Ένα τριπλό μισοφέγγαρο στον Κρόνο. Triple crescent moons grace the Saturn sky

Ο Τιτάνας, η Ρέα και ο Μίμας δημιουργούν ένα πληθωρικό «ουρανό» στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Saturn has over 50 named moons. NASA's Cassini spacecraft caught three of them together, decorating space with a trio of crescents. The moons on display are Titan, Rhea and Mimas. At 3,200 miles across, Titan is the ringed planet's largest moon. Rhea comes in second at 949 miles across and Mimas is a dainty object at just 246 miles across. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Ο ουρανός μπορεί να γίνει πληθωρικός από τα δεκάδες φεγγάρια που γυροφέρνουν τον Κρόνο. Η αποστολή Cassini της NASA, η οποία εξερευνά το σύστημα του Κρόνου από το 2004, απαθανάτισε ένα τριπλό μισοφέγγαρο που σχηματίζουν ο Τιτάνας (δεξιά), η Ρέα (πάνω) και Μίμας (κάτω).

Το σύστημα του Κρόνου

Τιτάν, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Head of a Titan, possibly by Damophon. National Archeaological Museum of Athens.

Από τους 150 γνωστούς δορυφόρους του Κρόνου, μόνο οι 53 είναι αρκετά μεγάλοι για να αποκτήσουν επίσημα ονόματα, κυρίως ονόματα από τους Τιτάνες της ελληνικής μυθολογίας. Ο Τιτάνας, μακράν ο μεγαλύτερος δορυφόρος με διάμετρο 5.150 χιλιόμετρα, έχει τριπλάσιο όγκο σε σχέση με τη Σελήνη. Στην παραπάνω εικόνα, το περίγραμμά του εμφανίζεται θολό λόγω της πυκνής, πορτοκαλί ατμόσφαιρας που κρύβει την επιφάνεια.

This view shows a close up of toward the south polar region of Saturn's largest moon, Titan, and show a depression within the moon's orange and blue haze layers near the south pole. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Το ραντάρ του Cassini διαπέρασε για πρώτη φορά το αέρινο πέπλο και αποκάλυψε ένα παγωμένο τοπίο που θυμίζει τη Γη, γεμάτο λίμνες και αμμόλοφους. Αντί για νερό, όμως, οι λίμνες του Τιτάνα περιέχουν υγροποιημένο μεθάνιο, το οποίο εξατμίζεται και ξαναπέφτει στο έδαφος σαν βροχή.

Surface features on Rhea - mostly impact craters in this image - are thrown into sharp relief thanks to long shadows. Viewing this terrain near the day/night terminator makes it easier to appreciate just how violent Rhea's geological history has been. The craters on Rhea (949 miles, or 1,527 kilometers across) are the result of 4.6 billion years of bombardment by small bodies. With very little erosion, the scars and craters remain unless they are overwritten by other, newer impacts. This view looks toward the anti-Saturn hemisphere of Rhea. North on Rhea is up and rotated 11 degrees to the right. The image was taken in visible light with the Cassini spacecraft narrow-angle camera on Feb. 10, 2015. The view was acquired at a distance of approximately 47,000 miles (76,000 kilometers) from Rhea. Image scale is 1,500 feet (460 meters) per pixel. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Η Ρέα, το δεύτερο μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου, έχει πιο ανώμαλη επιφάνεια λόγω των πολυάριθμων κρατήρων που καλύπτουν την παγωμένη επιφάνεια.

Ο Μίμας είναι ένας φυσικός δορυφόρος του πλανήτη Κρόνου. Πήρε το όνομά του από τον γίγαντα Μίμα, γιο της Γαίας σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία. Although we are used to seeing Saturn's moons lit directly by the Sun, sometimes we can catch them illuminated by "Saturnshine." Here, we see Mimas (upper right) lit by light reflected off of Saturn. With each reflection, the intensity of the illumination is decreased significantly. To better illustrate the effect of Saturnshine, in this image Mimas (246 miles, 396 kilometers across), has had its brightness enhanced by a factor of 2.5 relative to the rings. This view looks toward the trailing hemisphere of Mimas. North on Mimas is up and rotated 8 degrees to the right. The image was taken in visible light with the Cassini spacecraft narrow-angle camera on Feb. 16, 2015. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Εξίσου σκληρό, λόγω της δικιάς του βίαιης ιστορίας, είναι το πρόσωπο του μικρού Μίμα, με διάμετρο μόλις 396 χιλιόμετρα. Κάτω από το κάλυμμα πάγου του Μίμα ίσως κρύβεται ένας υπόγειος ωκεανός, όπως συμβαίνει πιθανότατα και στον Εγκέλαδο, έναν μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου που δεν αποκλείεται μάλιστα να φιλοξενεί ζωή. Η εικόνα ελήφθη στο ορατό τμήμα του φάσματος στις 25 Μαρτίου.

Εντοπίσθηκαν εκατοντάδες μυστηριώδεις γαλαξίες. Astronomers discover 854 ultra-dark galaxies in the famous Coma Cluster

Είναι πολύ σκοτεινοί, με χαμηλή πυκνότητα και περιβάλλονται από μια παράξενη δύναμη. Στην εικόνα μέσα στους κύκλους με τις κωδικές ονομασίες σημειώνονται δύο από τους μυστηριώδεις γαλαξίες που εντοπίστηκαν στο Σμήνος της Κόμης. A color image made with B, R, and i-band images from the Subaru Telescope. A small region of 6 x 6 arcmin is cut out from large Coma Cluster images. Yellow circles show two of the 47 dark galaxies discovered last year, and green circles are the ones discovered in this new study. Credit: NAOJ

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Stony Brook στη Νέα Υόρκη χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Subaru στη Χαβάη έκαναν μια εντυπωσιακή ανακάλυψη. Εντόπισαν 854 άγνωστους μέχρι σήμερα γαλαξίες που βρίσκονται σε απόσταση περίπου 300 εκ. ετών φωτός και ανήκουν σε ένα μεγάλο γαλαξιακό σμήνος που έχει ονομαστεί Σμήνος της Κόμης επειδή βρίσκεται στον αστερισμό της Κόμης της Βερενίκης.

The 'fluffy' galaxies, seen by the 8.2 metre Subaru Telescope (pictured), are very large – some are around the same size as the Milky Way – but they have an extremely low density.

Οι 854 γαλαξίες ανήκουν σε ένα σπάνιο και μυστηριώδες είδος που έχουν πολύ χαμηλή πυκνότητα και είναι εξαιρετικά σκοτεινοί. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι γαλαξίες αυτοί περιβάλλονται από μια άγνωστη δύναμη που συγκρατεί τα «εύθραυστα» αστρικά συστήματα που βρίσκονται σε αυτούς. Οι ερευνητές εικάζουν ότι αυτή η άγνωστη δύναμη μπορεί να είναι γιγάντιες ποσότητες της μυστηριώδους σκοτεινής ύλης. Όπως και έχει πάντως οι ερευνητές τονίζουν ότι η ανακάλυψη τους θα προσφέρει νέα στοιχεία για την εξέλιξη των γαλαξιών και ειδικά για την εξέλιξη της φωτεινότητας τους. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters»

Πηγή: Jin Koda, Masafumi Yagi, Hitomi Yamanoi, Yutaka Komiyama. Approximately A Thousand Ultra Diffuse Galaxies in the Coma cluster. Astrophysical Journal Letters, 2015 [link]

Κεραυνοβόλος ο έρωτας Ευρωπαίων και Νεάντερταλ. Early modern humans interbred with Neanderthals

Ο πρώτοι σύγχρονοι άνθρωποι που έφτασαν στην ήπειρο μας φαίνεται ότι βρήκαν ακαταμάχητη την έλξη των Νεάντερταλ. Neanderthals became extinct about 40,000 years ago but contributed on average one to three percent to the genomes of present-day Eurasians. Genetic analysis of a 40,000-year-old jawbone from Romania reveals that early modern humans interbred with Neanderthals when they first came to Europe. Credit: NASA/JPL-Caltech

Ο πρώτοι σύγχρονοι άνθρωποι που έφτασαν στην Ευρώπη φαίνεται ότι βρήκαν ακαταμάχητη την έλξη των Νεάντερταλ, αποκαλύπτουν γενετικές αναλύσεις στα οστά ενός από τους πρώτους Ευρωπαίους που γνωρίζουμε.

Το νέο εύρημα

Η σιαγόνα που βρέθηκε στο σπήλαιο Οάσε της Ρουμανίας ανήκε σε έναν από τους πρώτους σύγχρονους ανθρώπους στην Ευρώπη. The jawbone of a human who lived between 42,000 and 37,000 years ago showed some Neanderthal features. Credit: MPI f. Evolutionary Anthropology/ Paabo

Η σιαγόνα ενός άνδρα που έζησε στην περιοχή της Ρουμανίας πριν από περίπου 40.000 χρόνια, όταν ο Homo sapiens άρχισε να εξαπλώνεται στην ευρωπαϊκή ήπειρο, βρέθηκε να περιέχει τριπλάσιο DNA των Νεάντερταλ σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο σύγχρονο άνθρωπο έχει εξεταστεί ως σήμερα.

Είχε κληρονομήσει αυτό το DNA από κάποιον πρόγονό του που είχε διασταυρωθεί με Νεάντερταλ περίπου 200 χρόνια νωρίτερα, ή δύο με τέσσερις γενιές πιο πίσω στο οικογενειακό του δέντρο. Η ανακάλυψη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature», είναι η πρώτη ένδειξη ότι οι Homo sapiens είχαν σεξουαλικές επαφές με τους Homo neanderthalensis στην περιοχή της Ευρώπης.

Τι γνωρίζαμε

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει πάντως ότι τα δύο συγγενικά είδη είχαν επιμειχθεί στη Μέση Ανατολή πριν από περίπου 50 με 60 χιλιάδες χρόνια, λίγο μετά τη μεγάλη έξοδο του σύγχρονου ανθρώπου από την Αφρική. Λόγω αυτής της διασταύρωσης, όλοι οι σημερινοί άνθρωποι εκτός της Αφρικής φέρουν 1 με 3 τοις εκατό γονίδια Νεάντερταλ.

Η περίπτωση του αρχαίου Ευρωπαίου από τη Ρουμανία «είναι η μόνη επιμειξία στην Ευρώπη που γνωρίζουμε ως τώρα» λέει ο Σβάντε Πάαμπο του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Plancκ στη Λειψία, ο οποίος είχε γίνει διάσημος όταν παρουσίασε το πρώτο πλήρες γονιδίωμα των Νεάντερταλ.

For their analysis the researchers used 35 milligrams of bone powder from the jawbone. Credit: MPI f. Evolutionary Anthropology/ Paabo

Ο Πάαμπο ήταν επικεφαλής της νέας μελέτης, η οποία εξετάζει μια σιαγόνα που βρέθηκε το 2002 στο σπήλαιο Οάσε της νοτιοδυτικής Ρουμανίας. Χρονολογήθηκε στα 37 με 42 χιλιάδες χρόνια, και αποτελεί μια από τις αρχαιότερες ενδείξεις παρουσίας σύγχρονου ανθρώπου στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Δείγμα από το εσωτερικό των δοντιών που ελήφθη με τη βοήθεια οδοντιατρικού τροχού υποβλήθηκε σε γενετικές αναλύσεις, οι οποίες αποκάλυψαν ότι το 6 με 9 τοις εκατό του γονιδιώματος του αρχαίου Ευρωπαίου ήταν DNA των Νεάντερταλ.

Οι αναλύσεις

DNA extracted from the Oase 1 jawbone showed one of its human ancestors interbred with a Neanderthal. Credit: MPI f. Evolutionary Anthropology/Paabo

Επιπλέον, οι αναλύσεις έδειξαν ότι το νεαντερτάλιο DNA υπήρχε σε μεγάλα κομμάτια, και καταλάμβανε μεγάλο μέρος, έως και 50%, ορισμένων χρωμοσωμάτων. Αυτό αποτελεί ισχυρή ένδειξη ότι η επιμειξία ήταν σχετικά πρόσφατη, αφού με την πάροδο των γενεών το νεαντερτάλιο DNA θα περιοριζόταν σε όλο και μικρότερα κομμάτια.

Η διεθνής ερευνητική ομάδα εκτιμά ότι η διασταύρωση είχε συμβεί τέσσερις με έξι γενιές νωρίτερα, ή περίπου δύο αιώνες. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το σεξαπίλ των Νεάντερταλ δεν στάθηκε ικανό να τους κρατήσει στη ζωή. Ο ξάδελφός μας, ο οποίος βασίλευε στην Ευρώπη για περίπου 600.000 χρόνια πριν από την άφιξή μας, εξαφανίστηκε μυστηριωδώς πριν από περίπου 35.000 χρόνια.

Αυτό σημαίνει ότι τα δύο είδη συνυπήρχαν στην Ευρώπη για περίπου πέντε χιλιετίες, χωρίς όμως να είναι σαφές αν η αιτία εξαφάνισης των Νεάντερταλ ήταν ο ανταγωνισμός των σύγχρονων ανθρώπων. Σε γενικές γραμμές, η επιμειξία δεν έδωσε καλά αποτελέσματα. Τα διαθέσιμα γενετικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι το μεγαλύτερο μέρος του νεαντερτάλιου DNA εξαφανίστηκε γρήγορα από τη γονιδιακή δεξαμενή του σύγχρονου ανθρώπου.

Μια θεωρία για αυτό είναι ότι τα παιδιά που προέκυψαν από την επιμειξία ήταν λιγότερο γόνιμα, ή είχαν μικρότερη πιθανότητα να φτάσουν σε αναπαραγωγική ηλικία. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ο άνδρας από το σπήλαιο Οάσε δεν δείχνει να έχει απογόνους στη σημερινή Ευρώπη -πιθανώς ανήκε σε μια ομάδα πρωτοπόρων που έφτασαν βαθιά στην Ευρώπη αλλά αργότερα εξαφανίστηκαν.

Ο Πάαμπο σκοπεύει τώρα να συνεχίσει τις αναλύσεις για να μάθει περισσότερα για τη σχέση των σύγχρονων ανθρώπων και των Νεάντερταλ. «Θέλουμε να μάθουμε αν ζούσαν μαζί, και αν τα παιδιά που προέκυπταν από τη διασταύρωση ενσωματώνονταν τόσο στους πληθυσμούς των Νεάντερταλ όσο και των σύγχρονων ανθρώπων».

Πηγή: Qiaomei Fu, Mateja Hajdinjak, Oana Teodora Moldovan, Silviu Constantin, Swapan Mallick, Pontus Skoglund, Nick Patterson, Nadin Rohland, Iosif Lazaridis, Birgit Nickel, Bence Viola, Kay Prüfer, Matthias Meyer, Janet Kelso, David Reich, Svante Pääbo. An early modern human from Romania with a recent Neanderthal ancestor. Nature, 2015; DOI: 10.1038/nature14558

Βρέθηκε το διαστημικό Mont Blanc! 'Pyramid' spotted on surface of Ceres

Στην εικόνα με κύκλο σημειώνεται το όρος σε σχήμα πυραμίδας πάνω στη Δήμητρα. Nasa scientists in California revealed images from the Dawn spacecraft. One shows a mountain the size of Mont Blanc in a relatively flat area, circled in this image. The formation and origin of the mountain remains a mystery. And images of the bizarre bright spots on the surface were also shown.

Όσο συνεχίζεται η εξερεύνηση της Δήμητρας, ενός πλανήτη νάνου του ηλιακού μας συστήματος, αποδεικνύεται ότι πολύ καλά έκανε η NASA και αποφάσισε την συγκεκριμένη αποστολή αφού το διαστημικό αυτό σώμα είναι όπως φαίνεται εξαιρετικά ενδιαφέρον.

This image reveals the bright spots in greater detail. Several spots can be seen next to the largest bright area on the left, estimated to be six miles (9km) wide.

Το διαστημικό σκάφος Dawn που εξερευνά τη Δήμητρα έχει ήδη εντοπίσει διάφορα εντυπωσιακά και προς το παρόν μυστηριώδη γεωλογικά χαρακτηριστικά της όπως κάποια λευκά σημεία στην επιφάνεια κρατήρων. Τώρα το Dawn εντόπισε στη Δήμητρα ένα μεγάλο όρος με πυραμιδικό σχήμα.

The structure on Ceres is thought to rise about three miles (five km) above the surface, which is roughly the height of Mont Blanc in France and Italy (pictured), the highest mountain in the Alps.

Σύμφωνα με τις πρώτες αναλύσεις των εικόνων που έστειλε το Dawn οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το όρος αυτό έχει μέγεθος παρόμοιο με το Λευκό Όρος των Άλπεων, έχει δηλαδή ύψος περίπου πέντε χιλιάδων μέτρων.

Zooming in reveals the pyramid-shaped mountain in greater detail, but its formation and origin remains a mystery. These images were taken by the Dawn spacecraft in its second mapping orbit of Ceres, from a height of 2,700 miles (4,400km).

Το όρος αυτό βρίσκεται σε μια μεγάλη επίπεδη περιοχή για αυτό και ξεπροβάλει με ιδιαίτερα εντυπωσιακό τρόπο. Το Dawn βρίσκεται αυτό το διάστημα σε ύψος περίπου 4 χιλιάδων χλμ. από την επιφάνεια της Δήμητρας.

Dawn, artist's impression shown, which arrived at Ceres on 6 March 2015, is the first spacecraft to orbit two separate bodies in the solar system. It will remain in its current orbit until 30 June, before moving to a lower altitude of 900 miles (1,450km) by early August.

Το Δεκέμβριο όμως θα βρεθεί σε απόσταση μόλις 360 χλμ. από την επιφάνεια του πλανήτη νάνου και αναμένεται να καταγράψει νέες πολύ κοντινές και λεπτομερείς εικόνες που μπορεί να φωτίσουν κάποια από τα μυστήρια που κρύβει η Δήμητρα ή ίσως να αναδείξει νέα...