Το
πλοίο υπολογίζεται πως αρχικά είχε μήκος έως 28 μέτρα και είναι ένα από τα
παλαιότερα αρχαία αιγυπτιακά εμπορικά σκάφη που έχουν βρεθεί ποτέ. One of
the most elusive boats from the ancient world — a mysterious river barge that
famed Greek historian Herodotus described nearly 2,500 years ago — has finally
been discovered. The wooden hull of ship 17. Photograph: Christoph
Gerigk/Franck Goddio/Hilti Foundation
Τον
πέμπτο αιώνα π.Χ., ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος επισκέφθηκε την Αίγυπτο και
έγραψε για τα ασυνήθιστα ποταμόπλοια στο Νείλο, αλλά για πρώτη φορά υπάρχουν
πλέον ντοκουμέντα της καταγραφής αυτής.
Greek historian’s
description of ‘baris’ vessel vindicated by archaeologists at sunken city of
Thonis-Heraclion. An archaeologist inspects the keel of a shipwreck discovered
in the waters around the sunken port-city of Thonis-Heracleion. Photograph: Christoph Gerigk/Franck
Goddio/Hilti Foundation
Είκοσι
τρεις γραμμές της Ιστορίας του, της πρώτης μεγάλης ιστορικής καταγραφής του
αρχαίου κόσμου, αφιερώνονται στην περίπλοκη περιγραφή της κατασκευής των πλοίων
αυτών, που ονομάζονται «Μπάρις» (Baris). Για αιώνες, μελετητές είχαν αμφιβολίες
για την ύπαρξή τους, επειδή δεν υπήρχαν αρχαιολογικά στοιχεία ότι τέτοια πλοία
υπήρξαν ποτέ.
A recreation of
what the city Thonis-Heracleion may have looked like. Photograph: Yann Bernard
© Franck Goddio / Hilti Foundation.
Τώρα,
όμως, ο Ηρόδοτος δικαιώθηκε καθώς ήρθε στο φως ένα εκπληκτικά συντηρημένο
αρχαίο ναυάγιο στα νερά γύρω από το βυθισμένο λιμάνι της πόλης Ηράκλειο, που
είναι γνωστή και ως Θώνις.
«Όταν ανακαλύψαμε το ναυάγιο αυτό,
συνειδητοποιήσαμε ότι ο Ηρόδοτος είχε δίκιο», δήλωσε ο Δρ. Damian Robinson,
διευθυντής του κέντρου ναυτικής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ο
οποίος δημοσιεύει τα ευρήματα της ανασκαφής. «Αυτό που περιγράφει ο Ηρόδοτος ήταν αυτό που βρήκαμε», ανέφερε στον
Guardian.
Bust of Herodotus
of Halicarnassus (c484-425 BC). Photograph: G Nimatallah/De Agostini/Getty
Images
Το
450 π.Χ., ο Ηρόδοτος παρακολούθησε την κατασκευή ενός τέτοιου πλοίου και
περιγράφει με λεπτομέρεια τις εργασίες, ακόμη και τα υλικά και την τεχνική
κατασκευής. Ο Robinson είπε ότι οι προηγούμενοι μελετητές είχαν κάνει κάποια
λάθη, προσπαθώντας να ερμηνεύσουν το κείμενο χωρίς αρχαιολογικά στοιχεία.
An artistic
treatment of the discovered shipwreck. The upper half of the model illustrates
the wreck as excavated. Below this, unexcavated areas are mirrored to produce
a complete vessel outline. Photograph:
Christoph Gerigk/Franck Goddio/Hilti Foundation
Ωστόσο,
η ανεύρεση ενός ναυαγίου που ονομάζεται «Πλοίο 17», έχει αποκαλύψει ένα
τεράστιο κύτος σε σχήμα ημισελήνου και έναν προηγουμένως άγνωστο τύπο
κατασκευής που περιλαμβάνει χοντρές σανίδες συναρμολογημένες -όπως τις
περιέγραψε ο Ηρόδοτος. Το πλοίο υπολογίζεται πως αρχικά είχε μήκος έως 28 μέτρα
και είναι ένα από τα πρώτα αρχαία αιγυπτιακά εμπορικά σκάφη που έχουν βρεθεί
ποτέ.
This diagram shows
the advanced structure of the boat, thought to be built in 450 BC (Image:
ALEXANDER BELOV)
«Ο Ηρόδοτος περιγράφει πως τα σκάφη έχουν
μακρά εσωτερικά πλευρά. Κανείς δεν ήξερε πραγματικά τι σήμαινε αυτό... Η δομή
αυτή δεν ήταν αρχαιολογικά γνωστή, μέχρι τώρα. Τώρα, ανακαλύψαμε αυτή τη μορφή
κατασκευής σε αυτό το συγκεκριμένο σκάφος και ταιριάζει απολύτως με όσα έγραψε
ο Ηρόδοτος», λέει ο ερευνητής.
Περίπου
το 70% του σκάφους έχει επιβιώσει καλά διατηρημένο και ο Robinson λέει πως «εδώ έχουμε μια εντελώς μοναδική μορφή
κατασκευής, που δεν συναντάμε πουθενά αλλού». Ο Alexander Belov, του οποίου
το βιβλίο για το ναυάγιο δημοσιεύεται αυτόν το μήνα, δείχνει ότι η ναυτική
κατασκευή του είναι τόσο κοντά στην
περιγραφή του Ηροδότου, που το πλοίο αυτό θα μπορούσε να είναι το ίδιο που
περιγράφει ο ιστορικός κατά την επίσκεψή του σε ναυπηγείο. Η ανάλυση λέξη προς λέξη του ιστορικού
κειμένου καταδεικνύει ότι σχεδόν κάθε λεπτομέρεια αντιστοιχεί ακριβώς στα
αποδεικτικά στοιχεία που έχουν προκύψει τώρα, οπότε αυτό το ενδεχόμενο δεν
είναι καθόλου απίθανο.
Πηγές:
https://www.theguardian.com/science/2019/mar/17/nile-shipwreck-herodotus-archaeologists-thonis-heraclion
- http://www.franckgoddio.org/service/newsletter/detail/article/found-in-the-worlds-largest-graveyard-of-ancient-ships.html
- https://www.naftemporiki.gr/story/1455104/arxaio-nauagio-epalitheuei-ton-irodoto
