης .

Με την μεσολάβηση ενός φίλου του, μετά τον θάνατο του, ο πίνακας αγοράστηκε από την Γαλλική κυβέρνηση και εκτίθεται στο Λούβρο γλυτώνοντας από την πρόθεση μερικών γάλλων ευγενών που είχαν σκοπό να τον τεμαχίσουν και να τον πουλήσουν σε κομμάτια.






Ανακαλύφθηκε τεραστίων διαστάσεων ψηφιδωτό, Enormous Roman Mosaic Found Under Farmer's Field

An overhead view of the mosaic excavation Credit: University of Nebraska, Lincoln.

Αρχαιολογική αμερικανική αποστολή από το πανεπιστήμιο του Λίνκολν της Νεμπράσκα ανακάλυψε στην Τουρκία ένα τεραστίου μεγέθους ψηφιδωτό που ανάγεται στην ύστερη ρωμαϊκή εποχή του 3ου ή του 4ου αιώνα.

Η ανακάλυψη έγινε κοντά στην Αττάλεια, όπου υπήρχε η αρχαία πόλη του Κράγου (γνωστή και ως Cragos ή Cragus) που χτίστηκε κατά την ελληνιστική εποχή.

The mosaic covers 1,600 square feet (149 square meters) and seems to surround a large bath or pool. Credit: University of Nebraska, Lincoln

Το ψηφιδωτό ανήκει σε ένα υπερπολυτελές λουτρό της αρχαίας εποχή, το οποίο είχε πισίνα μήκους 7 μέτρων. Περιέχει μια σύνθεση ασυνήθιστων γεωμετρικών μοτίβων και καλύπτει μια έκταση 149 τετραγωνικών μέτρων.

Each section of the mosaic features its own geometric design. CREDIT: University of Nebraska, Lincoln

Ο διευθυντής της ανασκαφικής έρευνας, ιστορικός τέχνης του Πανεπιστημίου Λίνκολν τη Νεμπράσκα, Michael Hoff, εξέφρασε την έκπληξή του από το μέγεθος του ψηφιδωτού που είναι σχηματισμένο επάνω σε λευκό δάπεδο σε ένα σύμπλεγμα δακτυλίων και αστέρων, με μοναδικά γεωμετρικά σχήματα.


Σύμφωνα με τον αμερικανό αρχαιολόγο και την ομάδα του η οποία εργάζεται εθελοντικά, το ψηφιδωτό αποτελεί το περίπου 40 τοις εκατό του όλου οικοδομήματος και η αποκάλυψη του οποίου θα είναι η εργασία του κατά το επόμενο έτος.

Πιστεύεται ότι αποτελεί υπόλειμμα της πόλης Αντιόχεια του Κράγου που στα λατινικά είναι γνωστή ως Antiochia ad Cragum, γράφει το δημοσίευμα.









Μετά το CERN δεν θα είναι τίποτα το ίδιο στην κοινωνία - Ο έναστρος ουρανός είναι η φοβερή απόδειξη της ελληνικής ρίζας του ευρωπαϊκού πολιτισμού

O Γαλαξίας μας όπως φαίνεται από την Τενερίφη, The Milky Way Over Tenerife. Credit & CopyrightJuan Carlos Casado (TWAN)

Στις 14 Φεβρουαρίου του 2011 ένα αμερικανικό διαστημικό όχημα προσέγγισε τον αστεροειδή Έρωτα. Συγκρατήστε την ημερομηνία: 14 Φεβρουαρίου. Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου. Ίσως κάποιοι χαμογελάσουν. Οι ρομαντικοί γλυκερά, οι ρεαλιστές ειρωνικά. Όμως αυτό το «ραντεβουδάκι» στο Διάστημα έγινε 14 Φεβρουαρίου διότι οι επιστήμονες ήθελαν να τραβήξουν την προσοχή των πολιτικών και των χορηγών. Με μια λέξη: μάρκετινγκ. Η NASA πήρε τα κονδύλια που χρειαζόταν – και ευτυχώς: το όλο πρότζεκτ σχετιζόταν με τα συστήματα προστασίας της Γης. Μελετώντας τους αστεροειδείς, οι επιστήμονες αναζητούν τρόπους να τους εκτρέψουν από μια πιθανώς επικίνδυνη για τη Γη πορεία. Έτσι προέκυψε ο «Έρωτας»…


Την ιστορία αυτή μου αφηγούνται ο Μάνος Δανέζης, επίκουρος καθηγητής Αστροφυσικής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και ο Στράτος Θεοδοσίου, αναπληρωτής καθηγητής της Ιστορίας, της Φιλοσοφίας της Αστρονομίας και των Φυσικών Επιστημών, επίσης στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αδελφικοί φίλοι, στενότατοι συνεργάτες εδώ και δεκαετίες, στο ευρύ κοινό είναι γνωστοί από τις εκπομπές επιστημονικής θεματολογίας στην ΕΤ3, «Το Σύμπαν που αγάπησα», που διέγραψε μιαν ανέλπιστη πορεία εκατόν δέκα επεισοδίων και τεσσάρων χρόνων, και τώρα από το «Έτσι βλέπω τον κόσμο». Κάποιοι ίσως να ξέρουν το δίδυμο Δανέζη – Θεοδοσίου και από τα βιβλία τους και τη γενικότερη προσπάθειά τους να κοινωνήσουν τον πολύ κόσμο στις νέες επιστημονικές ανακαλύψεις.

«Εκείνη η συνάντηση με τον αστεροειδή Έρωτα ήταν μια απεγνωσμένη προσπάθεια οι Αμερικανοί επιστήμονες να βρουν χορηγούς. Έξυπνη κίνηση» σχολιάζει ο Μάνος Δανέζης, επισημαίνοντας: «Προσωπικά, είμαι εναντίον του μάρκετινγκ και υπέρ της έρευνας. Για παράδειγμα, οι μαρκετίστες του CERN έχουν διασύρει τους ερευνητές του CERN: όλη αυτή η φασαρία με το μποζόνιο του Χιγκς επί τρία χρόνια, “το βρήκαμε, δεν το βρήκαμε, το χάσαμε, το ξαναβρήκαμε” κ.λπ., αντί να περιμένουν την επίσημη επιστημονική δημοσίευση πάνω στο θέμα και να το ανακοινώσουν, ως όφειλαν. Διότι η επιστημονική έρευνα περιμένει, αυτή είναι η ηθική της έρευνας». Ο Σ. Θεοδοσίου σπεύδει να σχολιάσει: «Δεν θεωρούμε κακό το μάρκετινγκ, αρκεί να μη γίνεται εις βάρος της επιστήμης».

Καθόμαστε στο Εντευκτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ακαδημίας και Σίνα γωνία. Εκείνοι το επέλεξαν. Εκεί βρίσκεται, μεταξύ άλλων, το πορτρέτο του Γεωργίου Βούρη, καθηγητή μαθηματικών και φυσικής, ο οποίος ανέλαβε τα ηνία του Αστεροσκοπείου Αθηνών τον 19ο αιώνα. «Ιστορικά ήταν ο δεύτερος διευθυντής του Αστεροσκοπείου» λέει ο Σ. Θεοδοσίου, «μετά τον Βαυαρό Ιούλιο Σμιντ, τον οποίο είχε φέρει ο Σίνας. Και εδώ είμαστε Σίνα και Ακαδημίας. Ευτυχώς που υπάρχει ακόμα όμως το πορτρέτο του Βούρη. Πριν από μερικά χρόνια εισέβαλαν καταληψίες και το έβαψαν με σπρέι. Συντηρητές το αποκατέστησαν». Τόσο ο Μ. Δανέζης όσο και ο Σ. Θεοδοσίου έχουν διεξαγάγει στον χώρο αυτόν μαθήματα σε μεταπτυχιακούς φοιτητές και υποψηφίους διδακτορικού. «Κάθε φορά που είχαμε καταλήψεις στη σχολή», λέει με νόημα ο Μ. Δανέζης, «καταφεύγαμε εδώ, διότι τα μεταπτυχιακά και τα διδακτορικά έτρεχαν. Οι άνθρωποι έπρεπε να πάρουν υποτροφίες, να πάνε στο εξωτερικό κ.λπ. Η γνώση δεν έχει χώρο, αρκεί να τη θέλεις».

Οι δύο αστροφυσικοί είναι γνωστοί για την επιμονή τους να συνδέουν την επιστήμη με την κοινωνία. Ο αποστειρωμένος, κλεισμένος στο εργαστήρι του επιστήμονας δεν τους αφορά. Εκεί στοχεύουν με τα βιβλία και τις εκπομπές τους: σε μια σύζευξη των σύγχρονων επιστημονικών ιδεών με την οικονομική, κοινωνική, πολιτισμική συνθήκη. «Μας απασχολεί το πώς επιδρά η νέα επιστημονική γνώση στο πολιτικό, κοινωνικό, θεολογικό γίγνεσθαι», παρατηρεί ο Μ. Δανέζης. «Πώς διαμορφώνει καινούργιες ιδέες στην κοινωνία, ειδικά σήμερα, σε μια εποχή τεράστιας προόδου, κοσμογονικών αλλαγών, μα και βαθύτατης κρίσης. Παγκόσμιας κρίσης, πρωτίστως πολιτισμικής και δευτερευόντως οικονομικής».

«Η ΕΤ3 μας στήριξε πολύ» λέει ο Σ. Θεοδοσίου. «Στην ιστοσελίδα της έχει συμπεριλάβει όλα τα επεισόδια από το “Σύμπαν που αγάπησα”, καθώς και τα πρώτα από τη νέα σειρά». Όπως λένε οι δύο φίλοι και συνεργάτες, έχουν μετρήσει 70 – 80.000 «χτυπήματα» στα νέα επεισόδια, ενώ το «Σύμπαν που αγάπησα» μετράει περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια χτυπήματα. Το Διάστημα έχει τους πιστούς του, ειδικά σήμερα.

Οι αποστολές της NASA στον Άρη, η ανακάλυψη του πιο μακρινού Γαλαξία, τα πειράματα στο CERN ήταν «θέματα επιστημονικής επικαιρότητας» που θέλαμε να κουβεντιάσουμε με τους Μ. Δανέζη και Σ. Θεοδοσίου. Ωστόσο, άνοιξαν την κουβέντα, υπογραμμίζοντας ότι σήμερα ζούμε μια επιστημονική επανάσταση αντίστοιχη με εκείνη του 16ου – 17ου αιώνα και ότι «οι μεγάλες πολιτισμικές αλλαγές έπονται των μεγάλων επιστημονικών επαναστάσεων. Ζούμε μια τέτοια επανάσταση σήμερα, η οποία θα αλλάξει τις κοινωνικές δομές». Την ίδια στιγμή, κάνουν λόγο για βαθιά κρίση στον δυτικό πολιτισμό. «Ένας πολιτισμός θεμελιώνεται πάνω στην προσπάθεια κατασίγασης των ανθρώπινων φόβων», τονίζουν. «Η δημιουργία του πολιτισμού έρχεται για να καταπολεμήσει αυτούς τους φόβους. Όμως ο δυτικός πολιτισμός προικοδοτεί τον άνθρωπο με πλαστές ανάγκες πλέον. Όσο αυξάνονται οι πλαστές ανάγκες, οι φόβοι γιγαντώνονται. Όσους περισσότερους φόβους έχω τόσο λιγότερη ελευθερία έχω. Ζούμε σήμερα την αποθέωση αυτής της κατάστασης. Αποδείχθηκε ότι μια ζωή με δανεικά θα είναι μια πολύ χειρότερη ζωή».

Για τους Μ. Δανέζη – Σ. Θεοδοσίου βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα αντίληψη γύρω από τις έννοιες του χώρου και του χρόνου. «Πρόσφατα, οι επιστήμονες εντόπισαν τον πιο μακρινό Γαλαξία. Στο μυαλό σου η έννοια της απόστασης στο Σύμπαν μετριέται σε μήκος, οι μακρινοί Γαλαξίες όμως δεν απέχουν σε απόσταση μήκους αλλά χρόνου. Ο πιο μακρινός Γαλαξίας δεν είναι πιο κοντά σε ένα μακρινό σημείο του Σύμπαντος αλλά πιο κοντά στη Μεγάλη Έκρηξη. Ό,τι βλέπουμε στο Σύμπαν δεν είναι το παρόν, μα το παρελθόν του. Αν ο Ήλιος καταστραφεί θα το αντιληφθούμε οκτώ λεπτά μετά, διότι τόσο κάνει για να φτάσει το φως του στη Γη. Αυτό που βλέπουμε σαν Ήλιο είναι το παρελθόν του Ήλιου πριν από οκτώ λεπτά. Ζούμε λοιπόν μέσα σε ένα Σύμπαν παρελθοντικών εικόνων. Όλα αυτά βεβαίως τα ξέρουμε από τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, αυτό που έχει σημασία όμως δεν είναι να τα ξέρει μια ελίτ αλλά να γίνουν κτήμα όλου του κόσμου. Μια πολιτισμική επανάσταση συντελείται όταν μια γνώση λίγων αρχίζουν να την καταλαβαίνουν όλοι. Τότε αλλάζει ο κόσμος. Και αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα».

The CERN Experiment - Relativity vs Inflation 

Τι σημαίνουν όμως, π.χ., οι ανακαλύψεις του CERN για την κοινωνία; «Τίποτα δεν θα είναι το ίδιο μετά το CERN», λένε οι δύο αστροφυσικοί, «και πρώτα απ’ όλα η αντίληψή μας γι’ αυτό που ονομάζουμε ύλη. Ύλη δεν είναι το αντικείμενο που επεξεργάζεται το χέρι μας και αυτό έχει αποδειχθεί πειραματικά πια. Πολιτικά συστήματα στηρίζονται πάνω στον διαλεκτικό υλισμό, ο οποίος στηρίζεται πάνω σε μια συγκεκριμένη αντίληψη του τι είναι ύλη. Εάν αλλάξει το πρωτογενές αντικείμενο, δεν επηρεάζονται και τα πολιτικά συστήματα; Η θεολογία δεν στηρίζεται στη φιλοσοφία της διένεξης ύλης και πνεύματος; Οι υλιστές λένε “μόνο το χώμα υπάρχει”, αλλά αυτό δεν θα αλλάξει όταν αποδείξει η επιστήμη ότι αυτό που αντιλαμβανόμαστε γύρω μας είναι κάτι σαν “μάτριξ”, ότι είναι όπως η οθόνη ενός υπολογιστή; Πίσω από την οθόνη τι υπάρχει; Ποσά ενέργειας που κυκλοφορούν μέσα στο μηχάνημα, τα οποία κάτω από ορισμένες συνθήκες μετασχηματίζονται σε εικόνα, σε ήχο».


Είναι σαν να εισερχόμαστε στις σφαίρες της μεταφυσικής. Ο Μ. Δανέζης αντιδρά: «Όταν μιλάμε, π.χ., για τέταρτη διάσταση, όλοι νομίζουν ότι μιλάμε για μεταφυσική, ότι περνάμε μέσα από τοίχους. Δεν θα έπρεπε η επιστημονική κοινότητα να βγει και να εξηγήσει ότι η τέταρτη διάσταση είναι μαθηματική θεωρία με πρακτικές εφαρμογές που διδάσκεται στο πανεπιστήμιο και να μην αφήνει το πεδίο ελεύθερο στην ουφολογία; Η ειρωνεία είναι πως πρόκειται για απλά πράγματα, αλλά και τόσο δύσκολα όσο δύσκολο ήταν κάποτε να καταλάβει ένας άνθρωπος ότι η Γη δεν είναι πλακέ αλλά σφαιρική».

«Η επιστήμη δεν είναι εξισώσεις», λέει ο Σ. Θεοδοσίου, «είναι το νόημα των εξισώσεων. Ένα από τα θέματα που βάζουμε στους φοιτητές είναι τι καινούργιο έφερε η Θεωρία της Σχετικότητας. Λένε οι φοιτητές: να σας γράψουμε τύπους. Μα δεν θέλουμε τύπους. Θέλουμε άμα σε ρωτήσει η μητέρα σου να της πεις τι το καινούργιο έφερε στον κόσμο η Θεωρία της Σχετικότητας. Τι θα της πεις; Εξισώσεις;».

Ο Μ. Δανέζης θίγει μιαν άλλη παράμετρο. «Στο Φυσικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας είναι μάθημα επιλογής. Οι φοιτητές επιλέγουν πιο εύκολα μαθήματα, ανεβάζουν τον βαθμό τους και έτσι από τους 300 φοιτητές είναι ζήτημα αν κάθε χρόνο την διδάσκονται 4 – 5. Έχουμε βγάλει γενιές φοιτητών που δεν γνωρίζουν τη Θεωρία της Σχετικότητας, η οποία κυριαρχεί σε όλο τον κόσμο. Θέσαμε το ζήτημα στο Τμήμα Φυσικής, αλλά εις μάτην. Κι όμως, αυτές είναι βασικές γνώσεις σύγχρονης φυσικής. Η έξαρση της παραεπιστήμης και των αποκρυφιστικού τύπου συνωμοσιολογικών θεωριών είναι ένα απότοκο αυτής της ανικανότητας των επιστημόνων να περάσουν στον κόσμο τη γνώση. Υπάρχει μια παραφιλολογία ότι τον Δεκέμβριο του 2012 ο Νιμπίρου θα καταστρέψει τη Γη. Δώσαμε διαλέξεις για να διαφωτίσουμε τον κόσμο, μα η ελληνική επιστημονική κοινότητα συνολικά απέχει. Υπάρχει μια λογική ότι ο επιστήμονας πρέπει να ασχολείται αυστηρά με το αντικείμενό του και όχι με τη σχέση επιστήμης και κοινωνίας. Εμείς διαφωνούμε. Πληρωνόμαστε από τον λαό και έχουμε ευθύνη να προάγουμε την επιστήμη αλλά και την κουλτούρα του λαού, σε τόσο κρίσιμες περιόδους που η επιστημονική κουλτούρα του λαού μας είναι δεκαετίες πίσω από την αντίστοιχη κουλτούρα των Ευρωπαίων και των Αμερικανών».

«Η ειρωνεία ποια είναι;» διερωτάται ο Σ. Θεοδοσίου. «Το 1990 περπατούσαμε με τον Μάνο στις όχθες του Σηκουάνα, εντυπωσιασμένοι από όσα βλέπαμε στο Ομπσερβατουάρ, μα και προβληματισμένοι. Η σχετική ελληνική βιβλιογραφία ήταν τότε ανύπαρκτη. Και όμως, όλος ο ουρανός είναι ελληνικός και δεν είχε γραφεί ένα ελληνικό βιβλίο για τον ουρανό από την εποχή του Ιππάρχου, τον 2ο π.Χ. αιώνα. Έτσι γράψαμε το “Τα άστρα και οι μύθοι τους”. Η φοβερή απόδειξη της ελληνικής ρίζας του ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι ο έναστρος ουρανός».

Του Ηλία Mαγκλίνη - kathimerini.gr